12 Φεβρουαρίου 2022

Η ΑΡΕΤΗ ΤΗΣ ΟΡΘΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Γράφει ο Δημήτρης Κ. Μπάκας
 
(συνέχεια από το προηγούμενο)
 
Η γνώση συνιστά αξία! Είναι θησαυρός ανθρώπινος και εφόδιο ζωής. Πλούτος πνευματικός, αλλά και δύναμη για απόκτηση υλικού πλούτου! Όλοι μας συμφωνούμε σε αυτό και ίσως όλοι μας την επιδιώκουμε. Συνήθως, όμως, δεν γνωρίζουμε την ουσία της ανθρώπινης γνώσης, ούτε ότι υπάρχει μια ροπή της γνώσης προς το λάθος και την ψευδαίσθηση. Μάλιστα δεν ενδιαφερόμαστε να μάθουμε το τι σημαίνει γνωρίζω. Η γνώση της γνώσης είναι απόλυτη ανάγκη.
 
Η γνώση δεν είναι ένα έτοιμο εργαλείο που μπορούμε να το χρησιμοποιούμε, χωρίς να ξέρουμε πώς και από τι είναι φτιαγμένο. Το να κατανοήσουμε το είναι και τη σημασία της γνώσης είναι θέμα παιδείας και αγωγής. Απαιτείται καλλιέργεια πνεύματος για απόκτηση διαύγειας σκέψης.  
 
Ο γνωστικός χώρος της ανθρώπινης προσωπικότητας είναι εκείνος που διψά να γεμίσει από την αλήθεια. Είναι το μέρος της ψυχής του ανθρώπου που προκαλεί την όρεξη για μάθηση. Είναι η ιδιότητα που διακρίνει ουσιαστικά τον άνθρωπο ως κατηγορία έμβιου όντος. Λέμε ουσιαστικά γιατί και τα άλλα έμβια όντα έχουν ένα έμφυτο βαθμό γνωστικής ικανότητος. Φαίνεται, όμως, ότι λειτουργεί μηχανιστικά. Δεν υπάρχει η έννοια του «γιατί». Η λογική επεξεργασία των παραστάσεων και των εμπειριών. Στον άνθρωπο έχουμε το περίφημο δώρο του Λόγου. Είναι εκείνο το στοιχείο που η ανάπτυξή του επιτρέπει να αποκτήσει μια κριτική δύναμη, που μπορεί εξελιχθεί σε αρετή. 
 
Την πρώτη φάση μιας «μηχανικής» αντανάκλασης του εγκεφάλου στα ερεθίσματα που λαμβάνει από το περιβάλλον μέσω των αισθητηρίων οργάνων έχουν όλα τα έμβια όντα. Η περαιτέρω, όμως «λογική επεξεργασία» είναι προνόμιο του ανθρώπου. Είναι η περιοχή της συνείδησης, της σκέψεως, του Λόγου. Είναι η ικανότητα που καθιστά τον άνθρωπο έλλογο ον (homo sapiens). Είναι το όριο της μεγάλης μετάλλαξης. Της απόκτησης πνευματικής υπόστασης με νοημοσύνη(λογική, IQ), με συναισθηματική νοημοσύνη, με πνευματική και κοινωνική νοημοσύνη κλπ. Με αυτή την ικανότητα του cogito ο άνθρωπος σκέπτεται, αμφιβάλλει, απορρίπτει, εγκρίνει, βούλεται κλπ. 
 
Φυσικά, ο λόγος είναι ικανότητα όλων των ανθρώπων, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν την ίδια (σε ποιότητα) ικανότητα! Ίσως να έχουμε όλοι τις προϋποθέσεις να αναπτύξουμε την κριτική ικανότητα, αλλά την αναπτύσσουμε ανάλογα με τις ιδιομορφίες μας τις κληρονομικές, τις κοινωνικές, τις εμπειρίες, αλλά προπαντός με την προσπάθεια που καταβάλλουμε. Και βεβαίως υπάρχουν πάμπολλες ποικιλίες νοημοσύνης, περίπου όσοι και οι άνθρωποι που υπήρξαν ή και θα υπάρξουν ακόμη και φυσικά και όσων ήδη υπάρχουν.  
 
Με τα επιστημονικά δεδομένα, προφανώς δεν έχει να κάνει η ποιότητα της νοημοσύνης ούτε με το χρώμα του δέρματος, ούτε με το σωματικό μέγεθος, ούτε ακόμη με τη γλώσσα. Αλλά σχετίζεται με τις βιολογικές συνθέσεις του είναι του καθενός μας. Στη συνέχεια, όμως, χωρίς αυτό βέβαια να είναι απόλυτος κανόνας, μεταβάλλονται ανάλογα των συνθηκών του περιβάλλοντος και των προϋποθέσεων, καλών ή κακών, που εξασφαλίζονται.. Μόνον αναλογικά ισχύει ότι οι καλύτερες συνθήκες περιβάλλοντος ( οικογενειακού, κοινωνικού, κλπ.), δημιουργούν περισσότερες πιθανότητες για καλύτερη εξέλιξη. Έχουν, όμως, παρατηρηθεί και περιπτώσεις, ουκ ολίγες, εκφυλισμού από γενεά σε γενεά, παρά τις καλές προϋποθέσεις. Αυτό το συμπέρασμα εξάγεται και από τις παρατηρήσεις στη Φύση, όπου θα υπήρχαν μόνο λιοντάρια και όχι και αλεπούδες και ζαρκάδια!! 
 
Ως πρώτο πολύ γενικό συμπέρασμα προκύπτει ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν δυνατότητα να αναπτύξουν ένα βαθμό κριτικής ικανότητας. Ήτοι μπορούν να συλλέγουν πληροφορίες με τα αισθητήρια όργανά τους , να τα εναποθηκεύουν στη μνήμη του εγκεφάλου τους, να τις επεξεργάζονται με τον λόγο τους, να βγάζουν κάποια συμπεράσματα. Να θεωρούν ότι τα συμπεράσματα είναι ασφαλή. Να τα πιστεύουν, να αναπτύσσουν τη βουλητική δύναμη και να ενεργούν και να πράττουν ανάλογα. 
 
Φαίνεται ότι υπάρχει μια «λογική» σειρά ενεργειών. Στην ουσία, όμως, λαμβάνει χώρα μια πολύπλοκη διαδικασία, με τη συμμετοχή, άλλοτε συνειδητή και άλλοτε μη συνειδητή, κατά την οποία ολόκληρο το είναι του ανθρώπου συμπράττει, συλλειτουργεί και συν-δημιουργεί ένα καινούργιο πνευματικό αποτέλεσμα. Κατά κανόνα, τελικά, το χρωματίζουμε ως νοητικό ή συναισθηματικό ή ηθικό, θρησκευτικό κλπ., ανάλογα με το ποιος χώρος συνεισφέρει περισσότερη απόχρωση. Στην πραγματικότητα, όμως, όλο το πνευματικό γίγνεσθαι του ανθρώπου έχει επενεργήσει με τη δική του, συνειδητή ή όχι παρέμβαση. 
 
Αν στο σημείο αυτό θέλαμε να εισχωρήσουμε λίγο πιο βαθιά σε κάποιες λεπτομέρειες της όλης διαδικασίας θα βλέπαμε ότι το όλον συντίθεται με μικρότερες, όχι ασήμαντες, όμως, λεπτομέρειες, αλλά και πάλι το όλον αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου τμήματος κοκ. Κοντολογίς, κάθε φορά ο,τιδήποτε εξετάζουμε είναι μέρος ενός μεγαλύτερου θέματος και εκείνο που θεωρούμε συνίσταται από άλλα μικρότερα μεγέθη περίπου εξίσου σημαντικά για την τελική κρίση μας. 
 
Στο φυσικό περιβάλλον η ανάγκη συνιστά την βασική δύναμη σύνθεσης των πραγμάτων. Στην ανθρώπινη κρίση μας για μια λογική απόφανση, προστίθεται στην ανάγκη, ως πρόσθετο αλλά και βασικό στοιχείο, η ελευθερία του ατόμου. Αυτό σημαίνει ότι τις πιο πολλές φορές εμείς καθοδηγούμε το νου μας προς την επιθυμητή λύση και βάζουμε απόλυτο «κριτή» τον λόγο. 
 
Είναι πλέον αποδεχτό ότι καμία διατύπωση, όσο ακριβής και αν είναι, δεν είναι δυνατόν να συμπεριλάβει το όλον, γιατί, κάτι απομένει απέξω, που μπορεί να είναι και πολύ σημαντικό. Αλλά και αυτό, που εμείς θεωρούμε λογικά «ενιαίο» σύνολο αποτελείται από επιμέρους στοιχεία που είναι δυνατόν να μη είναι αρμονικά υποσύνολά του. Άρα ουσιαστικά τα λογικά βήματά μας είναι, σχεδόν, πάντα προσεγγιστικά. 
 
Φυσικά όσο πιο απλό θέμα αντιμετωπίζουμε τόσο πιο σωστή προσέγγιση κάνουμε που τελικά μας δημιουργεί την εικόνα της βεβαιότητας. Τα θέματα, όμως, στο περιβάλλον μας δεν είναι απλά. Είναι σύνθετα και μάλιστα γίνονται συνεχώς πιο σύνθετα με προστιθέμενες νέες γνώσεις και πληροφορίες. Ακριβώς γι’ αυτό προστίθεται η ανάγκη νέας διαρκούς προσαύξησης της κριτικής ικανότητας! Έτσι προχωράει η γνωστική ικανότητα στο άπειρο.  
 
Από την άλλη μεριά η ανθρώπινη ψυχή αντιλαμβάνεται ολοκληρωμένες ενότητες. Δεν μπορεί να είναι μετέωρη και με ερωτηματικά. Επιζητεί «πακέτα εύληπτα» για να ικανοποιηθεί. Θέλει οριστικές λύσεις. Απαιτεί απτά αποτελέσματα, τα οποία μάλιστα να είναι και στα μέτρα της και τις πιο πολλές φορές και σύμφωνα με τις επιθυμίες της! Συνήθως δε διαθέτει την υπομονή για μια πιο ξέμακρη ανάπτυξη που να έχει μια σχετικά πιο ολοκληρωμένη εικόνα. Από εδώ προέρχεται η ανάγκη για διατύπωση «ρητών», «γνωμικών», αποφθεγμάτων, αλλά και η χρήση συμβόλων, μύθων, παραδειγμάτων, επικεφαλίδων, συνθημάτων και τόσων άλλων τεχνασμάτων για να μεταφέρονται απόψεις συμπυκνωμένες και σύντομο χρόνο και τρόπο. Συνιστά βασική ανάγκη η συμπύκνωση των νοημάτων για να «μπαίνουν» πιο εύκολα στη ψυχή μας. 
 
Αλλοίμονο, όμως, εάν χωρίς προσεκτικό βασανισμό των πιθανών παραγόντων στηριζόμαστε σε πρόχειρες και εύκολες πρώτες απόψεις ήτοι δοξασίες! Το λάθος καιροφυλαχτεί! 
 
Από εδώ προκύπτει η μεγάλη ανάγκη να είμαστε σε θέση να προβαίνουμε στη συμπύκνωση, χωρίς να αλλοιωθεί το ουσιαστικό νόημα. Ήτοι η αρετή της απλότητας!  
 
(Συνέχεια στο επόμενο) 
 
Δημήτρης Κ. Μπάκας 
10 Φεβ. 2022



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 1:00 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.