πηγή
ΑΟΖ και πιθανότητες εύρεσης κοιτασμάτων
Για να κατανοήσουμε αποτελεσματικά και σε μεγαλύτερο βάθος τις
πιθανότητες εύρεσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, είναι καλό να
εξετάσουμε την περίπτωση του Ισραήλ, λόγω της μικρής του ΑΟΖ, η οποία
εξαρτάται κατά το μεγαλύτερο μέρος της από τη Λεκάνη Λεβαντίνης. Σε
πρώτη φάση ας υπενθυμίσουμε ότι οι ειδικοί προτείνουν γεωτρήσεις, όταν η
πιθανότητα εύρεσης κοιτασμάτων είναι μεγαλύτερη του 10%. Αν
μελετήσουμε ανεξάρτητα κοιτάσματα που δεν βρίσκονται στην ίδια περιοχή,
τότε αναγκαστικά περιοριζόμαστε σε αναλογίες για τις εκτιμήσεις μας.
Στην περίπτωση του Ισραήλ και έμμεσα και της Κύπρου, τα κοιτάσματα
υδρογονανθράκων δεν μπορούν να θεωρηθούν ανεξάρτητα και αυτό το γεγονός
αλλάζει ριζικά και θεαματικά τις πιθανότητες εύρεσης. Είναι
χαρακτηριστικό ότι τα υποψήφια κοιτάσματα που βρίσκονται σχετικά κοντά
στις ακτές του Ισραήλ, είχαν πιθανότητες εύρεσης της τάξης των 15 – 17
%, πράγμα το οποίο βέβαια οδηγεί σε γεωτρήσεις. Όταν όμως οι περιοχές
είναι πιο μακριά και πιο βαθιά λόγω της δομής της λεκάνης, αλλά και της
τοπικότητας οι πιθανότητες εύρεσης αλλάζουν. Αυτό συνδυάζεται και με τις
προηγούμενες ανακαλύψεις που έρχονται να υποστηρίξουν τα νέα υποψήφια
κοιτάσματα, όχι μόνο λόγω σεισμικών ερευνών αλλά και πρακτικών ερευνών.
Έτσι για το κοίτασμα Tamar, το μεγαλύτερο που βρέθηκε ανά τον κόσμο το
2008, οι πιθανότητες εύρεσης ήταν της τάξης των 35%, πριν γίνει η
ανακάλυψη. Αυτό το γεγονός αλλάζει τα δεδομένα και οδηγεί την έρευνα να
εμβαθύνει προς αυτή την κατεύθυνση. Και έτσι έγινε με το κοίτασμα
Leviathan, το μεγαλύτερο της δεκαετίας, όπου οι πιθανότητες εύρεσης
ανέβηκαν στα 50%. Για τους ειδικούς αυτά τα νούμερα είναι ήδη θεαματικά
από μόνα τους, αλλά επιβεβαιώθηκαν και από την πραγματικότητα το 2010.
Αυτά τα νέα δεδομένα είχαν τεράστιες επιπτώσεις για το δικό μας κοίτασμα
στην Κύπρο. Διότι το κοίτασμα Αφροδίτη είναι στα όρια των ΑΟΖ της
Κύπρου και του Ισραήλ και κατά συνέπεια και κοντά και σε ανάλογο
περιβάλλον με τα προηγούμενα του Ισραήλ. Έτσι για την Αφροδίτη, οι
πιθανότητες εύρεσης ανέβηκαν στο απίστευτο 70%. Με άλλα λόγια είναι
σημαντικό να μην εξετάζουμε ένα κοίτασμα από μόνο του, αλλά να το
εντάσσουμε σε ένα ενιαίο πεδίο, όπου μπορούμε να αναδείξουμε αν υπάρχουν
αναλογίες και να υπολογίσουμε διαφορετικά τις πιθανότητες εύρεσης.
Αυτή τη μεθοδολογία θα ακολουθήσουμε στην περίπτωση των κοιτασμάτων
υδρογονανθράκων της ελληνικής ΑΟΖ μας.
πηγή
ΑΟΖ και επενδυτικό ρίσκο
(Η. Κονοφάγος, Ν. Λυγερός)
Το επενδυτικό ρίσκο είναι απαραίτητο για τις εταιρείες που ειδικεύονται
στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο, ενώ τα κράτη δεν το προτιμούν. Αυτή η
διαφοροποίηση δεν είναι ενοχλητική και μάλιστα στην πραγματικότητα
συνδυάζεται λόγω της ασυμμετρίας που υπάρχει μεταξύ της τεχνογνωσίας και
του οικοπέδου, της γεώτρησης με το κοίτασμα. Ένας τρόπος να
ποσοτικοποιήσουμε αυτήν την παράμετρο είναι η χρήση των πιθανοτήτων.
Έτσι αυτές είναι απόλυτα συνδεδεμένες με τις εξορύξεις ακόμα και αν τα
μέσα ενημέρωσης τις αποφεύγουν, διότι θεωρούν ότι εκφυλίζουν το θέμα και
ταυτίζονται με την ανυπαρξία. Σε πρώτη φάση αυτό οφείλεται στις
γνώσεις, διότι οι περισσότερες γνώσεις ελαχιστοποιούν τις πιθανότητες
και κατά συνέπεια και το κόστος. Το ρίσκο στον συγκεκριμένο τομέα έχει
δύο μεγάλες κατηγορίες: τη γεωλογική και την τεχνική. Η εξερεύνηση αφορά
στην ύπαρξη υδρογονανθράκων, στο μέγεθος της ανακάλυψης και βέβαια στον
τόπο, αν είναι φυσικό αέριο ή πετρέλαιο. Η ανάπτυξη εμπεριέχει το
τεχνικό ρίσκο, αλλά και τη διαχείριση των αποθεμάτων. Όμως για να έχουμε
μία ολοκληρωμένη εικόνα πρέπει να ενσωματώσουμε στην ανάλυσή μας το
χρηματιστηριακό ρίσκο, το οικονομικό ρίσκο και βέβαια το πολιτικό ρίσκο.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, όπου έχουμε τη διαχείριση του ρίσκου, πρέπει
να παρθούν και αποφάσεις, ενώ υπάρχει αβεβαιότητα. Έτσι το πεδίο αγγίζει
τη θεωρία αποφάσεων σε πρώτο επίπεδο και τη θεωρία παιγνίων σε δεύτερο,
όταν υπάρχουν ταυτόχρονα πολλοί παίκτες. Σε κάθε περίπτωση όμως, σε
θεμελιακό επίπεδο έχουμε τον εξής χαρακτηρισμό για τη Συνολική
Πιθανότητα Επιτυχίας: ΣΠΕ = Πεξ x Πανα x Πχρη x Ππολ x Ποικον. Με
ανάλογο τρόπο μπορούμε να καθορίσουμε την πιθανότητα επιτυχίας στο
αποκλειστικά γεωλογικό πλαίσιο. Έτσι μπορούμε να έχουμε κατηγορίες του
τύπου: 0,02 – 0,05 (φτωχό), 0,10 – 0,20 (καλό), 0,20 – 0,30 (πολύ καλό
με αναλογία δομής), 0,50 (πάρα πολύ καλό με ταυτότητα δομής). Με αυτήν
τη μέθοδο μπορούμε να ορίσουμε την επιτυχία της δυνατότητας που δίνει
την τάξη μεγέθους του κοιτάσματος. Μπορούμε λοιπόν μετά από αυτήν τη
διαδικασία να αναλύσουμε το δέντρο αποφάσεων με έναν ορθολογικό τρόπο.
Το ανάλογο μπορεί να γίνει στη συνέχεια με το πολιτικό κόστος, όπου
κάνουμε χρήση της θεωρίας παιγνίων για να καταλήξουμε στην θεωρία
χρησιμότητας. Έτσι μέσω της ΑΟΖ και της δυνατότητάς μας να κάνουμε
οικόπεδα ανάλογα και με τις εταιρείες της αγοράς που ξέρουμε πώς
λειτουργούν μπορούμε να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη μας ως Ελλάδα.
Διαχωρισμός κοιτασμάτων στην ελληνική ΑΟΖ
(Η. Κονοφάγος, Ν. Λυγερός)
Ένα από τα βασικά στοιχεία στην έρευνα κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην
ελληνική ΑΟΖ θα είναι ο διαχωρισμός πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αυτό
οφείλεται αρχικά στη διαφορά αερίου και υγρού, αλλά έχει βέβαια και
επιπτώσεις οικονομικές αφού υπάρχει διαφορά κοστολόγησης μεταξύ των δύο.
Αυτός ο διαχωρισμός είναι λοιπόν απαραίτητος και στις εκτιμήσεις μας
για τα οικονομικά μεγέθη, πριν αρχίσουν οι γεωτρήσεις. Με τα σεισμικά
γεγονότα είναι δυνατόν να επιτευχθεί ο διαχωρισμός λόγω της ταχύτητας
του σήματος εκπομπής και της ανακάλυψης του που λαμβάνουν τα υδρόφωνα.
Το κυρίαρχο θέμα σε αυτήν την έρευνα είναι ότι η ταχύτητα του ήχου
εξαρτάται από το υπόβαθρο. Σε γενικές γραμμές όσο πιο σκληρό είναι το
υπόβαθρο, τόσο πιο μεγάλη είναι η ταχύτητα. Αυτή η ιδιότητα διαχωρίζει
χαρακτηριστικά τα στερεά, τα υγρά και τα αέρια. Πιο συγκεκριμένα, η
ταχύτητα εξαρτάται από το μέτρο του Young και το συντελεστή του Poisson,
όταν το υπόβαθρο είναι στερεό. Σ’ ένα υγρό, η ταχύτητα εξαρτάται από
την πυκνότητα του και τον συντελεστή αδιαβατικής συμπίεσης. Όσον αφορά
τα αέρια, έχουν την ιδανική περίπτωση του τέλειου και του αερίου του van
der Waals. Συνοπτικά έχουμε τις εξής μετρήσεις της ταχύτητας του ήχου:
αέρα (340 m/s), νερό (1.480 m/s), τιτάνιο (4.950m/s), γρανίτη (6.200
m/s). Έτσι οι τεράστιες διαφορές επιτρέπουν τον εντοπισμό αλλαγών. Όταν
έχουμε ένα κοίτασμα που έχει στο πάνω του μέρος φυσικό αέριο, τότε
καταγράφεται μια κάθετη πτώση της ταχύτητας του ήχου στην συγκέντρωσή
του (έτσι βλέπουμε το φωτεινό σημείο, Bright Spot). Ενώ εκεί όπου
υπάρχει η επιφάνεια διαχωρισμού μεταξύ αερίου και υγρού, έχουμε την
επιφάνεια της υψηλότερης ταχύτητας (έτσι βλέπουμε το επίπεδο σημείο Flat
Spot). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ταχύτητα του ήχου στο νερό ή
στο πετρέλαιο είναι της ίδιας τάξης και για αυτό το λόγο δεν
εντοπίζονται με αυτόν τον τρόπο. Έτσι με τα φωτεινά και τα επίπεδα
σημεία, έχουμε άμεσες ενδείξεις ύπαρξης φυσικού αερίου και θα πρέπει να
το εκμεταλλευτούμε εντατικά στις περιοχές της Νότιας Κρήτης και στη
Λεκάνη Ηροδότου. Το θεωρητικό πλαίσιο υπάρχει και έχουμε σημαντικές
ενδείξεις και στις δύο περιοχές. Πρέπει λοιπόν να κάνουμε χρήση των
σεισμικών ερευνών που υπάρχουν, αμέσως μετά τη θέσπιση της ελληνικής ΑΟΖ
και να τις ενισχύσουμε σε μερικές περιοχές με έρευνες 3D. Η στρατηγική
και η μεθοδολογία είναι έτοιμες για την Ελλάδα.
Διαχωρισμός κοιτασμάτων στην ελληνική ΑΟΖ
(Η. Κονοφάγος, Ν. Λυγερός)
Ένα από τα βασικά στοιχεία στην έρευνα κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην
ελληνική ΑΟΖ θα είναι ο διαχωρισμός πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αυτό
οφείλεται αρχικά στη διαφορά αερίου και υγρού, αλλά έχει βέβαια και
επιπτώσεις οικονομικές αφού υπάρχει διαφορά κοστολόγησης μεταξύ των δύο.
Αυτός ο διαχωρισμός είναι λοιπόν απαραίτητος και στις εκτιμήσεις μας
για τα οικονομικά μεγέθη, πριν αρχίσουν οι γεωτρήσεις. Με τα σεισμικά
γεγονότα είναι δυνατόν να επιτευχθεί ο διαχωρισμός λόγω της ταχύτητας
του σήματος εκπομπής και της ανακάλυψης του που λαμβάνουν τα υδρόφωνα.
Το κυρίαρχο θέμα σε αυτήν την έρευνα είναι ότι η ταχύτητα του ήχου
εξαρτάται από το υπόβαθρο. Σε γενικές γραμμές όσο πιο σκληρό είναι το
υπόβαθρο, τόσο πιο μεγάλη είναι η ταχύτητα. Αυτή η ιδιότητα διαχωρίζει
χαρακτηριστικά τα στερεά, τα υγρά και τα αέρια. Πιο συγκεκριμένα, η
ταχύτητα εξαρτάται από το μέτρο του Young και το συντελεστή του Poisson,
όταν το υπόβαθρο είναι στερεό. Σ’ ένα υγρό, η ταχύτητα εξαρτάται από
την πυκνότητα του και τον συντελεστή αδιαβατικής συμπίεσης. Όσον αφορά
τα αέρια, έχουν την ιδανική περίπτωση του τέλειου και του αερίου του van
der Waals. Συνοπτικά έχουμε τις εξής μετρήσεις της ταχύτητας του ήχου:
αέρα (340 m/s), νερό (1.480 m/s), τιτάνιο (4.950m/s), γρανίτη (6.200
m/s). Έτσι οι τεράστιες διαφορές επιτρέπουν τον εντοπισμό αλλαγών. Όταν
έχουμε ένα κοίτασμα που έχει στο πάνω του μέρος φυσικό αέριο, τότε
καταγράφεται μια κάθετη πτώση της ταχύτητας του ήχου στην συγκέντρωσή
του (έτσι βλέπουμε το φωτεινό σημείο, Bright Spot). Ενώ εκεί όπου
υπάρχει η επιφάνεια διαχωρισμού μεταξύ αερίου και υγρού, έχουμε την
επιφάνεια της υψηλότερης ταχύτητας (έτσι βλέπουμε το επίπεδο σημείο Flat
Spot). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ταχύτητα του ήχου στο νερό ή
στο πετρέλαιο είναι της ίδιας τάξης και για αυτό το λόγο δεν
εντοπίζονται με αυτόν τον τρόπο. Έτσι με τα φωτεινά και τα επίπεδα
σημεία, έχουμε άμεσες ενδείξεις ύπαρξης φυσικού αερίου και θα πρέπει να
το εκμεταλλευτούμε εντατικά στις περιοχές της Νότιας Κρήτης και στη
Λεκάνη Ηροδότου. Το θεωρητικό πλαίσιο υπάρχει και έχουμε σημαντικές
ενδείξεις και στις δύο περιοχές. Πρέπει λοιπόν να κάνουμε χρήση των
σεισμικών ερευνών που υπάρχουν, αμέσως μετά τη θέσπιση της ελληνικής ΑΟΖ
και να τις ενισχύσουμε σε μερικές περιοχές με έρευνες 3D. Η στρατηγική
και η μεθοδολογία είναι έτοιμες για την Ελλάδα.
ΑΟΖ και θέσεις εργασίας
(Η. Κονοφάγος, Ν. Λυγερός, Α. Φώσκολος)
Ένας τρόπος έμμεσος για να αντιληφθούμε την αξία της ελληνικής
Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης είναι να εξετάσουμε τις επιπτώσεις της
στον αριθμό των θέσεων εργασίας. Για να γίνει αυτή η μελέτη επί του
πρακτέου μπορούμε να αναλύσουμε αληθινούς αριθμούς του τομέα του φυσικού
αερίου που έχουν αντίκτυπο στην γενική οικονομία των ΗΠΑ μέσω των
θέσεων εργασίας. Το φυσικό αέριο στην Αμερική υποστηρίζει σχεδόν 3
εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Αυτό είναι σε γενικό επίπεδο, αλλά είναι
προτιμότερο να εξετάσουμε αυτό τον αριθμό με αναλυτικά δεδομένα. Έτσι αν
μετρήσουμε τις θέσεις εργασίας το 2006, το 2007 και το 2008 βρίσκουμε:
517.233, 586.501, 622.411 για τις άμεσες, 620.061, 693.957, 723.102 για
τις έμμεσες και 1.282.248, 1.412.041, 1.482.801 για τις δευτερεύουσες
και συνολικά έχουμε: 2.419.542, 2.692.499 και 2.828.314. Αυτά τα
νούμερα όχι μόνο δεν είναι εξωπραγματικά, αλλά υποστηρίζουν επί του
πρακτέου ένα ευκολότερο τομέα της οικονομίας.
Ένας άλλος έμμεσος τρόπους ανάλυσης των δεδομένων είναι η εξέταση της
οικονομικής μελέτης που έκανε το Ινστιτούτου Κοινωνικών και Οικονομικών
Ερευνών του Πανεπιστημίου της Αλάσκας για την εκμετάλλευση των περιοχών:
Beaufort Sea, Chukchi Sea και North Aleutian Basin.
Για τα επόμενα 50 χρόνια, εκτιμούν ότι θα υπάρχουν 6.000 θέσεις
εργασίας ανά έτος, σε άμεσο επίπεδο, με μία κορυφή το 2038 με 9.500
θέσεις εργασίας. Και για την ίδια περίοδο, αν βάλουμε μαζί όλες τις
θέσεις εργασίας, τότε έχουμε 35.000 ανά έτος και μία κορυφή πάλι το 2038
με συνολικά 50.000 θέσεις εργασίας. Βέβαια η μελέτη είναι ακόμα πιο
αναλυτική και εξετάζει ακόμα και τις θέσεις εργασίας ανά γεωγραφική
περιοχή. Ο δικός μας ο στόχος όμως είναι απλώς να αναδείξουμε την τάξη
μεγέθους, όταν μιλούμε για έρευνες που γίνονται offshore, που είναι το
ανάλογο από τις έρευνες που θα γίνουν στην ελληνική ΑΟΖ.
Θα μπορούσαμε βέβαια να δώσουμε και το παράδειγμα της Alberta, όπου
εργάζονται 11.000 μηχανικοί κοιτασμάτων, 9.000 γεωλόγοι πετρελαίου και
440 εταιρείες πετρελαίου, αλλά όπως είπαμε το θέμα είναι διαφορετικό.
Πρέπει να αντιληφθούμε ότι στην Ελλάδα μέσω της ΑΟΖ μας μπορούμε να
δημιουργήσουμε πραγματικές θέσεις εργασίας αξίας και σταθερές. Διότι ο
στόχος μας για την πατρίδα μας είναι πάντα βέβαια οι άνθρωποι. Η εξόρυξη
και η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην ελληνική ΑΟΖ θα επιτρέψει τη
μείωση της εξάρτησης μας, τη μείωση των εξόδων μας και την αύξηση των
θέσεων εργασίας. Αυτό είναι το νοητικό σχήμα που πρέπει να έχει στο
μυαλό του κάθε βουλευτής, όταν θα ψηφίσει το νομοσχέδιο της θέσπισης της
ελληνικής ΑΟΖ.
* Ο Νίκος Λυγερός είναι Στρατηγικός Σύμβουλος και καθηγητής γεωστρατηγικής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου