Εκείνη η νύκτα ήταν διαφορετική. Παγερή. Το φεγγάρι είχε χαθεί. Δεν είχε τη δύναμη να αντικρίσει τόσο μεγαλείο ψυχής. Τα άστρα τα σκέπασαν τα μαύρα σύννεφα. Απέφυγαν κι αυτά να αντικρίσουν την Ιστορία που ερχόταν να σφραγίσει το ηρωικό βουνό με έναν ήλιο που δεν θα έσβηνε ποτέ από τη ράχη του. Τα πουλιά είχαν από ώρες πριν εξαφανιστεί. Τρόμαξαν από το κροτάλισμα των όπλων εκείνων, που πίστευαν ότι η αριθμητική τους ισχύ ήταν αρκετή για να σβήσει την φλόγα μιας ελληνικής ψυχής. Απέμεινε μόνο ένας Αετός. Τεράστιος, με πελώρια φτερά. Είχε στριμωχτεί μέσα στη μικρή σπηλιά. Όχι, όμως, και η ψυχή του. Τέτοιες ψυχές πετούν ελεύθερες και δεν δειλιάζουν μπροστά σε τίποτα. "Θα πεθάνω. Πρέπει να πεθάνω", είπε στους συντρόφους του.

Τους έδιωξε και έδωσε τη μάχη με τους πολυάριθμους αποικιοκράτες. Του φώναξαν να παραδοθεί και απάντησε με ένα βροντερό: "Όχι". Όπως λέει ο ποιητής, "εκείνο το "Όχι" δεν το επανέλαβε η ηχώ. Ήταν πολύ βαρύ για να το μεταφέρει". Τον κάλεσαν να πετάξει το όπλο του. Και η Ιστορία ξύπνησε από τα βάθη των αιώνων. Σε κλάσματα δευτερολέπτου βρέθηκε στο βουνό, που έμελλε να γίνει ένα με τον θρύλο. "Μολών λαβέ", βροντοφώναξε ο Αετός. Τι και αν είχαν περάσει 25 αιώνες; Τι και αν ο Λεωνίδας και οι 300 του είχαν στο πέρασμα των αιώνων πάρει τη μορφή παραμυθιού; Έτσι διδασκόταν πια στα σχολεία. Σαν παραμύθι. Οι άνθρωποι είχαν ξεχάσει τι σημαίνει ηρωισμός, πατρίδα, θυσία. Ότι η ιδέα της Ελευθερίας υπερνικά κάθε λογική, κάθε φόβο, κάθε αριθμητική.

Δύο τα ξημερώματα άρχισε να μυρίζει βενζίνη. Το βουνό έλαμψε. Ήταν οι φλόγες από την άνανδρη μέθοδο που χρησιμοποίησαν οι δειλοί. Νόμιζαν ότι νίκησαν. Οι αξιωματικοί έδιναν συγχαρητήρια στα τιποτένια στρατιωτάκια τους. Δεν είχαν καταλάβει. Είχαν κάψει το κορμί. Όχι την ψυχή. Εκείνη είχε ξεπηδήσει από τη μικρή σπηλιά. Ανέβηκε ψηλά. Άπλετο φως από την ψυχή του Αετού αγκάλιασε όλο το βουνό. Όλο το νησί. Κι εκείνην την αγκάλιασε η Ιστορία. Την τοποθέτησε σαν φωτεινό φάρο στη ράχη του Μαχαιρά για να καθοδηγεί τις επόμενες γενεές. Έγινε θρύλος και πέρασε τα σύνορα. Η ανθρωπότητα υποκλίθηκε στην αυταπάρνηση του Τιτάνα.

"Θα πεθάνω. Πρέπει να πεθάνω", είπε ο Αετός στους συντρόφους του. Το άκουσε και ο Χάρος. Έσπευσε στην είσοδο της σπηλιάς. Οι κοινοί θνητοί στη θέα του Χάρου δειλιάζουν. Γονατούν. Εκλιπαρούν για λίγο χρόνο ακόμη. Για τους ήρωες, όμως, γλυκιά είναι μόνο η λεύτερη ζωή. Έσκυψε μέσα στη σπηλιά. Η τρομακτική του μορφή δεν ήταν αρκετή για να κάμψει τον ήρωα. Ο Αετός τον περίμενε με χαμόγελο στα χείλη, με το δάκτυλο στη σκανδάλη. "Καλωσόρισες. Εγώ δεν σε φοβάμαι. Κόπιασε να τους δείξουμε πώς πεθαίνουν οι Έλληνες", του είπε. Και τρόμαξε ο Χάρος. Ο 29χρονος έφεδρος ανθυπολοχαγός, μετατράπηκε σε προσωποποίηση της ελληνικής αρετής, που φθάνει μέχρι την αυτοθυσία για την πατρίδα και την ελευθερία.

Σκοπός των θυσιών, ωστόσο, δεν είναι να γράψουν Ιστορία. Ούτε για να τις θυμόμαστε και να αποδίδουμε τιμές μια φορά το χρόνο. Αν δεν τις ενσωματώνουμε στη ζωή και στις ενέργειες μας, αν δεν τις αφήνουμε να φωτίζουν το δρόμο μας, απλώς, τις εξευτελίζουμε. 

Σήμερα, 61 χρόνια μετά, ποιος έχει την τόλμη να στρέψει το βλέμμα προς τα πίσω και να αντικρίσει την πορεία, τις πράξεις, τα λάθη όσων ακολούθησαν τη θυσία του Αετού; "Να πάρουμε μια σταγόνα απ᾽ το αίμα σου να καθαρίσουμε το δικό μας,/ να πάρουμε μια σταγόνα απ᾽ το αίμα σου να μπολιάσουμε το δικό μας,/ να πάρουμε μια σταγόνα απ᾽ το αίμα σου να βάψουμε το δικό μας/ να μη μπορέσει πια ποτέ να το ξεθωριάσει ο φόβος", έγραψε ο Μόντης. Ούτε αυτόν τον ακούσαμε ποτέ. Ούτε μια ρανίδα δεν πήραμε για να μπολιάσουμε το δικό μας. Στην αυτοθυσία απαντήσαμε με εγωισμό και ιδιοτέλεια. Στο όραμα για ελευθερία απαντήσαμε με ορθάνοικτες κερκόπορτες. Το "μολών λαβέ" το κάναμε κάρβουνο. Απαντάμε με αδιάκοπες υποχωρήσεις στο βωμό μιας αόριστης "καλής θέλησης". Στη θυσία που πλημμύριζε από ελληνικότητα απαντούμε με κόψιμο ομφάλιων λώρων και με προώθηση της... τουρκικής γλώσσας.

Πώς σου το είπαν προχθές, Γρηγόρη; "Πιστεύει κανείς ότι έχουμε τη δύναμη ή τις συμμαχίες εκείνες που μπορεί να ανατρέψουν τα δεδομένα της κατοχής;". Τόλμησαν να σταθούν μπροστά σου και να εκφωνήσουν κάτι τέτοιο. Χωρίς να ερυθριάσουν οι νάνοι. Ξέρω, δεν περιμένεις να αναμετρηθεί το μπόι τους με το δικό σου. Κάτι τέτοιο θα ήταν βλασφημία. Μήπως περίμενες, όμως, ποτέ να βγει από τα χείλη τους κάτι τέτοιο μπροστά σου; Ούτε καν διανοήθηκαν ότι αν εσύ και οι σύντροφοι σου μετρούσατε κατά πόσο είχατε τη δύναμη ή τις συμμαχίες για να τα βάλετε με τους αποικιοκράτες, ίσως ακόμη να ήμασταν αποικία. Οι ταγοί δεν έμαθαν τίποτα από τη θυσία σου Αετέ. Όλοι αυτοί θα σε θυμηθούν ξανά σήμερα. Λίγο πριν από εκλογές όλοι θα έχουν μια σπουδαία τιμή για σένα.

Τώρα πια, ωστόσο, πρέπει να έχεις μάθει. Εκεί στο Πάνθεον των Αθανάτων, δικαιούσαι σήμερα να αφήσεις τα δάκρυα σου να κυλήσουν. Αναπολώντας τον Ρίτσο: "Τ’ αληθινό μπόι του ανθρώπου μετριέται πάντα με το μέτρο της λευτεριάς “. Δυστυχώς, Γρηγόρη, το μπόι των ταγών είναι πολύ μικρό...

Γ. Καλλινίκου