28 Ιουνίου 2020

Η Άγκυρα και το «Δόγμα του Τρελού»

Γράφει ο Σπύρος Λίτσας

Από τη συνολική απουσία πληροφοριών σχετικά με την εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία σε κοινωνικοπολιτικό αλλά και οικονομικό επίπεδο των προηγούμενων δεκαετιών στη δημόσια σφαίρα έχουμε περάσει πλέον στην ακατάσχετη παροχή πληροφοριών δίχως όμως σύνδεση αυτών με το διεθνοπολιτικό γίγνεσθαι.

Το διεθνές σύστημα βρίσκεται σε φάση νέων μεταβλητών αλλά όχι σε φάση αλλαγής των υφιστάμενων πολικοτήτων που διέπουν τη λειτουργία του. Οπως έχω ήδη συζητήσει και σε άλλες δημόσιες τοποθετήσεις μου, ο πολυπολικός χαρακτήρας του διεθνούς συστήματος ενδυναμώνεται με την έλευση της πανδημίας COVID-19, δίνοντας την ευκαιρία σε κράτη όπως η Ιαπωνία ή η Ινδία με ρόλο στις ευρύτερες ιατρικές ή τεχνολογικές εξελίξεις να ενταχθούν στο club των ισχυρών με διακριτό ρόλο και παρουσία. Είναι δεδομένο ότι η Τουρκία όχι μόνο απουσιάζει από αυτή τη διαδικασία ωρίμανσης του πολυπολισμού αλλά δείχνει ότι έχει αποδεχθεί τον ρόλο του Ιανού, αυτόν του κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ αλλά με δεδομένες τις στενές σχέσεις εξάρτησης, οικονομικής κυρίως, από τη Ρωσία και το Κατάρ.

Η συμμετοχή της Τουρκίας στα δύο ανοικτά μέτωπα της Αραβικής Ανοιξης σήμερα στην περιοχή μας, στη Συρία αλλά και στη Λιβύη, χαιρετίζεται από πολλούς ως σημάδι ενίσχυσης του στρατηγικού ρόλου της γείτονος στις εξελίξεις της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά μια ψύχραιμη και ορθολογική επιστημονική ανάλυση μας δείχνει ότι ενώ η Τουρκία αυξάνει τις στρατηγικές τριβές εις βάρος της ασθενούς της οικονομίας, πυροβολεί τα πόδια της συνεργαζόμενη με οργανώσεις που έχουν ταυτότητα ριζοσπαστικού παρία και αυξάνει την αναθεωρητική της ρητορική, στην πραγματικότητα δεν κερδίζει κάτι συγκεκριμένο και απτό. 

Τα όνειρα της Τουρκίας για παρουσία σε Συρία και Λιβύη περνούν από τη Μόσχα, επομένως είτε η Τουρκία δέχεται επισήμως τον ρόλο μαριονέτας είτε αποχωρεί από τις δύο περιοχές, ενώ η πολιτική της στο Κουρδικό έχει αποτύχει ολοσχερώς εξαιτίας του κουρδικού καντονιού στο Β. Ιράκ. Η ναυτική παρουσία της Τουρκίας στην Αδριατική μέσω της Αλβανίας, ακόμη κι αν επικυρωθεί η μετατροπή της βάσης Πασά Λιμάνι στον Αυλώνα σε ναύσταθμο εξισορροπείται στρατηγικά με τη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας για οριοθέτηση ΑΟΖ, ενώ η συμφωνία μεταξύ Αθήνας και Ρώμης ενισχύει και τις προοπτικές του αγωγού EastMed μην επιτρέποντας στην Τουρκία να οραματίζεται καθολική επικράτηση του TurkStream στα ενεργειακά δεδομένα της Ευρώπης.

Η παραπάνω εικόνα, αν συνδυασθεί με μια οικονομία που έχει καταρρεύσει επισήμως, την οξείδωση του κοινωνικού συμβολαίου εξαιτίας της αδυναμίας του κράτους να αντιμετωπίσει επιτυχώς την πανδημία και με ένα πολιτικό σύστημα που προσφέρει τη δυνατότητα σε ακροδεξιούς παράγοντες όπως η Meral Aksener να μεγιστοποιεί τον ρόλο της ως εκλογικό μπαλαντέρ, δείχνει μια Τουρκία με δομικές δυσλειτουργίες και αρρυθμίες που πόρρω απέχει από αυτή που προβάλλει η προπαγάνδα της Αγκυρας. Στην Ελλάδα η εικόνα που δίνεται για την Τουρκία αναδεικνύει μια δυναμική που όχι μόνο δεν έχει σημείο επαφής με την πραγματικότητα αλλά που λειτουργεί παρελκυστικά και για το εγχώριο επίπεδο μικρο-ανάλυσης. Γιατί λοιπόν η Τουρκία συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο απέναντι στην Ελλάδα αλλά και στις μεγάλες ενεργειακές εταιρείες Exxon Mobil και Total;

Στο λιγότερο γνωστό αλλά εξίσου ενδιαφέρον έργο του «Αποκαλύψεις στον Τίτο Λίβιο» ο Νικολό Μακιαβέλι υποστηρίζει ότι μερικές φορές είναι σοφό να σκορπάς τρέλα με τις πολιτικές σου, εννοώντας ότι ελεγχόμενες δόσεις αφερεγγυότητας όταν όλα τα άλλα μέσα έχουν εξαντληθεί δύναται να λειτουργήσουν ως σωσίβιο για να αποφευχθεί μια ηχηρή και ολιστική κατάρρευση. Καμία σοβαρή ανάλυση δεν μπορεί να σταθεί απέναντι στην προοπτική ενός θερμού επεισοδίου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας εξαιτίας των τουρκικών ερευνών για υδρογονάνθρακες στην περιοχή ανατολικά μεταξύ Ρόδου, Καρπάθου και Κρήτης. Κι αυτό γιατί όλοι γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα βλάψει ανεπανόρθωτα τη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, αρκεί ασφαλώς η Αθήνα να έχει ήδη ενημερώσει σχετικά όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές ότι τα Ιμια δεν πρόκειται να επαναληφθούν. Ο Ερντογάν στοχεύει στο να αυξάνει τη στρατηγική υπεραξία του κράτους του μέσω του «Δόγματος του Τρελού», διατηρώντας τη ρευστότητα της Ανατολικής Μεσογείου σε υψηλές τιμές. Η Τουρκία δεν μπορεί να δικαιολογήσει τον αναθεωρητικό της ρόλο σε συνθήκες σταθερότητας, και αυτό είναι ένα δεδομένο που οφείλει να προβληθεί διεθνώς συστηματικά από την Αθήνα.

Η Τουρκία επιδιώκει να πληγώνει διαρκώς την Ελλάδα σε οικονομικό επίπεδο αυξάνοντας τις στρατηγικές τριβές, ή προβαίνοντας σε εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών εναντίον της εθνικής μας ασφάλειας. Η οικοδόμηση μιας Υψηλής Στρατηγικής που θα προνοεί για έξυπνη αποτροπή, τεχνολογικώς αναβαθμισμένη δηλαδή, βασισμένη πάνω σε οικονομίες κλίμακος, πρέπει να αποτελεί βασική στόχευση για την Αθήνα.

Λίτσας Σπύρος Ν. Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Η νέα επιστημονική του μονογραφία «U.S. Foreign Policy in the Eastern Mediterranean: Power Politics and Ideology Under the Sun» κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Springer 

Το Βήμα 
πηγή



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 8:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.