21 Ιανουαρίου 2015

Πολίτης – Οπλίτης. Το πρότυπο του Έλληνα πολεμιστή.

Του Παντελή Καρύκα
Συγγραφέα – hellasforce.com


Το πεζικό, ως όπλο, είναι αρχαιότερο όλων και προϋπήρχε των υπολοίπων. Οι πρώτοι ελληνικοί στρατοί αποτελούντο κατ’ αποκλειστικότητα από πεζούς, όπως και οι στρατοί των υπολοίπων εθνών της χαλκολιθικής εποχής.

Οι πρώτοι Έλληνες πεζοί ήσαν ελαφρά οπλισμένοι, φέροντες ακόντια, επενδυμένες με δέρματα ασπίδες και εγχειρίδια. Ο τύπος αυτός πεζού, ανάλογος με τους πελταστές των κλασικών χρόνων, ήταν ιδανικός για να μάχεται στο τραχύ ελληνικό έδαφος και ήταν άκρως αποτελεσματικός, από τη στιγμή που δεν υπήρχε τίποτα βαρύτερο να τον απειλήσει.

Όλα όμως άλλαξαν όταν εξημερώθηκε ο ίππος. Η εξημέρωση του ίππου άλλαξε άρδην τα δεδομένα, τόσο στην οικονομία, όσο και στον πόλεμο. Σε συνδυασμό με τα άρματα οι στρατοί της εποχής απέκτησαν για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία ένα πραγματικό όργανο κρούσης και κρίσης του αγώνα.

Στην Ελλάδα αντίθετα η εξημέρωση του ίππου και η χρήση του ως ζώου έλξεως των πολεμικών αρμάτων είχε δύο συνέπειες. Πρώτον συνετέλεσε στην δημιουργία μιας νέας τάξεως «επαγγελματιών» του πολέμου, δηλαδή στη δημιουργία του πρώτου μονίμου τακτικού στρατού, αλλά γέννησε και την ανάγκη εφευρέσεως αντιδότου στο νέο όπλο. Το μέγα ζητούμενο ήταν να μειωθεί, αν όχι να εξαλειφτεί, η τρωτότητα του φίλιου πεζικού από τα αντίπαλα άρματα.

Η ανάγκη αυτή είναι και η γενεσιουργός αιτία του σχηματισμού της φάλαγγας, ο οποίος προϋπήρξε πολλούς αιώνες πριν την εμφάνιση του οπλίτη.

Αρχικά οι πεζοί άλλαξαν οπλισμό. Τα ακόντια έδωσαν την θέση τους σε μακρά δόρατα, μήκους περίπου 3 μέτρων. Τα όπλα αυτά προσέδωσαν στο πεζικό την αναγκαία ισχύ αποτροπής, έναντι των αρμάτων και παράλληλα αύξησαν την εμπιστοσύνη των ιδίων των πεζών στον εαυτό τους. Οι πεζοί δεν ήταν πλέον ανίσχυροι απέναντι στα πανίσχυρα άρματα. Μπορούσαν να τα πολεμήσουν. Και πάλι όμως όχι επί ίσοις όροις. Ένας πεζός, έστω και εξοπλισμένος με το μακρύ δόρυ, δεν είχε ελπίδα απέναντι σε ένα άρμα. Πολλοί πεζοί όμως συντεταγμένοι μαζί και ταγμένοι σε αρκετό βάθος ανδρών, όχι μόνο μπορούσαν να αποκρούσουν τη επέλαση αρμάτων, αλλά μπορούσαν να τα αδρανοποιήσουν εντελώς. Έτσι γεννήθηκε η φάλαγγα.

Σε όλους αυτούς τους αιώνες οι Έλληνες συνέχισαν να πολεμούν ως δορυφόροι, σχηματίζοντας την πρώιμη φάλαγγά τους. Σιγά-σιγά ο δορυφόρος πολεμιστής απετέλεσε το πρότυπο του μαχητή. Ο πραγματικός στρατιώτης αντιμετωπίζει τον αντίπαλο εκ του σύνεγγυς, τον κοιτάζει κατάματα, κατανικά τον ανθρώπινο φόβο και εφορμά, γινόμενος ήρωας. Αυτό το πρότυπο παρουσιάζει ο Όμηρος στα έπη του, θεωρώντας εξορισμού δειλούς, τους τοξότες για παράδειγμα.

Το ηρωικό πρότυπο επέζησε της πτώσεως του Μυκηναϊκού κόσμου και όταν δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες πολιτικό-οικονομικές συνθήκες γέννησε με τη σειρά του έναν νέο τύπο πολεμιστή, τον οπλίτη, ο οποίος όμως είχε πάρα πολλά κοινά με τον δορυφόρο πρόγονό του. Αντιθέτως όμως με το προηγούμενο πρότυπο του ήρωα πολεμιστή, ο οποίο μόνος διασκόρπιζε τους εχθρούς, ο οπλίτης αποτελούσε σύμβολο της κοινής προσπάθειας των κατοίκων μιας πόλεως να ζήσουν ελεύθεροι και να προασπίσουν τα αγαθά τους.

Ο οπλίτης ως μονάδα ελάχιστα «μετρούσε». Μόνο ως οργανικό στοιχείο της φάλαγγας των οπλιτών συμπολιτών του είχε σημασία. Δεν ήταν ένα άτομο, ένας ιδιώτης, αλλά ένας πολίτης, ο οποίος καλυμμένος από τις ασπίδες των συμπολεμιστών μαχόταν για την ελευθερία του. Το σχήμα του πολίτη – οπλίτης ήταν αυτός που κράτησε την Ελλάδα ελεύθερη, κατά την περσική εισβολή, στους περίφημους Περσικούς Πολέμους.

πηγή



Share

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.