Αλεξάντερ Γκριμπογέντοφ – Συμφορά από το πολύ μυαλό
Γράφει η Φωτεινή Μαστρογιάννη
Η εντύπωση ότι όλοι έχουν εξελιχθεί σε διάνοιες δεν ήταν μόνο χαρακτηριστικό γνώρισμα της εποχής του Γκριμπογέντοφ.
Παντού γύρω μας πλανάται το αίσθημα της υπεροψίας, της αλαζονείας και της υποτίμησης όλων των άλλων. Ο αγώνας για την υποτιθέμενη αριστεία για την οποία τόσο μας έχουν μιλήσει και διαφημίσει (που μόνο, όμως, αριστεία δεν είναι) δημιουργεί έναν διαρκή ανταγωνισμό μεταξύ των ανθρώπων, έναν ανταγωνισμό που λειτουργεί ως εργαλείο κοινωνικής διάλυσης μέσω του διαίρει και βασίλευε.
Ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός έλεγε «με λογισμό και μ’ όνειρο» δυστυχώς όμως σήμερα οι περισσότεροι προσπαθούν να ζήσουν το όνειρο χωρίς όμως κανένα ή έστω περιορισμένο λογισμό. Ο Κώστας Αξελός προφητικά διατύπωσε ότι «η ανθρωπότητα είναι πολύ φτωχή σε σκέψεις» και ο σύγχρονος άνθρωπος σε μεγάλο βαθμό το επιβεβαιώνει με εξαιρέσεις, ευτυχώς, που όμως και αυτές επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Η εργαλειοποίηση του Ανθρώπου
Όσο δε ο μέσος άνθρωπος προσπαθεί να ζήσει το «όνειρο» τόσο περισσότερο βιώνει το κενό της ύπαρξης και τόσο οι σύγχρονες οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και τεχνολογικές εξελίξεις εντείνουν αυτό το κενό. Ο άνθρωπος γίνεται ένα άβουλο γρανάζι της κοινωνικής μηχανικής που εργαλειοποιείται από την εξουσία πονηρά. Ο Πλάτωνας στην Πολιτεία έλεγε ότι «η ζημία μεγίστη του υπό πονηρότερου άρχεσθαι». Είναι καιρός που μόνο οι πονηροί άρχουν και όχι οι σοφοί και αυτό δυστυχώς, πέραν των συνθηκών αναπαραγωγής της πονηριάς και της κουτοπονηριάς, είναι σε μεγάλο βαθμό και ανθρώπινη επιλογή.
Η έλλειψη κρίσης και η ανάπτυξη συμπλεγμάτων ανωτερότητας υποδηλώνουν το αντίθετο δηλαδή κατωτερότητα και ανασφάλεια. Γιατί όμως; Γιατί έχει ενταθεί στις ημέρες μας σε τέτοιο βαθμό; Γιατί αυτή η μανία υπεροχής στο φαίνεσθαι και η υποτίμηση της πραγματικής ουσίας όπως είναι η γνώση, η ενσυναίσθηση, η πνευματική καλλιέργεια; Τί είναι αυτό που για να επαναλάβω τον Γκριμπογέντοφ δημιουργεί τους πραγματικά άριστους σε παρίες;
«Κι αν απ’ τη νεολαία κάποιος σηκωθεί
που, από αηδία γι’ αυτά τα χάλια,
περιφρονεί τους τίτλους και το χρήμα,
[...]
"Κρίμα!", ωρύονται όλοι μαζί!
Ταραξίας! Ψυχρός εγκληματίας!
Κι ο νέος οραματιστής θα γίνει επικίνδυνος παρίας!»
Η Ψευδαίσθηση της Αριστείας και ο Άχρηστος Φαγάς
Τί είναι λοιπόν η πραγματική αριστεία σήμερα; Στις μέρες μας η πραγματική αριστεία φαίνεται να είναι η αποφοίτηση από γνωστά πανεπιστήμια αμφιβόλου παραγωγής πνευματικής γνώσης αλλά εξαιρετικού μάρκετινγκ (Πανεπιστήμιο με πελάτες – φοιτητές, υπαλλήλους καθηγητές και εταιρείες χρηματοδότες όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Νόαμ Τσόμσκι), η χυδαία προβολή και επίδειξη του χρήματος μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η κακόγουστη προβολή προκλητικής ένδυσης που προκαλεί σεξουαλική διέγερση αλλά όχι ερωτισμό, οι κακοί τρόποι και η αλαζονεία, η εκμηδένιση της προσπάθειας και ειδικά της πνευματικής, τα κουτσομπολιά, η έλλειψη παιδείας, η τάση να εξισώνονται όλοι προς τα κάτω της μάζας ενώ οι ελίτ να μένουν στο απυρόβλητο.
Η αλαζονεία αυτή δημιουργεί ένα πλέγμα αυταρχισμού το οποίο επιβάλλεται από πάνω και άκριτα υιοθετείται από τους κάτω οι οποίοι αλληλοελέγχονται καθιστώντας κατ’αυτό τον τρόπο ευκολότερο τον έλεγχο από την εξουσία των ελίτ. Από την άλλη, οι ελίτ εντείνουν κι άλλο τον έλεγχο μέσω της ψηφιακής παρακολούθησης (τεχνητή νοημοσύνη, ηλεκτρονικό φακέλωμα, ψηφιακό νόμισμα, κάμερες παντού, βιομετρικά στοιχεία) επεμβαίνοντας ακόμα και στις πιο προσωπικές λεπτομέρειες της ζωής κάθε ανθρώπου.
Δημιουργείται λοιπόν ένα ασφυκτικό πλέγμα παρακολούθησης το οποίο ο άνθρωπος συνηθίζει σιγά σιγά σαν τον βάτραχο που βράζει στο σύνδρομο του βάτραχου. Το σχετικό σύνδρομο αναφέρει: «Ο βάτραχος, όταν τοποθετηθεί σε νερό που θερμαίνετε σταδιακά, προσπαθεί συνεχώς να προσαρμόσει τη θερμοκρασία του για να ανταπεξέλθει στην αυξανόμενη θερμοκρασία του νερού. Το νερό αρχίζει να φτάνει στο σημείο βρασμού. Τότε ο βάτραχος, που δεν μπορεί πλέον να προσαρμοστεί, προσπαθεί να βγει έξω από το νερό. Αυτό δεν είναι εφικτό γιατί έχει εξαντλήσει όλη την ενέργεια του για να προσαρμοστεί στη θερμοκρασία του νερού. Ο βάτραχος δεν μπορεί να βγει και εντέλει βράζει στο νερό. Αυτό που τελικά σκότωσε το βάτραχο δεν είναι το βραστό νερό αλλά η απόφαση του βατράχου να προσπαθήσει να προσαρμοστεί με αποτέλεσμα να εξαντλήσει όλη την ενέργεια του.»
Η μάζα, όπως έλεγε και ο ΛεΜπον στην ψυχολογία των μαζών, εκτιμά τον αυταρχικό ηγέτη χάνοντας όμως τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά της και γινόμενη μια αποπροσωποιημένη μάζα. Ενας «άχρηστος φαγάς» (βλ. Χαράρι στο Homo Deus) και ως τέτοιος, θα πρέπει να οδηγηθεί σε απόσυρση αφού καταστεί πρώτα αντικείμενο πειραμάτων γενετικής τροποποίησης γνωστού αλλά ανομολόγητου σκοπού, πιθανόν της εξαφάνισης του.
Η Ελπίδα για Αλλαγή
Η ανθρωπότητα πλέον ελέγχεται από πονηρούς άρχοντες που θεωρούν ότι είναι άριστοι και ως τέτοιοι, θα πρέπει να ελέγχουν τους ανώριμους υποτακτικούς τους και να τους εξαφανίζουν όταν αυτοί δεν θα είναι χρήσιμοι παρά μόνο άχρηστοι φαγάδες.
Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι βρισκόμαστε πλέον σε ένα κρίσιμο σημείο όπου είτε θα αποφασίσουμε να αποκτήσουμε κριτική σκέψη και να γίνουμε πιο υπεύθυνοι απελευθερώνοντας τις ζωτικές και υγιείς δυνάμεις της κοινωνίας μας (libérer les forces vitales όπως έγραφε ο Αξελός) αντί να τους αντιμετωπίζουμε ως παρίες. Τους ανθρώπους που έχουν την παιδεία (πραγματική και όχι αυτή των αγοραστών πτυχίων ή των αποκτηθέντων με τη βοήθεια κομματικών νεολαιών ως επιβράβευση της κομματικής πειθαρχίας), τη σοφία, την ανθρωπιά, την πνευματικότητα και το θάρρος, αυτούς πρέπει να αφήσουμε να αναδειχθούν παραμερίζοντας τα συμπλέγματα κατωτερότητας και την ανασφάλεια μας. Ας κλείσουμε την τηλεόραση, ας διαβάσουμε ένα βιβλία που θα μας κάνει να σκεφθούμε και ας έρθουμε σε επαφή με φίλους και ανθρώπους που θα εξελίξουν το πνεύμα μας.
Ο χρόνος που μας έχει απομείνει είναι ελάχιστος. Θα το πράξουμε ή θα γίνουμε οι βάτραχοι που βράζουν αθόρυβα στο καυτό νερό;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου