Τα πελώρια πέτρινα κεφάλια βάρους μεταξύ 12 και 80 τόνων αποτελούν το σήμα-κατατεθέν του νησιού, με τους επιστήμονες να αναρωτιούνται εδώ και αιώνες για τον τρόπο που ένας αρχαίος πολιτισμός ενός απομακρυσμένου νησιού μπόρεσε να τα μετακινήσει στη θέση τους.
Χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό τρισδιάστατης μοντελοποίησης και πειραμάτων στην πραγματική ζωή, οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι τα αγάλματα «περπατούσαν» πραγματικά μέχρι τον τελικό προορισμό τους.
Αφού μελέτησαν σχεδόν 1.000 από τα κεφάλια – γνωστά ως μοάι – οι ανθρωπολόγοι διαπίστωσαν ότι οι κάτοικοι του Ράπα Νούι (όπως ονομάζεται στην τοπική γλώσσα το νησί) πιθανότατα χρησιμοποιούσαν σχοινιά για να κουνάνε τα αγάλματα σε ζιγκ-ζαγκ μοτίβο.
Αυτή η τεχνική θα επέτρεπε σε μικρές ομάδες ανθρώπων να μετακινήσουν τα τεράστια μοάι σε μεγάλες αποστάσεις με σχετικά μικρή προσπάθεια.
Τα αγάλματα «περπάτησαν»
Ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, καθηγητής Καρλ Λίπο, του Πανεπιστημίου Binghamton, λέει: «Μόλις το βάλεις σε κίνηση, δεν είναι καθόλου δύσκολο – οι άνθρωποι το τραβούν με το ένα χέρι. Εξοικονομεί ενέργεια και κινείται πολύ γρήγορα, το δύσκολο είναι να το κουνήσεις αρχικά».
Προηγουμένως, οι ανθρωπολόγοι πίστευαν ότι τα μοάι πρέπει να είχαν τοποθετηθεί σε οριζόντια θέση και να είχαν μεταφερθεί μέχρι τον προορισμό τους.
Αυτό θα ήταν μια εξαιρετικά επίπονη εργασία που θα απαιτούσε μεγάλο αριθμό ανθρώπων και θα ήταν σχεδόν αδύνατο για μερικά από τα μεγαλύτερα κεφάλια.
Ωστόσο, υπάρχουν πλέον όλο και περισσότερες ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι οι κάτοικοι του Ράπα Νούι είχαν βρει μια πιο έξυπνη λύση.
Αυτό το διάγραμμα απεικονίζει την τεχνική «περπατήματος», με την οποία τα μοάι μετακινούνταν κατά μήκος προετοιμασμένων δρόμων με εναλλασσόμενες πλευρικές έλξεις σχοινιών, διατηρώντας παράλληλα μια κλίση 5-15° προς τα εμπρός.
Συνδέοντας σχοινιά και στις δύο πλευρές του κεφαλιού και τραβώντας τα μπρος-πίσω, τα μοάι μπορούν να ταλαντεύονται από τη μία πλευρά στην άλλη και να μετακινούνται προς τα εμπρός με μια κίνηση που μοιάζει με «περπάτημα».
Ο καθηγητής Λίπο και ο συνεργάτης του, καθηγητής Τέρι Χαντ, από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, είχαν προηγουμένως δοκιμάσει τη θεωρία τους για το περπάτημα σε μικρότερα μοντέλα, αλλά ήθελαν να δουν πώς θα λειτουργούσε για τα μεγαλύτερα μοάι.
Σχεδιασμένα για τη μεταφορά τους
Πρώτα, οι ερευνητές δημιούργησαν ένα λεπτομερές τρισδιάστατο μοντέλο ενός κεφαλιού μοάι για να διερευνήσουν ποια χαρακτηριστικά τους βοηθούσαν να περπατούν.
Ανακάλυψαν ότι τα πελώρια αγάλματα φαίνεται να έχουν σχεδιαστεί προσεκτικά με γνώμονα το περπάτημα.
Η μεγάλη βάση τους σε σχήμα D και η προς τα εμπρός κλίση τους τα καθιστούν πιο πιθανό να κινούνται προς τα εμπρός σε ζιγκ-ζαγκ μοτίβο όταν ταλαντεύονται από τη μία πλευρά στην άλλη.
Η ομάδα δημιούργησε τρισδιάστατα μοντέλα των μοάι για να προσδιορίσει τα μοναδικά χαρακτηριστικά που τους επέτρεπαν να «περπατούν».
Επιτυχημένη δοκιμή
Για να δοκιμάσουν αυτή τη θεωρία στον πραγματικό κόσμο, ο καθηγητής Λίπο και ο καθηγητής Χαντ κατασκεύασαν ένα αντίγραφο κεφαλιού βάρους 4,35 τόνων με βάση το τρισδιάστατο μοντέλο τους.
Ακριβώς όπως τα πραγματικά, αυτό το μοντέλο είχε βάση σε σχήμα D και το χαρακτηριστικό κέντρο βάρους που κλίνει προς τα εμπρός.
Με μια ομάδα μόλις 18 ατόμων, οι ερευνητές κατάφεραν να μετακινήσουν το μοάι 100 μέτρα σε μόλις 40 λεπτά – πολύ πιο γρήγορα από προηγούμενες προσπάθειες.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αυτό είναι μια εξαιρετικά ισχυρή απόδειξη ότι τα μεγαλύτερα κεφάλια μοάι πρέπει να μετακινήθηκαν με περπάτημα.
Ο καθηγητής Λίπο δήλωσε: «Η φυσική έχει νόημα. Αυτό που είδαμε πειραματικά λειτουργεί στην πραγματικότητα. Και όσο μεγαλώνει, εξακολουθεί να λειτουργεί. Όλα τα χαρακτηριστικά που παρατηρούμε σχετικά με τη μετακίνηση των γιγαντιαίων κεφαλών γίνονται όλο και πιο συνεπή όσο μεγαλώνουν, επειδή γίνεται ο μόνος τρόπος για να τις μετακινήσεις».
Αυτή η νέα επιστημονική απόδειξη συνάδει ακόμη και με τις προφορικές παραδόσεις που έχουν διασωθεί στο νησί, οι οποίες περιγράφουν τα κεφάλια να «περπατούν» από το λατομείο όπου κατασκευάστηκαν μέχρι τις τελικές τους θέσεις.
Δρόμοι των αγαλμάτων
Για να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τη θεωρία, η μελέτη εξέτασε επίσης το δίκτυο των «δρόμων μοάι» που διασχίζουν το νησί.
«Κάθε φορά που μετακινούν ένα άγαλμα, μοιάζει σαν να φτιάχνουν ένα δρόμο. Ο δρόμος είναι μέρος της μετακίνησης του αγάλματος», λέει ο καθηγητής Λίπο.
Αυτά τα ειδικά διαμορφωμένα μονοπάτια πιστεύεται ότι φτιάχτηκαν ειδικά για να επιτρέπουν τη μετακίνηση των κεφαλών των μοάι σε μεγάλες αποστάσεις, και το σχήμα τους είναι ιδανικό για «περπάτημα».
Με πλάτος περίπου 4,5 μέτρα και κοίλο προφίλ, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το συγκεκριμένο σχήμα αυτών των δρόμων βοηθούσε στη σταθεροποίηση των κεφαλών και τις έκανε πιο πιθανό να προχωρούν προς τα εμπρός.
Τα μοάι που έπεσαν στο πλάι του δρόμου κατά τη μεταφορά τους έχουν ακόμη και σημάδια ότι οι άνθρωποι προσπάθησαν να τα σηκώσουν σκάβοντας κάτω από τα «πόδια» τους.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό είναι μια άλλη ισχυρή ένδειξη ότι οι κάτοικοι του Ράπα Νούι γνώριζαν ότι το περπάτημα ήταν ο καλύτερος τρόπος για να μετακινήσουν τα μεγάλα αγάλματά τους.
Ο καθηγητής Λίπο ανέφερε: «Αυτό δείχνει ότι οι κάτοικοι της Ράπα Νούι ήταν απίστευτα έξυπνοι. Το κατάλαβαν αυτό. Έτσι, πραγματικά τιμάται αυτός ο λαός, λέγοντας, κοιτάξτε τι κατάφεραν να επιτύχουν, και έχουμε πολλά να μάθουμε από αυτούς σε αυτά τα θέματα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου