26 Σεπτεμβρίου 2015

Η Παθητική Αντίσταση στα χρόνια της ΕΟΚΑ: Το μέτρο που τσάκισε τους αποικιοκράτες.

Όταν, την 1η Απριλίου, ξεκίνησε ο ένοπλος εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ, οι Άγγλοι προσπάθησαν αμέσως να αμαυρώσουν την Οργάνωση. Εκτός από τις κατηγορίες περί τρομοκρατίας, διακήρυσσαν πανταχόθεν και παντοιοτρόπως το επιχείρημα ότι την ΕΟΚΑ αποτελούσε μια μικρή ομάδα Κυπρίων που στόχος τους ήταν να εμποδίσουν την «πρόοδο» που θα έφερνε στο νησί η αποικιοκρατία. Επίσης, ότι οι «φιλήσυχοι» Κύπριοι αποδοκίμαζαν τις μεθόδους της και το μόνο που επιθυμούσαν ήταν να ζουν ειρηνικά. Γρήγορα φάνηκε ότι τα πιο πάνω αποτελούσαν φληναφήματα.

Η Παθητική Αντίσταση, ως μέτρο αντίστασης στον ξένο κατακτητή, δεν ήταν δημιούργημα του 1958. Ήδη από τις 18 Οκτωβρίου 1931, η ΕΡΕΚ στην προκήρυξή της καλούσε τον κυπριακό λαό να υποστηρίζει «τα προϊόντα της κυπριακής γης, βιομηχανίας και χειροτεχνίας», ως αντίβαρο προς την εισαγωγή και κατανάλωση αγγλικών προϊόντων. Είναι, άλλωστε, γνωστή η περίπτωση του Πολύκαρπου Ιωαννίδη (εξορίστηκε μαζί με τον Παπάσταυρο Παπαγαθαγγέλου, τον Μητροπολίτη Κιτίου και τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο τον Μάρτιο του 1956), ο οποίος από το 1931, ως μέτρο Παθητικής Αντίστασης, φορούσε ρούχα φτιαγμένα στην Κύπρο από αλατζιά. Ο Ιωαννίδης δεν ήταν ο μόνος. 

Ως μέτρο Παθητικής Αντίστασης, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, με τη γνωστή του ομιλία στις 22 Αυγούστου 1954 στον ιερό ναό της Φανερωμένης στη Λευκωσία, είχε προτείνει την πολιτική της ανυπακοής και μη συνεργασίας με τους Άγγλους.

Είχε προηγηθεί, στις 2 Αυγούστου 1954, η δημοσίευση από την αποικιακή κυβέρνηση των «στασιαστικών νόμων». Σε συνέχεια αυτών, το Εθναρχικό Συμβούλιο είχε αποφασίσει, στις 27 Σεπτεμβρίου 1955, ως πρώτο μέτρο Παθητικής Αντίστασης, την παραίτηση των Κοινοτικών Αρχών (Μουκτάρηδες και Αζάδες). Οι ομαδικές παραιτήσεις Μουκτάρηδων και Αζάδων που ακολούθησαν δημιούργησαν τεράστια προβλήματα στην, ήδη κλονισμένη από τη δράση της ΕΟΚΑ, αποικιακή κυβέρνηση.

Η εξορία του Μητροπολίτη Κηρυνείας και του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, στις 9 Μαρτίου 1956, μπορεί να στέρησε τον Ελληνισμό της Κύπρου από δύο ηγέτες, αλλά δεν ανέκοψε την πορεία της Παθητικής Αντίστασης. Η διαχείρισή της είχε πλέον περάσει στα χέρια του Διγενή, ο οποίος, ιδρύοντας την ΠΕΚΑ στα μέσα του 1956, ετοίμαζε το έδαφος για την τελειωτική ρήξη με τον ιμπεριαλισμό και την αποικιοκρατία. 

Η επίσημη κήρυξη της Παθητικής Αντίστασης φαίνεται ότι θα γινόταν στις αρχές του 1957. Η σύλληψη, όμως, ηγετικών στελεχών της ΠΕΚΑ στη Λευκωσία ανέβαλε για σχεδόν έναν χρόνο την έναρξή της. Στα τέλη, λοιπόν, Φεβρουαρίου του 1958, ο Διγενής δίνει εντολή παραίτησης όσων Ελλήνων μελών των Κοινοτικών Συμβουλίων δεν είχαν ήδη παραιτηθεί. Ταυτόχρονα, καλούσε τους δημοσίους υπαλλήλους και τους δασκάλους να μην αναλαμβάνουν τα καθήκοντα των παραιτηθέντων μελών των Κοινοτικών Συμβουλίων. Τις πρώτες μέρες του Μάρτη, κυκλοφόρησε η προκήρυξή του με την οποίαν ύψωνε «ΚΑΙ την σημαίαν της Παθητικής Αντιστάσεως δίπλα από την σημαίαν του ενόπλου αγώνος». Ο σκοπός της Παθητικής Αντίστασης, σύμφωνα με την προκήρυξη, ήταν τριπλός. Να δείξουν οι Κύπριοι στον «πεπολιτισμένον κόσμον» ότι ήταν αποφασισμένοι να τα δώσουν όλα για τη Λευτεριά τους, να δείξουν ότι ο αγώνας για την Ένωση δεν ήταν αγώνας «ολίγων θερμοαίμων» και, τέλος, να κλονισθούν τα θεμέλια της αποικιοκρατίας στην Κύπρο με το σύνθημα «η Κύπρος είναι για τους Κύπριους».

Τη συγκεκριμένη προκήρυξη ακολούθησαν δεκάδες άλλες της ΠΕΚΑ. Για να αποφεύγονται αντιδράσεις μεταξύ του εμπορικού κόσμου από το «μποϋκοτάρισμα» αγγλικών προϊόντων, η ΠΕΚΑ προειδοποιούσε εκ των προτέρων για το ποια προϊόντα θα μποϋκοτάρονταν, ώστε οι έμποροι και οι καταστηματάρχες να μην εφοδιάζονται με αυτά και να προκαλείται οικονομική ζημιά σε αυτούς. Μία πρόταση που παρουσιάστηκε σε φυλλάδιο της περιόδου ήταν χαρακτηριστική της κατάστασης: «Ο Κυπριακός λαός θα στερηθή σήμερα για να ευδαιμονίση αύριον». 

Σταδιακά, η Παθητική Αντίσταση εξελισσόταν. Στην αρχή διατάχθηκε το μποϋκοτάρισμα ειδών ζαχαροπλαστικής, οινοπνευματωδών ποτών και παπουτσιών, μετά τα αγγλικά καπνά και τσιγάρα, τα ποδοσφαιρικά στοιχήματα, οι αγγλικές ασφαλιστικές εταιρείες, τα αγγλικά βαμβακερά, τα αγγλικά ελαστικά, τα αγγλικά έπιπλα, καλλυντικά και είδη ξυρίσματος. Μποϋκοταρίστηκαν, επίσης, τα αγγλικά κυβερνητικά σχολεία, η Κρατική Υπηρεσία Ραδιοφωνίας και το κυβερνητικό λαχείο. Κορύφωση της Παθητικής Αντίστασης αποτελούσαν δύο διαταγές. Πρώτα, η διαταγή για αφαίρεση όλων των αγγλικών πινακίδων και διαφημίσεων από τα καταστήματα και η αντικατάστασή τους με ελληνικές, ώστε η ελληνική Κύπρος να παρουσιάζει ελληνοπρεπή όψη. Δεύτερο κορυφαίο γεγονός ήταν η δημιουργία «Διαιτητικών Επιτροπών» στις οποίες θα προσέφευγαν οι Έλληνες οι οποίοι είχαν νομικές διαφορές. Η μη προσφυγή στην αγγλική «δικαιοσύνη», με όλα όσα αυτό υπονοούσε, ήταν κορυφαία πράξη ανυπακοής. 

Η αποτελεσματικότητα της Παθητικής Αντίστασης και ο ενθουσιασμός με τον οποίον οι Κύπριοι αγκάλιασαν τη νέα μορφή αγώνα ήταν χειροπιαστή και μετρήσιμη. Κατά τους πρώτους πέντε μήνες του 1958, σε σύγκριση με τους πέντε πρώτους μήνες του 1957, οι εισαγωγές από τη Βρετανία και τις άλλες χώρες της κοινοπολιτείας είχαν ελαττωθεί κατά 3.000.000 λίρες. Ακόμα και οι ίδιοι οι Άγγλοι καταμαρτυρούσαν με τον πλέον εύγλωττο τρόπο τη ζημιά που η Παθητική Αντίσταση είχε προξενήσει. Δήλωση Βρετανού επιχειρηματία στο αμερικανικό περιοδικό Τάιμς της 17ης Μαρτίου 1958 είχε ως εξής: «Μου φαίνεται πως η Π. Αντίστασις, όπως στις Ινδίες κατά την εποχήν του Γκάντι, θα μας στείλη να ξαπλώσουμε όλους στες γραμμές του σιδηροδρόμου… Σαν να είναι χειρότερα τώρα». 

X.A.A.




Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 2:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.