Μark Twain – συγγραφέας
Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα
Το 2161, το χρήμα έχει εξαφανιστεί και την θέση του έχει πάρει ο χρόνος. Οι άνθρωποι γερνούν μέχρι τα εικοσιπέντε και ύστερα έχουν την ίδια φυσική παρουσία μέχρι να πεθάνουν. Τότε αρχίζει και λειτουργεί το ενσωματωμένο ρολόι στο χέρι τους, ένα ρολόι που φέρουν από τη στιγμή της γέννησής τους, το οποίο μετά τα 25 έτη τους δίνει ένα χρόνο ζωής. Έτσι, είναι υποχρεωμένοι να δουλεύουν για να κερδίζουν έξτρα χρόνο, τον οποίον ξοδεύουν για να αγοράσουν τροφή, να μετακινηθούν με τα ΜΜΜ και να πληρώσουν τα χρέη τους. Στις φτωχές συνοικίες/γκέτο, τα ρολόγια σταματούν διαρκώς, αφού οι κάτοικοι συνήθως δεν έχουν περισσότερο χρόνο από όσο αντιστοιχεί σε μια ημέρα για να ξοδέψουν.
Στις πλούσιες συνοικίες, από την άλλη, οι άνθρωποι έχουν πάνω από χίλια χρόνια ο καθένας για να ξοδέψει, διατηρώντας την δυνατότητα να ζήσουν για πάντα. Αυτό είναι το πλαίσιο στο οποίο τοποθετεί το γνωστό ρητό «ο χρόνος είναι χρήμα» ο σκηνοθέτης Andrew Niccol.
H ταινία του Νiccol, Ιn Time («Στην ώρα σου» θα μπορούσε να είναι η ελληνική μετάφραση) βγήκε στις αίθουσες το Δεκέμβριο του 2011 ενθουσιάζοντας κυρίως το αμερικάνικο κοινό (προφανώς ο πρωταγωνιστής Justin Timberlake έβαλε το λιθαράκι του) αλλά πέρασε σχεδόν απαρατήρητη από το ελληνικό κοινό που δεν είχε ακόμη εκείνη την εποχή συνηθίσει στην ιδέα των δυστοπικών ταινιών. Των ταινιών εκείνων, δηλαδή, που προβάλουν με τα μελανότερα χρώματα το μέλλον που έρχεται. Ίσως γιατί μέχρι εκείνη τη χρονική περίοδο στην Ελλάδα η σχέση πολίτη και πλαστικού χρήματος ήταν ακόμη στα σπάργανα.
Ο Andrew Niccol, γνωστός στους σινεφίλ και από τη ταινία Gattaca, μέσα από το In Time δεν μας παρουσιάζει αυτή τη σχέση, αλλά πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα, στις μελλοντικές κοινωνίες, όπου το πλαστικό χρήμα/κάρτα έχει αντικατασταθεί από ένα ρολόι που καθορίζει όλη σου τη ζωή. «Μια μέρα είναι αρκετή» είναι το μήνυμα των πλούσιων της ταινίας, εκείνων που έχουν συγκεντρώσει όλο το χρόνο/χρήμα, προς τους φτωχούς που αναγκαστικά περιορίζονται στις δικές τους συνοικίες/γκέτο και παλεύουν να επιβιώσουν.
Το πιθανότερο είναι πως όσα σας περιγράφουμε παραπάνω να σας φαίνονται αδιάφορα ή ίσως και εντελώς φανταστικά, αλλά σίγουρα δεν θα έχετε την ίδια γνώμη αν συνδυάσετε αυτή τη ταινία με δηλώσεις καθώς και κινήσεις που ήδη λαμβάνουν χώρα προκειμένου να οδηγηθούμε με γρήγορους ρυθμούς σε μια νέα αχρήματη κοινωνία, όπου ο έλεγχος των πολιτών μέσα από το τραπεζικό σύστημα θα γίνεται μέσω ηλεκτρονικών συστημάτων και αριθμών.
«Τα παιδιά σας δεν θα γνωρίζουν τι είναι τα χρήματα» η δήλωση του CEO της Apple, Tim Cook συμβαδίζει απόλυτα με όσα περιγράψαμε. Ο Cook κατά την επίσκεψη του στη Μ. Βρετανία στις αρχές Νοεμβρίου του 2015 για την προώθηση του Apple Pay δήλωσε ότι σε λίγο καιρό τα μετρητά θα αποτελούν παρελθόν και ότι η νέα γενιά Βρετανών πολιτών δεν θα χρησιμοποιεί μετρητά. Αυτή η δήλωση του δεν αποτελεί σενάριο κινηματογραφικής ταινίας, καθώς τόσο η Apple αλλά και οι Google και Samsung επενδύουν στις δικές τους πλατφόρμες ψηφιακών πληρωμών με στόχο να τις αλλάξουν ριζικά.
Ήδη στις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου οι συναλλαγές χωρίς μετρητά έχουν σημαντικό μερίδιο από το σύνολο των συναλλαγών και στόχος είναι στα επόμενα χρόνια να κυριαρχήσουν αλλά και να αντικαταστήσουν όποια άλλη συναλλαγή. Το ερώτημα βέβαια που μένει ν΄απαντηθεί είναι πόσο γρήγορα και πόσο εύκολα αυτές οι πλατφόρμες πλαστικού χρήματος θα διεισδύσουν στην πραγματική οικονομία και στις καθημερινές συναλλαγές, ανατρέποντας σχεδόν καθολικά τον τρόπο ζωής του καταναλωτή/πολίτη.
Ήδη στα πλαίσια της νέας αχρήματης κοινωνίας, η Apple ετοιμάζεται να εισάγει μία νέα υπηρεσία η οποία θα επιτρέπει τις μεταβιβάσεις χρημάτων από πρόσωπο σε πρόσωπο. Οι υπηρεσίες που επιτρέπουν στους χρήστες να μεταφέρουν χρήματα στους γνωστούς τους είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς μεταξύ των τεχνολογικών εταιριών, από τη Google μέχρι και τη Square, γεγονός που έχει αυξήσει σε μεγάλο βαθμό των ανταγωνισμό μεταξύ τους.
Όμως, η Apple εξετάζει κάτι πρωτόγνωρο για τα μέχρι στιγμής δεδομένα, θα επιτρέπει στους χρήστες της να βλέπουν τις μεταφορές των φίλων τους σε άλλους χρήστες, χαρακτηριστικό το οποίο δεν έχει καμία ανάλογη υπηρεσία. Το ερώτημα, βέβαια, αν θέλει ο χρήστης να γνωρίζουν οι φίλοι του τις μεταφορές χρημάτων, δεν έχει προς το παρόν απαντηθεί. Κατά τον αναλυτή Gene Munster ωστόσο, η υπηρεσία αυτή δεν πρόκειται να προσφέρει και πολλά στην Apple, απλά η εταιρία θα προσθέσει το χαρακτηριστικό αυτό μόνο και μόνο για να βελτιώσει το Apple Pay όπως τόνισε.
Ειδικοί αναφέρουν πως οι εταιρείες δεν έχουν κέρδος από υπηρεσίες μεταφοράς χρημάτων, διότι ούτως ή άλλως η υπηρεσία διατίθεται δωρεάν στους χρήστες, ωστόσο η άνεση που προσφέρουν τέτοιου είδους εφαρμογές προσελκύουν μεγάλο αριθμό πελατών, κάτι που προφανώς επιδιώκουν ενώ ταυτόχρονα δημιουργούν και τις συνθήκες εθισμού στο νέο αυτό τρόπο στον καταναλωτή/χρήστη. Παρά το γεγονός ότι οι υπηρεσίες αυτές δεν έχουν πραγματικό οικονομικό όφελος για τις εταιρίες, πολλές είναι εκείνες που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την δημοτικότητά τους. Το Facebook για παράδειγμα μέσα στο 2015 κυκλοφόρησε μία υπηρεσία πληρωμών, η οποία επιτρέπει στους χρήστες να στείλουν χρήματα στους φίλους τους μέσω του Messenger, ενώ ανάλογα έχουν κινηθεί η Google και η Square.
Ενδεικτικό της αχρήματης κοινωνίας και των πληρωμών μέσω εφαρμογών του κινητού μας τηλεφώνου, που πλέον θα είναι το απαραίτητο εξάρτημα του ανθρώπου της νέας οικονομικής τάξης πραγμάτων είναι το γεγονός πως το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (WFP) δημιούργησε νέα κινητή εφαρμογή (app) που εξασφαλίζει τη σίτιση των προσφύγων.
Ο WFP σε συνεργασία με μια νεοσύστατη βερολινέζικη εταιρία δημιούργησε ένα application, το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες ανεξάρτητα από το που βρίσκονται να χρηματοδοτήσουν και να βοηθούν στη σίτιση των 4 εκατομμυρίων εκτοπισμένων Σύριων που ζουν στην Ιορδανία και στις γειτονικές χώρες. Πρόκειται για την εφαρμογή Share The Meal (Μοιραστείτε το Γεύμα), η οποία επιτρέπει τη χρηματοδότηση της δωρεάν σίτισης του WFP σε καταυλισμούς στην Ιορδανία. Η εφαρμογή, που λειτουργεί και σε συσκευές iPhone και σε Android, προσφέρει την επιλογή να πληρώσει κανείς από μισό δολάριο (0,46 ευρώ) την ημέρα έως 150 δολάρια (139 ευρώ) το χρόνο, και τα χρήματα κατευθύνονται άμεσα στα προγράμματα του ΟΗΕ.
Στο ίδιο μήκος κύματος με τον ΟΗΕ είχε κινηθεί ο πολυεκατομμυριούχος, «φιλάνθρωπος», ιδρυτής της Microsoft και του ιδρύματος Bill and Melinda Gates Foundation, οικολόγος και γεμάτος ευαισθησίες για το μέλλον της ανθρωπότητας, Bill Gates. O Gates όπως μας ενημερώνει και ο Peter McCoy σε άρθρο του 2013 στο Bloomberg BusinessWeek «μισεί τα μετρητά». Στο συγκεκριμένο άρθρο με τίτλο «Bill Gates Hates Cash. Here’s Why» ο McCoy εξηγεί πως στην ουσία ο «φιλάνθρωπος» Bill συμπονεί τους φτωχούς ανθρώπους γι΄αυτό δεν επιθυμεί τα μετρητά, αντίθετα επιθυμεί να συνδεθούν όλοι οι φτωχοί του κόσμου με το τραπεζικό σύστημα.
Όπως επισημαίνει ο McCoy στο άρθρο του, το ίδρυμα Bill and Melinda Gates έχει συμβάλει ως ο μεγαλύτερος υποστηρικτής της Better Than Cash Alliance, μιας οργάνωσης που δημιουργήθηκε το Σεπτέμβριο του 2012. H συγκεκριμένη οργάνωση, η οποία είχε ενεργή παρουσία στο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός τον Ιανουάριο του 2013, όπως αναφέρει και στην επίσημη σελίδα της ( https://www.betterthancash.
Πιο συγκεκριμένα οι πέντε λόγοι για τους οποίους πρέπει να εξαλειφθούν τα μετρητά σύμφωνα με τη Better Than Cash Alliance είναι οι εξής:
- Διαφάνεια: Λιγότερη διαφθορά και κλοπές, όταν οι πληρωμές μπορούν εύκολα να παρακολουθούνται. Αναφέρεται συγκεκριμένα το παράδειγμα του Αφγανιστάν όπου οι αμερικανικές υπηρεσίες βοήθειας τις χρησιμοποιούν ώστε οι εργαζόμενοι να μην είναι τόσο εκτεθειμένοι στον κίνδυνο της ληστείας.
- Ασφάλεια: Τα χρήματα πηγαίνουν εκεί που υποτίθεται ότι πρέπει να πάνε.
- Οικονομική ένταξη: Η ηλεκτρονική πληρωμή είναι ένας τρόπος για τους ανθρώπους που δεν συναλλάσσονται με τράπεζες να δημιουργήσουν ένα αρχείο για την έγκαιρη πληρωμή των λογαριασμών τους. Αυτό μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για αυτούς για χρήση άλλων υπηρεσιών, όπως δάνεια.
- Εξοικονόμηση κόστους: Η μεταφορά χρήματος σε φυσική μορφή είναι ακριβότερη από την εκπομπή ηλεκτρικών σημάτων. Πολλοί φτωχοί άνθρωποι, ωστόσο, εξακολουθούν να βρίσκουν φτηνότερη τη χρήση μετρητών, επειδή κάποια δίκτυα που δεν χρησιμοποιούν μετρητά χρεώνουν υψηλές προμήθειες.
- Πρόσβαση σε νέες αγορές: Το όφελος είναι κυρίως για τους παρόχους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
«Ήδη, στις αναπτυσσόμενες χώρες, με το σωστό κανονιστικό πλαίσιο, οι άνθρωποι αποθηκεύουν ψηφιακά χρήματα στα τηλέφωνά τους και χρησιμοποιούν τα κινητά τους τηλέφωνα για να κάνουν αγορές, σαν να ήταν χρεωστικές κάρτες. Μέχρι το 2030, δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι που δεν διαθέτουν τραπεζικό λογαριασμό σήμερα θα αποθηκεύουν τα χρήματα και θα πραγματοποιούν πληρωμές με τα τηλέφωνά τους» αναφέρει χαρακτηριστικά ενώ ως παράδειγμα προς μίμηση για τον αναπτυσσόμενο κόσμο δίνεται η Κένυα σε ό,τι αφορά τις πληρωμές χωρίς μετρητά. Αυτό βέβαια που εύλογα δεν αναφέρεται στα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί ο Bill Gates είναι πως η εξέλιξη της χρήσης κινητών για συναλλαγές θα υποδουλώσει τους φτωχούς της Κένυας και του κόσμου σε ένα ηλεκτρονικό νομισματικό σύστημα, επιτρέποντας τις κεντρικές τράπεζες και δίνοντας στις κυβερνήσεις την απαράμιλλη ικανότητα να κατασχέσουν τα χρήματα τους κατά βούληση μέσω των φόρων και του «bail-in».
Και εφόσον η Κένυα αναφέρεται ως παράδειγμα για την ιστορία και μόνο να απλά να προσθέσουμε πως όλα σχεδόν τα τριαντάφυλλα της ευρωπαϊκής αγοράς καλλιεργούνται στη Κένυα. Την ώρα μάλιστα που τα κέρδη των Ευρωπαίων κι άλλων καλλιεργητών είναι τεράστια, η Κένυα κερδίζει την απώλεια εκατομμυρίων λίτρων νερού και την μόλυνση του νερού από τα λιπάσματα και τα εντομοκτόνα. Και οι εκατοντάδες χιλιάδες Κενυατών που εργάζονται στις φάρμες πληρώνονται ελάχιστα. Το 2012 έπαιρναν 35 ευρώ την εβδομάδα.
συνέχεια στο 2ο μέρος
Geopolitics
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου