8 Ιουνίου 2025

Η μοίρα των Αγωνιστών – «Εμμανουήλ Ξάνθος»

+ Του Ζάχου Ξηροτύρη 
 
Δεν είναι ένας δεν είναι δύο εκείνοι που πρωτοπόρησαν, αγωνίσθηκαν στους αγώνες του Έθνους, επροεκινδύνευσαν, διέθεσαν όλο το υλικό και ψυχικό τους, είναι και άλλοι που θυσίασαν και αυτή τη ζωή τους. 
 
Κατά κανόνα οι πρωτοπόροι αυτοί και διακεκριμένοι αγωνιστές μετά την απελευθέρωση του Έθνους, άλλοι πέθαναν νηστικοί και άλλοι άστεγοι στην ψάθα. 
 
Ένας από αυτούς είναι και ο πρωτοπόρος της Φιλικής Εταιρίας, ένας από τους τρεις ιδρυτές της, ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ο οποίος όχι μόνον πέθανε πένης χωρίς οβολόν για την κηδεία του, αλλά βρήκε και τραγικόν θάνατον καταπατηθείς και πού; Μέσα στο Κοινοβούλιον, μέσα στο Τέμενος της Βουλής. 
 
Την άθλια κατάσταση στην οποία περιήλθεν ο Ξάνθος και τον τραγικόν του θάνατον, μας παρουσιάζει ο Φιλήμων με λίγες λέξεις που έγραψε στην εφημερίδα «Αιών»: «Ποίον δεν θέλει καταλάβει η δεινοτέρα λύπη όταν ακούσει ότι ο Ξάνθος ζει στην Ελλάδα δι’ ελέους; Ποίαν φεύγει καταισχύνην αγνωμοσύνης η πατρίς εις τοιαύτας σκληρότητος εικόνας ζώσας;» 
 
Αφήνουμε την άλλην πικρία που δοκίμασε κατά τα ελληνικά οιωθότα, ότι κατηγορήθηκε για σπατάλη της περιουσίας της Φιλικής Εταιρίας και με αυτές τις λίγες λέξεις κατάπιε και αυτήν την πικρίαν εκφράζων το πικρόν του παράπονον και την άμετρη λύπην του: «Και τούτο μόνον έλειπε προς συμπλήρωσιν των ποικριών μου, το να κατηγορούμαι ως σπάταλος της περιουσίας της Φιλικής Εταιρίας, που και εγώ κατέβαλα το κατά δύναμιν, το παν ό,τι είχον συνεισέφερον και εμαυτόν πολλάκις και εις μόχθους και εις μόσχους υπέβαλον…». 
 
Αλλά δεν ήταν μόνον η οδύνη της φτώχειας και η πικρία της συκοφαντίας που δοκίμασε ο Πάτμιος εθνεγέρτης Φιλικός Ξάνθος, που τη συμβολή του στον Αγώνα κατέγραψε η Ιστορία με χρυσά γράμματα και η προφορά του ονόματός του προξενεί και σήμερα και πάντοτε δέος και σεβασμόν και χρέος ευγνωμοσύνης προς εκείνον κάθε ζώντος και κάθε επερχομένου Έλληνα. Ο Πάτμιος αγωνιστής που γεννήθηκε το 1772, του επεφύλλασσε η μοίρα σε βαθύ γήρας, σε ηλικία ογδόντα ετών, να έχει και τραγικόν τέλος, να πέσει θύμα του βουλευτηρίου. Και να πώς κατά τα ιστορούμενα. 
 
Είναι νύχτα της 27ης Νοεμβρίου 1852 και το «Βουλευτικόν», όπως απεκαλείτο τότε η Βουλή, συνεδρίαζε. Επέκειτο η ψήφιση κάποιου νομοσχεδίου που είχε ενδιαφέρον. Όπως ήτο επόμενον η συζήτηση ήταν υπέρ το δεόν ζωηρή, ο γερο – Ξάνθος έκαμε το χέρι του ασπίδα του αυτιού του, να ακούσει τις αγορεύσεις των αντιπροσώπων του Έθνους. Σε κάποια στιγμή τον αγορητή βουλευτή διέκοψε κάποιος άλλος βουλευτής και τότε δεν άργησε το Βουλευτικόν να γίνει Κοινοβούλιον κατά τα ελληνικά οιωθότα. 
 
Από όλες τις πλευρές και όλα τα πολιτικά κόμματα ακούγονταν λόγοι σκληροί και προκλητικοί και κατέληξαν, όπως ήτο επόμενον σε πολιτική διαμάχη, όχι λόγοις αλλά έργοις. Όταν εξηντλήθη η φαρέτρα των λόγων και ύβρεων, έγινε χρήση και της μαγγούρας. Οι μαγγούρες σηκώνονταν ψηλά, σχημάτιζαν κύκλους και έπεφταν αλύπητα σε κορμιά και κεφάλια και σε ό,τι βρισκόταν μπροστά στην τροχιά τους. 
 
Μάτην ο Πρόεδρος της Βουλής χτυπούσε δαιμονιωδώς τον κώδωνα επικαλούμενος ησυχία και συμβουλεύων να κρατηθεί σε υψηλό επίπεδο η συζήτηση. Τα θεωρεία ήταν γεμάτα εκείνο το βράδυ, δεν άργησαν όμως οι θεατές των θεωρείων να μιμηθούν τους βουλευτές και αφού άλλοι εγιουχάιζαν και άλλοι ενεθάρρυναν τους βουλευτάς της μερίδος στην οποίαν ανήκον, ήλθαν και μεταξύ τους στα χέρια και ο αγώνας έγινε διμέτωπος και τότε ήταν το μεγαλύτερο πανδαιμόνιον. 
 
Μάτην τώρα ο Πρόεδρος εστρέφετο και προς τα θεωρεία φωνάζων με στεντώρια τη φωνή «ησυχία παρακαλώ, θα διατάξω την εκκένωσιν των θεωρείων. Θεωρεία τώρα και βουλευτικά έδρανα είχαν γίνει πεδία μάχης. 
 
Μια τέτοια ατμόσφαιρα κοινοβουλίου δεν ήταν γνώριμη στον Ξάνθο, είδε ένα χώρο και έναν κόσμο γεμάτον από εμπάθεια, προσωπικές φιλοδοξίες και ιδιοτέλειες και έμεινε απορημένος κοιτάζοντας ένα θέαμα απρόσμενο και διηρωτάτο, τέτοιοι είναι άραγε οι αντιπρόσωποι του Έθνους και γι’ αυτούς έγιναν τόσες θυσίες; 
 
Εν μέσω τέτοιου πανδαιμονίου και στην απελπισία του ο Πρόεδρος διατάσσει την εκκένωση των θεωρείων. Οι κλητήρες εισέβαλαν στα θεωρεία και με μαστίγια στα χέρια μαστίγωναν το πλήθος, που μόνον τότε έτρεξε για να σωθεί. Ανάμεσα όμως σ’ αυτό το πλήθος ήταν και ένα γεροντάκι, που ήθελε να παρακολουθήσει πώς διαλέγονται οι ελεύθεροι αντιπρόσωποι, γιατί τους σκλάβους τους ήξερε και ο σεβάσμιος αυτός γέρων ήταν ο Εμμανουήλ Ξάνθος. 
 
Επεχείρησε και αυτός σιγά σιγά με το βάρος των ογδόντα χρόνων να κατέβει τις σκάλες και να φύγει. Μέσα σ’ αυτό το πανδαιμόνιο, με σπρωξίδια διέσχισε τους διαδρόμους και έφθασε στο κεφαλόσκαλο. Εκεί άξαφνα δέχθηκε μια σπρωξιά, έχασε την ισορροπία του και άρχισε να κατρακυλάει στις σκάλες και κατέληξε στο λιθόστρωτο ισόγειο, αλλά πώς; κατατσακισμένος χέρια, πόδια, κεφάλι και καταματωμένος. 
 
Από τους θεατές κανένας δεν σκέφθηκε να τον βοηθήσει και οι κλητήρες προ τοιούτου θεάματος σήκωσαν αναίσθητον τον γέροντα, φώναξαν μια άμαξα και τον οδήγησαν στο Νοσοκομείο. Εκεί, άνοιξε για λίγο τα μάτια του και οι γιατροί έσπευσαν για να ρωτήσουν το όνομά του. Και τότε, μόλις ακούστηκε μια αδύνατη φωνή να τους αποκρίνεται «Εμμανουήλ Ξάνθος» έπεσε σε βαθύ κόμμα. 
 
Γιατροί και Νοσοκόμοι τάχασαν, τέτοιο θύμα είχε η αποψινή συνεδρίαση της Βουλής, τον ιδρυτή της Φιλικής Εταιρίας; Οι γιατροί έβαλαν τα δυνατά τους να τον σώσουν, μα ο Ξάνθος ώδευε προς τον ανεπίστροφο δρόμο… Σε κάποια στιγμή, από εκείνες που αγγελίζονται οι μελλοθάνατοι, άνοιξε τα μάτια του και πρόφερε με σβηστή φωνή: «Θεέ μου, συγχώρεσέ με». 
 
Την άλλη μέρα το πρωί ξεψύχησε ο Ξάνθος, παίρνοντας μαζί του μια θλιβερή εικόνα του Βουλευτικού, που οι βουλευτές του ξυλοκοπούνταν σαν να μάχονταν σε ελληνοτουρκικό πόλεμο. Ύστερα από την τραγική αυτή μοίρα η Πολιτεία φιλοτιμήθηκε και τον έθαψε δημοσία δαπάνη, γιατί δεν είχε ούτε τα έξοδα ταφής. 
 
Αυτή είναι η μοίρα των Αγωνιστών, τόση η δική μας αδιαφορία και η αβελτηρία της Πολιτείας. Ο Ξάνθος μας συγχώρεσε, ο Θεός όμως ίσως όχι, γιατί είμαστε αδιόρθωτοι και ασυγχώρητοι… 
 
Ευρυτανικά Χρονικά
Τριμηνιαίο Πολιτιστικό Περιοδικό για την προβολή της Ευρυτανίας
Χρόνος 10ος – Απρίλιος – Μάιος 2011 
Αντιγραφή Μέλια για το ιστολόγιο Αβέρωφ. 
Εικόνα από: Pinterest



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 2:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.