Όπως ο Θεός στη δημιουργία του ανθρώπου πρώτα έφτιαξε το χωμάτινο σώμα και μετά φύσηξε και του έδωσε «πνοήν ζωής», έτσι και στα πνευματικά, πρώτα θ’ αρχίσουμε με τους σωματικούς κόπους και κατόπιν θα προχωρήσουμε στη συστηματική καλλιέργεια των αρετών. Πρώτα βάζει στο σπίτι κανείς θεμέλια και μετά το χτίζει. Αλλιώτικα δεν γίνεται. Η ψυχική εργασία γεννιέται από τη σωματική, όπως το στάχυ βγαίνει από τον γυμνό κόκκο του σταριού.
Οι κόποι που κάνουμε για την αγάπη του Θεού δεν συγκρίνονται με την απόλαυση των αιωνίων αγαθών. Τον κόπο του γεωργού όταν σπέρνει, ακολουθεί η χαρά όταν θερίζει. Το ψωμί που τρώει του φαίνεται γλυκό, γιατί είναι ο καρπός του ιδρώτα του.
Η εργασία των εντολών του Θεού απαιτεί κόπο πνευματικό και πολλή προσπάθεια, αλλά μετά ακολουθεί η αγαλλίαση. Γι’ αυτό περιφρόνησε τα πάντα και θα έχεις βοηθό τον Θεό.
Αυτός που αποφεύγει τη μάταιη δόξα του κόσμου, αισθάνεται στην ψυχή του τη δόξα των μελλόντων αγαθών. Ενώ εκείνος που προσπαθεί να ξεκουράσει τον εαυτό του με τις πρόσκαιρες απολαύσεις του κόσμου, αυτός είναι τυφλός στην ψυχή, γιατί δεν παραδόθηκε ολοκληρωτικά στον Θεό.
Μη δένεσαι με χρυσάφι, ή ασήμι, ή με οποιοδήποτε άλλο θησαυρό του κόσμου αυτού. Συνήθιζε τον εαυτό σου να μην έχει δικαιώματα στη ζωή αυτή, για να μη φτάσεις στο σημείο, με το ένα χέρι να μαζεύεις και με το άλλο να σκορπάς.
Να κάνεις ελεημοσύνη από τον κόπο σου και τον ιδρώτα σου και όχι από τις αδικίες. Να ελεείς τους φτωχούς έστω κι’ αν σ’ αδικούν και σε βρίζουν. Η ελεημοσύνη όμως δεν μπορεί να σταθεί μόνη της σαν αρετή, αν δεν υπάρχει πρώτα η αγάπη προς τον Θεό. Αυτή θα μας στηρίξει, ώστε όχι μόνο να υπομένουμε την αδικία, αλλά να περιμένουμε με χαρά την αγνωμοσύνη, που είναι ενδεχόμενο να μας δείξουν. Να λυπάσαι να υποφέρεις και να καίγεσαι όταν ο αδελφός σου έχει ανάγκη, γιατί αυτό έκανε και ο Χριστός. Και αν κανείς σε χτυπήσει στο πρόσωπο να μη λυπηθείς, αλλά να χαρείς, για την αγάπη του Θεού, και να μην του πεις κανένα ψυχρό λόγο.
Ν’ αγαπήσεις την προσευχή, γιατί θα σε παρηγορήσει πολύ στη ζωή σου. Διάβαζε τις θείες Γραφές και αγάπα τη φτώχεια, γιατί αυτή θα σ’ οδηγήσει στον Θεό. Μίσησε την ξεκούραση του σώματος και τις ανέσεις, γιατί αυτά είναι θάνατος της ψυχής. Περιόρισε τις συναναστροφές σου με τους ανθρώπους και φρόντισε περισσότερο για την ψυχή σου, ώστε ν’ αποκτήσεις εσωτερική ειρήνη και γαλήνη. Αγάπησε τη σωφροσύνη και φρόντισε, με την προσευχή και τον αγώνα σου, η ψυχή σου να μένει καθαρή από ρυπαρούς λογισμούς.
Μην αποκάμνεις δουλεύοντας στις εντολές του Χριστού για να μη ντροπιασθείς μία μέρα, όταν βρεθείς μπροστά Του, για να δώσεις λογαριασμό για τα έργα σου. Προφυλάξου από τα μικρά σφάλματα για να μη πέσεις στα μεγάλα. Δούλευε στην αρετή και μη δεσμεύεσαι από την απόλαυση και την ανάπαυση που προσφέρουν τα πάθη. Αγάπησε τα φτωχά ρούχα και όχι αυτά που φαντάζουν και φαίνονται ωραία. Περισσότερο να σ’ ενδιαφέρει η ομορφιά της ψυχής και όχι του σώματος.
Αυτός που είναι φλύαρος, μπορεί ποτέ ν’ αποκτήσει καθαρό νου; Μπορεί ποτέ να έχει κανείς ταπεινούς λογισμούς, όταν επιθυμεί ν’ απολαύσει την ανθρώπινη δόξα; Όταν υποταχθεί κανείς στις σωματικές αισθήσεις, είναι σαν να τρώει την τροφή των θηρίων, ενώ όταν τις νικήσει, είναι σαν να τρώει την τροφή των αγγέλων.
Με την ταπεινοφροσύνη ατονούν τα σαρκικά πάθη, ενώ με την υπερηφάνεια παραχωρεί ο Θεός και πέφτει κανείς στην πορνεία. Η ταπεινοφροσύνη στολίζει την ψυχή με την αγνότητα. Ο εγωϊσμός δημιουργεί ακαταστασία και ταραχή στην ψυχή και μολύνεται ο νους με τους ακάθαρτους λογισμούς. Η ταπεινοφροσύνη οδηγεί τον άνθρωπο στον Θεό.
Να κάνεις ελεημοσύνη και να φροντίζεις για τους άλλους ανθρώπους, που είναι εικόνες του Θεού, αλλά μην παραμελείς ποτέ τη σωτηρία της ψυχής σου. Πρώτα θα φωτίσεις τον εαυτό σου και μετά τους άλλους.
Μη νομίζεις ότι με την ελεημοσύνη τελείωσες τις υποχρεώσεις σου στον Θεό. Χρειάζεται μεγάλος αγώνας για να καθαρίσεις τον εαυτό σου από τα πάθη, κι’ έτσι θα γίνει ευπρόσδεκτη στον Θεό η προσφορά που κάνεις στους συνανθρώπους σου. Γιατί και θαύματα να κάνεις, ακόμη και νεκρούς ν’ αναστήσεις, αν δεν φροντίζεις συγχρόνως για την ψυχή σου, δεν έκαμες τίποτα.
Πως θα οδηγήσεις άλλους στην αγάπη του Θεού, αν εσύ προηγουμένως δεν έχεις γνωρίσει τον Θεό; Ενώ είσαι άρρωστος, προσπαθείς να κάνεις τους άλλους καλά; Πρέπει να γνωρίζεις ότι πρώτα θα καθαρισθείς εσύ και μετά θα καθαρίσεις τους άλλους. Για να φτάσει κανείς στον Θεό, χρειάζεται να θυσιάσει και φαγητά και ποτά και ρούχα πολυτελή και επαίνους και ο,τι άλλο τραβάει τον άνθρωπο στον κόσμο. Να γίνεις φτωχός με την ταπείνωσή σου και όχι πλούσιος με την αναισχυντία σου.
Να συμφιλιώνεις τους συνανθρώπους σου με την αρετή σου και όχι με τα λόγια σου. Με την πραότητά σου και την γλυκύτητα θα σβήνεις την πυρκαϊά του θυμού και της φιλονεικίας. Να ελέγχεις τους ακόλαστους με την ενάρετη συμπεριφορά σου.
Όπου κι αν πας να θεωρείς τον εαυτό σου ξένο. Έτσι θα προσέξεις και δεν θα βλάψεις τους άλλους. Σε κάθε περίπτωση να κάνεις πως δεν γνωρίζεις τίποτε, για να μη σε κυριέψει ο εγωϊσμός. Κι αν ακόμη σε κατηγορήσουν, εσύ να τους συγχωρείς και να μην κρατάς κακία μέσα σου. Να πιστέψεις ότι για κάθε πράγμα έχεις ανάγκη να σε διδάξουν, και όχι να διδάξεις εσύ τους άλλους. Ποτέ να μην υποδείξεις κάτι στον άλλο, αν δεν το έζησες προηγουμένως εσύ στην ίδια σου τη ζωή. Να μιλάς και να συμπεριφέρεσαι σαν μαθητής και όχι σαν δάσκαλος. Να κατακρίνεις τον εαυτό σου και να παίρνεις την τελευταία θέση. Να είσαι τίμιος και να εμπνέεις σεβασμό στους άλλους. Κι’ αν είναι αναγκαίο να διδάξεις, αυτό να το κάνεις με ταπείνωση, για να ωφελήσεις τους ακροατές σου.
Ν’ αγωνίζεσαι με την προσευχή, τα δάκρυα και τις νηστείες και ν’ αποφεύγεις να διαβάζεις τις διδασκαλίες των αιρετικών. Για να ενωθείς με τον Θεό χρειάζεται πολλή νηστεία. Τα πολλά και ωραία φαγητά δεν αφήνουν τον νου να πλησιάσει τον Θεό. Τα μυστήρια του Θεού γνωρίζονται με προσευχή και νηστεία. Να διαβάζεις τα ιερά Ευαγγέλια για να παραδειγματίζεσαι από την ζωή του Χριστού. Όσο διαβάζεις τα ιερά κείμενα, τόσο προχωράς στη γνώση των θαυμασίων του Θεού.
Όταν μελετάς την Αγία Γραφή να είσαι ελεύθερος από φροντίδες και από μέριμνες βιοτικές, ώστε να ποτίζεται η ψυχή σου από τη θεία ανάγνωση. Αυτά που διαβάζεις να προσπαθείς να εφαρμόζεις, για να μη μένει η ψυχή σου στο σκοτάδι. Στον καιρό του πνευματικού πολέμου βοηθάει πολύ η ανάγνωση των θείων Γραφών που έχουμε κάμει, γιατί υπάρχει στην ψυχή μας απόθεμα πνευματικό.
Το μέλι είναι πολύ ωραίο. Όταν όμως φάει κανείς πάρα πολύ, μπορεί να του δημιουργήσει εμετό. Έτσι και στα πνευματικά, δεν πρέπει να βγαίνεις αδιάκριτα από τα όρια των δυνατοτήτων σου. Να κάνεις μόνο εκείνο που μπορείς. Αυτό θέλει ο Θεός. Τ’ άλλα θα τ’ αναπληρώσει ο Ίδιος με τη χάρη Του. Γιατί υπάρχει και ο φόβος ν’ απελπισθείς, διαβάζοντας τις υψηλές καταστάσεις που έφτασαν οι άγιοι. Προχώρα στην πνευματική ζωή με ταπεινό φρόνημα και ο Θεός δεν θα σ’ εγκαταλείψει. Μην προσπαθείς να φτάσεις πνευματικές καταστάσεις που υπερβαίνουν τις δυνάμεις σου, γιατί θα πέσεις οπωσδήποτε, και την πτώση σου αυτή θα την εκμεταλλευθεί ο διάβολος.
Οι υψηλές πνευματικές κορυφές είναι πολύ δύσκολο να κατακτηθούν. Απαιτούν ταπείνωση και πολύ κόπο και μακροχρόνιους αγώνες. Η χάρη του Θεού δεν επισκιάζει εύκολα τον άνθρωπο, γιατί πρέπει προηγουμένως να καθαρισθεί από κάθε μολυσμό. Τα μυστήρια του Θεού τα γνωρίζουν αυτοί που με την άσκηση και την ταπείνωση αγωνίστηκαν στη ζωή τους για πολλά χρόνια. Μόνο στους ταπεινούς ο Θεός φανερώνει τα μυστήριά Του.
Αν θέλεις να επιδοθείς στην προσευχή και στην αγρυπνία, πρέπει να κόψεις κάθε επαφή σου με τον κόσμο και την αμαρτία. Χρειάζεται ακόμη υπομονή και ησυχία. Μη φοβάσαι από την ταραχή που δημιουργεί ο διάβολος κατά την ώρα της προσευχής. Αυτό το κάνει, γιατί γνωρίζει την ωφέλεια που θα έχουμε μετά από την προσευχή. Γι’ αυτό αγωνίζεται με κάθε τρόπο να σβήσει τη λαμπάδα της προσευχής. Η προσευχή σου όμως πρέπει να συνοδεύεται και από την ελεημοσύνη, ώστε να γεμίσει η ψυχή σου από το θείο φως. Τέλος, όσο ειρηνικός είσαι εσωτερικά, τόσο περισσότερο ο νους σου θα εννοεί τα μυστήρια του Θεού. Με την προσευχή και τη μελέτη των αγίων Γραφών και μ’ όλο τον πνευματικό σου αγώνα, γρήγορα θα φτάσεις στην καθαρότητα της καρδιάς.
Ειναί αισχρό οι φιλοσαρκοι και γαστρίμαργοι να εξέταζουν τα πνευματικά πράγματα, όπως η πόρνη να μιλάει για σωφροσύνη. Και όπως, όταν το σώμα πάσχει από μεγάλη αρρώστια, αποφεύγει τα παχειά φαγητά, έτσι κι’ ο νους δεν μπορεί να φτάσει στα θεία πράγματα όταν καταγίνεται με τα κοσμικά. Όπως η φωτιά δεν μπορεί ν’ ανάψει τα βρεγμένα ξύλα, έτσι και η θεία φωτιά δεν μπορεί να θερμάνει την καρδιά που αγαπάει την ανάπαυση. Όπως η πόρνη δεν περιορίζεται σ’ ένα μόνο εραστή, έτσι και η ψυχή που καταγίνεται με πολλά πράγματα δεν μπορεί να κατανοήσει τα σπουδαιότερα, που είναι τα θεία.
Όπως εκείνος που δεν είδε με τα μάτια του τον ήλιο δεν μπορεί να διηγηθεί στους άλλους πως είναι το φως του, έτσι κι αυτός που δεν γεύτηκε τη γλυκύτητα της πνευματικής ζωής δεν μπορεί να μιλήσει για πνευματικά πράγματα. Αν κάτι δεν το έχεις ανάγκη και σου περισσεύει, δώστο στον αδελφό σου, γιατί έτσι θα πλησιάσει περισσότερο η καρδιά σου τον Θεό. Όταν κάνεις ελεημοσύνη να δίνεις πλουσιοπάροχα, κάνοντάς την με χαρά, «ιλαρόν γαρ δότην αγαπά ο Θεός». Για το ψωμί που δίνεις στον φτωχό θα πάρεις μισθό στην άλλη ζωή. Μην εξετάζεις αν σ’ αυτόν που κάνεις ελεημοσύνη υπάρχει πραγματική ανάγκη ή όχι. Εσύ κάνε το καθήκον σου και ο Θεός θα κρίνει σωστά. Γιατί κάνοντας αδιάκριτα ελεημοσύνη, θα προσελκύσεις και τους σκληρόκαρδους στο καλό.
Σ’ αυτό μας διδάσκει ο ίδιος ο Κύριος, που έτρωγε μαζί με τους τελώνες και τους αμαρτωλούς. Δεν προτιμούσε τους καλούς και τους άξιους, αλλά τους ανάξιους, για να τους προσελκύσει και να τους δημιουργήσει τον φόβο του Θεού.
Έτσι κι’ εσύ να κάνεις το καλό σε όλους, είτε είναι φίλοι σου είτε εχθροί σου.
Κι’ όταν κάνεις το καλό, μην περιμένεις αμοιβή από τους ανθρώπους, γιατί θα σε ανταμείψει ο Θεός. Πρόσεξε μήπως πέσεις στην παγίδα και μαζεύεις πράγματα, για να κάνεις δήθεν ελεημοσύνη. Η ελεημοσύνη έχει αξία μπροστά στα μάτια του Θεού όταν γίνεται από το υστέρημά σου. Όσο λιγότερα έχεις, τόσο πιο ευτυχισμένος είσαι και πολύ εύκολα θα πλησιάσεις τον Θεό. Τα πολλά υλικά πράγματα δένουν τον άνθρωπο στην γη αυτή, και δεν τον αφήνουν να δει την Αιώνια Βασιλεία. Η αφθονία των πραγμάτων είναι εχθρός της εγκράτειας.
Είναι ευτυχισμένος εκείνος που προσπαθεί να βρει ησυχία για να έλθει σ’ επικοινωνία με τον Θεό, και δεν επηρεάζεται από τις πολλές εργασίες. Γιατί όσο ζει ο άνθρωπος θα έχει δουλειές και δεν θα σταματήσουν ποτέ. Βέβαια, και η εργασία είναι απαραίτητη για την προκοπή της ψυχής. Οι Πατέρες μάλιστα ορίζουν ότι οι αρχάριοι στην πνευματική ζωή πρέπει να καταγίνονται πολύ με τη σωματική εργασία, για να μη τους πειράζει ο σατανάς, χωρίς φυσικά να παραλείπουν και την προσευχή.
Και προσευχή και εργασία.
Να μην αμελείς τις μετάνοιές σου, γιατί αυτό φοβίζει τον σατανά. Να γνωρίζεις ότι θα σε πολεμήσουν πολύ οι δαίμονες, όταν αρχίζεις να προσκυνάς τον Θεό σου. Κανένα πράγμα στον πνευματικό αγώνα δεν είναι ανώτερο όσο η ασκητική προσπάθεια, που τόσο φθονούν οι δαίμονες, γιατί καίγονται όταν βλέπουν τους χριστιανούς να πέφτουν γονατιστοί μπροστά στον Εσταυρωμένο.
Να ζητάς το έλεος του Θεού και Αυτός θα φωτίσει το σκοτάδι της καρδιάς σου και θα κάνει ν’ ανθίσει μέσα σου ένας πνευματικός παράδεισος. Πρώτα όμως πρέπει να κόψεις κάθε αμαρτωλό πράγμα που σε συνδέει με τον κόσμο και μετά να στραφείς στον εσωτερικό σου κόσμο, για να ξεριζώσεις ότι σάπιο υπάρχει.
Αυτά όπως σου είπα και πιο πάνω, δεν είναι εύκολα πράγματα. Το να καθαρίσει κανείς τον εαυτό του από τους σαρκικούς μολυσμούς απαιτεί αγώνα μεγάλο που θα διαρκέσει πολύ καιρό. Και αυτά στα λέω όχι για να σε απελπίσω για τη σωτηρία σου, αλλά για να σε βοηθήσω να προχωράς συνεχώς, μέχρις ότου γευθείς τη γλυκύτητα που προσφέρει ο Θεός. Γιατί η γλυκύτητα της αμαρτίας είναι ψευτική και πρόσκαιρη. Μόνο κοντά στο Θεό θα βρεις πραγματική παρηγοριά και καταφύγιο.
Να μισήσεις τα αμαρτωλά έργα και τότε θα σε πλησιάσει ο Θεός και θα σου στείλει τη χάρη Του.
Κοντά στον Θεό θα βρεις ειρήνη και χαρά, αρκεί να Τον αγαπήσεις μ’ όλη τη δύναμη της ψυχής σου.
Κοντά στον Θεό θ’ απολαύσεις την αιώνια μακαριότητα στη Βασιλεία των Ουρανών.
Αγάπησε αληθινά τον Θεό και τότε θα γίνεις ευτυχισμένος.
Τέλος και τω Θεώ δόξα!
Αγάπησε αληθινά τον Θεό και τότε θα γίνεις ευτυχισμένος.
Τέλος και τω Θεώ δόξα!
Αββά Ισαάκ του Σύρου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου