Yπέρτιμος και Έξαρχος Κένυα Μακάριος ROMFEA.GR
Δημοσιεύτηκε, πρόσφατα, στη ΡΟΜΦΑΙΑ συγκεκριμένα, η είδηση με τίτλο «Μείζονος σημασία ης αναζήτηση των λειψάνων της Τσαρικής οικογένειας» (28 Ιανουαρίου 2016).
Το θέμα δεν είναι καινούριο. Από την εποχή εκείνη της δολοφονίας των μελών της Τσαρικής οικογένειας, δημοσιεύονταν ειδήσεις, γράφτηκαν βιβλία στην Αγγλική, Γαλλική, Ρωσική και σε άλλες Ευρωπαϊκές γλώσσες και οι συγγραφείς των βιβλίων αυτών προσπάθησαν να δώσουν διάφορες λύσεις και προβληματισμούς ακόμα.
Ήταν όλα προϋποθέσεις, σκέψεις, υποψίες, σχεδιασμοί, ώστε στο τέλος να δημιουργηθεί γύρω από το όλο θέμα ένας μύθος.
Ποιος λέει την αλήθεια και στο τέλος να υποδεικνύει με υποθετικό τρόπο ότι ίσως τα λείψανα βρίσκονταν εκεί ή ακόμα ότι βρέθηκαν και τα φυλάγουν κάπου, γίνονται μεγαλοπρεπείς κηδείες στην Αγία Πετρούπολη, με την παραδοχή ότι αυτά όντως ήταν τα λείψανα της Τσαρικής οικογένειας.
Το όλο θέμα έλαβε τεράστιες διαστάσεις. Αρνητικές και θετικές. Αφιέρωσα αρκετό χρόνο. Διάβασα πολλά βιβλία και συγκέντρωσα αρκετή βιβλιογραφία για μια συλλογική εργασία στο μέλλον.
Δεν μπορούσα να σκεφτώ ότι υπήρχαν τόσες πολλές διαφορές ανάμεσα στο Πατριαρχείο Μόσχας και άλλους οργανισμούς.
Οι πληροφορίες όμως διίσταντο. Δεν υπήρχε μια τεκμηριωμένη απάντηση. Έρευνες και υποθέσεις συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Έτσι, θέλησα να ανατρέξω πίσω ιστορικά από τη δική μου ανάμειξη, για να μπορέσω, στο τέλος, να βγάλω τα δικά μου συμπεράσματα όχι και πάλιν τελικά αλλά υποθετικά.
Όταν φοιτούσα στο Ρωσικό Ορθόδοξο Θεολογικό Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου (1967 – 1972) - ο γέροντάς μου και πνευματικός μου ήταν εκείνος που με προέτρεψε να πάω εκεί – συνάντησα, ακόμα, τους μεγάλους εκείνους Ρώσους της διασποράς, που μετά την επανάσταση του 1917, βρήκαν καταφύγιο στην Ευρώπη.
Ο Άγιος Σέργιος ήταν ο χώρος που τους συγκέντρωσε και μπόρεσαν, έτσι, να εξασκήσουν τα ακαδημαϊκά και άλλα προσόντα τους.
Ανάμεσά τους, φυσικά, και ο Γέροντάς μου, π. Σωφρόνιος Ζαχάρωφ. Αναφέρω επιγραμματικά τα ονόματα των Α. Καρτασιόφ, Ν, Μπερντιάεφ, Λ. Ζάντερ, Π. Ευδωκίμοφ, Επίσκοπος Κασσιανός, Αρχιμανδρίτης Κ. Κέρν και άλλοι πολλοί.
Τόσο αυτοί όσο και οι διάδοχοί τους δεν πίστευαν ότι δεν θα γυρίσουν πίσω στην Αγία Ρωσία, γι’ αυτό, κάπως περίεργα, εμείς οι φοιτητές του Αγίου Σεργίου είχαμε την πληροφορία ότι είχαν έτοιμες ακόμα και τις αποσκευές τους!
Έτσι, μεγαλώσαμε και ζήσαμε για πέντε χρόνια, ακούγοντας και μορφώνοντας τους εαυτούς μας από τη ρωσική σοφία και παράδοση.
Ακούγαμε, καθημερινά, πολλές ιστορίες όχι μόνο απ’ αυτούς αλλά και από τους απλοϊκούς ανθρώπους.
Όλα αυτά έμοιαζαν σε μας τους νεαρούς σαν παραμύθι. Οι καθημερινές ακολουθίες πρωί και βράδυ με τη θαυμάσια χορωδία που διηύθυνε ένας λαμπρός Ρώσος, του οποίου οι γονείς ζούσαν και είχαν τρομερές αναμνήσεις από τις τελευταίες μέρες της Τσαρικής Ρωσίας.
Πολλές φορές ακούαμε από τους γεροντότερους να μας διηγούνται για τα τραγικά γεγονότα της τσαρικής οικογένειας, γιατί μερικοί απ’ αυτούς βρισκόντουσαν εκεί την εποχή που έγινε η τελική καταστροφή της οικογένειας των Τσάρων.
Για μας τους νέους ήταν αποκαλυπτικό, γιατί δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε μέχρι εκείνη τη στιγμή τι ήταν η Αγία Ρωσία.
Απολαμβάναμε, καθημερινά, τον αέρα της βαθιάς πνευματικής ρωσικής ευσέβειας, μέσα από τους ήχους της πολυφωνικής και εναρμόνιας χορωδίας, που, σιγά – σιγά, εγκολπωθήκαμε κι εμείς.
Ακούσαμε και μάθαμε αρκετά, τόσα ώστε μπορούν να γραφτούν πολλές σελίδες, μέσα από αυτή την πρωτόγνωρη εμπειρία.
Η μυστική θεολογία στην πράξη και στη θεωρία δεν περιγράφεται εύκολα, μέσα από τα μηνύματα της Ορθόδοξης Ρωσικής μεγαλοπρέπειας και αρχοντιάς.
Ο πλούτος, ο πολιτισμός, το ήθος, η καλλιέργεια, ο πόνος, η προσφυγιά των απλοϊκών αλλά και των αριστοκρατών της ρωσικής διασποράς, μας δίδαξαν πολλά.
Έφυγα από το Παρίσι το 1972 και εγκαταστάθηκα κατά προτροπή πάλι του πνευματικού μου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπου θα συνέχιζα τις σπουδές μου για το διδακτορικό.
Πράγματι εκεί συνάντησα τον τότε νεαρό Αρχιμανδρίτη Κάλλιστο Ware τον σημερινό Μητροπολίτη Διοκλείας, ο οποίος θα ήταν και ο καθηγητής μου για την εκπόνηση της διδακτορικής μου διατριβής.
Ο π. Κάλλιστος ήταν πολύ κοντά με τους Ρώσους και είχε ιδιαίτερη ευαισθησία για την Τσαρική οικογένεια. Φοιτούσε, τότε, στο Πανεπιστήμιο και η Πριγκίπισσα Μαρία Ρομανώφ της οικογένειας και μια καλή μέρα συνάντησα τους γονείς της, τον Μέγα Δούκα Βλαδίμηρο και τη Μ. Δούκισσα, οι οποίοι, με τη σειρά τους, μου αφιέρωσαν τις φωτογραφίες τους.
Μου χάρισαν, μάλιστα, ένα βιβλίο για την ιστορία της Τσαρικής οικογένειας. Είχαμε αρκετές συζητήσεις για το θέμα αυτό.
Ο π. Κάλλιστος, μια μέρα, με κάλεσε να τον συνοδεύσω σε μια ενορία της Οξφόρδης, όπου θα λειτουργούσε. Η ενορία αυτή, αφιερωμένης τον Άγιο Νικόλαο, έγινε αιτία να συνδεθώ, άμεσα με τον υπό εξέταση θέμα. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες.
Ο ιδιοκτήτης της ενορίας αυτής ήταν ο θετός υιός του Άγγλου διδασκάλου της Τσαρικής οικογένειας δηλ. του διαδόχου Αλεξίου και των τεσσάρων Πριγκιπισσών Αναστασίας, Τατιάνας, Όλγας και Μαρίας.
Εκεί, σ’ αυτό το σπίτι, άκουσα από πρώτο χέρι τις ιστορίες γύρω από τη δολοφονία των μελών της Τσαρικής οικογένειας και τα επακόλουθα, αφού υπήρχε πλούσιο αρχειακό υλικό, το οποίο είδα και μελέτησα, όπως και τα προσωπικά αντικείμενα των μελών της οικογένειας.
Για μένα, προσωπικά, ήταν μια μεγάλη εμπειρία, γιατί έμαθα και διδάχθηκα πολλά και περίεργα.
Το 1975 κυκλοφόρησε στα Αγγλικά ένα βιβλίο που εξιστορούσε ακριβώς τη ζωή και τη δράση του διδασκάλου αυτού, ο οποίος ήταν ένα Άγγλος ευγενής, σχετικά νέος, που, στο τέλος, ασπάσθηκε την Ορθοδοξία και ονομαζόταν Αρχιμανδρίτης Νικόλαος.
Το βιβλίο αυτό μου το χάρισε, με αφιέρωση στα Ρωσικά, ο θετός υιός. Ήταν φυσικά αποκαλυπτικό, γιατί περιείχε φοβερά στοιχεία από την καθημερινή ζωή της οικογένειας, αλλά πολύ περισσότερο τις ταλαιπωρίες τους, με την εξορία τους και, τέλος, τον μαρτυρικό θάνατό τους.
Όλα καταγράφονται και δημοσιεύονται από το καθημερινό προσωπικό ημερολόγιο του διδασκάλου.
Φθάνουμε, μάλιστα, μέχρι τη στιγμή της δολοφονίας των μελών της Τσαρικής οικογένειας.
Οι περιγραφές είναι συγκλονιστικές και πρωτότυπες, αφού προέρχονται από κάποιον, ο οποίος ζούσε τα γεγονότα και τα παρακολουθούσε, άμεσα, κάθε κίνηση και περιστατικό.
Ο διδάσκαλος ήταν και παρέμεινε Άγγλος υπήκοος και τούτο βοήθησε πολύ στις μετακινήσεις του.
Έτσι, τελικά, η όλη κατάσταση και διαμόρφωση συγκεντρώνει τα εξής συμπεράσματα: Τα λείψανα των μελών της Τσαρικής οικογένειας, μετά τη δολοφονία τους, συγκεντρώθηκαν σ’ ένα συγκεκριμένο χώρο, όπου τα έκαψαν και, συνεπώς, ελάχιστα τεμάχια βρέθηκαν.
Το γεγονός όμως ότι μερικοί επιμένουν για την ύπαρξή τους, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα σε παγκόσμια κλίμακα.
Τα ελάχιστα τεμάχια που δεν τα αποτέφρωσε η φωτιά, μαζεύτηκαν, με πολύ σεβασμό, και τοποθετήθηκαν μέσα σε μια από τις βαλίτσες της Τσαρίνας Αλεξάνδρας. Η βαλίτσα αυτή είχε κάποιες περιπέτειες.
Ο διδάσκαλος, ως Άγγλος υπήκοος και τώρα κάπως διπλωματικός, ζήτησε να φυλαχθούν και να προστατευθούν τα λείψανα αυτά στο διπλωματικό άσυλο του Άγγλου πράκτορα. Όμως αρνήθηκε.
Έπρεπε να φυγαδευτούν κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Τελικά έφθασαν στην Κίνα. Ήταν τώρα πιο ασφαλή.
Η ιστορία συνεχίζεται και τα λείψανα ταξιδεύουν μέσα σ’ εκείνη την ίδια τη βαλίτσα και φθάνουν στην Ευρώπη.
Να ξεκαθαρίσουμε ότι πρόκειται για ένα μέρος των λειψάνων όλης της Τσαρικής οικογένειας.
Φαίνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος, όπως αναφέραμε πιο πάνω, καταστράφηκε από τη φωτιά.
Δεν υπήρχε λόγος να μαζέψουν ένα μέρος των λειψάνων και τα υπόλοιπα να τ’ αφήσουν στα χέρια των φοβερών δολοφόνων, γνωρίζοντας το μίσος που έτρεφαν προς την Τσαρική οικογένεια.
Δημιουργήθηκαν, φυσικά, διάφοροι μύθοι γύρω από τα πρόσωπα της Τσαρικής οικογένειας, όπως η εμφάνιση δήθεν στην Αμερική της Πριγκίπισσας Αναστασίας.
Ήδη, ο ευγενής διδάσκαλος από την Οξφόρδη, το 1928, με γράμμα του διαψεύδει όλες αυτές τις διεκδικήσεις, αφού ήταν ο ίδιος αυτόπτης μάρτυρας της ζωής της Τσαρικής οικογένειας όλα αυτά τα χρόνια.
Εξάλλου η Αναστασία ήταν μαθήτριά του και γνώρισε απόλυτα τα χαρακτηριστικά της και την όλη εμφάνισή της.
Ο διδάσκαλος στην επιστολή του αυτή αναφέρει την επίσκεψή του στο Αικατερίνμπουργκ, το 1919, όπου και βεβαιώθηκε για τα υπολείμματα των λειψάνων των μελών της Τσαρικής οικογένειας.
Γράφει, μάλιστα πως τα μάζεψαν, τα έπλυναν, τα καθάρισαν και, τελικά, τα τοποθέτησαν, όλα όσα απέμειναν, στη γνωστή βαλίτσα, που δημιούργησε μια άνευ προηγουμένου ανεξήγητη υπόθεση.
Επανέρχομαι στο γράμμα και τη μαρτυρία του διδασκάλου, το οποίο είδα και μελέτησα, προτού δημοσιευτεί. Αυθεντικό και πρωτότυπο.
Βέβαια σε καμιά περίπτωση ο ευγενής Άγγλος τότε διδάσκαλος και μετέπειτα Ιερομόναχος Νικόλαος θα μπορούσε να διανοηθεί ότι τελικά αυτός με άλλους ειδικούς ανακριτές θα βρισκόταν στον τόπο της θανατικής και φρικτής τελευταίας στιγμής των μελών της Τσαρικής οικογένειας.
Είναι γεγονός ότι όλα αυτά τα χρόνια που έζησε κοντά τους γνώρισε από πρώτο χέρι έναν έκαστο απ’ αυτούς, αφού καθημερινά αποτελούσε μέλος των διαφόρων δραστηριοτήτων τους.
Σε ανύποπτο χρόνο έγραψα και δημοσίευσα μια αναφορά – μαρτυρία του Μητροπολίτη Νέστορος Ανίσιμωφ (1885 – 1962), ο οποίος ήταν, τελικά, εκείνος που τον βοήθησε να ασπασθεί την Ορθοδοξία (εννοώ των ευγενή Άγγλο διδάσκαλο) και στη συνέχεια να τον χειροτονήσει διάκονο και πρεσβύτερο.
Το 1991, σημείωνα τα εξής: «… Τον Μητροπολίτη γνώριζα ήδη από τον καιρό που ήμουν φοιτητής στην Οξφόρδη, μέσα από το πλούσιο αρχείο του π. Νικολάου Γκιπς, που ως λαϊκός διετέλεσε καθηγητής των παιδιών της Τσαρικής οικογένειας.
Ο Άγγλος αυτός ευγενής καθηγητής, μετά τη Ρωσική επανάσταση, δραπέτευσε και εγκαταστάθηκε στην Κίνα στην πόλι Χαρμπίν της Μαντζουρίας.
Νέος, ενθουσιώδης, μαχητικός ο Νικόλαος Γκιπς, γνωρίστηκε, τότε ακριβώς, με τον Μητροπολίτη Νέστωρα, που ήταν εξόριστος κι αυτός από την επισκοπή του και εκεί, μαζί, εργάστηκαν για τη στερέωση της Ορθόδοξης πίστης στην Κίνα …
Ο Άγγλος ευγενής διδάσκαλος περνούσε καθημερινά πολλές ώρες μαζί με τον διάδοχο του Ρωσικού θρόνου όχι μόνο κάνοντας τον δάσκαλο της Αγγλικής αλλά και παίζοντας μαζί του διάφορα παιχνίδια και πηγαίνοντας βόλτα στα διάφορα πάρκα του Τσαρικού παλατιού … Όλα αυτά τα στοιχεία δείχνουν τη στενή σχέση που είχε ο π. Νικόλαος Γκιπς και ο Μητροπολίτης Νέστωρ.
Πιστεύω ότι στο αρχείο του, τα κατάλοιπά του δηλ. που άφησε στην Οξφόρδη, θα υπάρχουν πολλά νέα στοιχεία από τη ζωή τους τον καιρό που ήταν στην Κίνα αλλά και σε άλλες χώρες … (Α. Τηλλυρίδη, «Από την ιεραποστολή της Ρωσικής Εκκλησίας στην Ινδία.
Μια ενδιαφέρουσα μαρτυρία του Μητροπολίτη Νέστορος Ανίσιμωφ (1885 – 1962)» Εξωτερική Ιεραποστολή, Σεπτέμβριος 1991, 242 – 249.
Η κατάσταση που δημιουργήθηκε πρόσφατα αλλά και μετά την αλλαγή της πολιτικής κατάστασης στη Ρωσία ήταν και παραμένει προβληματική.
Έγιναν ανασκαφές στον τόπο του θανάτου όλων των μελών της Τσαρικής οικογένειας και των συνοδών τους.
Βρέθηκαν τα «υποτιθέμενα» σώματά τους, ότι απέμεινε δηλ. μετά που τα έκαψαν βάναυσα οι μπολσεβίκοι επαναστάτες (γνωρίζουμε τα ονόματα των εκτελεστών και τις μαρτυρίες τους), αφού με τη μέθοδο DNA απεδείχθη η «ταυτότητά τους», ότι δηλ. ανήκουν στην Τσαρική οικογένεια, έγινε μεγαλοπρεπής κηδεία στην Αγία Πετρούπολη και τάφηκαν στον ιερό ναό των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου (1998).
Στις 2 – 3 Φεβρουαρίου 2016, με απόφαση – ανακοίνωσή της η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ρωσίας δηλώνει ότι: «κατά το παρόν έχει αρχίσει μια νέα φάση στην εξέταση των λειψάνων, τα οποία ανακαλύφθηκαν στην αμερόληπτη και ολοκληρωμένη επιστημονική προσέγγιση, κατά την έρευνα από τους εμπειρογνώμονες, διότι, για την Εκκλησία, τα οστά των «πάθη φερόντων» είναι τίμια λείψανα.
Ως τοιαύτα τα λείψανα, τα οποία ανακαλύφθηκαν στην Αικατερίνμπουργκ, δύνανται να αναγνωριστούν μόνο σε περίπτωση εάν αποκλειστεί κάθε έστω και ελάχιστη αμφιβολία ως προς τη γνησιότητά τους».
Στο μεταξύ ανακαλύφθηκαν κάπου αλλού τα λείψανα του διαδόχου Αλεξίου και της Πριγκίπισσας Μαρίας, αδελφής του, τα οποία όμως δεν τάφηκαν με τα άλλα, αφού η Εκκλησία της Ρωσίας δεν αναγνωρίζει ακόμη αυτά ως αυθεντικά.
Τώρα γίνεται προσπάθεια, έτσι ώστε η Εκκλησία της Ρωσίας να διορίσει δικούς της εμπειρογνώμονες για τελική εξέταση των οστών.
Κι όλα αυτά γίνονται για τον λόγο ότι οι μάρτυρες της τότε εποχής πιστεύουν ότι, μετά τη δολοφονία όλων των μελών, τα έκαψαν και ότι τα έθαψαν σε μια άλλη περιοχή.
Αυτά που ανακαλύφθηκαν τότε, όταν ακόμα επισκέφθηκε την περιοχή αυτή ο δάσκαλος με άλλους, τα έβαλαν σε κουτί – βαλίτσα, που ανήκε στην αυτοκράτειρα Αλεξάνδρα και ύστερα από πολλές περιπέτειες και ταλαιπωρίες, μεταφέρθηκαν στη Δύση (βλέπε φωτογραφία).
Και εκείνος έδωσε κάποιες εξηγήσεις και ιδιαίτερα τόνισε το γεγονός ότι έγινε στις Βρυξέλλες κηδεία για τους Νεομάρτυρες της Ρωσικής οικογένειας, τους οποίους, στη συνέχεια, επίσημα, ανακήρυξαν Αγίους, μαζί με άλλους μάρτυρες της Ρωσίας.
Διαβεβαίωσε τον Αντιπρόεδρο ότι δεν περιμένουν νεότερες πληροφορίες από οποιονδήποτε αλλά μόνο από τους ίδιους μ’ ένα αποκαλυπτικό τρόπο.
Το 1998, ο ίδιος ο Μητροπολίτης Βιτάλιος αποκάλυψε ότι κατείχαν εκείνο το περίφημο κουτί που περιείχε τα λείψανα της Τσαρικής οικογένειας, μ’ ένα δάκτυλο της Αυτοκράτειρας, τα οποία, όμως, κατά το κτίσιμο του ναού στις Βρυξέλλες, τα τοποθέτησαν και τα σφράγισαν πάνω στους τοίχους του ναού.
Έγραφε χαρακτηριστικά: « … Δεν μπορούμε να κατεδαφίσουμε την εκκλησία (τους τοίχους) και ν’ αρχίσουμε να ψάχνουμε γι’ αυτά (τα οστά)». Ο Γκιπς, στην επιστολή του, αναφέρει ότι: «… στοιχεία που σχετίζονται με τα γεγονότα που προηγήθηκαν του εγκλήματος, ήταν περισσότερο δύσκολο να αποκτηθούν, σε σχέση μ’ αυτά που σχετίζονται με την ίδια την τραγωδία … Μένει ακόμα να αποδειχθεί για ποιο σκοπό οι Μπολσεβίκοι διέπραξαν το έγκλημα και όχι μόνο αρνήθηκαν πλήρως ότι γνωρίζουν περί αυτού, αλλά φρόντισαν, με περίτεχνο τρόπο, να αποκρύψουν τα ίχνη της πράξης τους …».
Να επιστρέψουμε τώρα πίσω στο 1919, όταν ένας επαγγελματίας ανακριτής, ο Νικολάι Σακαλόφ, πήρε εντολή να αρχίσει την έρευνα για τα πτώματα της Τσαρικής οικογένειας της Ρωσίας.
Ο δικός μας τώρα, ο Γκιπς, πήρε κι αυτός τη σχετική άδεια να βοηθήσει στις έρευνες.
«… Για τον Γκιπς ήταν αρκετά οδυνηρό να επισκέπτεται τον θλιβερό οίκο Ιπάτιεφ και να ακούει επανειλημμένα τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, κρατώντας, μάλιστα, αντίγραφα των καταθέσεων των μαρτύρων και όσων συνδέονταν με τα τραγικά γεγονότα…»
Από το βιβλίο «Ένας Άγγλος στην αυλή του Τσάρο – Το πνευματικό ταξίδι του Τσαρλς Σίντνεϊ Γκιπς», Εκδόσεις Κανό, Αθήνα 2009, σελ. 290).
Τελικά οι έρευνες συνεχίστηκαν και δεν βρέθηκε το αναμενόμενο. Έτσι, φαίνεται, στο τέλος, ότι τελικά η βαλίτσα που περιείχε τα απομεινάρια των πτωμάτων και το δάκτυλο της Αυτοκράτειρας ήταν αυτή η μόνη αυθεντική μαρτυρία.
Το κιβώτιο αυτό ήταν στην κατοχή του Γκιπς για αρκετό καιρό. Έκανε διάφορα ταξίδια, αφού ο Άγγλος Ύπατος Αρμοστής τα αρνήθηκε, μαζί με άλλα κειμήλια και έγγραφα σημαντικής αξίας.
Τελικά, όλα αυτά, αφού άλλαξαν, αρκετούς κατόχους, κατέληξαν, όπως είδαμε πιο πάνω, με τη μαρτυρία του Μητροπολίτη Βιταλίου, στα χέρια της Υπερορίου Ρωσικής Εκκλησίας.
Ποιο είναι τελικά το αποτέλεσμα όλης αυτής της τραγωδίας; Το κιβώτιο που φαίνεται καθαρά στη φωτογραφία, όπως και ο χώρος, όπου έκαψαν τα σώματα και των μελών της οικογένειας των Τσάρων, όπως και των υπηρετών τους – οι φωτογραφίες δημοσιεύονται στο βιβλίο του Γκιπς – μπορεί να είναι αυτός ο ίδιος που τις τράβηξε, αφού, όπως πληροφορούμαστε με τα δεδομένα της εποχής, ήταν λάτρης της φωτογραφικής τέχνης – ήταν το πιο βέβαιο ότι πράγματι μέσα σ’ αυτό ήταν τα λείψανα της Τσαρικής οικογένειας, αφού ο Γκιπς προσπάθησε με κάθε τρόπο να τα διαφυλάξει και να πάνε, στο τέλος, σε ασφαλή χέρια.
Οι περισσότεροι απ’ αυτούς, αν όχι όλοι, γεννήθηκαν στην προεπαναστατική Ρωσία.
Ανάμεσά τους είναι διαπρεπείς καθηγητές, ευγενείς ακόμα και πρίγκιπες κ.τ.λ.
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου