3 Σεπτεμβρίου 2018

Να Έχεις ή Να Είσαι;

 
Ένα γνώρισμα των ανθρώπων της εποχής μας είναι η απάθεια, η πλήρης αδιαφορία. Η αδιαφορία αυτή δεν αφορά μόνο την προσωπική ζωή αλλά εκτείνεται στους πάντες και στα πάντα ακόμα και σε ό,τι αφορά τα παιδιά και τα εγγόνια. Δεν είναι όμως, δυστυχώς, ένα τωρινό φαινόμενο.
 
Ο Εριχ Φρομ έδωσε τη δική του ερμηνεία γι’αυτό το φαινόμενο ήδη από το μακρινό 1976 στο βιβλίο του «Να έχεις ή να είσαι;».
 
Θεωρεί ότι αυτή η έλλειψη ενδιαφέροντος ακόμα και για τα μέλη της ίδιας της οικογένειας είναι αποτέλεσμα του ανθρώπου της «αγοράς», ενός ανθρώπου που δεν έχει εγγύτητα με τον εαυτό του, ενός ανθρώπου που αλλάζει σύμφωνα με όσα του επιτάσσουν, δεν ενδιαφέρεται για τη φιλοσοφία ούτε για θρησκευτικά θέματα, αποφεύγει τα αισθήματα είτε αυτά είναι κακά είτε καλά, ενός ανθρώπου που ενδιαφέρεται μόνο για την εκτέλεση των καθηκόντων του με τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα, ένας άνθρωπος μηχανή. Ακόμα και ο καταναλωτισμός του γίνεται με αδιαφορία, καταναλώνει τα αντικείμενα όπως καταναλώνει φίλους, εραστές κτλ.
 
Αναφέρεται δε στην έρευνα του Μισέλ Μακόμπι «Gamesman – The New Corporate Leader». Ο Μακόμπι ανέλυσε τον χαρακτήρα 250 διοικητικών υπαλλήλων και μηχανικών μία από τις μεγαλύτερες αμερικανικές εταιρείες. Τα συμπεράσματα ήταν εντυπωσιακά.
 
Οι άνθρωποι αυτοί έδιναν υπερβολική σημασία στη «λογική» και θεωρούσαν την εργασία είτε ως μέσο για την απόκτηση οικονομικής ασφάλειας είτε ότι δεν τους προκαλούσε ενδιαφέρον που να διατηρείται από μόνο του. Οσον αφορά την «κλίμακα αγάπης» έδειχναν είτε ένα περιορισμένο ενδιαφέρον ή δεν μπορούσαν καθόλου να αγαπήσουν.
 
Πρόκειται λοιπόν για άτομα που χαρακτηρίζονται από αυτό που ο Φρομ αποκαλεί «συναισθηματική ατροφία».
 
Παραθέτει επίσης κάποια πολύ ενδιαφέροντα χωρία από το έργο του Αλβερτ Σβάιτσερ «Die Schuld der Philosophie an dem Nierdergang der Kultur» το οποίο εκδόθηκε το 1923. Θα σταθώ σε ένα απόσπασμα ενός από αυτά «Έχουμε έτσι μπει σε έναν νέο μεσαίωνα. Μέσα από μία πράξη γενικής αποδοχής, η ελευθερία της σκέψης τέθηκε εκτός λειτουργίας καθώς πολλοί άνθρωποι παραιτούνται μόνοι τους από το να σκέφτονται ως άτομα ελεύθερα και άγονται από την ομάδα στην οποία ανήκουν…Θυσιάζοντας όμως την ανεξαρτησία της σκέψης μας, χάσαμε – και αυτό ήταν αναπόφευκτο – την πίστη μας στην αλήθεια».
 
Ο Φρομ υποστηρίζει ότι για να μπορέσει να επιβιώσει η δυτική κοινωνία και η ανθρώπινη φυλή γενικότερα θα πρέπει οι άνθρωποι να επιβληθούν στην τεχνολογία αλλά και στις «παράλογες κοινωνικές δυνάμεις και θεσμούς» αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει να έχουν ένα όραμα και να μπορούν να καταλάβουν πως μπορεί να πραγματοποιηθεί βήμα προς βήμα.
 
Πέραν των φωτισμένων μυαλών που πρέπει να δημιουργήσουν και να στηρίξουν το όραμα, οι άνθρωποι πρέπει να δημιουργήσουν εκατοντάδες χιλιάδες μικρές ομάδες οι οποίες θα λαμβάνουν αποφάσεις για τα προβλήματα σε όλους τους τομείς της ζωής από την οικονομία μέχρι την παιδεία και την εξωτερική πολιτική. Συμπίπτει, σε αυτό το σημείο, με το Τάο Τε Κινγκ, το κλασικό βιβλίο του Ταοϊσμού, σύμφωνα με το οποίο το μεγάλο κατόρθωμα γίνεται με μία σειρά μικρών πράξεων.
 
Για να πραγματοποιηθεί όμως αυτό, ο άνθρωπος θα πρέπει να αποκεντρωθεί τόσο στη βιομηχανία όσο και στην πολιτική και να σκέπτεται. Ιδιαίτερα επικριτικός είναι στο θέμα των εκλογών. Αναφέρει χαρακτηριστικά (πολύ επίκαιρο κατά τη γνώμη μου) ότι «από μία άποψη, το να ψηφίζεις στις πολιτικές εκλογές είναι ακόμη χειρότερο από το να απαντάς στις δημοσκοπήσεις, καθώς στις εκλογές, η σκέψη θολώνει μέσα από υπνωτικές, κατά κάποιο τρόπο, τεχνικές. Οι εκλογές γίνονται μία μελοδραματική σαπουνόπερα, όπου σημασία δεν έχουν τα πολιτικά ζητήματα αλλά οι ελπίδες και οι προσδοκίες των υποψηφίων. Στο μελόδραμα αυτό οι ψηφοφόροι έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν δίνοντας την ψήφο τους στον υποψήφιο που επιλέγουν. Και, παρότι ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού αρνείται να παίξει αυτό το παιχνίδι, η πλειονότητα γοητεύεται με αυτά τα σύγχρονα ρωμαϊκού τύπου θεάματα, όπου, αντί για μονομάχους, κατεβαίνουν στην αρένα οι πολιτικοί».
 
Κλείνοντας αυτή την πολύ σύντομη ανασκόπηση στο έργο του Φρομ «Να έχεις ή να είσαι;» θα ήθελα να θέσω κι εγώ το ερώτημα.
 
Σκεπτόμαστε; Καταλαβαίνουμε πλέον τον λόγο της απάθειάς μας;
Είμαστε σε θέση να οργανωθούμε σε μικρές ομάδες για να αλλάξουμε τη ζωή μας ή περιμένουμε ακόμα σαν ανώριμα παιδιά να μας πάρει κάποιος από το χέρι και ως δια μαγείας να εξαφανισθούν όλα μας τα προβλήματα; Πιθανόν, όταν αρχίσουμε να τα απαντάμε τότε θα κάνουμε και ένα μικρό αλλά σημαντικό βήμα προς μία καλύτερη ζωή.
 
Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη στήλη «Πλάτωνας όχι Πρόζακ» στο ηλεκτρονικό περιοδικό Writers Gang.
 



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 7:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.