1 Ιουνίου 2020

Τι εξηγεί την εμμονή του Ερντογάν με την Αγία Σοφία

Του Κώστα Ράπτη

Τα όσα αντιφατικά έγιναν γνωστά σχετικά με την προοπτική τέλεσης μουσουλμανικής προσευχής στην Αγία Σοφία ανήμερα της επετείου Άλωσης της Κωνσταντινούπολης μας υπενθυμίζουν ότι η πολιτικο-ιδεολογική σημασία του ζητήματος στην σημερινή Τουρκία δεν είναι διόλου δευτερεύουσα.

Αρχικά ο επικεφαλής του Diyanet (δηλ. της πανίσχυρης Υπηρεσίας Θρησκευτικών Υποθέσεων που ελέγχει τα της ισλαμικής λατρείας στη γείτονα), Αλί Ερμπάς προανήγγειλε μαζική συγκέντρωση για την τέλεση προσευχής στον χώρο του αρχαίου Ιπποδρομίου της Κωνσταντινούπολης, μεταξύ της Αγίας Σοφίας και του τεμένους Σουλτάναχμετ. Ακολούθως υπαναχώρησε, γνωστοποιώντας ότι η συγκέντρωση αυτή ακυρώνεται για τον φόβο της πανδημίας και ότι ο ίδιος θα τελέσει την προσευχή στο τέμενος Φάτιχ, όπου φέρεται να έχει ταφεί ο Μωάμεθ ο Πορθητής. Όμως παρεμβλήθηκε ο ίδιος ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, προαναγγέλλοντας μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου την Πέμπτη, την ανάγνωση από ομάδα κληρικών της "σούρας της Κατάκτησης" από το Κοράνι στην Αγία Σοφία. Αδιευκρίνιστο έμεινε αν η τελετή αυτή προγραμματίζεται να λάβει χώρα εντός του μνημείου ή στον περίβολό του, όπου έτσι και αλλιώς έχει ανεγερθεί ομοίωμα τείχους για τις ανάγκες της αναπαράστασης της Άλωσης. 

Όλα αυτά συμπίπτουν με τη λήξη της απαγόρευσης συναθροίσεων στα τεμένη και συνολικά με το πέρασμα της Τουρκίας στη "νέα κανονικότητα", μετά την πανδημία του κορωναϊού. Είναι μία δύσκολη συγκυρία για τη χώρα, η οποία δοκιμάζεται και υγειονομικά και οικονομικά, και ο Ταγίπ Ερντογάν επείγεται να προχωρήσει σε χειρονομίες αναπτέρωσης του ηθικού της κομματικής του βάσης. 

Είναι επίσης μία συγκυρία κατά την οποία πυκνώνουν οι αντιχριστιανικές και αντισημιτικές εκδηλώσεις, καθώς συναντούν ευρεία διάδοση οι συνομωσιολογικές θεωρίες ότι οι μειονότητες ευθύνονται με κάποιον τρόπο για την πανδημία. Στο Μπακίρκιοϊ της Πόλης ένας άνδρας πυρπόλησε την είσοδο αρμενικής εκκλησίας, ενώ στο Κουζκουντζούκ ένας άλλος αφαίρεσε τον σταυρό επίσης από αρμενική εκκλησία. Πρόσφατο άλλωστε είναι το δημοσίευμα περιοδικού του ομίλου της "Γενί Σαφάκ" που εμφάνιζε τους ηγέτες των θρησκευτικών μειονοτήτων της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του Οικουμενικού Πατριάρχη, να σχετίζονται με την "τρομοκρατική οργάνωση" του Φετουλάχ Γκιουλέν. Ο ίδιος ο Ερντογάν δήλωσε στις αρχές του μηνός ότι "τα λόμπι των Αρμενίων και των Ρωμιών” πρωταγωνιστούν στις "σκοτεινές δυνάμεις" που απεργάζονται το κακό της Τουρκίας.

Όμως η εμμονή με την Αγία Σοφία παραπέμπει σε κάτι ευρύτερο. Η μετατροπή της σε μουσείο το 1935 από τον Κεμάλ Ατατούρκ αποτελεί εμβληματική στιγμή των μεταρρυθμίσεων που εισήγαγε ο ιδρυτής της Τουρκικής Δημοκρατίας και κεντρικό στοιχείο στο "αφήγημα θυματοποίησης" των ισλαμιστών, μαζί με την απαγόρευση της μαντίλας και τον περιορισμό των ιεροδιδασκαλείων (ιμάμ χατίπ), που επί των ημερών του Ερντογάν έχουν ήδη αναιρεθεί. Καθόλου τυχαία, η Αγία Σοφία της Νικαίας και η Αγία Σοφία της Τραπεζούντας αποδόθηκαν και πάλι στην ισλαμική λατρεία το 2011 και το 2013.

Άλλωστε η διεκδίκηση της μετατροπής εκ νέου της Αγίας Σοφίας της Κωνσταντινούπολης σε τέμενος αποτελεί και στοιχείο διαγκωνισμού των διαφορετικών τάσεων του ετερογενούς ισλαμιστικού χώρου. Όσο λειτουργούσε ελεύθερα το δίκτυο του Φετουλάχ Γκιουλέν πρωτοστατούσε στις σχετικές εκκλήσεις (λ.χ. μέσω της αρθρογραφίας της εφημερίδας "Ζαμάν"), ενώ την περσινή συγκέντρωση έξω από την μνημειώδη βασιλική την διοργάνωσε η νεολαία του αντιπολιτευόμενου ισλαμιστικού κόμματος Saadet.

Συνολικά, οι (ολοένα και πιο θεαματικές και κιτς) τελετές που διοργανώνονται τις τελευταίες δεκαετίες στην επέτειο της Άλωσης αποτελούν χαρακτηριστικό σημάδι της "τουρκο-ισλαμικής σύνθεσης", στην οποία προσχωρούν και οι αντιδυτικοί εθνικιστές, με αποδέκτη διπλό: αφενός προς τα έξω (στοχοποιώντας ένα Mνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO που αγγίζει τις ελληνικές ιδίως ευαισθησίες), αφετέρου προς τα μέσα, σε ένα ξεκαθάρισμα ιστορικών λογαριασμών με τον κλασικό κεμαλισμό. Δεν είναι τόσο η Άλωση του 1453 που μνημονεύουν οι εορταστές, όσο η "νέα Άλωση" των ημερών μας, που συντελείται σε πολιτικό, πολιτιστικό και δημογραφικό επίπεδο.  

Capital
πηγή



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 7:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.