Η γεωπολιτική συμβολή του Γολοντομόρ
Το γενικότερο πρόβλημα των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο του αγώνα για την αναγνώριση μιας γενοκτονίας, είναι η απόδειξη των γεωπολιτικών περιορισμών. Οι περιορισμοί αυτοί είναι πανταχού παρόντες, ωστόσο είναι αόρατοι για τους περισσότερους ανθρώπους.
Έτσι μια αναγνώριση φαίνεται πάντα εύκολη ή κατά κάποιον τρόπο τυπική στις περισσότερες περιπτώσεις. Στις περιπτώσεις τυπικά φυλετικών γενοκτονιών όπως αυτής των Εβραίων ή των Αρμενίων, είναι δύσκολο να διαπιστωθεί αμέσως το γεωπολιτικό πλαίσιο που παραμένει κρυμμένο στο ρατσιστικό υπόβαθρο. Ενώ για τον μεγάλο λιμό του 1932-1933 στην Ουκρανία, το θέμα είναι ο σταλινισμός. Επίσης, η γεωπολιτική πτυχή αυτής της γενοκτονίας βρίσκεται στη βάση.
Αυτή η προβληματική εξηγεί όχι μόνο τις υφιστάμενες δυσκολίες για τις αναγνωρίσεις αλλά και το γεωπολιτικό στοιχείο που είναι παρόν σε όλες τις γενοκτονίες. Πράγματι οι γενοκτονίες εκμεταλλεύονται συχνά έναν λανθάνοντα ρατσισμό προκειμένου να επιτύχουν γεωπολιτικούς στόχους. Σε αυτήν την περίπτωση το διακύβευμα είναι γεωπολιτικό από την αρχή. Στόχος του Στάλιν υπήρξε ο απόλυτος έλεγχος του ουκρανικού εδάφους σε ένα πλαίσιο πρωτίστως εφοδιαστικής αλυσίδας.
Αυτός ο στόχος θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μέσω των κολχόζ. Αυτό εξηγεί την πρώτη φάση του προγραμματισμού. Τα πραγματικά προβλήματα αυτού του προγραμματισμού δημιούργησαν τριβές με την έννοια του Clausewitz σε όλη τη δομή του συστήματος. Επιθυμώντας να τις εξαλείψει, ο Στάλιν και ο μηχανισμός του επικεντρώθηκαν στη μεγαλύτερη αντίσταση αυτών των τριβών. Αυτή τη φορά το λάθος της εφοδιαστικής αλυσίδας μετατράπηκε σε στρατηγικό λάθος, καθώς η εξάλειψη των τριβών συνίστατο στη διάπραξη ενός εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας, μιας πραγματικής γενοκτονίας πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων. Γιατί δεν πρόκειται απλώς για ένα ανθρώπινο σφάλμα. Η αποστολή του κόκκινου στρατού για να αντισταθμίσει τις υποτιθέμενες αντι-επαναστατικές συμπεριφορές, απλώς επιβεβαιώνει αυτήν την ιδεολογία. Μόνο που για να επιτύχει τους στόχους του, ο Στάλιν και ο μηχανισμός του είχαν ανάγκη από ένα στρατηγικό δόγμα προσανατολισμένο στην πραγματικότητα ενός εχθρού - κοινωνικής φύσης - του έθνους. Το πρόσχημα συνέβαλε στη διάπραξη μιας πράξης βαρβαρότητας.
Το σημερινό πρόβλημα του Γολοντομόρ είναι ότι η αναγνώρισή του συνεπάγεται κριτικές γεωπολιτικής φύσης. Επίσης ερμηνεύεται ως μια απόπειρα άσκησης μιας πολιτικής κριτικής. Στην πραγματικότητα, αυτός ο τύπος άμυνας αποτελεί συνέχεια του στρατηγικού δόγματος του Στάλιν. Η γενοκτονία των Ουκρανών ήταν απλώς για τον Στάλιν ένα μέσο επίτευξης των πραγματικών του στόχων. Η αναγνώριση της γενοκτονίας σύμφωνα με αυτό το δόγμα συνεπάγεται την κριτική των στόχων. Από εκεί προκύπτει και η δυσκολία επίτευξης των αναγνωρίσεων σε ορισμένα κράτη. Αντιλαμβανόμαστε πως πρόκειται για μια πρόφαση που χρησιμοποιείται με διπλό τρόπο και η οποία αποδεικνύει το γεωπολιτικό διακύβευμα της αναγνώρισης.
Το να αρκεστούμε να παραμείνουμε σε ένα αυστηρά περιορισμένο πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν μας επιτρέπει να είμαστε αποτελεσματικοί. Αρκεί για αυτό να συνειδητοποιήσουμε πως ακόμη και στη Γαλλία, η απόδειξη της ενοχής του ναζιστικού καθεστώτος που είχε ως αποτέλεσμα αυτήν του καθεστώτος Vichy, και επομένως έμμεσα της επίσημης Γαλλίας, επιβλήθηκε δύσκολα, όχι λόγω της ενδεχόμενης αμφισβήτησης των ιστορικών γεγονότων, αλλά λόγω της συνειδητοποίησης των γεωπολιτικών επιπτώσεων της αναγνώρισης των πράξεων. Το Γολοντομόρ ενεργοποιεί εκ νέου με πιο εντατικό τρόπο αυτήν την προβληματική.
πηγή
Η συμβολή του Lemkin στην αναγνώριση του Holodomor
Η πρόσφατη απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου να αναγνωρίσει το Holodomor ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, ανέδειξε το έργο και τον αγώνα των αθώων και των δικαίων. Εδώ και χρόνια ο ουκρανικός λαός παλεύει για να αναγνωριστεί το Holodomor ως γενοκτονία.
Με την πρωτοβουλία του Προέδρου του που δεν παρέμεινε αδρανής διότι σεβάστηκε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη συλλογική μνήμη, άρχισε ένας πραγματικός πόλεμος της ειρήνης ενάντια στη γενοκτονία της μνήμης. Έτσι μετά από 17 εθνικές αναγνωρίσεις έφτασε και η ώρα της ευρωπαϊκής αναγνώρισης. Είναι ένα σημαντικό βήμα αν και δεν είναι βέβαια το τελευταίο αυτής της πορείας. Θα θέλαμε όμως να επισημάνουμε, για να μην ξεχαστεί και αυτή με την πάροδο του χρόνου, τη σημασία της δράσης και της επινόησης του Raphaël Lemkin.
Όταν ένας ολόκληρος λαός δίνει αγώνα για να δικαιωθεί μέσα σ’ ένα πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρέπει να ξέρει ποιος δημιούργησε αυτό το πλαίσιο. Όλος ο αγώνας για το Holodomor δεν θα είχε νόημα αν αυτός ο Πολωνός, εβραϊκής καταγωγής, νομικός δεν είχε επινοήσει την έννοια της γενοκτονίας κι αν αυτή η έννοια δεν είχε αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ. Λίγοι από εμάς γνωρίζουν το ονοματεπώνυμο του εφευρέτη του νοητικού σχήματος που μας επιτρέπει να κατηγορήσουμε και να καταδικάσουμε τους βαρβάρους που έπραξαν ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Ακόμα λιγότεροι ξέρουν ότι ο Raphaël Lemkin ασχολήθηκε ο ίδιος με το Holodomor.
Τα αρχεία του Raphaël Lemkin που βρίσκονται στο τμήμα σπάνιων εγγράφων της βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης, αποδεικνύουν πρακτικά την ενασχόλησή του με το θέμα του Holodomor. Στα γραπτά του που αφορούν ειδικά το θέμα της γενοκτονίας, υπάρχει ο φάκελος 16 με τίτλο: Ουκρανία/Σοβιετική Γενοκτονία. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι αυτός ο άνθρωπος που μιλούσε 9 γλώσσες και που ήξερε τόσο ουσιαστικά τι σημαίνει ανθρωπότητα, εξέτασε ειδικά το Holodomor σε μία εποχή όπου ο ίδιος ο ουκρανικός λαός όχι μόνο δεν πίστευε τη μνήμη των προγόνων του αλλά την αμφισβητούσε διότι θεωρούσε ότι ήταν απλώς προπαγάνδα εναντίον του σοβιετικού καθεστώτος.
Στην πραγματικότητα, η μελέτη του Raphaël Lemkin αναδεικνύει τις ομοιότητες και τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ ναζιστικής και σοβιετικής γενοκτονίας. Με άλλα λόγια, δεν προβληματίζεται για την ύπαρξή της, την οποία θεωρεί δεδομένη ήδη με τις πληροφορίες που είχε εκείνη την εποχή, αλλά για τη μορφή της. Τα στοιχεία που καταθέτει είναι πρακτικά και όχι μόνο θεωρητικά. Γι’ αυτόν το λόγο, οι ειδικοί για τις αναγνωρίσεις γενοκτονιών, θεωρούν ότι το έργο του είναι σημείο αναφοράς. Αν ο ουκρανικός λαός κατανοήσει ουσιαστικά την επινόηση του Raphaël Lemkin, θα καταλάβει ότι το πρέπον θα ήταν να τον αναγνωρίσει ως τον πρώτο δίκαιο του Holodomor.
πηγή
Ο Νίκος Λυγερός είναι καθηγητής Γεωστρατηγικής
Η συμβολή του Lemkin στην αναγνώριση του Holodomor
Η πρόσφατη απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου να αναγνωρίσει το Holodomor ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, ανέδειξε το έργο και τον αγώνα των αθώων και των δικαίων. Εδώ και χρόνια ο ουκρανικός λαός παλεύει για να αναγνωριστεί το Holodomor ως γενοκτονία.
Με την πρωτοβουλία του Προέδρου του που δεν παρέμεινε αδρανής διότι σεβάστηκε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη συλλογική μνήμη, άρχισε ένας πραγματικός πόλεμος της ειρήνης ενάντια στη γενοκτονία της μνήμης. Έτσι μετά από 17 εθνικές αναγνωρίσεις έφτασε και η ώρα της ευρωπαϊκής αναγνώρισης. Είναι ένα σημαντικό βήμα αν και δεν είναι βέβαια το τελευταίο αυτής της πορείας. Θα θέλαμε όμως να επισημάνουμε, για να μην ξεχαστεί και αυτή με την πάροδο του χρόνου, τη σημασία της δράσης και της επινόησης του Raphaël Lemkin.
Όταν ένας ολόκληρος λαός δίνει αγώνα για να δικαιωθεί μέσα σ’ ένα πλαίσιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρέπει να ξέρει ποιος δημιούργησε αυτό το πλαίσιο. Όλος ο αγώνας για το Holodomor δεν θα είχε νόημα αν αυτός ο Πολωνός, εβραϊκής καταγωγής, νομικός δεν είχε επινοήσει την έννοια της γενοκτονίας κι αν αυτή η έννοια δεν είχε αναγνωριστεί από τον ΟΗΕ. Λίγοι από εμάς γνωρίζουν το ονοματεπώνυμο του εφευρέτη του νοητικού σχήματος που μας επιτρέπει να κατηγορήσουμε και να καταδικάσουμε τους βαρβάρους που έπραξαν ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Ακόμα λιγότεροι ξέρουν ότι ο Raphaël Lemkin ασχολήθηκε ο ίδιος με το Holodomor.
Τα αρχεία του Raphaël Lemkin που βρίσκονται στο τμήμα σπάνιων εγγράφων της βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης, αποδεικνύουν πρακτικά την ενασχόλησή του με το θέμα του Holodomor. Στα γραπτά του που αφορούν ειδικά το θέμα της γενοκτονίας, υπάρχει ο φάκελος 16 με τίτλο: Ουκρανία/Σοβιετική Γενοκτονία. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι αυτός ο άνθρωπος που μιλούσε 9 γλώσσες και που ήξερε τόσο ουσιαστικά τι σημαίνει ανθρωπότητα, εξέτασε ειδικά το Holodomor σε μία εποχή όπου ο ίδιος ο ουκρανικός λαός όχι μόνο δεν πίστευε τη μνήμη των προγόνων του αλλά την αμφισβητούσε διότι θεωρούσε ότι ήταν απλώς προπαγάνδα εναντίον του σοβιετικού καθεστώτος.
Στην πραγματικότητα, η μελέτη του Raphaël Lemkin αναδεικνύει τις ομοιότητες και τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ ναζιστικής και σοβιετικής γενοκτονίας. Με άλλα λόγια, δεν προβληματίζεται για την ύπαρξή της, την οποία θεωρεί δεδομένη ήδη με τις πληροφορίες που είχε εκείνη την εποχή, αλλά για τη μορφή της. Τα στοιχεία που καταθέτει είναι πρακτικά και όχι μόνο θεωρητικά. Γι’ αυτόν το λόγο, οι ειδικοί για τις αναγνωρίσεις γενοκτονιών, θεωρούν ότι το έργο του είναι σημείο αναφοράς. Αν ο ουκρανικός λαός κατανοήσει ουσιαστικά την επινόηση του Raphaël Lemkin, θα καταλάβει ότι το πρέπον θα ήταν να τον αναγνωρίσει ως τον πρώτο δίκαιο του Holodomor.
πηγή
Ο Νίκος Λυγερός είναι καθηγητής Γεωστρατηγικής
Δείτε επίσης:
Ν. Λυγερός - Απονομή τιμητικού βραβείου από το Παγκόσμιο Κογκρέσο Ουκρανών. Αθήνα, 12/09/2016 ΕΔΩ
Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: "Τα δικαιώματα των Kalash". Πολυχώρος "Αίτιον", Τζιραίων 10 - Μετρό Ακρόπολη. Αθήνα. Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου 2016 ΕΔΩ
Ν. Λυγερός - Μνημείο Εθνικής Αντίστασης Κουκάκι. Αθήνα, 14/09/2016 ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου