Η ποινική αξιολόγηση του κρατικού πειθαναγκασμού των πολιτών σε παρατεταμένη μασκοφορία (μέρος Β)

συνέχεια από το Α μέρος 

 

Γράφει ο Κωνσταντίνος Βαθιώτης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ποινικού Δικαίου Νομικής ΔΠΘ

 

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ανωτέρω διαπιστώσεις, η διευρυμένη υποχρεωτική μασκοφορία άγει στον υποβιβασμό, στον εξευτελισμό, στην αποπροσωποποίηση (για την ολική ή μερική έκπτωση του ανθρώπου από την ιδιότητά του να είναι πρόσωπο βλ. Jakobs, Καταναγκασμός και πρόσωπο στο Δίκαιο, μτφ.: Κ. Βαθιώτης, εκδ. Ευρασία, Αθήνα 2011, σελ. 67 και 29, όπου αντιστοίχως οι όροι “Entpersonalisierung” και “Depersonalisierung”) και, εν τέλει, στην αποκτήνωση του πολίτη, ο οποίος αντιμετωπίζεται ως είδος χειρότερο από τα ζώα (για την θέση ότι η υποχρεωτική χρήση μάσκας θυμίζει φίμωτρο, το οποίο χρησιμοποιείται στο μουσούδι των ζώων, βλ. το άρθρο του γράφοντος “Η μάσκα ως σύμβολο και όπλο της δυστοπικής κοινωνίας μας”, εφημ. Κυριακάτικη Δημοκρατία, 6-7/6/2020, σελ. 07β/22). Η ζωώδης μεταχείριση του πολίτη προκύπτει και από την υποχρέωση πλήθους υπαλλήλων οι οποίοι εξαναγκάζονται να εργάζονται μασκοφορεμένοι σαν να εκτελούν καταναγκαστικά έργα, εισπνέοντας επί μακρόν ένα ξένο σώμα εγκατεστημένο επί του προσώπου τους.  

 

Ενόψει των ανωτέρω, ο πειθαναγκασμός σε διευρυμένη μασκοφορία προσβάλλει βάναυσα την αξία του ανθρώπου που κατοχυρώνεται ως απαραβίαστη αρχή στο Σύνταγμά μας (άρ. 2 παρ. 1). Συνακόλουθα, οι υγειονομικοί διαχειριστές που εμπνεύσθηκαν το επίμαχο απάνθρωπο μέτρο της διευρυμένης μασκοφορίας, καθώς και όποιοι συμπράττουν στην εφαρμογή του, μετατρέπονται σε “ληστές” των ανθρώπινων χαρακτηριστικών μας!

 

Εξ αυτού του λόγου, κάθε ΚΥΑ με την οποία επεκτείνεται το εφαρμοστικό πεδίο της υποχρεωτικής μασκοφορίας είναι προδήλως αντισυνταγματική ως προς την ουσία της. Επιπλέον, όμως, πάσχει και από πλευράς τυπικής ισχύος, αφού τέτοια μέτρα, ελλείψει πλέον καταστάσεως εκτάκτου ανάγκης, είναι αδιανόητο να λαμβάνονται εκτός ελληνικής Βουλής, χωρίς διεξαγωγή κοινοβουλευτικού διαλόγου.

 

Ούτως εχόντων των πραγμάτων, η άρνηση των πολιτών να κάνουν χρήση μάσκας είναι απολύτως νόμιμη λόγω καταστάσεως ανάγκης που αίρει το άδικο (άρθρο 25 Ποινικού Κώδικα), δεδομένου ότι εκτός του κινδύνου που διατρέχει η υγεία ή η ζωή τους, θίγεται βάναυσα η αξιοπρέπειά τους. Κατά τούτο, ο αρνητής της μάσκας προκαλεί μια σημαντικώς κατώτερη προσβολή (υπό την μορφή δυνητικής διακινδύνευσης) στο σύνολο του πληθυσμού σε σχέση με την απειλούμενη προσβολή αφ’ ενός εις βάρος της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και αφ’ ετέρου σε βάρος της υγείας ή της ζωής του.

 

Συνακόλουθα, όποιος πολίτης προτρέπει τους συμπολίτες του να μην εφαρμόσουν το απάνθρωπο μέτρο της μασκοφορίας, δεν είναι αξιόποινος, αφού μέσω της προτροπής του συμμετέχει σε μια δικαιολογημένη (και άρα σωστή) πράξη, δεδομένου ότι βοηθά τους άλλους να ασκήσουν ένα νόμιμο δικαίωμα ανάγκης τους, ειδικότερα: να διαφυλάξουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την υγεία και την ζωή τους που διακυβεύονται από την απάνθρωπη μασκοφορία.

 

Ιδιαίτερης μνείας χρήζει το γεγονός ότι οι υγειονομικοί διαχειριστές προέβλεψαν εξαίρεση από την υποχρέωση μασκοφορίας για δύο περιοριστικώς αναφερόμενες κατηγορίες προσώπων (οι εξαιρέσεις αυτές υπήρχαν σε σχετική οδηγία του ΕΟΔΥ ήδη από τις 30 Απριλίου): Πρώτον, για άτομα ως προς τα οποία δεν ενδείκνυται η χρήση μάσκας ένεκα ιατρικών λόγων (π.χ. εξαιτίας αναπνευστικών προβλημάτων· πρέπει να τονισθεί ότι τα προβλήματα αυτά ενδέχεται να προκληθούν το πρώτον από την χρήση της μάσκας: κάθε άλλο παρά σπάνια είναι η εμφάνιση δερματικών παθήσεων λόγω τριβής των λουριών της πίσω από τα αφτιά) και, δεύτερον, για παιδιά ηλικίας κάτω των τριών ετών.

 

Έτσι, ο νομοθέτης, αν και παραβλέπει την εν γένει επικινδυνότητα της χρήσης μάσκας για την υγεία ή την ζωή των πολιτών, παραδέχεται ότι η χρήση της μάσκας είναι επικίνδυνη έστω για κάποιους εξ αυτών. Ως εκ τούτου, αναγνωρίζει, αν και όχι σε όλη της την έκταση, την αρχή “ουδείς υποχρεούται στα αδύνατα” (impossibilium nulla est obligatio).

 

Η ανωτέρω καθιερωμένη δικαιική αρχή, όμως, η οποία ανάγεται στον Ιουστινιάνειο Κώδικα (Dig. 50, 17, 185), πρέπει να τυγχάνει ευρύτερης εφαρμογής υπό την εξής έννοια: Καμία κυβέρνηση δεν επιτρέπεται να πειθαναγκάζει τους πολίτες της να φέρουν επί μακρόν ένα ξένο σώμα στο πρόσωπό τους, το οποίο οδηγεί στην εξαθλίωση και την αποκτήνωσή τους.

 

Έστω κι αν αποδειχθεί ότι η μάσκα προλαμβάνει όντως την επίθεση του “εξωτερικού αόρατου εχθρού”, δηλ. του κορωνοϊού, οι πολίτες έχουν κάθε δικαίωμα να προστατευθούν από κάθε “εσωτερικό εχθρό” που υποθάλπεται από την μάσκα, η οποία έτσι καταλήγει να είναι πολύ πιο επικίνδυνη από τον “εξωτερικό αόρατο εχθρό”.

 

Πάντως, οι προαναφερθείσες εξαιρέσεις από την υποχρέωση μασκοφορίας εγείρουν τα εξής σοβαρά ερωτήματα: Άραγε, με βάση ποιο επιστημονικό κριτήριο εξαιρέθηκαν μόνο τα παιδιά ηλικίας τριών ετών και κάτω, όχι όμως παιδιά λίγο μεγαλύτερης ηλικίας, αλλά πάντως εξίσου ευάλωτα; Με ποια λογική δηλαδή πρέπει να προστατεύονται τα τρίχρονα, αλλά όχι τα τετράχρονα ή τα πεντάχρονα;

 

Σε ό,τι αφορά δε την εξαίρεση που θεσπίσθηκε για τις ευπαθείς ομάδες με ιατρικώς πιστοποιημένο πρόβλημα υγείας που συνιστά αντένδειξη για την μασκοφορία, γεννάται η εξής απορία: Αφού υποτίθεται ότι πρώτον η μάσκα σώζει ζωές και, δεύτερον, ότι το “lockdown” επεβλήθη για να προστατευθούν οι γιαγιάδες, οι παππούδες και οι λοιπές ευάλωτες ομάδες, τότε πώς εξηγείται ότι στην παρούσα φάση της επικαλούμενης έξαρσης του ιού, οι ανήκοντες σε αυτήν την ομάδα προσώπων αφήνονται να κυκλοφορούν απροστάτευτοι;

 

Περαιτέρω, αν στο μυαλό του νομοθέτη υφέρπει η αρχή της στάθμισης των αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων του πολίτη, τότε γιατί αυτή η αρχή δεν βάρυνε και ως προς τους υπόλοιπους πολίτες; Το ότι την δεδομένη στιγμή μπορεί οι τελευταίοι να είναι υγιείς δεν σημαίνει ότι αποκλείεται να κινδυνεύσουν για πρώτη φορά από την παρατεταμένη χρήση της μάσκας. Ως εκ τούτου, ο νομοθέτης μοιάζει να ενδιαφέρεται μόνο για την μη επιβάρυνση των ήδη ευάλωτων και, ταυτοχρόνως, να αδιαφορεί για την μη περιαγωγή των πολιτών σε μια εστία κινδύνου προκαλούμενη από την παρατεταμένη χρήση της μάσκας.

 

Αλλά και πέραν των προμνημονευθέντων: Πώς αλλιώς μπορούν να γνωρίζουν οι πολίτες αν στο πρόσωπό τους συντρέχει κάποιος ιατρικός λόγος εξαιτίας του οποίου αντενδείκνυται η χρήση μάσκας, αν δεν επισκεφθούν έναν ιατρό ή ένα νοσοκομείο, προκειμένου να υποβληθούν στις απαραίτητες εξετάσεις από τις οποίες θα προκύψει αν επιτρέπεται ή όχι να φορούν μάσκα;

 

Το ερώτημα αυτό γεννά ένα νέο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί από τους υγειονομικούς διαχειριστές: Μπορεί το κράτος να αξιώνει από όλους τους πολίτες του υπό τις παρούσες συνθήκες να τρέχουν στους γιατρούς ή τα νοσοκομεία και να υποβάλλονται όχι μόνο στην αντίστοιχη δαπάνη αλλά και στην αντίστοιχη ταλαιπωρία, προκειμένου να πληροφορηθούν αν δικαιούνται να αποφύγουν την εφαρμογή του μέτρου της απάνθρωπης μασκοφορίας;

 

Δεν πρέπει να παροραθεί και τούτο: Η πρόβλεψη των ανωτέρω δύο κατηγοριών εξαιρέσεως από την απάνθρωπη μασκοφορία πρέπει να αντιπαραβληθεί προς μια εξ ορισμού υπαρκτή αδυναμία εφαρμόσεως του επίμαχου μέτρου: Όποιος κατά τους τελευταίους μήνες ταξίδεψε με πλοίο, παρατηρεί ότι οι μασκοφορεμένοι επιβάτες αναγκάζονται κατά λογική αναγκαιότητα να βγάλουν ή απλώς να κατεβάσουν την μάσκα προς τον λαιμό τους, ώστε να μπορέσουν να ανοίξουν τα χείλη τους και να καλωσορίσουν στην στοματική τους κοιλότητα την απαραίτητη για την επιβίωση τροφή τους· την ίδια ώρα, οι μονίμως ανοιχτές οθόνες που βομβαρδίζουν το μυαλό τους ακόμη και μέσα στο πλοίο φροντίζουν να μην τους στερούν ούτε λεπτό την “δηλητηριώδη διανοητική τροφή” που κρατά το μυαλό τους “μολυσμένο” από την ανελέητη προπαγάνδα.

 

Μήπως, λοιπόν, ο νόμος θα έπρεπε να προβλέψει και τρίτη κατηγορία εξαιρέσεως, δηλ. εκείνη όπου ο πολίτης δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να φορά μάσκα; Ή αρκεί η εφαρμογή της προμνημονευθείσας γενικής αρχής του Δικαίου “ουδείς υποχρεούται στα αδύνατα”, ένεκα της οποίας θα ήταν περιττή η νομοθετική εξειδίκευσή της;

 

Και πώς πρέπει, αλήθεια, να αντιμετωπίζονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες ο πολίτης (που συναλλάσσεται π.χ. ως υπάλληλος ή ως πελάτης) μιλά στο κινητό τηλέφωνο, έχοντας απομακρύνει την μάσκα από το στόμα του, ώστε να καταστεί ευχερέστερη η τηλεφωνική επικοινωνία; Μήπως θα έπρεπε να επιβάλλεται και σε αυτόν πρόστιμο, αφού παραλείπει να είναι μασκοφορεμένος εκτοξεύοντας, καθώς μιλά, τα περίφημα “εγκληματικά σταγονίδια”, παρότι η χρήση της μάσκας δεν καθιστά αδύνατη αλλ’ απλώς δυσχερέστερη την τηλεφωνική επικοινωνία;

 

Έχοντας προ οφθαλμών όλες τις προηγούμενες διαπιστώσεις, τίθεται μετ’ επιτάσεως ένα κεφαλαιώδους σημασίας ερώτημα: Βιώνουμε, άραγε, έναν οιονεί Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο πλαίσιο του οποίου οι περισσότεροι λαοί του πλανήτη δέχονται μαζικά και συντονισμένα, ταυτοχρόνως ή διαδοχικώς, μια διαρκή επίθεση από τις κυβερνήσεις τους, οι οποίες ως όργανο επιθέσεως χρησιμοποιούν, μεταξύ άλλων, την απάνθρωπη μάσκα; Γίνεται, βεβαίως, εδώ λόγος για οιονεί Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεδομένου ότι οι επιτιθέμενοι δεν στοχεύουν στην κατάκτηση εδαφών μέσω της αφαίρεσης ζωών, αλλά ενδεχομένως στον “ψυχικό μαρασμό” των πολιτών της κάθε χώρας, οι οποίοι έτσι καθίστανται ευκολότερα χειραγωγήσιμοι από την εκάστοτε κυβέρνηση.

 

Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, οι παγκόσμιοι διαχειριστές του πολέμου κατά του τότε “αόρατου εχθρού”, δηλ. της Αλ Κάιντα, βασάνιζαν τους φερόμενους ως τρομοκράτες για να τους εξαναγκάσουν στην παροχή πληροφοριών που θα έσωζαν τους αθώους πολίτες, δηλ. τα εν δυνάμει θύματα του επόμενου τρομοκρατικού χτυπήματος. Αντιθέτως, στον σημερινό πόλεμο κατά του νέου “αόρατου εχθρού”, δηλ. του νέου κορωνοϊού, δίδεται η εντύπωση ότι οι παγκόσμιοι υγειονομικοί διαχειριστές βασανίζουν όλους εμάς τους αθώους πολίτες εξαναγκάζοντάς μας, μεταξύ άλλων, στην απάνθρωπη μασκοφορία, για να σώσουν την δημόσια υγεία από την πανδημία.

 

Πρόκειται, μάλιστα, για ένα αναβαθμισμένο βασανιστήριο έναντι εκείνου που υλοποιείτο σε βάρος των φερόμενων τρομοκρατών: Ενώ οι τελευταίοι ένιωθαν τον πόνο πρωτίστως στο σώμα τους, οι σημερινοί βασανιζόμενοι πολίτες νιώθουν τον πόνο πρωτίστως στην ψυχή τους.

 

Και ενώ οι εξειδικευμένοι βασανιστές του Γκουαντάναμο μεταχειρίζονταν τους βασανιζόμενους ως άγρια ζώα (επ’ αυτού βλ. Jakobs, Δημόσια ποινή: Σημασία και σκοπός, μτφ.: Κ. Βαθιώτης, ΠΟΙΝΙΚΑ 76, εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, 2007, σελ. 66), οι σημερινοί βασανιστές μεταχειρίζονται τους αθώους πολίτες ως είδος χειρότερο από τα ζώα, αφού, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, διά του πειθαναγκασμού στην απάνθρωπη μασκοφορία στερούν από τους ανθρώπους την δυνατότητα να εκφράσουν τα συναισθήματά τους καταργώντας το θείο δώρο του χαμόγελου, που είναι ένα θεμελιώδες συστατικό στοιχείο της ιδιότητας του ανθρώπου, όπως, άλλωστε, και η φωνή του, συνεπεία δε των ανωτέρω ο πολίτης καθίσταται πρόσωπο μη αναγνωρίσιμο, δυσκολευόμενος να επικοινωνήσει με τους υπολοίπους· πέραν αυτών, οι σύγχρονοι βασανιστές εξαναγκάζουν τους πολίτες σε πολύωρη εισπνοή ενός ξένου σώματος εγκατεστημένου επί του ιερού προσώπου τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγεία ή την ζωή τους.

 

Τέλος, η κυβέρνηση όχι μόνο σπέρνει τον τρόμο θεσπίζοντας υψηλά πρόστιμα, αλλά ταυτοχρόνως επιχειρεί να πατάξει την διαφορετική πολιτική και επιστημονική άποψη με την χρήση αυταρχικών μεθόδων, με την προαναγγελία άσκησης ποινικών διώξεων και με τον χλευασμό των διαφωνούντων πολιτών που δεν στοιχίζονται προς την επίσημη κυβερνητική γραμμή.

 

Δυστυχώς, αυτός ο modus operandi εκ μέρους της κυβέρνησης αναδίδει οσμή δικτατορίας που παραπέμπει σε μια μορφή πραξικοπήματος αναλυόμενη από τον David Runciman στο βιβλίο του “Έτσι τελειώνει η δημοκρατία;” (μτφ.: Π. Γεωργίου, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2019, σελ. 64 επ.· πρβλ. και Daniel Kalla, Πανδημία, μτφ.: Χ. Καψάλης, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 2005, σελ. 101, όπου απαντά η φράση «Ας είναι καλά οι καταπιεστικές δικτατορίες σε περιόδους επιδημιών»):

 

Πρόκειται για την λεγόμενη “εκτελεστική επέκταση”, στο πλαίσιο της οποίας όσοι βρίσκονται ήδη στην εξουσία «ροκανίζουν τους δημοκρατικούς θεσμούς χωρίς ποτέ να τους ανατρέψουν»! Όπως τα “υποσχετικά πραξικοπήματα”, έτσι και η “εκτελεστική επέκταση” «απαιτεί τη φαινομενική διατήρηση της δημοκρατίας, γιατί η επιτυχία του πραξικοπήματος εξαρτάται από το κατά πόσο ο λαός πιστεύει ότι η δημοκρατία συνεχίζει να υφίσταται» (Runciman, ό.π., σελ. 65· η έμφαση του γράφοντος).

 

Σε αντίθεση δε με τα ένοπλα πραξικοπήματα όπου «παίζονται μια κι έξω όλα για όλα», στην “εκτελεστική επέκταση” γίνονται «διεργασίες βαθμιαία κλιμακούμενης επικράτησης», με αποτέλεσμα οι δημοκρατίες να «διαβρώνονται αντί να κλονίζονται» και η «σπίθα που θα προκαλέσει αποτελεσματική αντίδραση» να μην ανάβει ποτέ (Runciman, ό.π., σελ. 67· η έμφαση του γράφοντος).

 

Σε ό,τι αφορά τους δικηγόρους και τους δημοσιογράφους, «που βλέπουν τον εαυτό τους ως την τελευταία γραμμή άμυνας ενάντια στην υπονόμευση της δημοκρατίας» παρουσιάζονται «ως άλλη μια ομάδα “διαπλεκόμενων” που διεκδικούν για λογαριασμό τους τα οφέλη της δημοκρατίας» (Runciman, ό.π., σελ. 67/68· η έμφαση του γράφοντος).

 

Τέλος, σημαντικός είναι ο ρόλος που διαδραματίζουν οι πολίτες σε μια τέτοια “δημοκρατία”: «οι πολίτες απλώς παρακολουθούν μια παράσταση στην οποία ο δικός τους ρόλος είναι να χειροκροτούν ή όχι τις κατάλληλες στιγμές», υπό αυτό δε το πρίσμα γίνεται λόγος για “δημοκρατία του ακροατηρίου” ή “δημοκρατία των θεατών” (Runciman, ό.π., σελ. 68/69· η έμφαση του γράφοντος).

 

Ας ελπίσουμε ότι κάποιοι ελεύθερα και κριτικά σκεπτόμενοι άνθρωποι που αρνούνται να προδώσουν τις αρχές τους, παρά την ισχυρή εντύπωση ότι βιώνουν μια τέτοια “δημοκρατία των θεατών” (με αντανακλαστικά καναπέ ή παραλίας!), άλλως: ένα “υβρίδιο δημοκρατίας” που θα μπορούσε να ονομασθεί “κοινοβουλευτική δικτατορία” εξελισσόμενη σε φόντο “τυραννίας της υγείας” (βλ. την ομότιτλη μονογραφία του Michael Fitzpatrick, μτφ.: Άσπα Πολέμη, εκδ. Πολύτροπον, 2004), θα συνεχίσουν να αρθρώνουν τεκμηριωμένο πολιτικό και επιστημονικό λόγο, υπερασπιζόμενοι την συνταγματικώς κατοχυρωμένη ελευθερία γνώμης και έκφρασης και υπακούοντας ταυτοχρόνως στον μοναδικό νόμο που δεν αλλοιώνεται και δεν καταργείται: στον νόμο της προσωπικής τους συνειδήσεως.

 

Φυσικά, αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό για να αποτραπεί η απώλεια του κόσμου που γνωρίζαμε μέχρι πρότινος, αφού η διαχείριση της υγειονομικής κρίσης, όπως υλοποιείται παγκοσμίως, φαίνεται ότι καθορίζεται από το δόγμα “fiat salus, et pereat mundus”, ελληνιστί “ας διαφυλαχθεί η υγεία, κι ας χαθεί ο κόσμος όλος” (κατά παράφραση του αντίστοιχου δόγματος επί αυτοκράτορος Φερδινάνδου του Πρώτου “fiat iustitia, et pereat mundus”, δηλ. “ας αποδοθεί δικαιοσύνη, κι ας χαθεί ο κόσμος όλος”)!

 

ΠΗΓΗ

Share