31 Ιανουαρίου 2020

Ο λιβυκός λαβύρινθος και ο ερντογανικός μινώταυρος

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν με τον επικεφαλής του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης, Fayez al-Sarraj στο Προεδρικό Μέγαρο στην Άγκυρα. Φωτογραφία Τουρκική Προεδρία

Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΣΑΚΙΡΗ 

Όσοι είχαν επενδύσει τις ελπίδες τους για την επίλυση του λιβυκού αδιεξόδου στην εν πολλοίς impromptu διάσκεψη του Βερολίνου, πρέπει να διαψεύσθηκαν πανηγυρικά. Οι συμμετέχουσες χώρες δεσμεύθηκαν να τηρήσουν κάτι που παραβιάζουν συστηματικά από τότε (σ.σ. 2011) που υποσχέθηκαν ότι δεν θα το παραβιάσουν (σ.σ. εμπάργκο όπλων). Παράλληλα δεσμεύθηκαν ότι θα συμβάλουν στην επιτήρηση μιας εκεχειρίας που δεν υπήρχε την ώρα που γινόταν η σύνοδος και η οποα δεν υπάρχει ακόμη. 

Οι δύο πρωταγωνιστές του λιβυκού δράματος δεν συμμετείχαν καν στις διαβουλεύσεις της συνόδου, ενώ μετά τη λήξη της ο μεν Σαράτζ δήλωσε ότι εφεξής δεν θα συμμετέχει καν σε καμία σύνοδο όπου θα έχει προσκληθεί και ο αντίπαλός του. Ο δε Χαφτάρ έθεσε ως προϋπόθεση για την επίτευξη εκεχειρίας ό,τι είχε απαιτήσει και στη Μόσχα: τη μη-αναγνώριση εγγυητικού ρόλου στην Τουρκία επί των λιβυκών υποθέσεων των 1.000-1.700 και την αποχώρηση των 1.000-1.700 ισλαμιστών που εξοπλίζονται και διοχετεύονται μαζικά από την τουρκοκρατούμενη Συρία στη Λιβύη. Είναι λογικό λοπόν η εμπόλεμη κατάσταση να συνεχίζεται και να βαίνει κλιμακούμενη.

Οι περισσότεροι των πρωταγωνιστών του «ψυχοδράματος» που παρακολουθήσαμε στο Βερολίνο διατρανώνουν την πεποίθησή τους ότι δεν υπάρχει στρατιωτική λύση στο λιβυκό πρόβλημα, την ώρα που σχεδόν το 100% του πετρελαίου της χώρας και το 95% της επικράτειας της, με την εξαίρεση της Μισράτα και των περιχώρων της Τρίπολης, βρίσκεται υπό τον έλεγχο του LNA.

Ο στρατάρχης Χαφτάρ έχει διαφορετική άποψη και το ίδιο φαίνεται να ισχύει και τα ΗΠΕ αλλά και την Αίγυπτο που τον στηρίζουν αναφανδόν. Υπάρχουν ορισμένοι λόγοι που συνηγορούν υπέρ αυτής της προσέγγισης.

Η ρητορική της τουρκικής επέμβασης έχει προκαλέσει ισχυρές αντισυσπειρώσεις σε παναραβικό επίπεδο. Η Τουρκία περιγράφεται με επιτυχία στο παναραβικό ακροατήριο και τις άρχουσες ελίτ ως φιλοδοξούσα να ανασυστήσει κάποια κακέκτυπη έκδοση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κάτι που βρίσκεται στον αντίποδα του αραβικού σεκουλαριστικού εθνικισμού νασερικής κοπής.

Ιστορικά ο λιβυκός ή καλύτερα κανταφικός εθνικισμός αποτέλεσε την τελική εκδοχή του αιγυπτιακού νασσεριαμού. Θεμέλιος λίθος αυτού του ιδεολογήματος είναι ο σεκουλαριστικός ή κοσμικός εκδυτικιστικός εθνικισμός που έχει ουσιωδώς κεμαλικές καταβολές.

Αυτόν τον Κεμαλισμό που ο Ερντογάν ξεθεμελίωσε στην Τουρκία προσαρμίζοντας στα τουρκικά δεδομένα τα διδάγματα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ο Ερντογάν θέλει να τα ξεθεμελιώαει σε όλη τη Μέση Ανατολή. 

Η ιδεολογική διάσταση της τουρκικής αντισυσπείρωσης δεν πρέπει να υποτιμάται καθότι ο Ερντογάν βλέπει στον Σαράτζ τον «Μόρσι» της Λιβύης και το μέλλον που θα ήθελε ο ίδιος να προδιαγράψει σε όλη τη Μέση Ανατολή μετά το 2011. Αυτό καθιστά το Κάιρο, το Ριάντ και το Άμπου Ντάμπι άσπονδους εχθρούς του Ερντογανικού ιμπεριαλισμού.

Παρά την έως τώρα αποτυχία του, ο Ερντογάν θεωρεί ότι μπορεί να στηρίξει μιμητές του παραδείγματος Μόρσι και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που κατέστρεψε η αντεπανάσταση του Σίσσι το 2013. Αυτό επιχείρησε ο Ερντογάν με τον Ομάρ ελ-Μπασίρ στο Σουδάν έως την ανατροπή του το 2019 και επιχειρεί εδώ και χρόνια να κάνει στη Σομαλία με την ανάπτυξη μιας στρατιωτικής βάσης κοντά στο Μογκαντίσου.

Σε όλες αυτές τις ενέργειες του ο Ερντογάν επιδιώκει να αποκτήσει μόνιμο στρατιωτικό αποτύπωμα όπως η περίφημη ναυτική βάση που ήθελε στο σουδανικό λιμάνι του Σουακίν στην Ερυθρά Θάλασσα, το μαλακό υπογάστριο της Αιγύπτου και της Σαουδικής Αραβίας. Οι χώρες αυτές, όπως και τα ΗΑΕ, γνωρίζουν ότι ο Ερντογάν όταν λέει εκεχειρία, εννοεί ευκαιρία μαζικής μεταφοράς βαρέως οπλισμού, όπως αυτόν που κατέσχεσε το ελληνικό λιμενικό από το πλοίο Ανδρομέδα τον Ιανουάριο του 2018.

Οι χώρες αυτές γνωρίζουν ότι όταν ο Ερντογάν μιλάει για ειρήνη εννοεί τη δημιουργία τουρκικών βάσεων στη δυτική Λιβύη και την αναγνώριση ρόλου εγγυητή των μεταπολεμικών εξελίξεων όπως και ενός γενναίου μεριδίου των πετρελαίων της χώρας.

Δεν υπάρχει περίπτωση οι ιδεολογικά ορκισμένοι αντίπαλοι του Ερντογάν να του επιτρέψουν να μετατρέψει μέρος της Λιβύης σε ένα νέο τουρκικό υποκρατικό ανδρείκελο σαν το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος ή τα τουρκοκρατούμενα συριακά εδάφη. 

Οι χώρες αυτές έχουν πολύ μεγαλύτερο ειδικό βάρος στην εξέλιξη του λιβυκού ζητήματος από τη Ρωσία η οποία έκαψε μεγάλο μέρος των χαρτιών που κρατούσε με τον Χαφτάρ. Ο Λίβυος στρατάρχης δεν θα τα βροντούσε ποτέ στη Μόσχα εάν δεν είχε τη στήριξη των τριών προαναφερθέντων αραβικών κρατών, ενώ η ψύχρανση των σχέσεων Χαφτάρ-Μόσχας προφανώς επικροτείται σε αυτή τη φάση και από την Ουάσινγκτον που έβλεπε την εμπλοκή του Wagner Group ως το μακρύ χέρι της Ρωσίας.

Αν η ρητορική της τουρκικής επέμβασης προκάλεσε αυτά τα προβλήματα στην πολιτική Ερντογάν, η πρακτική της τουρκικής επέμβασης καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την προώθηση των βλέψεων του. Η απειλή ανάπτυξης στρατευμάτων αποδείχθηκε μπλόφα μετά την άρνηση Τυνησίας και Αλγερίας να επιτρέψουν τη δημιουργία de facto τουρκικών ναυστάθμων στην περιοχή.

Χωρίς μια ασφαλή ναυτική βάση η Τουρκία δεν μπορεί να αναπτύξει βαρύ πυροβολικό και τεθωρακισμένα άρματα που θα μπορούσαν να αντιστρέψουν τη δυναμική του πολέμου. Μπορεί η Τουρκία να έχει αναπτύξει δεκάδες TB2 και χειριστές τους στο μέτωπο της Τρίπολης αλλά τα ΗΑΕ έχουν παράσχει αποτελεσματικά αντίμετρα στον LNA έχοντας καταρρίψει αρκετά από αυτά.

Ούτε το τουρκικό ναυτικό ούτε η αεροπορία μπορούν να ενεργήσουν ή να προβάλουν την ισχύ τους στα μέτωπα της Λιβύης και εάν το αποτολμήσουν, οι Αιγύπτιοι ή και οι Εμιρατινοί θα δώσουν στον Χαφτάρ τα μέσα παρεμπόδισης τους, ακόμη και εάν η τουρκική πολεμική αεροπορία περάσει (που δεν θα περάσει) ενόχλητη από το ελληνικό ή αιγυπτιακό FIR.

Τίποτε από όσα έχει αναπτύξει η Τουρκία δεν φαίνεται να θέτει υπό αμφισβήτηση την σχεδόν πλήρη αεροπορική υπεροχή του LNA. Εάν δε ο πετρελαϊκός στραγγαλισμός που έχει επιβάλει ο Χαφτάρ στραγγίξει πλήρως τη ρευστότητα του GNA, τότε οι Σύροι/Τουρκομάνοι μισθοφόροι της Τουρκίας μπορεί να αναζητήσουν εναλλακτικούς «επαγγελματικούς προσανατολισμούς» και τότε η Σικελική Εκστρατεία του κ. Ερντογάν θα καταρρεύσει.

Το κρίσιμο στοίχημα εφεξής για τον φιλόδοξο Θησέα του Λυβικού λαβύρινθου είναι να κρατήσει την απαγόρευση εξαγωγής πετρελαίου που εκμηδένισε την παραγωγή στα 72.000 βαρέλια την ημέρα ώστε να καταρρεύσει η οικονομία του Σαράτζ και να κλείσει τα αεροδρόμια της Τρίπολης και της Μισράτα.

Ίδωμεν. 

*Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωπολιτικής και Ενεργειακής Πολιτικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

πηγή



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 9:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.