17 Μαΐου 2023

«Εφημερίδες (1790-1792)» Οι ημερολογιακές σημειώσεις του Κωνσταντίνου Καρατζά αποκαλύπτουν την δράση των Φαναριωτών στα τέλη του 18ου αιώνα

«Εφημερίδες (1790-1792)»
Οι ημερολογιακές σημειώσεις του Κωνσταντίνου Καρατζά αποκαλύπτουν την δράση των Φαναριωτών στα τέλη του 18ου αιώνα, εκδόσεις «Ηρόδοτος»
 
Ένα συναρπαστικό ταξίδι από την Πόλη έως το Βερολίνο και συνάμα αποκαλυπτικό περιγράφεται στις ημερολογιακές σημειώσεις του Κωνσταντίνου Καρατζά (1790-1792), δίνοντας στοιχεία μοναδικά όχι μόνο για την διπλωματία, τον ελληνισμό, τους Φαναριώτες, αλλά και για την αστική πνευματική και κοινωνική ζωή της Ευρώπης μέσα από τα μάτια ενός Ρωμηού. Αυτά σημειώνει μεταξύ άλλων ο δρ Χαράλαμπος Μηνάογλου, επιμελητής της έκδοσης των «Εφημερίδων (1790-1792)”, ο οποίος υπογραμμίζει σε σχετικό άρθρο παρουσίασης του βιβλίου του στην «Εστία»: 
«Την εποχή εκείνη συνήθως οι Ευρωπαίοι περιηγητές έρχονται στον ελλαδικό χώρο και περιγράφουν τί είδαν, ενώ ο Καρατζάς κάνει το αντίθετο με τους ίδιους όρους, περιγράφει δηλαδή τα ευρωπαϊκά ήθη και έθιμα που βλέπει. Υπό την έννοια αυτή αποτελεί εξαιρετικό δείγμα ελληνικής περιηγητικής λογοτεχνίας».
 
Αξίζει να αναφερθεί ότι το βιβλίο αυτό προέκυψε ύστερα από μελέτη σπάνιων χειρογράφων, που ανακαλύφθηκαν σχεδόν τυχαία στα αρχεία της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Στις «Εφημερίδες» του Κωνσταντίνου Καρατζά ξεδιπλώνεται ένα χαρακτηριστικό δείγμα φαναριώτικης γραφής της εποχής και όχι μόνο. Αποκαλύπτεται επίσης, πώς δρούσαν οι Φαναριώτες, καθώς ήταν πάγια η τακτική τους, όπως αναφέρει ο κ. Μηνάογλου «να κοροϊδεύουν την Οθωμανική Αυτοκρατορεία, επειδή δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι άλλο». Στις «Εφημερίδες» καταδεικνύεται επίσης, η προσπάθεια του Καρατζά να κάνει «αυτό που έκανε ο Καποδίστριας μία γενιά μετά, να προβάλει δηλαδή στους Ευρωπαίους τον ελληνισμό, που μπορούν να θαυμάσουν, την αρχαία μας δηλαδή κληρονομιά» αναφέρει μεταξύ άλλων ο κ. Μηνάογλου. Παράλληλα, πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζουν περιγραφές του Καρατζά για την πώληση ενός νέου όπλου (ελαφρά κανονιοφόρος) από Βρετανό στρατιωτικό στον Πρώσσο μονάρχη.
 
Αυτό το βιβλίο είναι ένα ακόμη αξιόλογο πόνημα του Πειραιώτη καθηγητή Ιστορίας κ. Χαρ. Μηνάογλου, ο οποίος έχει ασχοληθεί και σε άλλα βιβλία του με την περίοδο αυτή, καταφέρνοντας με το ερευνητικό του έργο να καταγράψει και να αναδείξει πτυχές του ελληνισμού την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ο κ. Μηνάογλου είναι σήμερα διευθυντής στο Πρότυπο Λύκειο της Ιωνιδείου Σχολής, ενώ σύντομα, τον Ιούλιο θα αναλάβει καθήκοντα διευθυντού στο Πρότυπο Γενικό Λύκειο Βαρβακείου Σχολής.
 
Τί θα διαβάσουμε στις «Εφημερίδες»
 
Περιεχόμενο του έργου αποτελούν οι ημερολογιακές σημειώσεις του Κωνσταντίνου Καρατζά από 21 Οκτωβρίου 1790 έως 19 Μαρτίου 1792. Ο Καρατζάς κατέγραψε τα γεγονότα αυτής της περιόδου σε ξεχωριστό χειρόγραφο, επειδή σε αυτό το διάστημα ανέλαβε μια ειδική υπηρεσία, η οποία τον ανάγκαζε να ταξιδέψει έως το Βερολίνο.
Πρόκειται για την ανάληψη του αξιώματος του δραγομάνου της οθωμανικής πρεσβείας που μετέβη στην πρωσική πρωτεύουσα για να μεταφέρει σουλτανική επιστολή προς τον Πρώσο μονάρχη Φρειδερίκο-Γουλιέλμο Β', με την οποία ο σουλτάνος του ζητούσε να προχωρήσει άμεσα στην κήρυξη πολέμου προς τη Ρωσσία. 
 
Ο Καρατζάς εκκινεί με την περιγραφή του ταξιδιού προς το Βερολίνο, συνεχίζει με τις εγγραφές για τις διαπραγματεύσεις και την ενδεκάμηνη παραμονή στην πρωσική πρωτεύουσα, ενώ καταλήγει με την περιγραφή του ταξιδιού της επιστροφής. 
 
Κατά την παραμονή στο Βερολίνο, ο Καρατζάς πέρα από τη διπλωματική δραστηριότητα, την οποία καταγράφει λεπτομερώς, είχε την ευκαιρία να γνωρίσει καλά και να περιγράψει τόσο την αυλική όσο και την αστική πνευματική και κοινωνική ζωή της πόλης. Όπως κάθε διπλωμάτης της εποχής του μετέσχε σε συνεστιάσεις, δείπνα, χορούς, συναντήσεις σαλονιών, συνεδριάσεις της ακαδημίας, ενώ παράλληλα επισκέφθηκε τα αξιοθέατα της πόλης. Η μετοχή του στην κοινωνική και πνευματική δραστηριότητα του Βερολίνου, καθώς και η ίδια η πόλη, τα δημόσια κτίριά της και οι θεσμοί της, αποτέλεσαν υλικό με το οποίο εμπλούτισε τις Εφημερίδες του, καθιστώντας τες πέρα από διπλωματικό ημερολόγιο και πραγματικό περιηγητικό κείμενο. 
(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
 
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τον Ιανουάριο του 2023 από τ
ις εκδόσεις Ηρόδοτος και ανήκει στην σειρά Πηγές και Μελέτες της Ελληνικής Ιστορίας. Επιστημονική διεύθυνση Δρ Εμμανουήλ Γ. Χαλκιαδάκης. 
Προλεγόμενα, μεταγραφή, σχόλια, ευρετήρια: Χαράλαμπος Αθ. Μηνάογλου
 
Λίγα λόγια για τον Χαράλαμπο Μηνάογλου 
 
Ο Χαράλαμπος Μηνάογλου είναι διδάκτωρ νεώτερης ιστορίας του Tμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Ε.Κ.Π.Α και διευθυντής του Προτύπου Λυκείου της Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά. Διετέλεσε υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση και του Ι.Κ.Υ.
Έχει εργαστεί στο Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (Πρόγραμμα ΠΑΝΔΕΚΤΗΣ) και στο Κέντρον Ερεύνης Ιστορίας Νεωτέρου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών.
 
Έχει δημοσιεύσει πέντε βιβλία και δεκάδες επιστημονικά άρθρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Εχρημάτισε μέλος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται κυρίως στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και ειδικότερα στον πνευματικό βίο των Ελλήνων, τους Έλληνες περιηγητές, την ελληνική ιστοριογραφία, τους Φαναριώτες, την Ελληνική Επανάσταση, τον Ανθελληνισμό και την εκκλησιαστική ιστορία.
 
Ευφροσύνη Ραΐση
(από την εφημερίδα Ο ΔΗΜΟΤΗΣ της 17ης Μαίου 2023)



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 5:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.