των τριακοσίων παιδιών στη Βηρυτό
Πρόκειται για τη σχεδόν άγνωστη ιστορία 1.200 παιδιών ηλικίας 3-15 ετών που επέζησαν, μια ιστορία που αποδεικνύει ότι πράγματι οι Τούρκοι διέπραξαν γενοκτονία το 1915.
Ο Μπάρακ Ομπάμα και η υπουργός εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, που δεν θέλουν να χαρακτηρίσουν γενοκτονία αυτό το έγκλημα των οθωμανών Τούρκων, πρέπει να έρθουν σε αυτό το χωριουδάκι επάνω στο λόφο έξω από τη Βηρυτό και να σκύψουν το κεφάλι από ντροπή. Πρόκειται για μια απίστευτη ιστορία βαρβαρότητας με θύματα αθώα και απροστάτευτα παιδιά που είχαν χάσει τις οικογένειές τους, θύματα των τουρκικών δυνάμεων στη μεγάλη σφαγή, στο αποκορύφωμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Πολλά από τα παιδιά αυτά είχαν φτάσει στο σημείο να φάνε τις σάρκες νεκρών συμμαθητών τους για να μην πεθάνουν από την πείνα.
Ο Τζεμάλ Πασάς, ένας από τους πρωτεργάτες της γενοκτονίας του 1915 και η πρώτη φεμινίστρια της Τουρκίας, η Χαλιντέ Εντίπ Αντιβάρ, συνέβαλαν στη λειτουργία αυτού του ορφανοτροφείου της φρίκης, όπου τα παιδιά εξαναγκάζονταν να απαρνηθούν την αρμενική τους ταυτότητα. Τους έδιναν ονόματα τουρκικά και τα ανάγκαζαν ν’ ασπασθούν το Ισλάμ. Όταν εκείνα τολμούσαν να μιλήσουν στα αρμενικά, τα έδερναν αλύπητα.
Το άρθρο 2 της Συνθήκης του ΟΗΕ του 1951 για την Πρόληψη και την Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας αναφέρει ότι στον όρο «γενοκτονία» εντάσσεται και η δια της βίας ένταξη παιδιών που ανήκουν σε ομάδα κάποιας εθνότητας, φυλής ή θρησκείας σε ομάδα διαφορετική. Αυτό ακριβώς έκαναν οι Τούρκοι στο Λίβανο. Υπάρχουν ακόμη φωτογραφίες που δείχνουν εκατοντάδες σχεδόν γυμνά αρμενόπουλα να κάνουν γυμναστική στο προαύλιο του σχολείου. Σε μια εμφανίζεται ο ίδιος ο Τζεμάλ Πασάς το 1916 εν μέσω πλειάδας μαθητών, δίπλα στην όμορφη Χαλιντέ Εντίπ Αντιβάρ, η οποία έπειτα από κάποιους δισταγμούς είχε δεχτεί να διευθύνει το ορφανοτροφείο.
Το 1989, λίγο πριν από τον θάνατό του, ο Καρνίνγκ Πανιάν διηγήθηκε στα αρμενικά τη ζωή του στο ορφανοτροφείο αυτό, όπου είχε βρεθεί το 1916 σε ηλικία 6 ετών. Εκεί του άλλαξαν το όνομα και του έδωσαν τον αριθμό 551 για ταυτότητα: «Κάθε απόγευμα υπό το βλέμμα 1.000 ορφανών γινόταν η υποστολή της σημαίας. Τραγουδούσαμε «ζήτω ο στρατηγός πασάς» και μετά ερχόταν η ώρα της τιμωρίας για όσους είχαν παρεκτραπεί εκείνη την ημέρα, στους οποίους έκαναν φάλαγγα. Οι σκληρότερες τιμωρίες ήταν για αυτούς που τους είχαν πιάσει να μιλούν στα αρμενικά».
«Έτρωγαν τα κόκαλα των νεκρών φίλων τους»
Σύμφωνα με την αφήγηση του Πανιάν, πολλά παιδιά πέθαιναν από την κακομεταχείριση και τις κακουχίες. Τα έθαβαν στην πίσω αυλή του ορφανοτροφείου. «Τη νύχτα κατέβαιναν τα τσακάλια και σκόρπιζαν τα οστά τριγύρω. Κάποια παιδιά ξεπόρτιζαν στο σκοτάδι για να βρουν μήλα στο γειτονικό δάσος ή οτιδήποτε φαγώσιμο και σκόνταφταν στα σκορπισμένα οστά. Τα έπαιρναν στο δωμάτιό τους να τα βράσουν για σούπα, να έχουν να φάνε κάτι για να μην πεθάνουν από την πείνα. Έτρωγαν τα κόκαλα των φίλων τους…».
Παλαιότερα το κτίριο αυτό ήταν σχολή χριστιανική λαζαριστών μοναχών, οι οποίοι εκδιώχθηκαν βίαια από τους Τούρκους που πέταξαν στα σκουπίδια τα ιερά και τα όσια. Ο ηγούμενος των Λαζαριστών έγραψε το 1947: «Τα ορφανά αρμενόπουλα εξισλαμίζονταν, τους έκαναν περιτομή και τους έδιναν καινούργιο όνομα, τουρκικό ή αραβικό, διατηρώντας τα αρχικά του πραγματικού ονόματος του καθένα».
Η μαρτυρία της «Ζαν ντ΄ Αρκ της Τουρκίας»
Η Χαλιντέ Εντίπ Αντιβάρ, την οποία οι «Νew Υork Τimes» είχαν κάποτε αποκαλέσει «Ζαν ντ΄ Αρκ της Τουρκίας», σπούδασε σε αμερικανικό κολέγιο της Κωνσταντινούπολης, παντρεύτηκε δύο φορές και έγραψε εννέα μυθιστορήματα. Υπηρέτησε και ως αξιωματικός στο στρατό του Κεμάλ Ατατούρκ. Στα απομνημονεύματά της, που εκδόθηκαν στη Νέα Υόρκη το 1926, γράφει ότι ο Τζεμάλ Πασάς ήταν διοικητής της 4ης Τουρκικής Στρατιάς στη Δαμασκό και είχε επισκεφθεί μαζί της το ορφανοτροφείο της Βηρυτού.
Οπως γράφει, «του είπα: «Εσύ ήσουν καλός με τους Αρμενίους, όσο αυτό είναι δυνατόν αυτές τις δύσκολες ημέρες. Γιατί επιτρέπεις σε αρμενόπουλα να έχουν ονόματα μουσουλμανικά; Είναι σαν να θέλεις να κάνεις τους Αρμένιους μουσουλμάνους και γι΄ αυτό κάποια ημέρα η Ιστορία θα πάρει εκδίκηση που θα την πληρώσουν οι επόμενες γενεές των Τούρκων». «Είσαι ιδεαλίστρια», μου απάντησε, «και σαν ιδεαλίστρια δεν έχεις συναίσθηση της πραγματικότητας. Αυτό είναι ορφανοτροφείο μουσουλμανικό και μόνον μουσουλμανάκια ορφανά γίνονται δεκτά»».
Η Χαλιντέ Εντίπ Αντιβάρ περιγράφει την οργή του πρωτεργάτη της γενοκτονίας Ταλαάτ Πασά, όταν του έκανε μια ερώτηση για τις «εκτοπίσεις» των Αρμενίων (έτσι τις αναφέρει): «Άκου να σου πω, Χαλιντέ, έχω κι εγώ καλή καρδιά σαν τη δική σου και πολλές νύχτες με κρατάει ξάγρυπνο ο ανθρώπινος πόνος. Αυτό όμως είναι προσωπική υπόθεση και εγώ σε τούτο τον κόσμο βρέθηκα για να φροντίζω τον λαό μου και όχι τις ευαισθησίες μου. Ηταν ίσος ο αριθμός των Τούρκων και των μουσουλμάνων που εξοντώθηκαν στον Βαλκανικό Πόλεμο (1912) αλλά ο κόσμος τήρησε εγκληματική σιωπή. Έχω την πεποίθηση ότι οσάκις ένα έθνος κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του και επιτυγχάνει τον σκοπό του, ο κόσμος το θαυμάζει και το θεωρεί ηθικό. Είμαι έτοιμος να πεθάνω για ό,τι έχω κάνει και ξέρω ότι θα πεθάνω γι΄ αυτό».
Τα θαμμένα λείψανα των νεκρών μαθητών του ορφανοτροφείου ανακαλύφθηκαν το 1993, όταν οι λαζαριστές μοναχοί έσκαψαν τα θεμέλια για νέες αίθουσες διδασκαλίας. Τα οστά μεταφέρθηκαν στο μικρό νεκροταφείο των μοναχών σε έναν ομαδικό τάφο.
*Ο Ρόμπερτ Φισκ είναι κορυφαίος και πολυβραβευμένος αρθρογράφος του βρετανικού «Independent» και επί 34 χρόνια ανταποκριτής στη Μέση Ανατολή.
Τεύχος: Μάρτιος-Απρίλιος 2010
Πηγή: Αρμενικά
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου