ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΑΝΟΜΙΑΣ

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου,

ἀπό τήν ἱστοσελίδα floga.gr, ἐπάνω στό χωρίο τοῦ κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου, κεφάλαιο 12ο, στίχοι 16 ἕως 21, στά πλαίσια τῆς ἑρμηνείας πού ἔγινε στό κήρυγμα τῆς Κυριακῆς 20-11-2005.

Ὁ Χριστός μέ τήν παραβολή αὐτή, τήν τόσο λιτή καί καταπληκτικά διεισδυτική προσεγγίζει, κατά τά μέτρα τῆς δικῆς μας διανοητικῆς δυνατότητας νά καταλάβουμε, ὅσο μπορεῖ νά γίνει, τό μυστήριο τῆς ἀνομίας, πού κρύβεται μές τή καρδιά ἑνός ἀνθρώπου, ὁποιουδήποτε ἀνθρώπου, πού διαστρέφει τόν κόσμο, μέσα ἀπό τή δική του διαστροφική παρουσία πάνω στόν κόσμο καί αὐτό τό μυστήριο προσεγγίζεται σέ δύο ἐπίπεδα.

Τό πρῶτο ἐπίπεδο θά εἶναι μιά ἀναίρεση τῶν βασικῶν προτάσεων πού κάνει ὁ Χριστός, ὅταν εἶπε ὅτι ἡ δική μας ζωή εἶναι νά στρεφόμαστε, νά ἀγαπήσουμε τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους. Ἐδῶ στό κείμενο αὐτό ὑπάρχει μιά πλήρης ἀναίρεση. Δέν ὑπάρχει οὔτε στροφή στόν Θεό, οὔτε στροφή πρός τόν ἄνθρωπο, τουναντίον ὑπάρχει στροφή στόν ἴδιο τόν ἑαυτό. Βλέπετε, ἀρχίζει στό πρῶτο ἐπίπεδο, αὐτό τό ἁπλό, ὡς ἀναίρεση ἄλλης διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ μας, νά προσεγγίζεται τό ἐπίπεδο τοῦ μυστηρίου τῆς ἀνομίας: μή στροφή στόν Θεό, μή στροφή στόν ἄλλο ἄνθρωπο καί ναί, στροφή στόν ἑαυτό μας. Καί γιά νά γίνει τό κείμενο πιό βατό καί πιό κατανοητό, ὁ Χριστός προσδιορίζει καί τίς αἰτίες καί ταυτόχρονα τά ἀποτελέσματα αὐτῆς τῆς πορείας μας πρός τό μυστήριο τῆς ἀνομίας. Καί τά βήματα εἶναι πραγματικά ἁδρά, λιτά καί οὐσιαστικά, γιά νά ἀντιμετωπίσουμε αὐτό τό θέμα πού ζεῖ μέσα μας καί φωλιάζει: τό μυστήριο τῆς ἀνομίας.

Τό πρῶτο ἐπίπεδο εἶναι ἕνα ἐξωτερικό ἐπίπεδο, λέει: «Ἀνθρώπου τινός πλουσίου εὐφρόρησεν ἡ χώρα», ἦταν ἡ χώρα του σέ εὐφορία. Ἐφόσον ἡ χώρα εἶναι σέ εὐφορία καί τά πράγματα τά ἐξωτερικά εἶναι καλά, αὐτό εἶναι μιά πρόταση καί μιά πρόκληση ἀπό τόν Θεό, θεραπευτική, γιά νά στραφοῦμε σ᾽ Αὐτόν δοξολογικά. Ὁτιδήποτε ὄμορφο γίνεται, ὁποιοδήποτε καλό γίνεται, δέν εἶναι ἁπλῶς γιά νά τό γευθοῦμε μέ ἕναν τρόπο μονότονο καί κλειστό στόν ἑαυτό μας, εἶναι μιά πρόταση δοξολογίας στόν Θεό. Τό ξέρετε ὅλοι αὐτό. Ἐμεῖς βέβαια στήν ὀρθόδοξη παράδοση μαθαίνουμε νά δοξολογοῦμε τόν Θεό ἀκόμη κι ὅταν τά πράγματα δέν πηγαίνουν καλά. Ἀλλά ἐδῶ τά πράγματα εἶναι πιό εὔκολα, ἐδῶ τά πράγματα πηγαίνουν καλά: εὐφόρησεν ἡ χώρα. Εἶναι μιά πρόκληση κι ἐδῶ δέν στρέφεται στόν Θεό, εἶναι ἡ πρώτη πρόσβαση τοῦ μυστηρίου τῆς ἀνομίας, ἡ μή δοξολογική κι εὐχαριστιακή στάση στόν Θεό, τήν ὥρα πού ὅλα πηγαίνουν παρά πολύ καλά.

Ἡ δεύτερη πρόταση, ἡ ὁποία ἀκολουθεῖ καί δίνει βάθος σέ αὐτό τόν προσδιορισμό τοῦ μυστηρίου τῆς ἀνομίας, εἶναι τό «διελογίζετο ἐν ἑαυτῷ». Βλέπετε ἀρχίζει νά ἐμφανίζεται ὁ ἑαυτός, τό κλείσιμο στόν ἑαυτό του, ἡ κουβέντα μέ τόν ἑαυτό του κι ἀκόμη περισσότερο ἐκεῖνο τό καταπληκτικό ρῆμα, πού σχεδόν πάντοτε, εἰδικά στήν Καινή Διαθήκη, χρησιμοποιεῖται μ᾽ ἕναν τρόπο ἀρνητικό, αὐτό τό «διαλογίζομαι». Ὁ Χριστός ὁ ἴδιος ἀρκετές φορές ὅταν εἶδε ἀνθρώπους γύρω του πού εἶχαν διάφορες σκέψεις κακές εἶπε: «Τί διαλογίζεσθε ἐν ἑαυτοῖς». Τό ρῆμα λοιπόν ἐδῶ πέρα, καί μέ στροφή πρός τόν ἑαυτό, ἀρχίζει καί πάλι νά προσδιορίζει σέ ἕνα δεύτερο ἐπίπεδο τό μυστήριο τῆς ἀνομίας.

Διαλογιζόμαστε, σκεφτόμαστε μερικά πράγματα, μέ ἕναν τρόπο τελείως ἀρνητικό, μέ ἕναν τρόπο διασπαστικό. Προσέξτε ἀκόμη καί τό διαλογισμός: ἡ διάσπαση τοῦ νοός. Δέν δοξολογεῖ τόν Θεό κι ὡς ἀποτέλεσμα ἔρχεται ἡ διάσπαση τοῦ νοός, γιατί ποῦ νά πάει τό δυναμικό πού ἔχει μέσα του. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι φτιαγμένος νά πηγαίνει πρός τά πάνω κι αὐτό τό δοξολογικό δέν εἶναι ἁπλῶς μιά ἔκφραση ἁπλῆς προσευχῆς, εἶναι ἕνα δυναμικό, ἐκρηκτικό σημεῖο πού ὁ ἄνθρωπος πηγαίνει πρός τά ἐπάνω. Ἄν δέν τό κάνει, διαλογίζεται ἐν ἑαυτῷ καί σπάζει τό μυαλό του, κομματιάζει τό μυαλό του.

Καί μετά ἔρχεται ὁ προσδιορισμός τῆς λύσης τοῦ προβλήματός του μέσα ἀπό τή λύση τοῦ οἰκονομικοῦ θέματος: «Συνάξω, καθελῶ ἀποθήκας», ὅλος ὁ κινητήριος μοχλός τοῦ ἀνθρώπου γίνεται ἡ οἰκονομική του σχέση μέ τά πράγματα. Κι αὐτό πολύ μᾶς βάζει νά ἀναλογιστοῦμε πάρα πολλά πράγματα τά ὁποῖα προσδιορίζουν τίς σημερινές δομές, ἀνατομικές καταστάσεις, προσπαθώντας νά βροῦμε τό τί φταίει στήν κοινωνία, πολλές φορές στρέφονται, ἤ πολλές φορές ἀποκλειστικά στρέφονται, μόνο στή λύση τοῦ οἰκονομικοῦ προβλήματος. Ἐδῶ, τό βάζει σάν τρίτη αἰτία τῆς ἐκφράσεως τοῦ μυστηρίου τῆς ἀνομίας.

Καί σάν τέταρτη αἰτία ἔρχεται ἡ φράση «ψυχή μου», στρέφεται πάλι στόν ἑαυτό του, στήν ψυχή του, ἀλλά δέν στρέφεται στήν ψυχή του μέ ἕναν τρόπο πού ἀφορᾶ τήν ψυχή του, λέει: «φάγε, πίε, εὐφραίνου». Εἶναι αὐτό πού λένε οἱ Πατέρες ἡ σαρκοποίηση ἤ σωματοποίηση τῆς ψυχῆς, ὅπου ἀκόμη καί τό βασικό αὐτό δυναμικό πού ἔχει μέσα του γιά νά ἀναιρέσει πιθανῶς τά ἐρεθίσματα τῆς σάρκας καί πού δέν μπορεῖ νά τά ἁγιάσει, τό βασικό δυναμικό τό διαλύει καί λέει: «ψυχή μου, νά φᾶμε καί νά πιοῦμε», πού ἡ ψυχή ἀλλιῶς τρέφεται κι ἐδῶ, μπαίνουμε στό βάθος πιά τοῦ μυστηρίου τῆς ἀνομίας, ὅπου μέσα σέ αὐτή τή βαθιά στροφή στόν ἑαυτό μας, σωματοποιοῦμε, σαρκοποιοῦμε καί τήν ψυχή μας καί περνᾶμε πάνω της ὅλα τά σαρκικά μας τά πάθη.

Καί ἀκριβῶς μετά ἔρχεται πιά ἡ λύση τοῦ προβλήματος, εἶναι λύση, στόν ἄνθρωπο πού δέν μιλοῦσε μέ τόν Θεό, πού δέν μιλοῦσε μέ τόν συνάνθρωπο, ὁμιλεῖ ὁ Θεός. Ἐδῶ εἶναι ἡ λύση τῆς τραγωδίας, γιατί δέν ξέρουμε ποῦ καταλήγει αὐτός ὁ πλούσιος, ἡ περικοπή παραμένει μυστική. Δέν λέει τή λύση, ἄν αὐτός μετάνιωσε ἤ ὄχι. Τ᾽ ἀφήνει ἔτσι. Ἀλλά ἡ λύση εἶναι ἤδη αὐτό πού δέν κάνει ὁ ἄνθρωπος: τό ὅτι ὁμιλεῖ ὁ Θεός κι ἐμεῖς ἀξιοποιοῦμε πιά αὐτή τή λύση τοῦ Θεοῦ, πού ὁμιλεῖ  Ἐκεῖνος μαζί μας, πού Ἐκεῖνος συγκαταβαίνει μαζί μας, καί τότε ἀνοίγεται ὁ δρόμος πού στήν περικοπή αὐτή δέν ἀποκαλύπτεται, παραμένει μυστικό, τοῦ τί γίνεται μ᾽ αὐτό τόν πλούσιο ἄνθρωπο, αὐτόν τόν ἄφρονα.

Τό μυστικό εἶναι πιά τό νά μιλοῦμε στόν ἑαυτό μας. Βλέπετε ἐδῶ ἡ θεραπευτική; Ἡ στροφή στόν ἑαυτό γιά νά βροῦμε τά λάθη μας καί τίς ἁμαρτίες μας. Ἡ μόνη στροφή στόν ἑαυτό μας εἶναι αὐτή: ἡ κατανόηση τῆς ἁμαρτωλότητάς μας. Καί τότε, ἐνῶ ὅλα ἦταν δαιμονισμένα καί ἦταν ταραγμένα καί ἦταν διαλυμένα, ναί, ὁ Θεός κουβεντιάζει πάλι γιά νά μποροῦμε νά στραφοῦμε στόν ἑαυτό μας, ὅπως ἐστράφη ὁ τελώνης -ἐν ἑαυτῷ εἶχε στραφεῖ ὁ τελώνης- κι ἀρχίζει πιά ἡ θεραπευτική μέσα ἀπό τό λάθος μας. Ἐκεῖ πού στρεφόμασταν δαιμονικά στόν ἑαυτό μας, [τώρα] στρεφόμαστε ἁγιαστικά καί θεϊκά στόν ἑαυτό μας. Κι ἐδῶ ἀκριβῶς περιγράφεται ἁπλά, λιτά, τό μυστήριο τῆς ἀνομίας καί τό μυστήριο μέ ἁπλά λόγια τῆς δικῆς μου ψυχῆς καί τῆς δικῆς μας ἀδυναμίας νά σταθοῦμε εὐλογημένα μπροστά στή ζωή.

Ἀναλύοντας αὐτά τά σκαλοπάτια, αὐτές τίς θεραπευτικές προτάσεις τοῦ κειμένου αὐτοῦ, πάρα πολύ μποροῦμε νά ἀναλογιστοῦμε τή ζωή μας, τόν ἑαυτό μας καί τίς κρυμμένες ταραχές πού χωρίς νά τίς προσδιορίσουμε, ὁρίζουν τή ζωή μας καί μᾶς κάνουν νά εἴμαστε ἀπελπισμένοι καί ποτέ δοξολογικοί καί μέ στάση εὐχαριστιακή πρός τόν Θεό.

πηγή

Share