13 Μαΐου 2020

Το γεωπολιτικό πόκερ

File Photo: Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβουσόγλου, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Σύνοδο των G20, στην Οσάκα της Ιαπωνίας. EPA, G20 HANDOUT 

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη* 

Φαίνεται ότι η κρίση του κορονωϊού επιταχύνει το ξαναμοίρασμα της τράπουλας της παγκόσμιας ισχύος. Και ότι το διεθνές σύστημα θα παραμείνει εν μέρει πολυπολικό αλλά ταυτόχρονα θα αναδεικνύεται και μια ισχυρή διπολική αντιπαλότητα ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα. Η Κίνα είναι η ανερχόμενη δύναμη, οι ΗΠΑ, ιδίως με τον Τραμπ, θυμίζουν λίγο Ρώμη της παρακμής. Η νέα περίοδος που ανοίγεται μπροστά μας θυμίζει κάπως τον διπολισμό ΗΠΑ-Σοβιετικής Ένωσης στις αρχές της δεκαετίας του ΄70. Με μια διαφορά: τότε οι ΗΠΑ απεκατέστησαν τις σχέσεις τους με την Κίνα σε μια στιγμή ρήξης Πεκίνου-Μόσχας και δημιουργήθηκε ένα γεωπολιτικό τρίγωνο που δούλευε υπέρ των ΗΠΑ. Σήμερα, αν υπάρξει τρίγωνο, θα είναι αντεστραμμένο. 

Η Ρωσία θα βρίσκεται στην πλευρά της Κίνας με την οποία την συνδέουν μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Το ΄70 ήταν η παρακμιακή εποχή της Σοβιετικής Ένωσης. Σήμερα είναι η παρακμιακή εποχή των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ βέβαια δεν θα καταρρεύσουν όπως συνέβηκε με την Σοβιετική Ένωση. Έχουν ακόμη τεράστιες δυνατότητες. Όμως έχουν εισέλθει σε μια παρακμιακή εποχή και οι πιθανότητες να εκτοπιστούν ως η πρώτη παγκόσμια δύναμη από την Κίνα είναι υπαρκτές. Ειδικά αν συνεχιστεί η πολιτική απομονωτισμού του Τραμπ που αποξενώνει τις ΗΠΑ από τους παραδοσιακούς συμμάχους της και ιδίως την Ευρώπη. 

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν θα πρόκειται για ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο. Ο όρος χρησιμοποιείται ήδη. Όμως κάθε ιστορικό γεγονός είναι μοναδικό και ανεπανάληπτο. Μας το επισημαίνει ήδη ο Ηράκλειτος: Ποταμώ ουκ έστιν εμβήναι δις τω αυτώ. (Δεν μπορείς να μπεις στον ίδιο ποταμό για δεύτερη φορά). Άλλωστε ο Ψυχρός Πόλεμος με τη Σοβιετική Ένωση ήταν στρατηγικής σημασίας και δεν είχε καμιά εμπορική πτυχή. Με την Κίνα κυριαρχεί η εμπορική πτυχή. Επομένως μάλλον καταχρηστικά χρησιμοποιείται αυτός ο όρος στην αντιπαράθεση ΗΠΑ-Κίνας. 

Στο νέο αυτό γεωπολιτικό πόκερ μεγάλος χαμένος θα είναι και η Ευρώπη. Η ανικανότητα του Βερολίνου να αντιληφθεί την αναγκαιότητα της δημιουργίας ένός ισχυρού ευρωπαϊκού πόλου ισχύος δεν διαφέρει και πολύ από την πολιτική Τραμπ. Και στη μία και στην άλλη περίπτωση πρόκειται για μια κοντόφθαλμη εσωστρεφή πολιτική χωρίς προοπτική. Η Ευρώπη έχει εισέλθει στη δική της παρακμιακή εποχή. Θα είναι υποχρεωμένη για την επιβίωση της να σύρεται σε κάποια θέματα πίσω από τις ΗΠΑ και σε άλλα πίσω από την Κίνα. Με τις ΗΠΑ θα παραμείνουν κάποιοι στρατηγικοί δεσμοί λόγω και του ΝΑΤΟ, με την Κίνα θα επεκταθεί μιας μορφής οικονομική εξάρτηση. 

Η Ρωσία διεκδικεί δυναμικά ρόλο μεγάλης δύναμης και έχει επανέλθει στα χνάρια της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά σε μικρογραφία της καθώς δεν διαθέτει τις ίδιες δυνατότητες. Πέρα από την καλή σχέση που ανέπτυξε με την Κίνα, υπάρχει και μια υπόγεια συνεργασία και αλληλοκατανόηση με τη Γερμανία. Αν οι Ευρωπαίοι ήθελαν να αντισταθούν στις πιέσεις που συνεχώς θα δέχονται στο εξής από τους δύο μονομάχους του διπολισμού, ΗΠΑ και Κίνα, η καλύτερη άμυνα τους θα ήταν η ανάπτυξη της συνεργασίας με την Ρωσία. Λείπει όμως ένας Ντε Γκωλ με το όραμα μιας μιας Ευρώπης από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια. Μια τέτοια Ευρώπη κατά τον Γάλλο στρατηγό θα μπορούσε να ορίσει το πεπρωμένο του κόσμου. Οι σημερινοί όμως ηγέτες της Ευρώπης είναι λογιστές-διαχειριστές του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου χωρίς όραμα και προοπτική. 

Στις επόμενες προεδρικές εκλογές ο Τραμπ θα στηρίξει την καμπάνια του σε μια πολεμική εναντίον της Κίνας. Ήδη πιέζει τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας του να ενοχοποιήσουν την Κίνα με το επιχείρημα ότι ο ιός προέρχεται από εργαστήριο της Ουχάν. Μοιάζει λίγο με την επιχείρηση που ενοχοποίησε και δαιμονοποίησε το Ιράκ για κατοχή όπλων μαζικής καταστροφής πριν την αμερικανική εισβολή. Και που αποδείχτηκαν όλα ένα μεγάλο ψέμα αφού τίποτε δεν βρέθηκε μετά την εισβολή. Αυτή τη φορά όμως υπάρχει αντίσταση. Ο αρχηγός του αμερικανικού στρατού στρατηγός Μαρκ Μίλι, και ο Άντονι Φάουτσι, κορυφαίος επιδημιολόγος και σύμβουλος του Αμερικανού Προέδρου, διαψεύδουν το αφήγημα Τραμπ. Οι σχέσεις με την Κίνα είναι ακόμη πιο περίπλοκες επειδή κατέχουν ένα μεγάλο κομμάτι του αμερικάνικου χρέους, 1,1 τρισ. δολ. 

Ο πόλεμος ανάμεσα στις δύο χώρες θα είναι εμπορικός και τεχνολογικός. Και ο υπόλοιπος κόσμος θα βρεθεί στο δίλημμα ποια τεχνολογία θα χρησιμοποιήσει, ειδικά στο επίπεδο της τεχνητής νοημοσύνης, την κινεζική ή την αμερικανική. Ήδη οι Αμερικανοί απειλούν τους Ευρωπαίους αλλά και τον Καναδά και τους ζητούν να αρνηθούν την κινεζική τεχνολογία. Για παράδειγμα οι Αμερικανοί απαιτούν από τους Ευρωπαίους να μην υιοθετήσουν το κινεζικό σύστημα 5G, μολονότι δεν έχουν κάποιo άλλο ολοκληρωμένο σύστημα να τους προτείνουν. 

Η Ελλάδα και η Κύπρος θα δεχτούν έντονες αμερικανικές πιέσεις, ακόμη και απειλές για να αποφύγουν την όποια κινεζική εξάρτηση. Με τον ίδιο τρόπο που δέχονται πιέσεις να ελαχιστοποιήσουν τις σχέσεις τους με τη Ρωσία. Όμως οι οικονομικές και πολιτικές σχέσεις με την Κίνα είναι αναπόφευκτες. Όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη, η Ελλάδα και η Κύπρος δεν μπορούν ούτε να τις αποφύγουν αλλά ούτε και έχουν συμφέρον να μη τις αναπτύξουν. Η Κίνα έχει ήδη μια έντονη παρουσία στην Ελλάδα με το λιμάνι του Πειραιά και όχι μόνο. Το δε κινεζικό ενδιαφέρον για την Κύπρο είναι έντονο. 

Στο Κυπριακό η κινεζική στάση ήταν κατά κανόνα θετική και υποστηρικτική. Η αμερικανική πίεση θα μπορούσε κατά πάσα πιθανότητα να αντιμετωπιστεί στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια χώρα όπως το Ισραήλ, παρά την αμερικανική πίεση και την εξάρτηση του από τις ΗΠΑ, αρνήθηκε να υποκύψει και ανέπτυξε στενές οικονομικές σχέσεις με την Κίνα. Ασφαλώς Ελλάδα και Κύπρος μπορούν επίσης να αντισταθούν στις αμερικανικές πιέσεις και δεν θα πρέπει να υποκύψουν. Όπως το ίδιο θα κάνουν και οι Ευρωπαίοι. Οι τελευταίοι δεν έχουν άλλωστε και άλλη επιλογή με τα δισεκατομμύρια που έχουν επενδύσει στην Κίνα. 

*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019 

πηγή



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 6:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , , , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.