ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΗ-ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΨΗ (Β ΜΕΡΟΣ)

συνέχεια από το Α μέρος

Του Ιωάννη Ν. Μαρκά,
πτυχιούχου Θεολογίας Α.Π.Θ. (M. Th.)

Γιατί η ομοφυλοφιλία αποτελεί άρνηση της ανθρώπινης οντολογίας και φυσιολογίας 

Κάθε αμάρτημα επιφέρει ορισμένες σοβαρές ψυχοσωματικές επιπτώσεις στον άνθρωπο εκείνον που το διαπράττει. Από τα θανάσιμα όμως αμαρτήματα, το πλέον σοβαρό ως προς τις επιπτώσεις, είναι το αμάρτημα της πορνείας. Ενθυμούμενοι τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακας, φέρνουμε στο νου μας τη σοφή διαπίστωσή του πως δεν είναι καθόλου τυχαίο που, ενώ για τα άλλα αμαρτήματα συνηθίζουμε να λέμε ότι ο τάδε έσφαλε, στα σαρκικά συνηθίζουμε να λέμε ότι ο τάδε έπεσε [18]. Και τούτο διότι, κατά τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, οποιοδήποτε άλλο αμάρτημα κι αν διαπράξει ο άνθρωπος είναι αμάρτημα που διαπράττεται εκτός του ανθρωπίνου σώματος, σε αντίθεση με το αμάρτημα της πορνείας που μολύνει όσο κανένα άλλο τη σάρκα και επιφέρει σημαντική φθορά στη φύση του σώματος [19]. Ο τελών λοιπόν την πορνεία δεν διαφέρει σε τίποτα από ένα ράκος, επειδή από το σώμα του έχει απολεσθεί κάθε ευσέβεια και έχει καταντήσει κατοικητήριο όλων των δαιμόνων. Όπως προσθέτει χαρακτηριστικά ο ιερός Χρυσόστομος, «εις αυτό ο διάβολος την ιδίαν απομάσσεται σήψιν» [20].

Όμως κι αυτό το ίδιο το αμάρτημα της πορνείας υπόκειται σε μία αξιολογική διαβάθμιση. Διότι, όπως ήδη έχει λεχθεί ανωτέρω, υπάρχει η πορνεία που κινείται στο χώρο του κατά φύσιν, με την οργανική έννοια [21] και υπάρχει η πορνεία που κινείται στο χώρο του παρά φύσιν. Σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία εντάσσεται η ομοφυλοφιλία, η οποία αποτελεί, κατά τον ιερό Χρυσόστομο, τον κολοφώνα των αμαρτημάτων. Και για ποιο λόγο αποτελεί τον κολοφώνα, δηλαδή το αποκορύφωμα των αμαρτημάτων, πολύ πάνω κι από ειδεχθείς πράξεις, όπως ο φόνος π.χ.; Διότι συνιστά μία ευθεία ύβρη απέναντι στο πιο τέλειο δημιούργημα του Θεού που είναι ο άνθρωπος, ο οποίος κατ’ εντολήν του Τριαδικού Θεού επλάσθη «κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν» [22].

Και είναι τόσο πολύ βαρύ παράπτωμα αυτό, θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος; Σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας, ναί είναι, γιατί σε μία περίπτωση φόνου για παράδειγμα, μπορεί να συντρέχουν ένα σωρό ελαφρυντικά: «εν βρασμώ ψυχής», λόγοι αυτοάμυνας, ψυχολογικά προβλήματα, δαιμονισμοί κ.α. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί πως σε μια τέτοια περίπτωση, όπως είναι η αφαίρεση μιας ανθρώπινης ζωής, η μετάνοια για τους δολοφόνους είναι πολύ πιο εύκολη και συχνή, επειδή το φριχτό αποτέλεσμα αυτής της θανάσιμης αμαρτίας είναι αρκετό για να βασανίσει και να σωφρονίσει τον εγκληματία.

Αντιθέτως, στο αμάρτημα της ομοφυλοφιλίας τις περισσότερες φορές, ούτε καν περνάει από το μυαλό του ενεργούντος την πράξη πως είναι κι εκείνος σωματοκτόνος και ότι μάλιστα η δική του η θέση είναι πολύ πιο επιβαρυντική από κείνη του φονιά, καθότι η δική του η πράξη συνοδεύεται από δαιμονική αναίδεια και ανταρσία, όχι μόνο προς τη δημιουργία, αλλά και απέναντι σε αυτόν τον ίδιο τον Δημιουργό. Εάν ένας κοινός δολοφόνος αποσπά την ψυχή από το σώμα για μία φορά, ο εραστής της ομοφυλοφιλίας «δολοφονεί» κατ’ επανάληψη και το σώμα και τη ψυχή, κατά τον ιερό Χρυσόστομο [23]. Συν τοις άλλοις, καταντά προδότης της ίδιας του της φύσεως, από τη στιγμή που ούτε δύναται να αποκτήσει κατά τρόπο οντολογικό τη φύση που επιθυμεί, αλλά ούτε προσπαθεί να διατηρήσει και εκείνη που είχε. 

Αλλά ας επιστρέψουμε στη θεϊκή εντολή, της του ανθρώπου πλάσεως, κατ’ εικόνα Θεού και καθ’ ομοίωσιν. Κι ας αποδομήσουμε το έωλο και φαιδρό επιχείρημα της εποχής μας περί δήθεν υπάρξεως τρίτου φύλου. Γράφει λοιπόν ο θεόπτης προφητάναξ Μωυσής στο βιβλίο της Γενέσεως, κατά τρόπο ρητό, μην αφήνοντας περιθώρια παρερμηνείας, σε ό, τι αφορά το φύλο του ανθρώπου: «καὶ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς.» [24]. 

Να λοιπόν η κατεδάφιση αυτού του καινοφανούς θεωρήματος, διά του θεοπνεύστου λόγου της Αγίας Γραφής. Άνδρα και γυναίκα εποίησε τον άνθρωπο ο Θεός, θα μας πει με απόλυτο τρόπο ο Μωυσής. Και ήδη ανιχνεύσαμε πιο πάνω, με την αρωγή του αγίου Γρηγορίου Νύσσης, το λόγο ύπαρξης των δύο φύλων. Και έρχεται κι ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός να επικυρώσει τα λεχθέντα του αγίου Νύσσης και να επαναλάβει πως ο λόγος δημιουργίας αρσενικού και θηλυκού, ήταν η αγαπητική πρόνοια του Θεού, ο οποίος, χάρη στην προγνωστική του δύναμη, γνώριζε προ καταβολής κόσμου ότι ο άνθρωπος πρόκειται να πέσει στην παράβαση και στο επιτίμιο του θανάτου και έτσι κατ’ αυτόν τον σοφότατο τρόπο έδωσε διέξοδο στο θέμα της διαιώνισης του ανθρωπίνου γένους [25].

Είναι αξιοσημείωτο δέ, σύμφωνα με τον άγιο Συμεών το Νέο Θεολόγο, πως αυτή η διευκρίνιση των δύο φύλων δίδεται προτού ακόμη δημιουργηθεί η Εύα, για τον απλούστατο λόγο ότι βρίσκεται στην πλευρά του Αδάμ και συνυπάρχει εξ αρχής μαζί του [26]. Έτσι λοιπόν ο Θεός έκρινε πως «οὐ καλὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον μόνον· ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ᾿ αὐτόν.» [27]. Και ποιος έπρεπε να είναι ο βοηθός αυτού; Μήπως θα μπορούσε να είναι κάποιο από τα ζώα; Όχι φυσικά, διότι κατά τη διαδικασία της ονοματοδοσίας των ζώων «τῷ δὲ Ἀδὰμ οὐχ εὑρέθη βοηθὸς ὅμοιος αὐτῷ.» [28] Αυτό εκτιμούμε, πως αποτελεί κι ένα δυνατό επιχείρημα ενάντια και στη διαστροφή της κτηνοβασίας ή της αρρωστημένης κτηνοφιλίας-συντροφικότητας με ζώα, που επικρατεί σήμερα στον χρεωκοπημένο πνευματικά δυτικό κόσμο και που αποτελεί το επόμενο κάστρο-ατομικών δικαιωμάτων που πρέπει να πέσει. 

Στο σημείο λοιπόν αυτό, όλοι οι άγιοι ερμηνευτές τονίζουν ιδιαιτέρως τη μοναξιά που ένιωθε ο Αδάμ στον Παράδεισο και την άμεση ανταπόκριση του Θεού σε αυτή την έλλειψη. Και τι έπραξε ο Θεός κατά τους Αγίους Πατέρες για να λύσει το πρόβλημα της ελλείψεως συντροφικότητας του Αδάμ; Δεν δημιούργησε έναν «δεύτερο Αδάμ», άνθρωπο του ιδίου φύλου δηλαδή, αλλά δημιούργησε αυτό που θα τον συνεπλήρωνε ψυχοσωματικά. Κι αυτό το δημιούργημα ήταν η γυναίκα! 

Ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας ανατέμνει και αποδεικνύει, κατά τρόπο αξονικό, το άρτιον και ισχυρόν του ψυχοσωματικού δεσμού μεταξύ άνδρα και γυναίκας. Μας λέει λοιπόν, πως το μυστικό αυτού του πανίσχυρου δεσμού κρύβεται στον τρόπο δημιουργίας της γυναίκας. Διότι, ο Θεός στην περίπτωση της Εύας δεν έλαβε χώμα, όπως έπραξε στην περίπτωση του Αδάμ, αλλά πήρε μία από τις πλευρές τις δικές του και τη χρησιμοποίησε ως βάση και θεμέλιο για τη γυναικεία φύση [29]. Κι αυτό το έκανε, όχι λόγῳ έλλειψης κάποιας ύλης, άλλωστε και μόνο η βούληση-προσταγή του Θεού έφτανε για να δημιουργηθεί κάτι εκ του μηδενός, αλλά επειδή θέλησε να τοποθετήσει το δεσμό τους στη φύση της ομόνοιας [30]. 

Συμπληρωματικές πληροφορίες επ’ αυτού μας δίνει κι ο άγιος Ισίδωρος Πηλουσιώτης [31], ο οποίος αιτιολογεί ακόμα και το λόγο που το νεώτερο δημιούργημα έλαβε το όνομα γυνή, εξηγώντας με απλοϊκό τρόπο πως η ρίζα της λέξης γυνή προέρχεται από την γονή. Τούτη η ερμηνεία προκύπτει, διότι η γυνή έγινε από τον άνδρα της [32], ο οποίος επρόκειτο να την κάνει γόνιμη, μέσα από τη φυσική διαδικασία ενώσεως μεταξύ ανδρός και γυναικός. Η προαγωγή αυτή της ένωσης οδηγεί στην παιδοποιία και για το λόγο αυτό της γονιμότητας, αυτοί που γενούν παιδιά λέγονται γονείς. Επομένως, κάνοντας μία επικαιροποίηση αυτής της ερμηνευτικής προσέγγισης από τον άγιο Ισίδωρο, ως γονείς δεν μπορούν να ονομάζονται οποιοιδήποτε, ει μη μόνον εκείνοι που μέσα από τη νόμιμη κατά Θεόν ψυχοσωματική ένωση, παράγουν με τρόπο φυσικό τέκνα. Κι αυτό το προνόμιο το έχουν μόνο τα ετερόφυλα ζεύγη κι όχι τα ομόφυλα, που στην εποχή μας ζητούν αναιδώς και ανερυθριάστως να διαταράξουν ακόμα και αυτή τη φυσική σχέση ανατροφής γονέων-παιδιών. 

Έπλασε συνεπώς τη γυναίκα ο Θεός και ο ίδιος ακολούθως «ἤγαγεν αὐτὴν πρὸς τὸν Ἀδάμ.» [33]. Αυτή η κίνηση του Θεού, να φέρει ο ίδιος τη γυναίκα και να την τοποθετήσει ως βοηθό-σύντροφο πλάι στον άνδρα, σε συνδυασμό και με όσα αναλύθηκαν ανωτέρω, καταδεικνύει και την ερμηνεία του επόμενου στίχου της Γενέσεως, σχετικά με τον στενό δεσμό του άνδρα μετά της γυναικός αυτού, ο οποίος υπέρκειται παντός άλλου συγγενικού δεσμού, ακόμη κι αυτού μεταξύ των γονέων και των τέκνων. Και σφραγίδα τούτης της ανωτερότητας, που έχει αυτός ο δεσμός, είναι το οντολογικό γεγονός πως «ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν.» [34]. 

Όλα αυτά έχουν διαχρονική σημασία για την ανθρώπινη οντολογία και ζωή, κάτι που πιστοποιείται κι από το γεγονός πως επικαιροποιήθηκαν μετά την έλευση του Λυτρωτή και Σωτήρα του ανθρωπίνου γένους, Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Όταν δηλαδή, οι οντολογικές αυτές προϋποθέσεις, περιελήφθησαν ως ευχές της Εκκλησίας στο Μέγα Μυστήριο του Γάμου, όπου καλείται πλέον το ανδρόγυνο ζεύγος της μετά Χριστόν εποχής, να μην εξαντλεί αυτή την ενότητα σε μια αφηρημένη ψυχοσωματική ολοκλήρωση, αλλά να προαχθεί με τη Χάρη του Θεού και να φτάσει στην πνευματική ολοκλήρωση και ενότητα, να αγιάσει και να καταστήσει αμόλυντη την κοίτη του γάμου και εν τέλει το ζεύγος να καταξιωθεί να γίνει «ένα εν Χριστώ» [35]!

Τίποτα λοιπόν από το Θεό δεν αφέθηκε στην τύχη του στο θέμα της δημιουργίας του ανθρώπου και απόδειξη τρανή είναι αυτή η ψυχοσωματική ολοκλήρωση ανάμεσα στα δύο φύλα. Και πράγματι, όσον αφορά το ψυχικό κομμάτι, ο δυναμισμός και η τραχύτητα του άνδρα συνεπληρώθησαν από την τρυφερότητα και την ευαισθησία της γυναίκας. Αλλά και σωματικά, η συμπλήρωση μεταξύ των δύο φύλων είναι εξίσου θαυμαστή, καθότι ο πάνσοφος Δημιουργός, που εποίησε τα πάντα «καλὰ λίαν» [36], φρόντισε μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια στο θέμα της ανθρώπινης φυσιολογίας. 

Έτσι λοιπόν, εάν θελήσουμε να γίνουμε ακόμα πιο παραστατικοί, η σωματική ένωση μεταξύ ανδρός και γυναικός κινείται με απολυτότητα στο κατά φύσιν της Δημιουργίας και τούτο διότι, με βάση τις αρχές της ανθρώπινης φυσιολογίας, τα γενετήσια όργανα των δύο φύλων επιφέρουν με πάσαν ακρίβεια το «εις σάρκα μίαν» και ατράνταχτο αποδεικτικό στοιχείο αυτής της φυσικότατης πράξεως είναι, όπως αναφέραμε ήδη, η προαγωγή που έχουμε ως αποτέλεσμα με τη διαιώνιση του ανθρωπίνου γένους. Ασφαλώς εννοείται ότι αυτή η γενετήσια πράξη, δεν αφορά μόνο το σωματικό πεδίο, αλλά έχει και τις ευεργετικές ψυχικές-συναισθηματικές διαστάσεις, όταν το ζευγάρι ζεί και δρά κατά Θεόν.

Αντιθέτως σε μια ομοφυλοφιλική πράξη, τα άτομα του ίδιου φύλου παραβιάζουν πρωτίστως αυτή την ίδια την ανθρώπινη φυσιολογία, από τη στιγμή που, κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής υποκρίνονται ή φαντασιώνονται το ανύπαρκτο-αντίθετο φύλο από το δικό τους. Μέσα από την εξαπάτηση του ίδιου τους του εαυτού, προσπαθούν να πείσουν και να πειστούν ότι δήθεν εμφιλοχωρεί ένα «τρίτο φύλο», το οποίο όμως οντολογικά-κατασκευαστικά είναι παντελώς ανύπαρκτο και φανταστικό. Για το λόγο αυτό, η σεξουαλική πράξη μεταξύ δύο ατόμων του ιδίου φύλου θεωρείται ως παρά φύσιν μίξη, η οποία ικανοποιεί μόνο τη σαρκική πλεονεξία του ατόμου. Ουσιαστικά πρόκειται για μετάλλαξη της φυσικής σχέσης, θα μας πει ο ιερός Χρυσόστομος, όπου οι άνδρες αφήνουν τη φυσική χρήση της γυναίκας και αντιστοίχως οι γυναίκες αφήνουν τη φυσική χρήση του άνδρα [37].

Το αποτέλεσμα αυτής της μετάλλαξης, συνεχίζει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, παραβιάζει κατάφορα το νόμο του Θεού, ο οποίος παρήγγειλε ξεκάθαρα τα δύο έτερα φύλα, ο άνδρας και η γυναίκα, να γίνουν ένα. Και γίνονται ένα, μέσα από την επιθυμία της συνουσίας, οπότε και ενώνονται τα φύλα μεταξύ τους κατά τρόπο πραγματικό και φυσικό. Καταστρέφοντας, ή μάλλον διαστρέφοντας όμως την επιθυμία αυτή ο διάβολος και μεταφέροντάς την με άλλο τρόπο στην οδό του παρά φύσιν, κατόρθωσε, όχι μόνο να μην υπάρχει ένωση, αλλά να ξεχωρίσει τα φύλα, αντίθετα από το νόμο του Θεού. Έτσι, αντί να πραγματώνεται το «έσονται οι δύο εις σάρκα μία», δηλαδή οι δύο φύσεις να είναι σάρκα μία, ο διάβολος χωρίζει τη μία φύση σε δύο σάρκες. Αυτή ακριβώς η παραφροσύνη φέρνει σε τέτοιο σημείο τον ιερό Χρυσόστομο να ομολογήσει πως η πορνεία κατά φύσιν δεν είναι τίποτα μπροστά στην παρά φύσιν πορνεία, ήτοι την ομοφυλοφιλία. Τεκμηριώνει δέ αυτό τον ισχυρισμό του λέγοντας πως η κατά φύσιν πορνεία, τουλάχιστον, όπως φανερώνει και το όνομά της, δεν παραβιάζει τους νόμους της φύσης, σε αντίθεση με την ομοφυλοφιλία που τους ισοπεδώνει. Κατ’ αυτό τον τρόπο, η ανθρώπινη φύση υποβιβάζεται ακόμη και κάτω από τα άλογα ζώα, γιατί πουθενά δεν υπάρχει τέτοια σχέση σε αυτά, αλλά η φύση τους γνωρίζει καλά τους δικούς της νόμους. 

Δεν είναι τυχαίο επομένως που το σύνολο των Αγίων Πατέρων χαρακτηρίζει το αμάρτημα της ομοφυλοφιλίας ως μιαρό βδέλυγμα, που δεν επιδέχεται εύκολα συγχώρηση [38], επιβεβαιώνοντας το αγιογραφικό χωρίο «βδέλυγμα Κυρίω διεστραμμέναι οδοί» [39]. Έχοντας ως γνώμονα όμως τα όσα αναλύθηκαν μέχρι τώρα για την ομοφυλοφιλία, αντιλαμβάνεται κανείς πως όλη αυτή η αυστηρότητα που επέδειξαν οι Άγιοι, όλων των αιώνων, απέναντι σε αυτή τη διαστροφή, υπήρξε πέρα για πέρα δικαιολογημένη, από τη στιγμή που έχουμε να κάνουμε με ένα αμάρτημα που: 

α. βλασφημεί τον ίδιο τον Δημιουργό, 
β. διαστρέφει τη βασική αρχή της δημιουργίας περί ανθρώπου, απορρίπτοντας την ανθρώπινη οντολογία και φυσιολογία και αντιβαίνοντας όλους τους φυσικούς νόμους, 
γ. προκαλεί διάλυση του κόσμου και της παραδοσιακής οικογένειας, μεταβάλλοντας τα κατά φύσιν σε παρά φύσιν [40] και 
δ. παρουσιάζει παραπλανητικώς τα παρά φύσιν ως μία κατά φύσιν πτυχή της ανθρώπινης οντολογίας.

συνεχίζεται 

Παραπομπές του Β μέρους 

[18] Αγίου Ιωάννου Σιναΐτου, ΚΛΙΜΑΞ, Λόγος ΙΕ΄, Περί Αγνείας, Ι. Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 1999, σελ. 216.
[19] Στην πραγματικότητα, ο ιερός Χρυσόστομος, στο σημείο αυτό, ερμηνεύει το χωρίο του Αποστόλου Παύλου «φεύγετε τὴν πορνείαν. πᾶν ἁμάρτημα ὃ ἐὰν ποιήσῃ ἄνθρωπος ἐκτὸς τοῦ σώματός ἐστιν, ὁ δὲ πορνεύων εἰς τὸ ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει.», Α΄ Κορ. στ΄ 18.
[20] Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις το, «Πάν αμάρτημα, ο εάν ποιήση άνθρωπος, εκτός του σώματος εστίν», PG64, 465.
[21] Στο σημείο αυτό να διευκρινίσουμε πως ακόμα και η συνήθης πορνική σχέση μεταξύ ανδρός και γυναικός αποτελεί μία παρά φύση κατάσταση, με την έννοια πως κάθε τι που κινείται έξω από το κατά φύση της δημιουργίας είναι μία παρά φύση κατάσταση και άρα αμαρτία. «Μόνο η αμαρτία είναι παρά φύση, που είναι εκούσιο και αυθαίρετο, κάκιστο πάθος και φθορά της ψυχής», θα μας πει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός (PG95, 109). Επομένως, ο εσκεμμένος διαχωρισμός που κάνουν οι Πατέρες ανάμεσα σε κατά φύσιν και παρά φύσιν πορνεία, γίνεται καθαρά με όρους ανθρώπινης φυσιολογίας και βιολογίας, με σκοπό να παρουσιαστεί, όχι η δικαίωση της «φυσιολογικής» πορνείας, αλλά το μέγεθος της ανατροπής αυτής της ίδιας της δημιουργίας από την παρά φύσιν πορνεία.
[22] Γεν. 1, 26
[23] Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ε΄.=Δ΄. «Διά τούτο παρέδωκεν αυτούς ο Θεός εις πάθη ατιμίας κτλ.», PG60, 415.
[24] Γεν. 1, 27
[25] Αγίου Ιωάννου Δαμασκηνού, Περί παρθενίας, PG94, 1205.
[26] Αγίου Συμεών Νέου Θεολόγου, α. Μερική φυσιολογία για την κτίση του κόσμου και την πλάση του Αδάμ, ΕΠΕ, τόμος 19Β, σελ. 104-112.
[27] Γεν. 2, 18
[28] Γεν. 2, 20
[29] Για το λόγο αυτό ο Αδάμ δεν τρόμαξε, ούτε ένιωσε έκπληξη όταν είδε ενώπιόν του την Εύα για πρώτη φορά, αντιθέτως την αναγνώρισε αμέσως και αναφώνησε «τοῦτο νῦν ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων μου καὶ σὰρξ ἐκ τῆς σαρκός μου», Γεν. 2, 23.
[30] Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Δ΄. Γιατί δημιούργησε τη γυναίκα από την πλευρά του Αδάμ, PG75, 1421.
[31] Αγίου Ισίδωρου Πηλουσιώτη, 243. Στον Ευδαίμονα. Στο χωρίο «Αυτή θα ονομασθεί γυναίκα επειδή έγινε από τον άνδρα της», PG78, 921.
[32] Γεν. 2, 23 «αὕτη κληθήσεται γυνή, ὅτι ἐκ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς ἐλήφθη αὕτη».
[33] Γεν. 2, 22
[34] Γεν. 2, 24
[35] Όλα αυτά επαναλαμβάνουμε καθίστανται νόμιμα πνευματικώς μόνο μέσα στο μυστήριο του Γάμου, το οποίο τελείται «εἰς Χριστὸν καὶ εἰς τὴν ἐκκλησίαν.» (Εφεσ. ε΄ 32). Εκεί που το ανδρόγυνο καλείται να αθληθεί και να ασκηθεί στην παλαίστρα του οικογενειακού βίου και να εκπληρώσει, μέσα από τις χαρές, τις θλίψεις και τους πειρασμούς του παρόντος βίου, την σωτηριολογική του πορεία. Σε μία τέτοια επιτυχημένη -ως προς το σωτηριολογικό σκέλος- πορεία, η δυαδική σχέση του ζευγαριού, αναβαθμίζεται κατά χάριν και αγιοπνευματικώς σε τριαδική σχέση, συμπορευόμενοι στη σχέση τους με τον Χριστό και προγευόμενοι της μελλούσης βασιλείας των Ουρανών «εδώ και τώρα» με τη μορφή αρραβώνα.
[36] Γεν. 1, 31
[37] Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ε΄.=Δ΄. «Διά τούτο παρέδωκεν αυτούς ο Θεός εις πάθη ατιμίας κτλ.», PG60, 415.
[38] Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, μβ΄. Εξαναστάντες δέ οι άνδρες επέβλεψαν επί πρόσωπον Σοδόμων και Γομόρρας, PG54, 385.
[39] Παροιμ. 11, 20
[40] Διαταγές των Αποστόλων, Περί παιδεραστίας, πορνείας και μοιχείας και αποφυγής αυτών, PG1, 984.

πηγή