12 Οκτωβρίου 2019

Το τοπίο στο ασφαλιστικό μετά τις αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας

Γράφουν οι Σάββας Ρομπόλης-Βασίλης Μπέτσης
Η μνημονιακή νομοθεσία (2010-2016) στην Ελλάδα για την κοινωνική ασφάλιση δεν δημιούργησε μόνο εννοιολογικές συγχύσεις (π.χ. το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης ορίζεται ως δημοσιονομικό αντί ως κοινωνικό-οικονομικό ζήτημα, η βασική σύνταξη ορίζεται ως κοινωνική-ασφαλιστική ή ως προνοιακή παροχή;). Έκανε πολλά περισσότερα. Αποσύνδεσε εισφορές-παροχές, διέρρηξε τη σχέση εισφορών-ανταπόδοσης, αύξησε το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης και τον χρόνο ασφάλισης, συνέβαλε στη διχοτόμηση της σύνταξης σε βασική (από το 2016 ονομάζεται εθνική) και αναλογική κ.α.
Επίσης, συντέλεσε στη μετατόπιση από την κρατική ευθύνη στην ατομική, δηλαδή στον ασφαλισμένο, με το σύστημα των νοητών ατομικών λογαριασμών. Ας προσθέσουμε και την μείωση των επικουρικών συντάξεων. Μια ακόμη συνέπεια της μνημονιακής νομοθεσίας ήταν η συμβολή της στον σταδιακό περιορισμό της κρατικής χρηματοδότησης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης (18 δισ. ευρώ το 2009, 9 δισ. ευρώ το 2019) και στην κατάργηση της κρατικής χρηματοδότησης στην επικουρική ασφάλιση. Και δεν είναι μόνο αυτά.

Η μνημονιακή νομοθεσία συνέβαλε στη μείωση των συνταξιοδοτικών παροχών κατά 65 δισ. ευρώ (στο διάστημα 2010-2018 κατά 45% περίπου), στον καθορισμό ελάχιστων παροχών με βάση τις δημοσιονομικές δυνατότητες, στην εφαρμογή της ρήτρας του μηδενικού ελλείμματος, στην μείωση των δαπανών της φαρμακευτικής και υγειονομικής περίθαλψης και στον διοικητικό, κατά βάση, χαρακτήρα της ενοποίησης των ασφαλιστικών ταμείων.

Παράλληλα, η μνημονιακή νομοθεσία υπέταξε το κοινωνικό-ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μας στις ανάγκες της κρίσης χρέους, καθώς και στους δημοσιονομικούς περιορισμούς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης να λειτουργεί ως μηχανισμός προσαρμογής στις κατευθύνσεις --και στις ασκούμενες πολιτικές-- της εσωτερικής υποτίμησης.

Όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος, η εφαρμογή των συγκεκριμένων πολιτικών επέφερε σημαντική αύξηση των συνταξιοδοτικών δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ (από 13,7% του ΑΕΠ το 2009 σε 16,2% του ΑΕΠ το 2060), λόγω της απώλειας του ΑΕΠ κατά 27% μέχρι το 2016. Έτσι προέκυψε απόκλιση από την πορεία εξυγίανσης, εξορθολογισμού και ανασύστασης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

To γεγονός αυτό αποδεικνύεται από την διαπίστωση ότι η μεγάλη καινοτομία της μνημονιακής ασφαλιστικής νομοθεσίας δεν ήταν η οικονομική βιωσιμότητα και η κοινωνική αποτελεσματικότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Ήταν το "ξεφλούδισμα" της κοινωνικής ασφάλισης, μέσω της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της σταδιακής μείωσης της κρατικής χρηματοδότησης. 

Αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας για το ασφαλιστικό

Στις συνθήκες αυτές, οι πρόσφατες (4/10/2019) αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας --σύμφωνα με έγκριτους σχολιασμούς νομικών της κοινωνικής ασφάλισης-- αναφέρονται σ' ένα τμήμα των μνημονιακών αλλαγών του Ν. 4387/2016 που κρίθηκε ως αντισυνταγματικό. Για παράδειγμα, κρίθηκαν αντισυνταγματικά:
  • Το επίπεδο εισφορών των αυτοαπασχολούμενων και των ελεύθερων επαγγελματιών. 
  • Ο επανυπολογισμός των επικουρικών συντάξεων, καθώς και αυτών που αθροιζόμενες με την κύρια σύνταξη υπερέβαιναν μηνιαίως τα 1.300 ευρώ. 
  • Το χαμηλό ποσοστό αναπλήρωσης της ανταποδοτικής σύνταξης, ιδιαίτερα των ασφαλισμένων με αρκετά χρόνια ασφάλισης, τους οποίους οδηγεί σε χαμηλά επίπεδα συντάξεων.
Παράλληλα, η Ολομέλεια του Συμβουλίου Επικρατείας έκρινε ως συνταγματική:
  • Την υπαγωγή των ασφαλιστικών ταμείων όλων των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων στον ΕΦΚΑ. 
  • Τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων με βάση την απόφαση 31/12/2014 και τις μειώσεις των κύριων συντάξεων, με δεδομένο της εκπόνησης αναλογιστικών μελετών. 
  • Την εγγύηση από το κράτος της χρηματοδότησης του κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος σε περίπτωση προβλήματος και ανάγκης χρηματοδότησης.
Ειδικότερα, το Συμβούλιο Επικρατείας απέρριψε ως εσφαλμένη και κατά παράβαση του άρθρου 22 παρ. 5 του Συντάγματος, την απαγόρευση κάθε χρηματοδότησης των επικουρικών συντάξεων από τον κρατικό προϋπολογισμό. Το επιχείρημα των δικαστών είναι ότι το κράτος έχει εγγυητική ευθύνη και σε σχέση με την επικουρική ασφάλιση, επειδή η επικουρική ασφάλιση καθιερώνεται ως υποχρεωτική και όχι ως προαιρετική, όπως ακριβώς συμβαίνει με την κύρια ασφάλιση. 

Η ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης 

Στην προοπτική αυτή --σύμφωνα με το Συμβούλιο Επικρατείας-- απαιτείται να παρασχεθεί στο νομοθέτη η δυνατότητα (αφού λάβει γνώση της ακυρωτικής απόφασης) να προβεί σε νέα, σύμφωνη με το Σύνταγμα, ρύθμιση του ζητήματος που αφορούν οι κριθείσες ως αντισυνταγματικές διατάξεις. Κατά συνέπεια, η δημόσια συζήτηση και οι ασκούμενες κοινωνικο-ασφαλιστικές πολιτικές απαιτείται να εστιαστούν σε ένα βέλτιστο δεύτερο πυλώνα, την επικουρική ασφάλιση. 

Αυτή πρέπει να στηρίζεται σε μια καλά σχεδιασμένη στρατηγική, βασιζόμενη στις αρχές της κοινωνικής ασφάλισης, των συνταξιοδοτικών οικονομικών και της αναλογιστικής επιστήμης. Αυτό σημαίνει ότι ένας κεφαλαιοποιητικός δεύτερος πυλώνας, ιδιωτικά διαχειριζόμενος, έχει αποδειχτεί ότι δεν είναι πάντα αποτελεσματικός και αποδοτικός. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε χώρες που είναι λιγότερο αναπτυγμένες και στις οποίες οι κεφαλαιαγορές δεν έχουν το απαιτούμενο βάθος και την απαιτούμενη ρευστότητα.

Επομένως, η έννοια της συνταγματικότητας στο συγκεκριμένο ζήτημα σημαίνει ότι η επικουρική ασφάλιση θα πρέπει να επανασχεδιαστεί σύμφωνα με τις αρχές της κοινωνικής ασφάλισης, δηλαδή τις αρχές της αλληλεγγύης, της ισότητας και της αναλογικότητας. Αυτές εμπεριέχονται σε ένα δημόσιο αναδιανεμητικό σύστημα καθορισμένων παροχών με κρατική εγγύηση.

Έτσι, από την άποψη αυτή, αναδεικνύεται με τον πιο εύληπτο τρόπο, ότι η Ολομέλεια του Συμβουλίου Επικρατείας δεν υπαγορεύει την ultra κεφαλαιοποίηση, την ιδιωτικοποίηση του ΕTEAEΠ (Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών), δηλαδή της επικουρικής ασφάλισης. 

Τέλος, μετά τις αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας, από οικονομική άποψη η συνταξιοδοτική δαπάνη στην Ελλάδα διαμορφώνεται --σύμφωνα με εκτιμήσεις μας-- σε επίπεδα κάτω του ανώτατου ορίου του 16,2% του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2020-2060. Πιο συγκεκριμένα, το 2020 θα είναι 14,3% του ΑΕΠ (13,4% του ΑΕΠ πριν τις αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας), το 2030 12,7% του ΑΕΠ (12% του ΑΕΠ πριν τις αποφάσεις), το 2040 13,6% του ΑΕΠ (12,9% του ΑΕΠ πριν τις αποφάσεις), το 2050 13,2% του ΑΕΠ (12,5% του ΑΕΠ πριν τις αποφάσεις) και το 2060 θα είναι 12,2% του ΑΕΠ (11,5% του ΑΕΠ πριν τις αποφάσεις).

πηγή



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 8:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.