Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές (Πέμπτη απόγευμα) δεν είναι γνωστή η απόφαση του Προέδρου των ΗΠΑ, κου Τραμπ, για συμμετοχή ή μη των Ηνωμένων Πολιτειών στην επίθεση εναντίον του Ιράν. Μια τυχόν ανοικτή στρατιωτική επέμβαση της Ουάσιγκτον θα έδινε άλλες διαστάσεις στον τρέχοντα πόλεμο. Ήδη η Κίνα και η Ρωσία έχουν αναφερθεί σχετικά, προσεκτικά όσο και κατηγορηματικά.
Σε αυτό εδώ το σημείωμα θα περιοριστούμε σε μερικές παρατηρήσεις πάνω στην πρώτη εβδομάδα του πολέμου, πολέμου που άρχισε με την αιφνιδιαστική επίθεση διακοσίων αεροσκαφών του Ισραήλ σε διάφορους στόχους στο Ιράν, αλλά και με “ανορθόδοξες” επιχειρήσεις. Αντίθετα με τις διακηρυγμένες προθέσεις της ηγεσίας του Τελ Αβίβ ο πρώτος στόχος της επίθεσης δεν φάνηκε να είναι οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Οι εικόνες που ήρθαν μετά τα πρώτα κύματα των αεροπορικών επιδρομών έδειχναν μικρές ως αμελητέες ζημιές σε επιφανειακές εγκαταστάσεις των “ύποπτων” εγκαταστάσεων.
Αντίθετα η μαζική δολοφονία επιστημόνων, πανεπιστημιακών και ερευνητών, στρατιωτικών και πολιτικών στελεχών του Ιράν έδειξε τον πρώτο και ουσιαστικό στόχο: Tον αποκεφαλισμό της ηγεσίας της χώρας, με την προσδοκία να δημιουργηθούν συνθήκες για την αποσταθεροποίησή της ή να μειωθεί η δυνατότητά της για συνεκτική απάντηση στα εναντίον της πλήγματα.
Η απάντηση του Ιράν
Το αποτέλεσμα του πρώτου κύματος της επίθεσης δεν ήταν το αναμενόμενο. Στο στρατιωτικό πεδίο το Ιράν απάντησε με υποδειγματική εφαρμογή των πρωτοκόλλων που είχαν ετοιμαστεί για μια τέτοια περίπτωση. Η παρακολούθηση των ιρανικών αντιδράσεων δεν αφήνει αμφιβολίες γιA αυτό. Υπήρξε μια αρχική εκτόξευση λίγων εκατοντάδων φθηνών δρόνων με σκοπό να επισημανθούν οι δυνατότητες της ισραηλινής αεράμυνας και των μέσων που θα εμπλέκονταν σε αυτήν.
Ακολούθησε μια πρώτη μαζική επίθεση με πυραύλους βαλλιστικούς ή κρουζ, περίπου εκατό εάν δεχθούμε τις δημοσιογραφικές πληροφορίες. Οι πύραυλοι αυτοί ήταν παλαιότερης κοπής, με υγρά καύσιμα και περιορισμένη ακτίνα δράσης. Η μαζικότητα όμως του κύματος αποκάλυψε τις δυνατότητες και τις ιδιότητες της ισραηλινής αεράμυνας. Η τελευταία κατέστρεψε το 80 με 90% των βλημάτων αυτού του κύματος, ποσοστό το οποίο διατηρήθηκε στα δημόσια ανακοινωθέντα και για τα κύματα που ακολούθησαν.
Η πραγματικότητα όμως δεν συμβάδισε με τις αρχικές εκτιμήσεις. Τα επόμενα κύματα των ιρανικών επιθέσεων έγιναν με λιγότερα βλήματα, αλλά με σαφώς βελτιωμένο ποσοστό ως προς την διάτρηση των αμυντικών θόλων του Ισραήλ. Πλέον τα κύματα των 10, 20 ή 30 βλημάτων επιφέρουν πλήγματα σε στόχους που απέχουν γεωγραφικά ο ένας από τον άλλο. Το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται εν μέρει στην χρήση τεχνολογικά προηγμένων βλημάτων και εν μέρει στην κόπωση της αεράμυνας.
Η τελευταία αν και έχει διαφημιστεί έντονα, παρουσιάζει δομικά προβλήματα. Το πρώτο από αυτά είναι ο δυϊσμός των αποστολών που αναλαμβάνει. Ένα μεγάλο μέρος του δυναμικού της είναι προσανατολισμένο στην αντιμετώπιση μικρών, αυτοσχέδιων ενίοτε, βλημάτων ή δρόνων από αυτά που χρησιμοποιούν οι οργανώσεις της Χαμάς ή της Χεζμπολάχ. Προφανώς αυτό το είδος αεράμυνας είναι ολότελα ακατάλληλο στην αντιμετώπιση πυραύλων υψηλής τεχνολογίας και υψηλών ταχυτήτων.
Το δεύτερο μέρος αφορά την αντιμετώπιση αυτού του είδους βλημάτων. Το πρόβλημα εδώ είναι ότι τα φορτία των αντιαεροπορικών συστημάτων εξαντλούνται γρήγορα, ιδιαίτερα όταν βελτιώνονται τα χαρακτηριστικά των επερχόμενων πυραύλων. Να σημειώσουμε ότι, εκ των πραγμάτων, ένα βλήμα ανάσχεσης είναι πολύ πιο πολύπλοκο και ακριβό από ένα αντίστοιχο επίθεσης. Το δεύτερο απαιτεί έναν μηχανισμό πλοήγησης προς τον στόχο ενώ το πρώτο πρέπει να έχει αυξημένες δυνατότητες εντοπισμού και κατεύθυνσης προς τον κινούμενο με υψηλές ταχύτητες επερχόμενο στόχο.
Το κόστος ενός μόνο πυραύλου Arrow3 μπορεί να είναι υψηλότερο των 2.000.000 δολαρίων. Για να αναχαιτίσουν δε έναν πύραυλο που κατευθύνεται σε νευραλγικό στόχο οι Ισραηλινοί πρέπει να εκτοξεύσουν ένα μείγμα πολύ ακριβών και λιγότερο ακριβών πυραύλων. Όπως γράφεται σε μερικές περιπτώσεις χρειάζονται πάνω από δέκα εκτοξεύσεις για να υπάρξει αποτέλεσμα.
Όποιος αντέξει
Ο πυραυλικός πόλεμος μεταβάλλεται με τον τρόπο αυτό σταδιακά σε πόλεμο φθοράς. Σε αυτό το είδος πολέμου η επίθεση έχει πλεονέκτημα σε σχέση με την άμυνα. Πολύ γρήγορα το Ισραήλ χρειάστηκε την συνδρομή αμερικανικών συστημάτων, ειδικά του THAAD. Το αντιβαλλιστικό αυτό σύστημα έχει συνολικό απόθεμα βλημάτων περίπου 700 μονάδες η δε παραγωγή του ήταν πέρυσι 12 βλήματα τον χρόνο με προοπτική να φτάσει τα 48 τον χρόνο στα 2027. Εξυπακούεται δε ότι είναι πολύ ακριβό.
Σε αυτό το είδος πολέμου η φθορά δεν ευνοεί το Ισραήλ. Αυτό φαίνεται πως έγινε αντιληπτό πολύ γρήγορα από την ηγεσία του Τελ Αβίβ. Για τον λόγο αυτό διεύρυναν τον κατάλογο των στόχων τους στο Ιράν. Πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, βιομηχανίες αυτοκινήτων, χαλυβουργεία μπήκαν στο στόχαστρο μαζί με κρατικά κτίρια και υποδομές. Η καταστροφή παραγωγικών μονάδων ίσως αποτελέσει μοχλό πίεσης για την κυβέρνηση της Τεχεράνης. Η προτίμηση στην περιοχή της πρωτεύουσας εξυπηρετεί και το σχέδιο για εσωτερική αποσταθεροποίηση της χώρας.
Την ίδια στιγμή πολλαπλασιάζονται οι πιέσεις προς την κυβέρνηση Τραμπ για να μπει και αυτή στον πόλεμο. Στο επικοινωνιακό επίπεδο η “στοχοποίηση” νοσοκομείου (στην πραγματικότητα ο στόχος του πυραύλου ήταν οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις ένθεν και ένθεν του νοσοκομείου, ενώ αυτό είχε μόνο μικρές ζημιές από το ωστικό κύμα) υπερτονίστηκε ώστε να καμφθούν οι αντιρρήσεις της κοινής γνώμης των ΗΠΑ.
Η επέμβαση των ΗΠΑ επικεντρώνεται στην καταστροφή των υπόγειων εγκαταστάσεων εμπλουτισμού του ουρανίου στο Ιράν. Είναι αμφίβολο αν μπορεί να υπάρξει αποφασιστικό αποτέλεσμα σε αυτό το πεδίο – διακοπή δηλαδή του υποτιθέμενου προγράμματος της Τεχεράνης για απόκτηση πυρηνικών όπλων. Από την άλλη πλευρά όμως ο τρόπος με τον οποίο θα τελειώσει ο πόλεμος και – στην περίπτωση αυτή – ο τρόπος απεμπλοκής των ΗΠΑ παραμένει δυσδιάκριτος. Μετά τα υπόγεια των πυρηνικών η αμερικανική αεροπορία θα πρέπει να βρει κάτι να κάνει. Θα ξεκινήσει τότε μαζικούς στρατηγικούς βομβαρδισμούς για να “ανατραπεί το καθεστώς”; Και τι θα σημάνει η γενίκευση αυτή του πολέμου και η διάχυσή του στην ευρύτερη περιοχή;
Το Ισραήλ πρώτη φορά ευάλωτο
Ουδείς πόλεμος στην σύγχρονη ιστορία δεν κερδήθηκε στον αέρα και από τον αέρα. Μην πάμε μακριά, το πιστοποιεί η μικρών δυνατοτήτων Λωρίδα της Γάζας. Εξάλλου το Ιράν είναι μεγάλο, τρεις φορές μεγαλύτερο από την Γαλλία και οι αριθμοί των διαθέσιμων αεροπλάνων του Ισραήλ και των ΗΠΑ δεν είναι επαρκείς. Το Ισραήλ ξεκίνησε με διακόσια αεροπλάνα τον πόλεμο, πλέον ο αριθμός αυτός έχει περιοριστεί: Για εξήντα αεροπλάνα έκανε λόγο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού την Τετάρτη.
Οι ΗΠΑ μπορούν να προσθέσουν άλλα 200 ή 250 το μέγιστο σε αυτόν τον αριθμό. Καθώς ο μαζικός αεροπορικός πόλεμος θα περιλαμβάνει, λόγω της γεωγραφίας, σύνθετες επιχειρήσεις -εναέριο ανεφοδιασμό, αλυσίδα μεταφοράς πυρομαχικών σε κοντινές βάσεις κλπ – απώλειες, με στατιστική και μόνο λογική, θα υπάρξουν. Οι δε πολιτικές περιπλοκές επίσης θα είναι ορατές. Χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν βάσεις στην ευρύτερη περιοχή, δημιουργώντας νέους στόχους για τα ιρανικά αντίμετρα. Θα αναλάβουν τους κινδύνους τα Εμιράτα του Κόλπου; Η Κύπρος και η Ελλάδα περιλαμβάνονται σε αυτόν τον χώρο που, σε μια τέτοια διεύρυνση, προορίζεται για πεδίο μάχης. Προφανώς δεν είναι οι Patriot που ο κος Δένδιας θα στείλει στην Κρήτη που θα απαντήσουν στους κινδύνους.
Στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα το Ισραήλ έχει ηττηθεί σε ετούτη την διαδοχή πολέμων από το 2023 ως σήμερα. Ο αιφνιδιασμός της 7ης Οκτωβρίου 2023 τσάκισε το αφήγημα της ασφάλειας που είχε δήθεν εξασφαλίσει το Ισραήλ για τους πολίτες του – τους “σωστούς” πολίτες του, του εβραϊκού θρησκεύματος δηλαδή. Η αδυναμία του στρατού του να υποτάξει την Γάζα υπονόμευσε ακόμα περισσότερο την αυτοπεποίθηση των κατοίκων του.
Η δε γενοκτονία στην οποία κατέφυγε έφερε στο φως την πολύ σκοτεινή πλευρά του κράτους του Ισραήλ. Παρά τις προσπάθειες των προπαγανδιστών του, αυτή δεν πέρασε απαρατήρητη σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι σημερινές εικόνες ερειπίων στο Τελ Αβίβ και τις άλλες πόλεις του μικρού Ισραήλ ακύρωσαν την εικόνα του αήττητου και ακαταμάχητου που είχε μεθοδικά καλλιεργήσει.
Το κράτος του Ισραήλ δείχνει για πρώτη φορά ευάλωτο. Ετούτη η αίσθηση δεν φαίνεται μόνο στο σάστισμα των κατοίκων της χώρας που ως τώρα πίστευαν ότι μόνο αυτοί έχουν το δικαίωμα να καταστρέφουν και να σκοτώνουν. Όλες οι γύρω πρωτεύουσες έχουν λάβει το μήνυμα (πλην Αθηνών και Λευκωσίας, αλλά αυτό δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο). Και θα το έχουν υπόψη τους σε όσα ακολουθήσουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου