24 Αυγούστου 2020

Εθνική ταυτότητα και ανθρώπινα δικαιώματα: Το διαχρονικό μήνυμα του Αγίου Κοσμά

Σαν σήμερα στις 24 Αυγούστου 1779 απαγχονίσθηκε με εντολή του Κουρτ Πασά

Γράφει ο Κωνσταντίνος Χολέβας 
Πολιτικός Επιστήμων - Αρθρογράφος

Στις 24 Αυγούστου 1779, στο Κολικόντασι της τουρκοκρατούμενης τότε Βορείου Ηπείρου, απαγχονίσθηκε με εντολή του Κουρτ Πασά ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Πατροκοσμάς όπως κατεγράφη στη συνείδηση του λαού μας. Γεννήθηκε το 1714 στο Μέγα Δένδρο της Αιτωλίας, δίπλα από το Θέρμο, την αρχαία πρωτεύουσα της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Έμαθε γράμματα στη Ρούμελη και στην Αθωνιάδα Σχολή και ενεδύθη το μοναχικό σχήμα στο Άγιον Όρος, στη Μονή Φιλοθέου. Με τις ευλογίες των εκάστοτε Οικουμενικών Πατριαρχών εξήλθε από τον Άθωνα τουλάχιστον τρεις φορές και περιόδευσε στα περισσότερα μέρη του Ελληνισμού για να αποτρέψει τους εξισλαμισμούς. Ιδιαιτέρως έντονη παραμένει η μνήμη του στην Ήπειρο και στη Δυτική Μακεδονία.

Δίδασκε με τον απλό λόγο του, την ασκητική ζωή του, με τις προφητείες του για την απελευθέρωση του Γένους, με το πάθος του για την κοινωνική δικαιοσύνη, με τον ζήλο του για την Ελληνορθόδοξη Παιδεία. Από τα πρώτα χρόνια μετά το μαρτύριό του αναγνωρίσθηκε ως Άγιος από τον λαό μας και η αγιοκατάταξή του επισημοποιήθηκε το 1961 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ο πρώτος βιογράφος του είναι ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο περίφημο «Νέον Μαρτυρολόγιον», το οποίο εξεδόθη το 1799.

Τα σύγχρονα σχολικά βιβλία έχουν την τάση να αγνοούν τον Άγιο Κοσμά ή να τον παρουσιάζουν σαν έναν δυτικού τύπου Διαφωτιστή. Όμως ο Πατροκοσμάς δεν είχε επιρροές από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, ο οποίος άλλωστε αμφιβητούσε τον Χριστιανισμό. Ο Άγιος Κοσμάς δεν άνοιγε απλώς σχολεία, αλλά τόνιζε ότι το σχολείο είναι προθάλαμος της Εκκλησίας. Η επιτυχημένη προσπάθειά του να σταματήσει τους εξισλαμισμούς βοήθησε την επιβίωση του Έθνους, διότι εκείνη την εποχή όποιος χανόταν για την Ορθοδοξία χανόταν και για τον Ελληνισμό. Ο εξισλαμισμένος τούρκευε, γινόταν φανατικός ανθέλληνας, γι’ αυτό και έχει μείνει ως αρνητική για το Γένος μας έννοια ή λέξη «γενίτσαρος». Η παιδεία, στην οποία πίστευε ο Άγιος Κοσμάς, δεν ήταν μία απλή κατάρτιση και εκμάθηση τεχνοκρατικών γνώσεων. Αλλά μιλούσε για μία Παιδεία, η οποία πρωτίστως θα δια-μορφώνει ανθρώπους, θα διαπλάθει ανθρωπίνους χαρακτήρες. 

Από το σπουδαίο κείμενο «Το Άγιον Όρος και η παιδεία του Γένους μας», το οποίο συνετάγη και εξεδόθη από την Ιερά Μονή Ιβήρων, πρώτα το 1984 και βελτιωμένο το 2003, παραθέτουμε ορισμένες εύστοχες επισημάνσεις για τις διδαχές του Πατροκοσμά: «... Ανοίξτε σχολεία ελληνικά. Να βάλετε όλοι σας, για να σπουδάζουν όλα τα παιδιά, χωρίς να πληρώνουν. Να μάθουν τα παιδιά την ελληνική γλώσσα, για να ξεσκεπάσουν όλα τα μυστήρια της ζωής και της Εκκλησίας μας, που είναι εκεί κρυμμένα. Από το σχολείον μανθάνομεν το κατά δύναμιν τί είναι Θεός, τί είναι Αγία Τριάς, τί είναι άγγελοι, αρχάγγελοι, τί είναι δαίμονες, τί είναι παράδεισος, τί είναι κόλασις, τί είναι αμαρτία, αρετή. Από το σχολείον μανθάνομεν τί είναι Αγία Κοινωνία, τί είναι Βάπτισμα, τί είναι το Άγιον Ευχέλαιον, ο τέλειος γάμος, τί είναι ψυχή, τί είναι κορμί... το σχολείον ανοίγει τες εκκλησίες, το σχολείον ανοίγει τα μοναστήρια. Ανίσως και δεν ήτανε σχολεία, πού ήθελα εγώ να μάθω να σας διδάσκω;.... Είναι αληθινός επαναστάτης, ανανεωτής των πάντων. Κρίνει τον πλούσιο που δεν δίνει στον φτωχό. Διοργανώνει δωρεάν παιδεία. Σέβεται τη γυναίκα. Βλέπει ότι την καταπιέζουν. Φανερώνεται πραγματικός υπερασπιστής της. Ρίχνει όλους στο φιλότιμο». 

Γενικότερα πιστεύω ότι η διδασκαλία του Αγίου Κοσμά παραμένει επίκαιρη και διαχρονική. Επισημαίνω τρία τουλάχιστον σημεία που ενδιαφέρουν τον σύγχρονο Έλληνα:

Εθνική ταυτότητα. Ο Πατροκοσμάς ζητούσε από τους Έλληνες να διατηρήσουν την Ορθόδοξη Πίστη και την ελληνική γλώσσα. Θεωρούσε απαραίτητη για τη σωτηρία του Ελληνισμού τη διαφύλαξη της εθνικής ταυτότητας. Σήμερα το ζήτημα της ταυτότητας αποκτά και πάλι μεγάλη σημασία. Ο μέχρι πρό τινος κήρυκας της παγκοσμιοποίησης, ο Αμερικανός Πολιτικός Επιστήμων Φράνσις Φουκουγιάμα, παραδέχεται ότι η πρόοδος της παγκοσμιοποίησης δεν είναι νομοτελειακά βέβαιη και ότι κάθε λαός δικαιούται να διατηρήσει την εθνική και θρησκευτική του ταυτότητα, αρκεί να σέβεται τους δημοκρατικούς θεσμούς.

Ελπίδα. Ο Άγιος Κοσμάς δίνει παρηγοριά και συγκρατημένη αισιοδοξία σε έναν λαό που έχει δει να αποτυγχάνουν δεκάδες εξεγέρσεις κατά των Οθωμανών. Ο Άγιος έζησε τα Ορλωφικά του 1770 και τη σφαγή κλήρου και λαού της Πελοποννήσου από τους Τουρκαλβανούς. Και όμως έρχεται και ανυψώνει το ηθικό των Ελλήνων λέγοντας ότι θα έλθει το Ποθούμενον, δηλαδή η απελευθέρωση απο τον τουρκικό ζυγό. Χρήσιμο μήνυμα για εμάς τους σημερινούς Έλληνες που κινδυνεύουμε να πάθουμε εθνική κατάθλιψη από την οικονομική κρίση. Ας θυμηθούμε ότι επιβιώσαμε μέσα από πολύ πιο δύσκολες καταστάσεις.

Συνύπαρξη παριωτισμού και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Άγιος Κοσμάς καλλιεργεί τον πατριωτισμό, αλλά ταυτοχρόνως καλεί τους άνδρες να θεωρούν ισότιμη τη γυναίκα, ζητά από τους πλουσίους να δώσουν μερίδιο των χρημάτων τους στους φτωχούς, μιλά για τα δικαιώματα των αθιγγάνων και διδάσκει ότι και ο «γύπτος» είναι πλάσμα του Θεού και πρέπει να τυγχάνει σεβασμού. Ο Άγιος θυμίζει ότι μέσα στην Ορθόδοξη Χριστιανική διδασκαλία το εθνικό συνυπάρχει με το κοινωνικό, ο πατριωτισμός συμβαδίζει με τον σεβασμό προς τα ανθρώπινα δικαιώματα. 

πηγή



Share

1 σχόλιο:

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΝΤΩΝΑΣ είπε...

Εμπεριστατωμενο το άρθρο του κ. Απσστόλου....Αλλά δυστυχώς αυτός ο λαός ο καλός και αγαπημένος ο πάντα ευκολόπιστος και πάντα προδομένος, ανέχεται συνεχώς αυτούς ΟΛΟΥΣ τους δόλιους συμμάχους, που έρχονται ντυμένοι φίλοι...
Και τώρα απευθύνομαι επ ευκαιρία με εκτίμηση στον φίλο Θάνο ο οποίος σε κάποιο σχόλιο του, για άρθρο που απέστειλε αποδέκτης μας και αναφερόταν σε σχετικό συγγενές θέμα, το χαρακτήρισε αρνητικά, διότι διερωτήθηκε καλοπροαίρετα όπως πάντα...Μα αν φύγει ο Ερντογάν θα έρθουν οι νεοκεμαλικοί φασίστες, που είναι χειρότεροι, αν φύγει ο Τραμπ θα έρθει ο ψεύτης Μπάϊντεν....( παραδέχομαι ότι εν μέρει έχει δίκαιο, διότι είναι μια ατέλειωτη αλυσίδα ΟΛΟΙ) και συνεχίζω εγώ ...Αν φύγει η Μέρκελ θα έρθουν επίσης Νεοβαβαροί φασίστες, αν φύγει ο Τουρκόσπορος Τζόνσον, μπορεί να έρθει κάποιος γνήσιος αγγλότουρκος κλπ Το ερώτημα μου λοιπόν, είναι τι κάνουμε με όλους αυτούς τους δαίμονες ανθέλληνες επίδοξους ολετήρες του Ελληνισμού; Έχω μια σχετική απάντηση σε κάποιο παλαιότερο μου άρθρο, που δημοσίευσε το koukfamily "ΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΔΟΛΙΟΙ ΟΛΕΤΗΡΕΣ ΟΙ ΕΥΕΡΓΕΤΗΘΕΝΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ"....αλλά προσθέτω και συμπυκνωμένα απαντώ επίκαιρα...
Είτε φύγουν, είτε μείνουν.. είτε έρθουν χειρότεροι από αυτούς....Η Ελλάδα πρέπει επί τέλους να βρει την χαμένη της Εθνική της ταυτότητα και αξιοπρέπεια....Ας ψάξει στα κιτάπια των ένδοξων προγόνων μας, που είχαν αυτή την αξιοπρέπεια και τιμή και ίσως την βρει. Να μην περιμένει από κανένα τίποτα....Μόνες αγωνίζονται και επιβιώνουν χιλιάδες χρόνια....και η Ελλάδα και η Ελληνική Κύπρος... Μόνο η πίστη τους και η ευτολμία τους τις έσωσαν. ΜΟΝΟ.

Μικρό απόσπασμα.
Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή, όντας ο κόσμος λείψει!
Σφάξε μας ούλους κι ας γενεί το γαίμαν μας αυλάκιν,
κάμε τον κόσμον μακελλειόν και τους Ρωμιούς τραούλλια,
αμμά ξερε πως ίλαντρον όντας κοπεί καβάκιν
τριγύρου του πετάσσουνται τρακόσια παραπούλια.

ΤΟ ΝΙΝ ΑΝΤΑΝ ΝΑ ΤΡΩΕΙ ΤΗΝ ΓΗ ΤΡΩΕΙ ΤΗΝ ΓΗ ΘΑΡΚΕΤΑΙ ΜΑ ΠΑΝΤΑ ΤΖΙΕΙΝΟΝ ΤΡΩΕΤΑΙ ΤΖΑΙ ΤΖΙΕΙΝΟΝ ΚΑΤΑΛΙΕΤΑΙ.... ( 9η Ιουλίου 1821 του εθνικού μας ποιητή Β. Μιχαηλίδη.)

ΚΑΙ Ο ΠΕΡΗΦΑΝΟΣ ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ....ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΜΥΛΩΝ ΕΛΑΛΗΣΕ ΣΤΟΝ ΝΑΥΑΡΧΟ ΔΕΡΥΓΝΥ, ΠΟΥ ΤΟΝ ΑΠΕΤΡΕΠΕ ΕΜΜΕΣΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟΥΣ ΜΥΡΙΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ.

ΙΔΕ. 1825: Μάχη των Μύλων - Εκεί όπου 480 Έλληνες διέλυσαν 6.200 του Ιμπραήμ. Αποσπασμα.

Ὅτι ἀρχή καί τέλος, παλαιόθεν καί ὥς τώρα, ὅλα τά θερία πολεμοῦν νά μᾶς φᾶνε καί δέν μποροῦνε· τρῶνε ἀπό μᾶς καί μένει καί μαγιά. Καί οἱ ὀλίγοι ἀποφασίζουν νά πεθάνουν· καί ὅταν κάνουν αὐτείνη τήν ἀπόφασιν, λίγες φορές χάνουν καί πολλές κερδαίνουν. Ἡ θέση ὁποῦ εἴμαστε σήμερα ἐδῶ εἶναι τοιούτη· καί θά ἰδοῦμεν τήν τύχη μας οἱ ἀδύνατοι μέ τούς δυνατούς". –"Τρέ μπιέν", λέγει κι’ ἀναχώρησε ὁ ναύαρχος" Και οι Έλληνες ΝΙΚΗΣΑΝ.
Και τέλος δανείζομαι μια φραση από κάποιο τραγούδι...
Μπάρμπα Γιάννη Μακρυγιάννη, πάρε μαύρο γιαταγάνι κι έλα στη ζωή μας πίσω, το στραβό να κάνεις ίσο....
Αυτά και τώρα οι Βάρβαροι παραβιάζουν την Ελληνική υφαλοκρηπίδα Ν.Α. της Κρήτης και οι ταγοί μας απαθείς κοιτάνε....Οι Κυπριακοί S300 στην Κρήτη βρίσκονται...αμολύστε τους όλους...Χαλάλι στη μητέρα πατρίδα....

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.