Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Δημοσιεύθηκε στην Εστία, 5 Μαΐου 2020.
Συνεχίζω από το άρθρο της περασμένης εβδομάδας και εφαρμόζω την προκατάληψη της επιβεβαίωσης στον όρο επιστήμη. Μας παραξενεύει συχνά ότι δύο επιστήμονες διαφωνούν μεταξύ τους, ακόμα και όταν πρόκειται για τους «καλύτερους» ειδικούς (τι να σημαίνει άραγε αυτό το γενικής φύσης επίθετο, εν προκειμένω;). Όσο πιο πολύ μας παραξενεύει, τόσο λιγότερο νομίζω ότι έχουμε κατανοήσει τον όρο επιστήμη. Οι διαφωνίες αυτές, βέβαια, δεν άπτονται πραγμάτων που έχουν ήδη γίνει πλήρως αποδεκτά από την επιστημονική κοινότητα.
Για παράδειγμα, δεν θα διαφωνήσουν ποτέ δύο Φυσικοί για την ύπαρξη της βαρύτητας. Ίσως διαφωνήσουν όμως σε άλλα πράγματα περί της βαρύτητας, πχ πώς μεταφέρεται από το ένα σώμα στο άλλο, σε ποια ομάδα δυνάμεων εντάσσεται κοκ. Η ύπαρξή της είναι αποδεκτή. Το να διαφωνούν δεν είναι μόνο αναμενόμενο, αλλά και αναπόσπαστο τμήμα της επιστήμης!
Αν κάτι σίγουρα δεν είναι επιστήμη, είναι αυτό που μας προσφέρει βεβαιότητες. Είναι ακριβώς το αντίθετο. Κινητήριος μοχλός της επιστήμης είναι το άγνωστο, η απορία, η ερώτηση, το αβέβαιο. Επιστήμη είναι μία μεθοδολογία ανίχνευσης γνώσεων, η οποία ξεκινά από την παρατήρηση ενός ανερμήνευτου φαινομένου, προχωρά σε μία πιθανή εξήγηση, συνεχίζει με ελέγχους και πειράματα, τα οποία οδηγούν συνήθως σε επιβεβαίωση, διόρθωση ή απόρριψη της θεωρίας. Αυτός ο κύκλος διαψευσιμότητας συνεχίζεται αενάως. Για κάθε τι που απαντά, γεννά κάτι νέο ερώτημα προς μελέτη.
Τοποθετώντας ένα σκορ ως προς το κατά πόσο κάτι είναι επιστήμη, τότε πιθανώς θα εκπλήξω ορισμένους αν πω ότι τα μαθηματικά παίρνουν μάλλον μηδέν! Συνιστούν το ένα άκρο της καθόλου επιστήμης. Δεν υπάρχει κανένας σταθμός από το μονοπάτι της επιστήμης: ούτε παρατήρηση, ούτε θεωρία, ούτε πείραμα, ούτε διάψευση. Πρόκειται απλώς για ένα σύστημα αξιωμάτων, τα οποία με λογική αλληλουχία οδηγούν σε αποδείξεις, οι οποίες εφόσον αποδειχθούν είναι αναμφισβήτητες και καθόλου διαψεύσιμες. Στο άλλο άκρο είναι μάλλον η φυσική, η οποία κατά μία εκδοχή περικλείει όλες τις επιστήμες.
Σε έναν λίγο διαφορετικό άξονα, πάλι τα μαθηματικά βρίσκονται στο ένα άκρο. Τα μαθηματικά είναι πανδότης. Προσφέρουν σε όλες. Στο άλλο άκρο έχουμε την ιατρική, η οποία είναι πανδέκτης. Δέχεται δηλαδή την προσφορά όλων. Σε ένα καινούργιο φαινόμενο, όπως η τρέχουσα πανδημία από αυτόν τον κορωνοϊό, τα δεδομένα δεν είναι ακόμα σταθερά. Η έρευνα είναι τρέχουσα. Ο χρόνος είναι ελάχιστος, μέχρι σήμερα, ώστε να συγχωνευθεί και να συμπυκνωθεί η εμπειρία των ειδικών. Δεν είναι αναξιοπιστία. Είναι απλώς τρέχουσα επιστημονική έρευνα, την οποία εμείς υποχρεωνόμαστε να παρακολουθούμε.
Επιστημονικό λοιπόν δεν είναι το βέβαιο, ούτε το αληθές. Είναι το αενάως διαψεύσιμο. Δεν υπάρχει, έλεγε ο Αϊνστάιν, αριθμός πειραμάτων που μπορούν να επιβεβαιώσουν τη θεωρία μου. Μπορεί όμως να υπάρξει ένα μόνο πείραμα, που θα την καταρρίψει. Ο Κarl Popper αποκρυστάλλωσε το χαρακτηριστικό της διαψευσιμότητας στις επιστήμες. Η διαθέσιμη γνώση στον κόσμο είναι άπειρη και η ιχνηλάτησή της δεν έχει τέλος.
Επίσης, δεν είναι ανάγκη να βαφτίζουμε κάτι «επιστημονικό», ώστε να έχει περιέχει αλήθεια. Ασφαλώς και μπορούν πράγματα που δεν άπτονται του χαρακτηρισμού της επιστήμης, να είναι ορθά και αληθή.
Αντίβαρο
Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)
1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.
2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.
3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.
4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.
5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).
6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.
7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.
Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.
1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.
2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.
3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.
Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων.
Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου