ΟΙ ΝΤΑΠΙΕΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ.

Γράφει ο Χρίστος Γούδης 

αφιερωμένο σε όσους νιώθουν ακόμα Έλληνες 

(Πριν από 190 χρόνια, το βράδυ του Σαββάτου του Λαζάρου προς ξημερώματα της Κυριακής των Βαΐων – στις 9 προς 10 Απριλίου 1826 –  έλαβε χώρα η Έξοδος των «ελεύθερων πολιορκημένων» του Μεσολογγιού. Ο συμβολισμός της, κάτω από τις σημερινές συγκυρίες, παραμένει ιδιαίτερα επίκαιρος και διδακτικός. Το παρακάτω ποιητικό αφιέρωμα στο ανεπανάληπτο αυτό γεγονός της σύγχρονης ιστορίας μας αποτελεί τον επετειακό πανηγυρικό που προσκλήθηκα να εκφωνήσω στην Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου την 17^η Απριλίου 2000, ο οποίος τυπώθηκε το 2009 σε συλλεκτική έκδοση από την Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης Χρήστου και Σοφίας Μοσχανδρέου διακοσμημένος με ένα εξαιρετικό χαρακτικό του Γιάννη Κυριακίδη).  

Liberta vo cantando ch’ e si cara Come sa chi per lei vita rifiuta.
DANTE  

Ακαμπα, Αγιακούτσο, Αχέροντας
Μαυρομιχάλης, Λώρενς, Κυριακούλης Μπολιβάρ

Σέκκου, Βαλέντσια, Δραγατσάνι
Ολύμπιος, Υψηλάντης, Ροντρίγο Ντίαζ ντε Μπιβάρ

Χαρτούμ, Μεσολόγγι, Γκόρντον

Έρκος λεόντων για τον Ομάρ

Ηλίας, Κάρυστος,
Δυσσέας, Γραβιά

Έλλάδα, Εσπάνια,
Ελ Σιντ, Liberta

Ο Μάρκος,
Σκοτώθη ο Μάρκος 
Ο Σιντ δακρυσμένος σιωπά

Απέθανε
Απέθαν΄ ο Μάρκος 
Τι θλίψη… καλπάζουν μακριά. 

«Τη λευτεριά θα ψάλλω που είναι τόσο αγαπημένη, όπως αυτός γνωρίζει, που γι΄ αυτήν τη ζωή απαρνιέται». Με το ίδιο αυτό απόσπασμα του Δάντη γραμμένο στα ιταλικά, όπως αναγράφεται στην προμετωπίδα του ποιήματός μου Liberta (Ελευθερία) που μόλις διαβάσατε, ξεκινά τον «Ύμνο εις την Ελευθερία» ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός. Γι΄ αυτήν την Ελευθερία γίνονταν λόγος τότε, γι΄ αυτήν γίνεται σήμερα, γι΄ αυτήν θα γίνεται στα χρόνια που θα ΄ρθουν. Γι΄ αυτήν και για την ιερή πόλη που την ενσάρκωσε, το Μεσολόγγι.

Άς γυρίσουμε για λίγο πίσω, στα ιστορικά πρόσωπα και τα ιστορικά τοπωνύμια  που αναφέρονται στο ποίημα Liberta, τα οποία ιχνηλατούν τις δύο παράλληλες γλώσσες φωτιάς που ξεπηδάνε, η μία από τα ποτάμια και τα βουνά των Βαλκανίων, η άλλη από τα ηφαίστεια και τις σιέρρες της Λατινικής Αμερικής. Κι οι δυο τους πορεύονται στον Νότο σηματοδοτώντας την μελλοντική πορεία των απελευθερωτικών αγώνων που έμελλε να ακολουθήσουν. 

Μέσα σ΄ ένα θολό ευρασιατικό τοπίο, ο Υψηλάντης περνά τον Προύθο ποταμό κηρύσσοντας την Ελληνική Επανάσταση σ΄ έναν ευρύτερο, και γι΄ αυτό δυσκολότερο, βαλκανικό χώρο. Η ιστορική του πορεία αφήνει τα ίχνη της στο Δραγατσάνι με την θυσία του Ιερού Λόχου και στο μοναστήρι του Σέκκου, εκεί που ο Γεωργάκης Ολύμπιος με την ηρωϊκή του πράξη εμπνέει τον ποιητή:

Θέλει Αρετήν και Τόλμην η Ελευθερία.
Κι΄αν έπεσεν ο πτερωθείς και απέθανεν θαλασσωμένος
Αφ΄υψηλά όμως έπεσεν και απέθανεν ελεύθερος. 

Κι ο χορός των ελεύθερων περνά στα ελληνικά βουνά. Στη Μάνη, στο Σούλι, στα Δερβενάκια, στη Λιάκουρα, στα Άγραφα.

Την ίδια εποχή, στην άλλη άκρη του Νέου Κόσμου, ο Μπολιβάρ, «ωραίος σαν Έλληνας», πορεύεται στις Κορδιλιέρες των Άνδεων για να κορυφώσει τον αγώνα του στη μάχη του Αγιακούτσο και να θεμελιώσει την ανεξαρτησία των λαών της Λατινικής Αμερικής και την απελευθέρωση των σκλάβων της.

Ο ελληνικός αγώνας πέραν της εθνικο-απελευθερωτικής και της κοινωνικής του διάστασης, έχει να αντιμετωπίσει και μίαν άλλη πιο βαθειά ιδιαιτερότητα, την πολιτιστική και θρησκευτική σύγκρουση δύο κόσμων, της Δύσης με την Ανατολή.  Μία σύγκρουση θεμελιακή, φορτισμένη, μία σύγκρουση που από τη φύση της δεν επιδέχεται συμβιβασμούς, και που μοιραία οδηγείται σ΄ έναν ολοκληρωτικό αγώνα ζωής και θανάτου. Μια σύγκρουση που την τελευταία χιλιετία πήρε πολλές φορές την μορφή ιερών πολέμων.

Ιστορικά στιγμιότυπα αντίστασης, προσωπικής και συλλογικής, συνθέτουν στο ποίημα ένα μεγάλο μωσαϊκό γεγονότων, παρμένων από το παρελθόν και συμπιεσμένων στο σήμερα, με κύριο θέμα την μέχρι θανάτου αντίσταση στην πολιτισμική και θρησκευτική εισβολή του κατακτητή.

Στη μεσαιωνική Ισπανία ο Ροντρίγο Ντίαζ ντε Μπιβάρ, ο θρυλικός Σίντ των χρονικογράφων της εποχής, άν και νεκρός, καλπάζει επάνω στο άλογό του εναντίον του Ισλάμ και τρέπει σε άτακτη φυγή τους Μαυριτανούς πολιορκητές της Βαλέντσια. Ο στρατηγός  Τσάρλς Γκόρντον πέφτει μαζί με το Χαρτούμ στους φονταμενταλιστές δερβίσες των ισλαμιστών του Μάαντι που πολιορκούν την πόλη. Ένας άλλος Σκωτσέζος, ποιητής αυτός, ο Τζώρτζ Γκόρντον, έρχεται να βοηθήσει τον δικό μας αγώνα στο Μεσολόγγι και κατακτά τις καρδιές των Ελλήνων που τον γνωρίζουν και τον αγαπούν με τον τίτλο ευγενείας του ως Λόρδο Βύρωνα. Ο αινιγματικός Λώρενς ξεσηκώνει τους Άραβες ενάντια στον τουρκικό ζυγό, αρχίζοντας έναν αγώνα μεταξύ δύο ομοθρήσκων αλλά πολιτισμικά διαφορετικών κόσμων. Μπαίνει στην  Άκαμπα σηματοδοτώντας την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα των Αράβων που έμελλε να γίνει γνωστός ως η «επανάσταση της ερήμου».

Και μέσα σ΄ όλο αυτό το διαχρονικό σκηνικό του αίματος και του θανάτου προβάλλουν άσβεστες μνήμες κορυφαίων συλλογικών ανθρώπινων στιγμών, οι ιστορικές πολιορκίες πόλεων. Πόλεων που έγιναν σύμβολα ξεπηδώντας από το πουθενά, γιατί την δεδομένη ιστορική στιγμή που κλήθηκαν να διαδραματίσουν τον ρόλο τους, εξέφρασαν, συλλογικά και ατομικά, μιαν ανθρώπινη πάλη, ένα ανθρώπινο πείσμα, μια ανθρώπινη πίστη που ξεφεύγουν από το ανθρώπινο μέτρο.

Βαλέντσια, Χαρτούμ, Μεσολόγγι. Και πάνω απ΄ όλα Μεσολόγγι, η κορύφωση του Ελληνικού αγώνα και η τελική του δικαίωση μέσα από το ολοκαύτωμα της Εξόδου. Μια αδιαμφισβήτητη ιστορική καταξίωση μέσα από την διεθνή  θεώρηση των γεγονότων, μέσα από τα μάτια των άλλων, των ξένων, όχι μέσα από την δική μας προσωπική, εθνική, ελληνοκεντρική θεώρηση.

Όχι ότι η δική μας θεώρηση θα πρέπει να μετρά λιγότερο σε μας ή στα παιδιά μας. Κάθε άλλο. Κανείς δεν πρέπει να αφήνει την ιστορία του να γράφεται από άλλους και να καθίσταται παθητικός οπαδός τής μιας ή της άλλης απόψεως, θεωρίας, ή ιδεοληψίας. Είναι χρέος απέναντι του εαυτού μας, των παιδιών μας, και της βαρειάς κληρονομιάς που αγωνιζόμαστε να σηκώσουμε στην πλάτη μας χωρίς να λυγίσουμε κάτω από το βάρος της, να μελετήσουμε προσωπικά, να σκεφτούμε, και να κρίνουμε. Να διαμορφώσουμε άποψη και να τραβήξουμε γραμμές. Για πρόσωπα και πράγματα.

Μέσα από μια τέτοια θεώρηση κάποια πρόσωπα απέκτησαν διαστάσεις βουνοκορφών κι έμειναν χαραγμένα στη δική μου μνήμη, για τη δική τους προσωπική επιλογή μπροστά στην πρόκληση της ιστορικής στιγμής. Γιατί τόλμησαν να αναδείξουν ότι υψηλότερο ενυπήρχε στο είναι τους και γιατί εχλεύασαν τον θάνατο, ο καθένας με τον δικό του προσωπικό τρόπο. Γιατί ένιωσαν ελεύθεροι σαν τον Δυσσέα στη Γραβιά που χορό έστησε προκαλώντας τον θάνατο, σαν τον Ηλία Μαυρομιχάλη που έξω απ΄ την Κάρυστο βύθισε ο ίδιος  το ξίφος στο στέρνο του για να μην πέσει στα χέρια των άπιστων, σαν τον πολέμαρχο της Μάνης τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη που έπεσε ηρωϊκά στον Αχέροντα στην προσπάθειά του να βοηθήσει τους Σουλιώτες και τάφηκε εδώ στην ιερή πόλη του Μεσολογγιού, και σαν τον κατ΄ εξοχήν ήρωα των παιδικών και ύστερων χρόνων μου, τον Μάρκο Μπότσαρη, τον πρώτο καπετάνιο.

Και μέσα από την ίδια θεώρηση, κάποιες συλλογικές πράξεις κατά την διάρκεια του αγώνα προσέδωσαν σε μας τους νεώτερους το αίσθημα της υπερηφάνειας για την ελληνική μας καταγωγή. Και κορυφαία ανάμεσα σ΄ αυτές η Έξοδος, η Έξοδος των παιδικών μου ακόμη χρόνων όταν μόλις στην πρώτη τάξη του Δημοτικού ήρθα σε επαφή μαζί της, μέσα από την χαρτοκοπτική τρισδιάστατη απεικόνιση του έργου του Βρυζάκη.

Μπροστά απ΄ τις ντάπιες τις άπαρτες, δρόμο ανοίγαν τα σπαθιά, οι Τούρκοι υποχωρούσανε, η ουρανόφτερη φρουρά των αγγέλων στεφάνωνε τους ήρωες και η παιδική ψυχή ένιωθε για πρώτη φορά το μεγαλείο της ελληνικής φυλής, το συλλογικό μεγαλείο που περικλείονταν σε μία και μοναδική λέξη: Μεσολόγγι. Και που στα χρόνια που έμελλε να ’ρθούν έμελλε να ταυτιστεί με μια καθαρά υπαρξιακή λέξη: Αντίσταση. 

Η πράξη της αντίστασης καθ΄ εαυτή υπερβαίνει τον θάνατο, υπερβαίνει τη νίκη ή την ήττα. Η πράξη της αντίστασης σηματοδοτεί το νόημα της ύπαρξης, σημείο αρκτικό και τελικό συνάμα, κορύφωση και αποθέωση, χωρίς να συναρτάται ή να προσδιορίζεται από το μετά. Η αντίσταση δεν έχει μετά, έχει τώρα. Καταξιώνεται τη στιγμή που συμβαίνει, έτσι χωρίς προσχεδιασμούς, χωρίς προοπτικές, χωρίς προσδοκίες απολαβής. Είναι στάση και νόημα ζωής, να ζείς σημαίνει ν΄ αντιστέκεσαι.

Κάτω από αυτήν την οπτική γωνία, το Μεσολόγγι αποτελεί πόλο διάθλασης και διασποράς της πολύμορφης εικόνας της αντίστασης στα στοιχεία που την συνθέτουν. Το Μεσολόγγι αποτελεί πρίσμα ανάλυσης της ψυχής και του μεγαλείου των Ελλήνων, εστιακό σημείο περίσκεψης, περισυλλογής, και στοχασμού για το είναι της φυλής, τον τρόπο συμπεριφοράς της στο παρελθόν και την προοπτική δράσης στο μέλλον. Εφαλτήριο του χθες για το άλμα του αύριο.

Γιατί το Μεσολόγγι είναι πράξη, δεν είναι λόγος επίπλαστος, ωραιοποιημένος. Ότι κι αν πούμε, όπως κι αν το πούμε είναι ωχρό κι αδύναμο μπροστά στα πραγματικά γεγονότα. 

Τα γεγονότα τα απίστευτα ακόμα και σήμερα μετά το πέρασμα τόσων και τόσων χρόνων. Τα γεγονότα που μας δίνουν θάρρος και αισιοδοξία για τον εαυτό μας. Γιατί δεν ήταν παρά έκφανση μιας μαζικής αντίστασης που προκαλεί έκπληξη, θαυμασμό και υπερηφάνεια όχι μόνο για κείνους τότε αλλά και για μας σήμερα. Έτσι είμαστε λοιπόν οι Έλληνες; Μπορούμε σε καταστάσεις οριακές να φτάσουμε σε τέτοιο ύψος, εμείς όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά; Να υπερβούμε τις όποιες προσωπικές αδυναμίες, μικρότητες, έριδες, φιλονικίες, ανασφάλειες, τις τόσες και τόσες χθόνιες καθημερινότητες που μας κάνουν μικρούς κι ασήμαντους στα μάτια τα δικά μας, στον αμείλικτο καθρέφτη της εσωτερικής θεώρησης του εαυτού μας; Και να πορευτούμε τον δρόμο τον τραχύ του συλλογικού μεγαλείου που ανέδειξε τις Θερμοπύλες, την πύλη του Ρωμανού, το Δραγατσάνι και το ολοκαύτωμα στο μοναστήρι του Σέκκου, πριν φτάσει στην έκρηξη την ηφαιστειακή της ελληνικής ψυχής που θεώθηκε στις ντάπιες του Μεσολογγιού και εγκιβώτισε το σύνολο της ελληνικής ιστορίας μέσα του;

Τον εαυτό μας θαυμάζουμε όταν μιλάμε για το Μεσολόγγι. Γιατί το έκαναν οι Έλληνες μαζί, οι λίγοι επώνυμοι και οι πολλοί ανώνυμοι μαζί, οι σπουδαίοι και οι ασήμαντοι μαζί, εκείνοι, εμείς, οι κάθε λογής εμείς που νιώθουμε ότι το ίδιο θα μπορέσουμε να πράξουμε αύριο μαζί, όταν οι περιστάσεις το απαιτήσουν.

Προσκύνημα είναι η κάθε αναφορά στο Μεσολόγγι. Προσκύνημα και στεφάνι αναστάσιμο, σ΄ αυτούς που πέσανε και ζούνε αιώνια μέσα μας. Αυτή τη στιγμή της ιερής μνήμης, δεν έχει σημασία η απαρίθμηση των γεγονότων, η λεπτομερής καταγραφή, η εμβριθής ανάλυση του πολιτικού και στρατιωτικού σκηνικού, τα εάν, και τα μήπως, και τα γιατί.

Σημασία έχει η ανάταση ψυχής, το δέος και η έκσταση που προκαλούνε τα βαθειά ανθρώπινα συναισθήματα που αναβλύζουν από τα ακόμη πιο βαθειά πηγάδια της ιστορίας της Ελληνικότητας. Και που μόνο ποιητικά μπορούν να εκφρασθούν, αν ποτέ μπορούν να εκφρασθούν τα ιερά και τα όσια.

Εγώ, εσείς, εμείς, ο κάθε Έλληνας, χρέος στον εαυτό του και στα παιδιά του έχει, μία τουλάχιστον φορά στη ζωή του να αφήσει τον εαυτό του ελεύθερο να ατενίσει με τα μάτια της ψυχής τις ντάπιες του Μεσολογγιού. Και να πάρει  χωρίς δισταγμούς, χωρίς αναστολές, χωρίς περιορισμούς, πέννα, χρώμα, σμίλη, άρπα, να γράψει, να σχεδιάσει, να πελεκήσει, να υμνήσει, να δώσει μορφή «ποιητική», σ΄ αυτά που θα προσλάβει από την ιερότητα του χώρου έτσι όπως θα του τα διηγούνται με τη σιωπή τους οι ντάπιες του Μεσολογγιού. 

Αυτές οι ιερές επάλξεις μίλησαν στη δική μου ψυχή από τα παιδικά μου χρόνια και μού στειλαν μηνύματα που χάραξαν την πορεία μου στη ζωή. Κι ήτανε τόσο έντονα και τόσο ζυμωμένα μέσα μου που σαν ήλθε η στιγμή της επίσημης πρόσκλησης και πρόκλησης και μεγάλης τιμής να είμαι σήμερα τον Απρίλιο του 2000, πάνω στο γύρισμα του αιώνα, ομιλητής στην ιερή πόλη του Μεσολογγιού, βγήκανε από μέσα μου σαν πουλιά, χρόνια φυλακισμένα στο κλουβί, κι΄ έπεσαν στο χαρτί κι έγιναν γράμματα, λέξεις, στίχοι, δάκρυα, ποίημα. Αυτό το ποίημα μου, κ α τ ά θ ε σ η  ψ υ χ ή ς  γραμμένη με τον τρόπο του ποιητή των Ελεύθερων Πολιορκημένων  Διονυσίου Σολωμού, επιτρέψτε μου να καταθέσω σήμερα ευλαβικά ενώπιόν σας, στεφάνι μνήμης ιστορικής, προσωπικής και ανθρώπινης σ΄ όλους εκείνους που αγωνίσθηκαν για μας, τότε, στις επάλξεις, τις ντάπιες του Μεσολογγιού. 

ΟΙ  ΝΤΑΠΙΕΣ  ΤΟΥ  ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 

Οι ντάπιες του Μεσολογγιού 
Ολόρθες στέκουνε βουβές.. 

Οι ντάπιες του Μεσολογγιού

Ολόρθες στέκουνε βουβές
Μ΄ άλικο αίμα λευτεριάς βαμμένες

Η πρώτη πάνω σε νησί ήτανε του Σαχτούρη

Ήτανε των θαλασσινών και του Μαρμαρωμένου

Η δεύτερη στα δυτικά ήταν του Κυριακούλη
Του Κυριακούλη πού ’πεσε στης Σπλάντζας τ’ ακρογιάλι

Την ώρα που η θάλασσα μάχονταν με τους βράχους
Και ο Μανιάτης άρχοντας χτυπιόταν με το Χάρο

Τον σκότωσε η Αρβανιτιά δέκα χιλιάδες Τούρκοι
Τον θρήνησε η Ήπειρος θρήνησαν κι οι Σουλιώτες

Μαζί κι ο Μάρκος Μπότσαρης ο πρώτος καπετάνιος
Τον θάψαν στου Μεσολογγιού τ’ ανάλαφρο το χώμα

Κι εστείλασι έναν αητό στης Μάνης τα χωρία
Αητό δικέφαλο χρυσό για να τους το μηνύσει

Να συγχαρεί τη μάνα του πού ’μαθε στα παιδιά της
Τί άλλο καλό δεν γίνεται πιο κάλλιο απ΄ τη Λευτεριά. 

Οι ντάπιες του Μεσολογγιού 
Ολόρθες στέκουνε βουβές

Με γαλανόλευκες σημαίες σκεπασμένες

Ολόρθες κι απαστράπτουσες στέκουν των Φιλελλήνων

Που νιώθανε τη Λευτεριά σα δέντρο αντρειωμένο

Που φύτρωνε κι απλώνονταν μέσα στο Μεσολόγγι

Δέντρο με άπειρα κλαδιά και με βαθιές τις ρίζες

Του Κοσιούσκο, του Τοκέλυ

Του Νόρμαν ή των Γερμανών

Του Μονταλβέργκ, του Λόρδου Σέφηλντ

Των Άγνωστων Στρατιωτών

Του Γουλιέλμου της Οράγγης

Του Γουλιέλμου των Ελβετών

Του Φραγκλίνου, του Σκεντέρμπεη

Κι άλλων τόσων ευγενών

Η Τερίμπιλε, η Αλέρτα

Η Λουνέτα των Εθνών

Πλάϊ της η Κεραυνοβόλος

Φόβος και τρόμος των οχτρών 

Οι ντάπιες του Μεσολογγιού 
Ολόρθες στέκουνε βουβές
Μ΄ άλικο αίμα λευτεριάς βαμμένες 

Πιό πέρα των οπλαρχηγών Μακρή και Κουτσονίκα 
Και των άγιων θαλασσινών Μιαούλη και Κανάρη

Π΄ αγέρωχοι κατέπλεαν μέσα στο Μεσολόγγι 

Με φουσκωμένα τα πανιά περήφανα κι ωραία 

Μες στη δική μας θάλασσα άρχοντες του πελάγους 

Μέσα στη θάλασσα γλυκά βαστούσαν τα νερά μας 
Πιο κει του Αρχιεπίσκοπου του άγιου Ιγνατίου
Κι αυτού που τις εστέριωσε, η ντάπια του Κοκκίνη

Κι η Πόρτα που θε ν΄ άνοιγε ο Ρήγας ο Φεραίος
Για ν’ άπλωνε  τη Χάρτα του με τη Μεγάλη Ελλάδα 

Οι ντάπιες του Μεσολογγιού 
Ολόρθες στέκουνε βουβές 

Με γαλανόλευκες σημαίες σκεπασμένες 

Η όγδοη του Βύρωνα κι όλων των ποιητώνε 
Πάντ’ ανοιχτά πάντ’ άγρυπνα τα μάτια της ψυχής τους 
Που την εδώσαν άφθονη μαζί με την καρδιά τους 
Στους ύμνους για τους Έλληνες, τα κατορθώματά τους 
Η ενδέκατη του Κοραή αλλιώς του Άϊ Νικόλα 
Διδάσκαλων εγκράτειας πραότητας και πίστης 
Διδάσκαλων του Γένους μας του γένους των Ελλήνων 
Των Χριστιανών τ΄ Αλέξανδρου της Σπάρτης της Αθήνας
Των Αχαιών του Όμηρου των φτωχικών σπιτιών μας
Του Οδυσσέα της θάλασσας των περιπετειών μας
Η δωδεκάτη η αρκτική η πιο σημαδεμένη
Ήταν του Μάρκου Μπότσαρη η ντάπια η δοξασμένη
Μεγάλη Ντάπια άπαρτη!
Εδώ είναι το Σούλι!

Ψηλόκορφο αγέρωχο με μάτι γερακίσιο
Εδώ κι ο καπετάνιος του ο πρώτος γερακάρης

Εδώ ο Μάρκος πέταγε πάν΄ απ΄ τις πολεμίστρες
Κι εμψύχωνε κι ενσάρκωνε την πέτρα και τον βράχο

Κι όταν ο Μάρκος έπεφτε πέρα στο Καρπενήσι
Εσχίσθηκεν ο ουρανός μαράθηκεν η φύση

Κι εγείρανε τα φλάμπουρα εδώ στο Μεσολόγγι
Καθώς τον κατευόδωναν στο ιερό του χώμα

Του Κυριακούλη έκανε παρέα μες στο μνήμα
Μάνη και Σούλι αγκαλιά…στο Θάνατο στη Λευτεριά! 

Οι ντάπιες του Μεσολογγιού 
Ολόρθες στέκουνε βουβές
Μ΄ άλικο αίμα λευτεριάς βαμμένες

Η ντάπια της Ανατολής ήτανε του Δρακούλη
Ηταν η ντάπια η στερνή η ντάπια του Μανιάτη
Της Κλείσοβας της θάλασσας των δελφινιών της νίκης
Του Άϊ Γιώργη ακάθεκτου καβάλα στ’ άλογό του
Του Άγιου σπαθάριου πού ’κοψε το κεφάλι
Του δράκου που εσέρνονταν στα μέσα και στα έξω.
Δρακούλη τον ονόμασαν!
Δρακούλη τον υμνήσαν!
Δρακούλη τον τιμήσανε!
Τον νικητή του δράκου!
Και εκκλησιά του κάμανε και μπαρουταποθήκη

Και μύλο ανεμόμυλο για να σκορπά τα ξόρκια
Και να τινάξει σαν θα ’ρθεί η ώρα της αλήθειας
Ολους και όλα και μαζί στον άπιαστο αγέρα 

Οι ντάπιες του Μεσολογγιού 
Ολόρθες στέκουνε βουβές
Με γαλανόλευκες σημαίες σκεπασμένες…

Μα πίσω από τις ντάπιες σου τί έκρυβες Μεσολόγγι;
Είχες γυναίκες και παιδιά γερόντους λαβωμένους;

Είχαν το φόβο στην ψυχή την πείνα στο κορμί τους;
Είχαν αδύνατες στιγμές δίψα για τη ζωή τους;

Είχες ανθρώπους πού ’τρεμαν του θάνατου το φάσμα;
Ανθρώπους που δεν έλπιζαν στης Άνοιξης το θαύμα;

Τους είχες και τους ένιωθες
Καημένο Μεσολόγγι!
Σε είχαν και σε νιώθανε
Βάσταγες και βαστούσαν! 
Δεν τους βάραιν’ ο πόλεμος αλλ’ έγινε η πνοή τους 
Έγινε ο πατέρας τους κι η καταξίωσή τους

Κι αγνάντευαν τον Ιμπραήμ και του διαμηνούσαν 

Η δύναμή σου πέλαγος η θέλησή μας βράχος 

Και όταν ήρθε η στιγμή η Έξοδος να γίνει
΄Αλλοι οδεύσαν στη ζωή και άλλοι στη θανή

Τζαβέλας Μπότσαρης  Μακρής - ο Κίτσος και ο Νότης
Πολέμαρχοι οπλαρχηγοί γυναίκες στρατιώτες 
Ιδού σεισμός και βροντισμός 
Κι εβάσταγαν ακόμα
Οι αλαφροΐσκιωτοι μπροστά να βλέπουν και να ζούνε
Τη νύχτα με τα θαύματα τη νύχτα με τα μάγια
Όλοι τους για τη Λευτεριά όλοι για την Ελλάδα
Όλοι τους για τη Λευτεριά με σπάθα ή με δάδα 

Όλοι τους για τη Λευτεριά με όπλα και μαχαίρια 
Όλοι τους για τη Λευτεριά με τα σπαθιά στα χέρια 

Έτοιμα μπρος στην άσπονδη πλημμύρα των αρμάτων
Δρόμο να σχίσουν τα σπαθιά κι ελεύθεροι να μείνουν

Δρόμο να σχίσουν τα σπαθιά κι ελεύθεροι να μείνουν 
Εκείθε με τους αδελφούς εδώθε με το χάρο 
Κι εδώθε αυτοί που μείνανε για νά ’βρουνε το χάρο 
Πυρά μεγάλη ανάψανε μαζί του να χορέψουν 
Πυρά μεγάλη ομηρική η δάδα του Καψάλη 
Και του επισκόπου των Ρωγών πυρρίχιος ο Μύλος 
Πυρά ψυχής κι απόφασης ελεύθεροι να μείνουν
Πυρά να ουρανοδιαβούν κι ελεύθεροι να γίνουν 

Να τους δεχτούν οι άγγελοι κι ο αρχάγγελος να ψέλνει: 
Όποιος πεθαίνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει 
Και κει να στήσουνε χορό με τον ξανθό Απρίλη 
Και να γεμίσουν με ανθούς το χάσμα του σεισμού 

Οι ντάπιες του Μεσολογγιού 
Ολόρθες στέκουνε βουβές
Μ άλικο αίμα λευτεριάς βαμμένες 

Οι ντάπιες του Μεσολογγιού 
Ολόρθες στέκουνε βουβές 
Με γαλανόλευκες σημαίες σκεπασμένες 

Οι ντάπιες του Μεσολογγιού 
Στέκουν ολόρθες και βουβές 

Να προσκυνούμε 

Σήμερα
Αύριο
Μετά  
Των Ελλήνων τις ελεύθερες ψυχές 
Τις δοξασμένες. 

Χρίστος Γούδης
Δημοτικός Σύμβουλος
Δήμου Αθηναίων

Share