(Για τον σύγχρονο άγιο Νικόλαο τον Πλανά, επιλέξαμε κάποια γραφόμενα από τον κυρ- Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, γιατί τον έζησε από κοντά.)
Τον παπα – Νικόλαο Πλανά, άσκητήν «ου τον τόπον αλλά τον τρόπον», τον συναντάμε από τον περασμένο ήδη αιώνα να κινείται μεταξύ του “Αη Παντελεήμονα”, του “Αη Γιάννη”, καί του μικρού ναού του προφήτη Έλισσαίου, στην Πλάκα, όπου λειτουργούσε έχοντας στο δεξιό ψαλτήρι τον άγιο των ελληνικών γραμμάτων, τον κυρ – Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, καί στο αριστερό, τον κυρ – Αλέξανδρο Μωραϊτίδη, πού αργότερα έγινε μοναχός «εν όρεσι καί σπηλαίοις καί εν ταίς όπαις της γης».
«Πτηνά της έρημου οί μοναχοί», φτωχοσπουργίτης της Αθήνας ό παπα – Πλανάς, έδήλωσε κάποτε ότι θα επιθυμούσε, όταν αποδημήσει εις Κύριον, να περιτριγυρίζεται «άπ’ όλα τα φτωχαδάκια καί τους απόκληρους της Αθήνας, όπου, στους δρόμους μιας ακοίμητης λειτουργικής ζωής καί καθημερινής διακονίας αγωνιζόταν «ν’ αναγγείλει το λυτρωτικό του Κυρίου μήνυμα» στους φτωχούς, τους υπόδουλους, τους φυλακισμένους, τους τυφλούς, τους αρρώστους, στους κάθε λογής ανθρώπους του κοινωνικού περιθωρίου.
Παπαδιαμαντικό Συναξάρι παπα – Πλανά
Γράφει, λοιπόν, ό άγιος των νεοελληνικών γραμμάτων κυρ Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης για τον έξομολόγο καί γέροντα του.
«Μεταξύ των υπαρχόντων ιερέων ύπάρχουσιν ακόμη πολλοί ενάρετοι καί αγαθοί, εις τάς πόλεις καί εις τα χωρία. Είναι τύποι λαϊκοί, ωφέλιμοι, σεβάσμιοι. “Ας μην έκφωνούσι λόγους, Ήξεύρουσιν αυτοί άλλον τρόπον πώς να διδάσκωσι το ποίμνιον. Γνωρίζω ένα ιερέα εις τάς Αθήνας. Είναι ό ταπεινότερος των ιερέων καί ό άπλοίκώτερος των ανθρώπων. Δια πάσαν ίεροπραξίαν αν του δώσης μίαν δραχμήν, ή πενήντα λεπτά, ή μίαν δεκάραν, τα παίρνει. Αν δεν του δώσης τίποτε, δεν ζητεί. Δια τρεις δραχμάς εκτελεί παννύχιον Άκολουθίαν, Αειτουργίαν, Άπόδειπνον, Έσπερινόν, “Ορθρον, “Ωρας- το όλον διαρκεί εννέα ώρας. “Αν του δώσης μόνον δύο δραχμάς, δεν παραπονείται. Κάθε ψυχοχάρτι, φέρον τα μνημονευτέα ονόματα των τεθνεώτων, αφού άπαξ του το δώσης, το κρατεί δια πάντοτε. Επί δύο, τρία έτη εξακολουθεί να μνημονεύει τα ονόματα. Εις κάθε προσκομιδήν μνημονεύει δύο ή τρεις χιλιάδες ονόματα. Δεν βαρύνεται ποτέ. Ή προσκομιδή παρ’ αύτω διαρκεί δύο ώρας. Ή Λειτουργία αλλάς δύο. Είς την όπόλυσιν της Λειτουργίας, όσα κομμάτια έχει εντός του ιερού, από πρόσφορα ή άρτοκλασίαν, τα μοιράζει όλα είς όσους τύχουν. Δεν κρατεί σχεδόν τίποτε.
»Μίαν φοράν έτυχε να χρεώστη μικρόν χρηματικόν ποσόν, καί ήθελε να το πλήρωση. Είχε δέκα ή δεκαπέντε δραχμάς, όλα είς χαλκόν. Επί δύο ώρας έμετροϋσεν, έμετρούσεν, έμετρούσε, καί δεν ημπορούσε να τα εύρη πόσα ήσαν. Τέλος είς άλλος χριστιανός έλαβε τον κόπον και του τα έμέτρησεν. Είναι ολίγον τί βραδύγλωσσος καί περισσότερον αγράμματος.
Εις τάς ευχάς, τάς περισσότερος λέξεις τάς λέει όρθάς, είς το Εύαγγέλιον, τάς περισσότερος έσφαλμένας. Θα ειπητε, διατί ή άντίθεσις αύτη; ‘Αλλά τάς ευχάς τάς ιδίας άπαγγέλει καθ’ έκάστην, ενώ την δείνα περικοπήν του Ευαγγελίου θα την ανάγνωση άπαξ ή δίς ή, το πολύ, τρίς του έτους, εξαιρέσει ώρισμένων περικοπών συχνά, αλλ’ ατάκτως επανερχομένων, ως είς τους Αγιασμούς, είς τάς Παρακλήσεις. Τα λάθη όσα κάμνει είς την άνάγνωσιν, είναι πολλάκις κωμικά. Καί όμως εξ όλων των ακροατών του, εξ όλου του εκκλησιάσματος, κανείς μας δεν γελά. Διατί; Τον έσυνηθίσαμεν καί μας αρέσει. Είναι αξιαγάπητος. Είναι απλοϊκός καί ενάρετος. Είναι άξιος του πρώτου Μακαρισμού του Σωτήρος».
Τελειώνοντας τον περί οσίου παπα – Πλανά άγιονοσταλγικό στοχασμό βιάζομαι να υπογραμμίσω την αυτοσυνειδησία πού διέκρινε αυτόν τον ολιγογράμματο, αλλά όχι αμόρφωτο χαρισματούχο λευΐτη, Ή αυτοσυνειδησία του διατρανώνεται στην απάντηση πού έδωσε σε ακόλουθο του.
Του υποβλήθηκε ύπερζηλωτική ερώτηση, γιατί δεν έγινε μοναχός.
Ή απάντηση τσεκουράτη, ομοούσια με εκείνη του «στάρετς» Αμβρόσιου, πού έδωσε στον γίγαντα της ρωσικής λογοτεχνίας Λέοντα Τολστόι, όταν τον επισκέφθηκε για συζήτηση πάνω στα πνευματικά προβλήματα καί τον ρώτησε στα 1870 με κρυψίνοια την οποία ό έχων προορατικό καί χάρισμα διακρίσεως «στάρετς» Αμβρόσιος, με τρυφερή σκληρότητα απεκάλυψε.
- Πάτερ, γιατί έχετε μεταβάλει την ερημική Όπτινα σε πυκνοκατοικημένο καταυλισμό θαυμαστών σας.
Μάρτυς ό Κύριος, παιδί μου Λέοντα, ότι δεν διαθέτω γιατί δεν το επιθυμώ να με ακολουθούν οπαδοί. Οί πολιτικοί καί τα κόμματα κατασκευάζουν οπαδούς… Προσωπικά θέλω έξομολογούμενους, φίλους καί συνακόλουθους να γεμίζουν το μοναστήρι μας.
Ή απάντηση του παπα – Πλανά σε παρόμοιο ερώτημα.
«Διάλεξα την κοινωνία των ανθρώπων για να ζήσω, να τεκνοτροφήσω, να σπείρω τη σπορά του Θείου Λόγου καί συγγνώμης κι όταν ή χάρι Του με καλέσει μέσα ατή κοινωνία των ανθρώπων θα πεθάνω», γιατί σύμφωνα με τον ορθό λόγο του Αριστοτέλη ό άνθρωπος πού ζει “κατά μονάς ή Θεός ή θηρίον εστί”».
στοιχεία από περιοδικό ”Νεανικοί Προβληματισμοί” εδώ
Εκτοτε απουσίασα από τάς Άθήνας. Είχα ένθυμηθη τούς πτωχούς οικείους, είς την μικράν πατρίδα μου, μακράν της όποίας είχα ζήσει, εκ μικρών διαλειμμάτων, υπέρ το ήμισυτής ζωής μου.Όταν τέλος με είχον βαρυνθη κ’ έκεό, έτόλμησα, μετά τρία έτη να επανέλθωείς την πρωτεύουσαν, με την άμυδράν ελπίδα όιι δεν θα έγενόμην και πάλιν βαρετός ε’ΐδτούς φίλους μου.
Άφου έκρύβην επί εβδομάδα είς ταπεινόν τίνα ξενώνα, επήγα λάθρα μίαν πρωίαν να ανταμώσωτον φίλον μου Νικόλαν τον Μπούκην. Φευ! τί έμαθα;Ή μικρά Κούλα, ήτις ήγε τώρα το ένδέκατον έτος τής ήλικίας τη, ήτον άρρωστη βαριά! Είχε δέκα ήμέρας στο κρεβάτι, κι ό ιατρός είπεν ότι ήτο κακός πυρετός, ίσως τυφοειδούς φύσεως.
Επήγα κατ’ εύθείαν από το όπωροπωλείον, όπως με προέτρεψεν ό Νικόλαε, δια να βοηθήσωμε λόγια και ενθαρρύνω την μητέρα. Ή πτωχή, ήτις την ήγάπα ώς να ήτο γέννημα τωνσπλάγχνων της, ϊσως και περισσότερον, έχάρη άμα με ειδεν, είτα μου έδειξε την κλίνην. Ή μικρά Κούλα ήτο ισχνή, κάτωχρος, πυρέσσουσα, κ’ εκείτο σχεδόν αναίσθητος επί τής κλίνης. Είπα εις την μητέρα τα συνήθη λόγια της παρηγορίας και της ένθαρρύνσεως, έμεινα δύοώρας έκεί, είτα επανήλθα πάλιν το δειλινόν, και την νύκτα, και την άλλην πρωίαν.Ή Κούλα έβαινε χειρότερα. Είτα, την τρίτην ήμέραν, έφάνη να είχε βελτιωθη κάπως, και ησθάνετο. Ή μητέρα της μου είπε να πλησιάσω και να της ομιλήσω.
— Περαστικά, Κούλα. Δεν έχείς τίποτα, κορίτσι μου.
—Ά! μπάρμπ’ Αλέξανδρε, έψέλλισεν άσθενώς. Πότε θα μου πής πάλι τα θεία… τραγούδια;
—Όποτε θέλεις. Κούλα μου. “Αμα γίνη αγρυπνία εις τον “Αγιον Έλισσαίον να έλθης, να σου ταπω.
Να μου τα πής. Μα θα τ’ ακούσω;
“Αμα προσέχης, θα τ’ άκούσης… “Ωχ!
Έστέναξεν, έκλεισε τα όμματα, και δεν μου ώμίλησε πλέον. Έφαίνετο ότι είχε πολύ κουρασθη (έφερεν άσθενώς την ΐσχνήν χείρα πρός το ούς ενώ έψέλλιζε.
Φαίνεται ότι είχε πάθει βαρυηκοιαν ένεκα της νόσου). Της έφεραν χρίσμα, έλαιον από την κανδήλαν. Αύτη ανέλαβε προς στιγμήν τάς αίσθήσεις της, κ’ έψιθύρισε:
- Μοσχοβολά ή ψυχή μου. Λάδι, γαλήνη, ηρεμία, θα πλέψω καλά.
Μετά τρεις ήμέρας την προεπέμπομεν εις τον τάφον. Οί επαγγελματικοί ίερείς κ’ οί ψάλται έψαλλον τα κατά συνθήκην, από την «Άμωμον όδόν» έως τον «Τελευταίον άοπασμόν». Μόνος ό παπα-Νικόλας άπ’ τον ΆιΓιάννη του Άγροϋ, ό Ναξιώτης, έφαίνετο ότι έκανε χωριστήν άκολουθίαν, έμορμύριζε μέσα του, και τα όμματα του έφαίνοντο δακρυσμένα.
- Τί μουρμουρίζεις, παπά; του είπα, από το όπισθεν του στασιδίου, οπού είχεν άκουμβήσει.
- Λέγω την άκολουθίαν των Νηπίων μέσα μου, είπεν ό παπα-Νικόλας. Εις αυτό το άκακον αρμόζει ή κηδεία των νηπίων.
Τω όντι κ’ εγώ, με όλον τον πόνον και τα δάκρυα μου, είχα άναλσγισθη έκείνην την στιγμήν την άκολουθίαν των Νηπίων. Και άκουσίως έλεγα μέσα μου τα τραγούδια του Θεού «Των του κόσμου ηδέων άναρπασθέν άγευστον» και «ώς καθαρόν. Δέσποτα, στρουθίονπρός καλιάς έπουρανίους εσωσας» και «του Αβραάμ, εν κόλποις, εν τόποις άνέσεως, ένθα το ύδωρ εστί το ζών, τάξαι σε Χριστός ό δι’ ήμας νηπιάσας» και «οιδ άριθμοίς το πλάσμασου,νήπιον φοιτήσαν τανύν πρός σε».
Και αντί του «Δεύτε τελευταιον», «Ω τις μη θρηνήσει, τέκνον μου, ότι βρέφος άωρον εκμητρικών άγκαλών νυν, ώσπερ στρουθίον τάχος έπέτασας». Και άκροτελεύτιον,ύστερον απότόσα και τόσα τραγούδια του Θεού, τα όποία προ τριών ήμερων είχε προφητεύσει ότι δεν θα ήδύνατο να τ’ άκούση, το: «Άλγος τω Αδάμ έχρημάτισεν, ή του ξύλου άπόγευσίς πάλαι έν Έδέμ, ότε όφις ιόν έξηρεύξατο». Αλλά τα ήκουε τάχα ή αγνή ψυχή, αν όάγγελός της της επέτρεπε να περιίπταται έκεί γύρω; ·
Από το βιβλίο «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης-Άπαντα”(τόμος Δ) εκδ.Δομός πηγή
Επιμέλεια κειμένου: Αρχιμ. Αλέξανδρος Μοστράτος, Ιεροκήρυξ
– Πρωτοσυγκελλεύων Ι. Μητροπόλεως Παροναξίας
Κορυφαία έκφραση της αληθινής κατά Χριστόν ζωής του κάθε συνειδητού πιστού και πιο πολύ του πραγματικού και τελείου Ιερέως, αποτελεί η ζωή και το έργο του αγίου Ιερέως Νικολάου του Πλανά, αγίου των ημερών μας.
Η ωραία, η εύανδρος και αγιοτόκος Νάξος, είχε την θεία εύνοια και ευλογία να είναι η Γενέτειρά του. Γεννήθηκε το έτος 1851. Οι γονείς του, Καπετάν Γιάννης και Αυγουστίνα ήταν άνθρωποι ευσεβείς και καλοκάγαθοι, όπως όλοι οι νησιώτες, και εύποροι. Είχαν και ένα εμπορικό καΐκι, που πήγαινε από τη Νάξο στην Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, ακόμα και στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Μέσα σε κάποιο από τα κτήματα τους είχαν και ένα μικρό παρεκκλήσιο αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο.
Ο Άγιος Νικόλαος Πλανάς από βρεφικής ηλικίας ήταν αγιασμένος. Τις περισσότερες φορές ως παιδί ήταν στον Ιερό αυτό Ναό και περνούσε πολλές ώρες ε κεί ψάλλοντας όσα ήξερε και φορώντας πολλές φορές, αντί ιερατικού φελωνίου, κάποια σεντόνι, μιμούμενος τούς Ιερείς. Μια μέρα έψαλλε τόσο κατανυκτικά, ώστε προκάλεσε τον θαυμασμό των περαστικών.
Η όλη του ζωή από τα παιδικά του χρόνια ακόμα, προέλεγε τη μέλλουσα ζωή και πολιτεία του. Τις θείες θαυματουργικές δυνάμεις έλαβε με την χάρη του Θεού από τα παιδικά του χρόνια. Έτσι, εγνώριζε τον καταποντισμό του καϊκιού τους έξω από την Πόλη, και το είπε στους γονείς του.
Τα πρώτα γράμματα έμαθε από τον παππού του – πατέρα της μητέρας του – ιερέα Γεώργιο Μελισσουργό, κοντά στον οποίο έμαθε να διαβάζει το Ιερό Ψαλτήριο. Μαζί του επίσης πήγαινε στις θείες Λειτουργίες και τον διακονούσε στο Ιερό Βήμα, ενώ παράλληλα δεχόταν τα νάματα της Θείας Λατρείας.
Όταν ο Άγιος Νικόλαος ήταν δεκατεσσάρων ετών, ο πατέρας του άφησε τον κόσμο αυτό. Έτσι, η μητέρα του μαζί με την αδελφή του ήρθαν στην Αθήνα και πήγε και ο ίδιος μαζί τους. Έμεναν στην περιοχή που είναι μεταξύ του Ι. Ναού του αγίου Ιωάννη της Πλάκας και του Ναού του αγίου Παντελεήμονος Ιλισσού, όπου υπήρχαν πολλοί Ναξιώτες.
Μοίρασαν με την αδελφή του την πολύ αξιόλογη πατρική τους περιουσία. Αλλά το μερίδιο του το έκανε ενέχυρο για κάποιο φτωχό, που δεν του το επέστρεψε ποτέ.
Έτσι παρέμεινε για όλη του την ζωή φτωχός. Σε ηλικία δέκα επτά ετών συνήψε τίμιο γάμο κατόπιν πιέσεων της μητέρας του, με την Ελένη Προβελεγγίου από τα Κύθηρα. Από τον γάμο αυτό απέκτησε ένα γιό, τον Ιωάννη. Ύστερα απέθανε η σύζυγός του. Στις 28 Ιουλίου του έτους 1879 χειροτονήθηκε Διάκονος στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος Πλάκας. Στις 2 Μαρτίου του 1885 χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος και τοποθετήθηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Παντελεήμονος Ιλισσού. Και στην Ενορία αυτή και στην Ενορία του Αγίου Ιωάννη της οδού Βουλιαγμένης υπηρέτησε. Στον Άγιο Ελισσαίο λειτουργούσε καθημερινά.
Ο Άγιος Νικόλαος υπήρξε ο άνθρωπος του Θεού, ο λειτουργός ο άγιας του Υψίστου, ο άοκνος ιερουργός και λάτρης του Τριαδικού Θεού. Η μεγάλη του ευλάβεια, η απεριόριστη καλωσύνη του, η υπερβολική του αφιλοχρηματία, η απλότητά του, το ακτινοβόλο ιερατικό του ήθος, η άφθαστη ιεροπρέπειά του, η ταπείνωσή του, η αγάπη του για την Θεία Λατρεία και οι λοιπές του αρετές, τον καταξίωσαν στη συνείδηση του λαού. Όλοι εσέβοντο τον άγιο Νικόλαο, επίσημοι και αφανείς.
Δεν αγάπησε ποτέ του τα πλούτη. Όσα του έδιναν αμέσως τα έδινε στους φτωχούς. Είχε μισθοδοτήσει ένδεκα οικογένειες χηρών και ορφανών. Χρόνια και χρόνια τους έδινε επίδομα μέχρι που τα παιδιά τους έγιναν δεκατεσσάρων ετών. Βοηθούσε νεαρούς Διακόνους στις σπουδές τους. Ενίσχυε υλικά και πνευματικά όσους είχαν ανάγκη.
Υπήρξε ο ακαταπόνητος. Για μισό και πλέον αιώνα λειτουργούσε καθημερινά. Λιτός, απέριττος σε όλες του τις εκδηλώσεις! Πλούτος του και θησαυρός του, κέντρο της ζωής του η λειτουργική ζωή της Εκκλησίας μας! Άνθρωπος προσευχής, του οποίου η ζωή ήταν μια διακονία πίστεως και αγάπης.
Ήταν νηστευτής. Ενήστευε όλες τις Σαρακοστές και το λάδι. Και την νηστεία του Τιμίου Σταυρού την άρχιζε από την 1η Σεπτεμβρίου, μέχρι την 14η . Επίσης και των Ταξιαρχών ενήστευσε από τη 1η μέχρι και την 8η Νοεμβρίου.
Απλός και πανέξυπνος, εύστοχος στις απαντήσεις του, συνεδίαζε την απλότητα και την ιεροπρέπεια, την αφέλεια με την αγιότητα.
Δεν είχε σπουδάσει σε Πανεπιστήμια, ούτε σε Εκκλησιαστικές Σχολές, ούτε σε Λύκεια και Γυμνάσια. Και ίσως να μη φοίτησε και σε καμμιά τάξη του τότε Ελληνικού Σχολείου. Όμως άριστα κατείχε την σοφία του Θεού.
Ο Θεός εδόξασε τον Άγιο Νικόλαο με το να θαυματουργεί. Είναι αμέτρητα τα θαύματά του. Εθεράπευε ασθενείς, απεμάκρυνε δαιμόνια, προέλεγε το μέλλοντα, έλυνε δύσκολα θέματα, συμβούλευε πρεπόντως.
Όμως, ύστερα από μια ζωή αγία, μια ζωή που υπήρξε προσφορά στον Θεό, έπρεπε κι αυτός ως άνθρωπος να αφήσει τον κόσμο αυτό και να οδηγηθεί στην αιώνια και αληθινή ζωή.
Ξημέρωσε η Κυριακή του Ασώτου, 28η Φεβρουαρίου του έτους 1932. Αυτή είναι η μέρα που λειτούργησε για τελευταία φορά στο επίγειο Ιερό Θυσιαστήριο. Μετά τη Θεία Λειτουργία έχασε τις αισθήσεις του. Οι πιστοί και οι οικείοι του τον φρόντισαν. Αλλά παρ’ όλες τις φροντίδες τους, δεν μπόρεσαν να αναστρέψουν την πορεία που είχε πάρει η υγεία του.
Ήταν δέκα η ώρα το βράδυ της 2ας Μαρτίου του 1932. Έκανε το σημείο του Τιμίου Σταυρού. Ψιθύριζε προσευχές. Είπε:
“Τον δρόμον τετέλευκα!”. “Δόξα σοι ο Θεός!”. “Η Θείο Χάρη να σας ευλογεί”
Πηγές: το κείμενο από:http://www.gerontas.gr
οι φωτο από:http://ektimotheou.blogspot.gr
ΑΝΤΕΧΟΥΜΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου