20 Μαΐου 2020
Η ομορφιά ως αμοιβή της ψυχής
Η σύγχρονη τραγικωμωδία της χαμηλοτάβανης και χαμηλόθωρης πολιτικής σκηνής των κληρονόμων κίβδηλων επιθέτων και υπερτιμημένων… γονιδίων
Από τον Παναγιώτη Λιάκο
Και υπάρχει τούτος δα ο νόμος της Αδράστειας όποια ψυχή γίνη συνοδίτισσα θεού και θωρήση κάτι από τ’ αληθινά, να μένη απείραχτη από το κακό ως το άλλο κυκλογύρισμα κι αν πάντοτε μπορή τούτο να το κάνη, πάντοτε να είναι άβλαφτη. Oταν όμως δεν ιδή τίποτε, γιατί τής έλειψε η δύναμη ν’ ακολουθήση, και από κάποια κακοτυχία γεμίση λησμονιά και κακία και βαρύνη, κι από το βάρος ρίξη τα φτερά της και πέση καταγής, τότε είναι νόμος αυτή η ψυχή να μη φυτευθή στην πρώτη γέννησή της σε κανενός θηρίου σπόρο. Αλλά όποια ψυχή είδε τα πιο πολλά να φυτευθή σε σπέρμα ενός που θα γίνη φιλόσοφος ή φίλος τής ομορφιάς ή δουλευτής των Μουσών και του Ερωτος». Πλάτωνος «Φαίδρος», 248c-d, εισαγωγή, αρχαίο και νέο κείμενο με σχόλια Ιωάννου Ν. Θεοδωρακοπούλου, ένατη έκδοση, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα: 2013, σελ. 457.
Ο Σωκράτης στον «Φαίδρο» αφηγείται τις περιπέτειες της ψυχής και τη δύσκολη πορεία της, τον ξέφρενο καλπασμό μέχρι τα πεδία που κατοικούν οι θεοί. Εκεί, στη σφαίρα της αδιατάρακτης αρμονίας, όποια ψυχή βαστάξει τη δοκιμασία και φτάσει ν’ αντικρίσει «κάτι από τ’ αληθινά», κακό πια δεν μπορεί να την εύρει. Αν αυτή η ψυχή, όμως, ανολοκλήρωτη κι αδύναμη ακόμα από την κουραστική τριβή στα γήινα, ξαναπέσει κάτω, στα δικά μας τα ιδρωτοποτισμένα, ματωμένα χωράφια, τότε θα ενσαρκωθεί πάλι σ’ ανθρώπινη μορφή – και όσες από τις ψυχές έχουν μπορέσει εκεί ψηλά να δουν τα περισσότερα θα έχουν τον καλύτερο κλήρο όλων: θα φυτευτούν σε σώματα όντων που θα γίνουν φιλόσοφοι ή φίλοι της ομορφιάς ή εργάτες των Μουσών. Οι φιλόσοφοι, οι εραστές του ωραίου και οι καλλιτέχνες θεωρούνταν οι πιο καλόμοιροι από τους θνητούς.
Αξίζει να βιωθεί διά της ανάγνωσης, έστω άπαξ, αυτή η εμπειρία του ταξιδιού στ’ απάτητα ύψη της καθαρής αλήθειας που μας χάρισε με τον «Φαίδρο» του ο Πλάτων. Αυτός ο σωκρατικός διάλογος λαμβάνει χώρα στην καρδιά της Αθήνας, κοντά στη διάβαση του Ιλισού, προς το ιερό της Αγρας – σ’ εκείνο το σημείο όπου, σύμφωνα με τον θρύλο, ο Βορέας απήγαγε την Ωρείθυια.
Πέρα από τα αναρίθμητα υπαρκτικά αινίγματα στα οποία απαντά και τα άλλα τόσα που δημιουργεί ο «Φαίδρος», αναδεικνύει και το μέγα ζήτημα της ομορφιάς, δηλαδή της ολοκληρωμένης, συμμετρικής μορφής. Όπως το όμορφο είναι εκείνο που έχει μορφή, το άσχημο χαρακτηρίζεται και ονοματίζεται έτσι διότι του λείπει το σχήμα.
Η ύπαρξη μορφής, το κάλλος και η οπτική αγαλλίαση ήταν σκοποί και τρόποι ζωής, μέθοδοι οργάνωσης του συλλογικού βίου και βασικά συστατικά συγκρότησης της προσωπικότητας. Άλλωστε, το ρήμα «αγάλλομαι» σημαίνει ότι νιώθω μεγάλη ευχαρίστηση και με τη λέξη «άγαλμα» αποδιδόταν ό,τι προσέφερε αυτή την ευχαρίστηση.
Ο καλός καγαθός, ο όμορφος κι ενάρετος δηλαδή, ήταν ένας ανθρωπότυπος που αποτελούσε το ένσαρκο απείκασμα μιας θεόδοτης ζωής με το ωραίο για το ωραίο. Η σύνδεση του αρχαίου ελληνικού κόσμου με την ομορφιά ξεκινούσε από την εργασία πάνω στο ανθρώπινο σώμα, με την αδιάκοπη εκγύμνασή του, με τη μετρημένη διατροφή και την επιδίωξη ευεξίας, και εκδηλωνόταν σ’ όλες τις υπόλοιπες εκφάνσεις της καθημερινότητας.
Η ομορφιά δεν χρειάζεται «ερμηνευτή», «μεταφραστή», «εξηγητή». Αν κάτι είναι όμορφο, το αντιλαμβάνονται όλοι. Τα αγάλματα της κλασικής αρχαιότητας, τα ανάγλυφα, τα ψηφιδωτά μόλις γίνουν αντιληπτά από τους διαβάτες θα τύχουν της πρώτης ευμενούς αντίδρασης: θα προσπαθήσουν να τα αγγίξουν, δίχως σκέψη, ακόμα κι αν ο χώρος δεν το επιτρέπει. Η κίνηση του χεριού που θέλει ν’ αγγίξει το καλλιτέχνημα είναι σπονδή στην τελειότητα του σχήματος, στην εκδήλωση του θείου πάνω στο υλικό από το οποίο πλάστηκε το αντικείμενο.
Η σύγχρονη τέχνη που λατρεύουν να προωθούν όλα τα άσχημα καθεστώτα είναι ένα κακόγουστο αστείο, που λαμβάνεται στα σοβαρά κυρίως από γνήσια ανελλήνιστους ανθρωπάκους, που καμώνονται τους βαθύνοες ηγέτες. Κι αυτό ίσως να είναι ένα έργο τέχνης. Η σύγχρονη τραγικωμωδία της χαμηλοτάβανης και χαμηλόθωρης πολιτικής σκηνής των κληρονόμων κίβδηλων επιθέτων και υπερτιμημένων… γονιδίων.
Και το θείον εκδικείται με την απουσία του. Ουδείς τείνει το χέρι ν’ αγγίξει τις γωνιώδεις κι αιχμηρές παλιατζούρες που σκουριάζουν στις πλατείες των μεγάλων πόλεων κάτω από τον αδυσώπητο ελληνικό ήλιο…
πηγή
Από τον Παναγιώτη Λιάκο
Και υπάρχει τούτος δα ο νόμος της Αδράστειας όποια ψυχή γίνη συνοδίτισσα θεού και θωρήση κάτι από τ’ αληθινά, να μένη απείραχτη από το κακό ως το άλλο κυκλογύρισμα κι αν πάντοτε μπορή τούτο να το κάνη, πάντοτε να είναι άβλαφτη. Oταν όμως δεν ιδή τίποτε, γιατί τής έλειψε η δύναμη ν’ ακολουθήση, και από κάποια κακοτυχία γεμίση λησμονιά και κακία και βαρύνη, κι από το βάρος ρίξη τα φτερά της και πέση καταγής, τότε είναι νόμος αυτή η ψυχή να μη φυτευθή στην πρώτη γέννησή της σε κανενός θηρίου σπόρο. Αλλά όποια ψυχή είδε τα πιο πολλά να φυτευθή σε σπέρμα ενός που θα γίνη φιλόσοφος ή φίλος τής ομορφιάς ή δουλευτής των Μουσών και του Ερωτος». Πλάτωνος «Φαίδρος», 248c-d, εισαγωγή, αρχαίο και νέο κείμενο με σχόλια Ιωάννου Ν. Θεοδωρακοπούλου, ένατη έκδοση, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα: 2013, σελ. 457.
Ο Σωκράτης στον «Φαίδρο» αφηγείται τις περιπέτειες της ψυχής και τη δύσκολη πορεία της, τον ξέφρενο καλπασμό μέχρι τα πεδία που κατοικούν οι θεοί. Εκεί, στη σφαίρα της αδιατάρακτης αρμονίας, όποια ψυχή βαστάξει τη δοκιμασία και φτάσει ν’ αντικρίσει «κάτι από τ’ αληθινά», κακό πια δεν μπορεί να την εύρει. Αν αυτή η ψυχή, όμως, ανολοκλήρωτη κι αδύναμη ακόμα από την κουραστική τριβή στα γήινα, ξαναπέσει κάτω, στα δικά μας τα ιδρωτοποτισμένα, ματωμένα χωράφια, τότε θα ενσαρκωθεί πάλι σ’ ανθρώπινη μορφή – και όσες από τις ψυχές έχουν μπορέσει εκεί ψηλά να δουν τα περισσότερα θα έχουν τον καλύτερο κλήρο όλων: θα φυτευτούν σε σώματα όντων που θα γίνουν φιλόσοφοι ή φίλοι της ομορφιάς ή εργάτες των Μουσών. Οι φιλόσοφοι, οι εραστές του ωραίου και οι καλλιτέχνες θεωρούνταν οι πιο καλόμοιροι από τους θνητούς.
Αξίζει να βιωθεί διά της ανάγνωσης, έστω άπαξ, αυτή η εμπειρία του ταξιδιού στ’ απάτητα ύψη της καθαρής αλήθειας που μας χάρισε με τον «Φαίδρο» του ο Πλάτων. Αυτός ο σωκρατικός διάλογος λαμβάνει χώρα στην καρδιά της Αθήνας, κοντά στη διάβαση του Ιλισού, προς το ιερό της Αγρας – σ’ εκείνο το σημείο όπου, σύμφωνα με τον θρύλο, ο Βορέας απήγαγε την Ωρείθυια.
Πέρα από τα αναρίθμητα υπαρκτικά αινίγματα στα οποία απαντά και τα άλλα τόσα που δημιουργεί ο «Φαίδρος», αναδεικνύει και το μέγα ζήτημα της ομορφιάς, δηλαδή της ολοκληρωμένης, συμμετρικής μορφής. Όπως το όμορφο είναι εκείνο που έχει μορφή, το άσχημο χαρακτηρίζεται και ονοματίζεται έτσι διότι του λείπει το σχήμα.
Η ύπαρξη μορφής, το κάλλος και η οπτική αγαλλίαση ήταν σκοποί και τρόποι ζωής, μέθοδοι οργάνωσης του συλλογικού βίου και βασικά συστατικά συγκρότησης της προσωπικότητας. Άλλωστε, το ρήμα «αγάλλομαι» σημαίνει ότι νιώθω μεγάλη ευχαρίστηση και με τη λέξη «άγαλμα» αποδιδόταν ό,τι προσέφερε αυτή την ευχαρίστηση.
Ο καλός καγαθός, ο όμορφος κι ενάρετος δηλαδή, ήταν ένας ανθρωπότυπος που αποτελούσε το ένσαρκο απείκασμα μιας θεόδοτης ζωής με το ωραίο για το ωραίο. Η σύνδεση του αρχαίου ελληνικού κόσμου με την ομορφιά ξεκινούσε από την εργασία πάνω στο ανθρώπινο σώμα, με την αδιάκοπη εκγύμνασή του, με τη μετρημένη διατροφή και την επιδίωξη ευεξίας, και εκδηλωνόταν σ’ όλες τις υπόλοιπες εκφάνσεις της καθημερινότητας.
Η ομορφιά δεν χρειάζεται «ερμηνευτή», «μεταφραστή», «εξηγητή». Αν κάτι είναι όμορφο, το αντιλαμβάνονται όλοι. Τα αγάλματα της κλασικής αρχαιότητας, τα ανάγλυφα, τα ψηφιδωτά μόλις γίνουν αντιληπτά από τους διαβάτες θα τύχουν της πρώτης ευμενούς αντίδρασης: θα προσπαθήσουν να τα αγγίξουν, δίχως σκέψη, ακόμα κι αν ο χώρος δεν το επιτρέπει. Η κίνηση του χεριού που θέλει ν’ αγγίξει το καλλιτέχνημα είναι σπονδή στην τελειότητα του σχήματος, στην εκδήλωση του θείου πάνω στο υλικό από το οποίο πλάστηκε το αντικείμενο.
Η σύγχρονη τέχνη που λατρεύουν να προωθούν όλα τα άσχημα καθεστώτα είναι ένα κακόγουστο αστείο, που λαμβάνεται στα σοβαρά κυρίως από γνήσια ανελλήνιστους ανθρωπάκους, που καμώνονται τους βαθύνοες ηγέτες. Κι αυτό ίσως να είναι ένα έργο τέχνης. Η σύγχρονη τραγικωμωδία της χαμηλοτάβανης και χαμηλόθωρης πολιτικής σκηνής των κληρονόμων κίβδηλων επιθέτων και υπερτιμημένων… γονιδίων.
Και το θείον εκδικείται με την απουσία του. Ουδείς τείνει το χέρι ν’ αγγίξει τις γωνιώδεις κι αιχμηρές παλιατζούρες που σκουριάζουν στις πλατείες των μεγάλων πόλεων κάτω από τον αδυσώπητο ελληνικό ήλιο…
πηγή
Κατηγορία Θέματος
Ειδήσεις-Πολιτική,
Ενημέρωση,
Θέματα Παιδείας,
Ιστορικά θεματα,
Παγκοσμιοποίηση,
Τέχνη και Πολιτισμός
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)
1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.
2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.
3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.
4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.
5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).
6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.
7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.
Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.
3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.
4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.
5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).
6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.
7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.
Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.
1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.
2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.
3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.
Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.
2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.
3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.
Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου