23 Ιανουαρίου 2014

Η πολεμική αρετή των Ελλήνων: Το περιεχόμενο, η σημασία και οι εκφράσεις της!

Γράφει ο Σπύρος Παπαδάκης 

Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ 

Αρετή καλείται το σύνολον των σωματικών, πνευματικών και ψυχικών προσόντων που εκφραζόμενα ομού αποβλέπουν και συντείνουν προς το καλόν και το αγαθόν.

Το καλόν και το αγαθόν προσλαμβάνουν εκάστοτε διαφορετικές έννοιες, ανάλογα την ιστορική εποχή, τις θρησκευτικές αντιλήψεις και την κοινωνική διάρθρωση ενός λαού. Έτσι άλλη έννοια προσλαμβάνει η αρετή στον έντονα θρησκευόμενο, άλλη στον πολεμιστή και άλλη στον πνευματικό δημιουργό, ή στον πολιτευόμενο των διαφόρων ιστορικών εποχών.

Η αρετή σαν περιεχόμενο έχει να κάνει με το είδος των ιδεών ή ιδεωδών που διαπνέουν το άτομο κα το καθοδηγούν, ώστε να είναι ενάρετο και σύμφωνο προς κάποια ιδέα ή ιδεώδες από τα οποία διαπνέεται. Στην συγκεκριμένη περίπτωση της πολεμικής αρετής, είναι η ιδέα της ατομικής – κοινωνικής – πολιτικής – ελευθερίας και ανεξαρτησίας που δημιουργεί την πολεμική αρετή στο άτομο και τον λαό. Η επιβίωση του έθνους των Ελλήνων επί χιλιετίες οφείλεται στην καλλιεργηθείσα από αυτούς εθνική πολεμική αρετή, που επέζησε μέχρι των ημερών μας.

Οι Έλληνες ουδέποτε υπήρξαν φιλοπόλεμοι. Απεναντίας υπήρξαν πάντα φιλειρηνικοί και η πρώτη στην ιστορία τους καταδίκη του πολέμου απαντάται στο αρχαιότερο κείμενο της Ελληνικής γραμματείας, στην Ιλιάδα του Ομήρου: «αφρήτωρ, αθέμιστος, ανέστιος εστίν εκείνος ός πολέμου έραται (Ραψωδία Ι, 63-64)». Πάντοτε οι Έλληνες προτιμούσαν την ειρήνη από τον πόλεμο. Όμως όταν ετίθετο το δίλημμα ειρήνη εν δουλεία ή πόλεμος για την ελευθερία προτιμούσαν τον πόλεμο, γιατί επίστευαν πως η ελευθερία ήταν αγαθό υπέρτερο της ειρήνης. 

ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΡΕΤΗΣ 

Η γεωστρατηγική θέσις της Ελλάδας είχε ως μοιραίο επακόλουθο να αντιμετωπίζει διαρκώς κινδύνους πολέμου και να αποδύεται συνεχώς σε αγώνες για την προάσπιση της ελευθερίας και ανεξαρτησίας της, χωρίς να φείδεται κόπων και θυσιών. Η διατήρηση της ύπαρξής της κατά την διαδρομή της ιστορίας μέχρι σήμερα οφείλεται στην πολεμική αρετή των Ελλήνων, που είχε πάντα πνευματικό και ηθικό περιεχόμενο και δεν ήταν μία απλή έκφραση πολεμικότητας με σκοπό την αρπαγή ξένων εδαφών ή αγαθών, όπως γινόταν από άλλους λαούς.

Οι έννοιες πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια ήσαν αυτές που έδιναν το πνευματικό και ηθικό περιεχόμενο στην πολεμική αρετή των Ελλήνων. Υπέρ βωμών και εστιών εμάχοντο ανέκαθεν οι Πανέλληνες. Οι βωμοί (θρησκεία) και οι εστίες (τόπος και οικογένεια) ήσαν τα ιερά που υπερασπίζονταν.

Η πολεμική αρετή των Ελλήνων από τε σοφίης κατεργασμένη και νόμου ισχυρού (Ηρόδοτος ΙΙ 102) έθετε την πατρίδα και τους θεσμούς της υπεράνω όλων και παρέμεινε αναλλοίωτος από τα βάθη των αιώνων έως σήμερον. Είχε δε ως συνέπεια την αδιάσπαστη συνέχεια του Ελληνικού έθνους σε μια μεγαλειώδη διαδρομή, της οποίας η αρχή χάνεται μέσα στην αχλύ των προϊστορικών μύθων. Εξέφραζε την σταθερή απόφαση των Ελλήνων του να ζήσουν ελεύθεροι προασπίζοντες τις υψηλές αξίες του ασύγκριτου πνευματικού των πολιτισμού. Η πολεμική ιστορία των Ελλήνων συνεπώς καθίσταται φάρος αειφεγγής των αιωνίων και υψηλών ιδεωδών του Ελληνισμού, πηγή ανεξάντλητος εθνικού φρονηματισμού για όλες τις ερχόμενες γενεές, διδάσκουσα πως μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερον εστίν η πατρίς (Πλάτων, Κρίτων κεφ. 12). 

Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΡΕΤΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ 

Οι Αθηναίοι υπήρξα εύψυχοι υπερασπιστές της ελευθερίας, όχι μόνον της ιδικής των, αλλά και των Πανελλήνων, ως απέδειξαν σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές. Από του 18ου έτους έδιναν τον όρκο του πολίτη και στρατιώτη, όπως μας τον παραδίδει ο ρήτωρ Λυκούργος (κατά Λεωκράτους, 76): ου καταισχυνώ όπλα τα ιερά, ουδ΄ εγκαταλείψω τον παραστάτη, αμυνώ δε και υπέρ ιερών και οσίων και μόνος και μετά πολλών, την πατρίδα δε ουκ ελάττω παραδώσω, πλείω δε και αρείω όσης αν παραδέξωμαι.

Οι αθηναίοι κατά την περίοδο των Μηδικών πολέμων, στην μάχη του Μαραθώνος και στην ναυμαχία της Σαλαμίνος με την ανδρεία της πολεμικής των αρετής κατηύγασαν όλη την οικουμένη διαχρονικά με την πολεμική ευψυχία τους. 

Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΡΕΤΗ ΤΩΝ ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ 

Η στρατιωτική αγωγή των Σπαρτιατών, από της νεαρής των ηλικίας, απέβλεπε στο να διεγείρει φρονήματα υψηλά και γενναία, ώστε να αναπτυχθεί σε αυτούς έντονο το αίσθημα της φιλοπατρίας. Ο Ξενοφών στην Λακεδαιμονίων πολιτεία (ΧΙΙΙ 5) μας σημειώνει πως: Τους μεν άλλους αυτοσχεδίους είναι των στρατιωτικών, Λακεδαιμονίους δε μόνους τω όντι τεχνίτας των πολεμικών. Η πολεμική αρετή των Ελλήνων με τους Σπαρτιάτες έφθασε στον Κολοφώνα (ύψιστο σημείο) της, όταν στις Θερμοπύλες, τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι, έπεσαν οι 300 μαζί με τον βασιλέα τον Λεωνίδα, υπερασπιζόμενοι τα ιερά και όσια όχι μόνον των Σπαρτιατών, αλλά και όλων των Πανελλήνων. Του Ξέρξου γράψαντος «πέμψον τα όπλα», αντέγραψε «μολών λαβέ» (Πλουτάρχου, Λακωνικά αποφθέγματα, 225, 11). 

Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΡΕΤΗ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ 

Συνεχιστές των αρχαίων Ελλήνων στην πολεμική αρετή υπήρξαν οι υπό τον Αλέξανδρο Μακεδόνες, που αντεκδικούμενοι τις Περσικές εκστρατείες κατά της Ελλάδας, δια της υπερόχου πολεμικής των αρετής κατέλυσαν με τις εκστρατείες των την βάναυση Περσική αυτοκρατορία και εχάρισαν την ελευθερία και αυτονομία σε πληθώρα λαών, τελούντων υπό δουλείαν. Μόνοι και ολίγοι εναντίων ασυγκρίτως έκαμψαν και εξεμηδένησαν την Περσική ισχύ. Στον Γρανικό, στην Ισσό και στα Γαυγάμηλα έλαμψε για μία ακόμα φορά η πολεμική αρετή των Ελλήνων και τα ονόματα Ελλάς και Έλληνες κατεστάθηκαν αρεστά και σεβαστά σ΄ όλη την τότε οικουμένη. 

1821, 1940, ΟΙ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΛΑΜΨΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΡΕΤΗΣ 

Η, μετά τους Αλεξανδρινούς χρόνους υποταγή των Ελλήνων σε ξένους δυνάστες (Ρωμαιοκρατία 1100 ετών, Τουρκοκρατία 400 ετών), πολεμική αρετή των Ελλήνων υπέστη κάμψη, αλλά δεν εξέλιπε δια παντός. Ληθάργησε κοιμώμενη εντός της κυτταρικής μνήμης του γένους των Ελλήνων. Στην εθνεγερσία του 1821 εξύπνησε ακμαία στις καρδιές και τις ψυχές των Ελλήνων και απετίναξε τον βάρβαρο Τουρκικό ζυγό.

Μετά από 140 χρόνια πάλι η πολεμική αρετή των Πανελλήνων έλαμψε στα βουνά της Ηπείρου και της Αλβανίας. Λίγοι και με πενιχρά πολεμικά μέσα οι Έλληνες το 1940 κατενίκησαν τους πολυάριθμους και καλά εξοπλισμένους Ιταλούς, που θεωρούσαν πως η εισβολή τους στην Ελλάδα θα ήταν ένα απλός περίπατος. Οι Έλληνες με την εποποιία τους το 1940, όχι μόνο εφάνησαν αντάξιοι των αρχαίων προγόνων τους, αλλά και χάρισαν στους συμμάχους των την πρώτη νίκη κατά του Ιταλογερμανικού άξονος.

Σπύρος Παπαδάκης

πηγή
olympia.gr



Share

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.