Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,
Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,
αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ' τα ξένα βήματα,
αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο,
αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο.
Eτούτο το τοπίο είναι σκληρό σαν τη σιωπή,
Eτούτο το τοπίο είναι σκληρό σαν τη σιωπή,
σφίγγει στον κόρφο του τα πυρωμένα του λιθάρια,
σφίγγει στο φως τις ορφανές ελιές του και τ' αμπέλια του,
σφίγγει τα δόντια. Δεν υπάρχει νερό. Mονάχα φως.
Ρίτσος Γιάννης - Ρωμιοσύνη
(από τα Ποιήματα, B', Kέδρος 1961)
π. Ιωάννου Ρωμανίδη
«Ναι μεν ο Ρωμηός έχει απόλυτον πεποίθησιν εις τήν Ρωμηοσύνην του, αλλά ούτε φανατικός ούτε μισαλλόδοξος είναι καί ούτε έχει καμμίαν ξενοφοβίαν. Αντιθέτως αγαπά τούς ξένους ουχί όμως αφελώς.
Τούτο διότι γνωρίζει ότι ο Θεός αγαπά όλους τούς ανθρώπους καί όλας τάς φυλάς καί όλα τά έθνη χωρίς διάκρισιν καί χωρίς προτίμησιν. Ο Ρωμηός γνωρίζει ότι η Ρωμηοσύνη του κατέχει τήν αλήθειαν καί είναι η υψίστη μορφή τών πολιτισμών.
Αλλά κατανοεί άριστα τό γεγονός ότι ο Θεός αγαπά τόν Ρωμηόν, όχι όμως περισσότερον από τούς άλλους. Ο Θεός αγαπά τόν κάτοχον τής αληθείας αλλ' εξ ίσου αγαπά τόν κήρυκα τού ψεύδους. Αγαπά τόν άγιον, αλλ' αγαπά εξ ίσου ακόμη καί τόν διάβολον.
Διά τούτο η Ρωμηοσύνη είναι αυτοπεποίθησις, ταπεινοφροσύνη καί φιλότιμον καί όχι κίβδηλος αυτοπεποίθησις, ιταμότης καί εγωισμός. Ο ηρωϊσμός τής Ρωμηοσύνης είναι αληθής καί διαρκής κατάστασις τού πνεύματος καί όχι αγριότης, βαρβαρότης καί αρπακτικότης.
Οι μεγαλύτεροι ήρωες τής Ρωμηοσύνης συγκαταλέγονται μεταξύ των αγίων.
Η Ρωμηοσύνη διαφέρει τών άλλων πολιτισμών, διότι έχει τό ίδιον θεμέλιον διά τόν ηρωϊσμόν της ως καί διά τήν αγιωσύνην της, δηλαδή τό ρωμαίικον φιλότιμον τό οποίον δέν υπάρχει εις τόν ευρωπαϊκόν πολιτισμόν. Παρά ταύτα οι Γραικύλοι από τό 1821 μέχρι σήμερον προπαγανδίζουν ότι οφείλομεν να εγκαταλείψωμεν τήν Ρωμηοσύνην καί νά γίνωμεν Ευρωπαίοι, διότι δήθεν ο ευρωπαϊκός πολιτισμός είναι ανώτερος από τήν Ρωμηοσύνην.
...Η Ρωμηοσύνη δέν αποδεικνύεται. Περιγράφεται. Δεν χρειάζεται απολογητάς. Είναι απλώς αυτό πού είναι. Τό δέχεται κανείς ή τό απορρίπτει...
Καί σήμερον άλλοι παραμένουν Ρωμηοί, άλλοι όμως αμερικανεύουν, ρωσεύουν, φραντσεύουν, αγγλεύουν, δηλαδή γραικεύουν».
π. Ιωάννου Ρωμανίδη, Ρωμηοσύνη
Εφημερίδας «Εκκλησιαστική Παρέμβαση» της Ι.Μ.Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου
Πραγματικά Ρωμηοί
Φαίνεται καθαρά πώς το 1901 υπήρχε ακόμη οξεία αντίθεση μεταξύ εκείνων που υποστήριζαν την εκρίζωση της Ρωμηοσύνης, και εκείνων που αγωνίζονταν όπως ο Παλαμάς, να διατηρήσουν την χρήση του Ρωμηός και Ρωμηοσύνη τουλάχιστον στην δημοτική γλώσσα.
Ο Παλαμάς παρουσιάζει και άλλα παραδείγματα ονομάτων με διπλή σημασία, καλή και όχι τόσο καλή, ανάλογα με την περίσταση όπου χρησιμοποιούνται - Μωραΐτης, Αρβανίτης, Καραϊσκάκης, κλέφτης, Εβραίος και το Γραικός των Φραντσέζων, που μπορεί να είναι οι ένδοξοι Περικλής, Μάρκος Μπότσαρης, Κανάρης, «αλλά και κάθε αλιτήριος».
«Ανάλογη, λογική, συνεχίζει ο Παλαμάς, ακολουθούμε και στο μεταχείρισμα των όρων Ρωμηός και Ρωμηοσύνη. Η μόνη διαφορά είναι πώς και τα δύο τούτα λόγια, επειδή δε μας έρχονται, ίσα ολόισα, από την εποχή του Περικλή, παραμερίστηκαν αγάλια, αγάλια, από την επίσημη γλώσσα, καθώς κι' όλα τα λόγια τα δυσκολομέτρητα της ζωής και της αλήθειας. Έλληνες, για να ρίχνουμε στάχτη στα μάτια του κόσμου, πραγματικά, Ρωμηοί.
Το όνομα (Ρωμηός) κάθε άλλο είναι παρά ντροπή. Αν δεν το περιζώνει αγριελιάς στεφάνι από την Ολυμπία, το ανυψώνει στέμμα ακάνθινο μαρτυρικό και θυμάρι μοσκοβολά και μπαρούτη. Δείχνει ίσα ίσα τη ζωή και την πραγματικότητα της λέξης το ότι αυτή μας ήρθε πρόχειρα στην ειλικρινή μας και στην πιο φωτεινή μας ψυχική κατάσταση - στη συνείδηση του ξεπεσμού μας - για να διαλαλήσουμε τον ξεπεσμό αυτό, πιο πολύ από το γιορτιάτικο και από το δυσκίνητο τ' όνομα Έλλην, ακόμη και από το όνομα Έλληνας, που είναι κάπως πιο δυσκολορρίζωτο από το Ρωμηός, και κρατούσε ως τα χτες ακόμη την αρχαία ειδωλολατρική σημασία. «Η μάννα τ' ήταν Χριστιανή κι ο κύρης τ' ήταν Έλλη(ν)», λέει ο Κυπριώτης ποιητής, και σημαίνει κι ως την ώρ' ακόμη, για τον πολύ λαό, τον αντρειωμένο, το γίγαντα».
Απόσπασμα από διάλεξη του π. Ιωάννου Ρωμανίδη στο Μεσολόγγι.
www.sophia-ntrekou.gr | αέναη επΑνάσταση
Ρίτσος Γιάννης - Ρωμιοσύνη
(από τα Ποιήματα, B', Kέδρος 1961)
π. Ιωάννου Ρωμανίδη
«Ναι μεν ο Ρωμηός έχει απόλυτον πεποίθησιν εις τήν Ρωμηοσύνην του, αλλά ούτε φανατικός ούτε μισαλλόδοξος είναι καί ούτε έχει καμμίαν ξενοφοβίαν. Αντιθέτως αγαπά τούς ξένους ουχί όμως αφελώς.
Τούτο διότι γνωρίζει ότι ο Θεός αγαπά όλους τούς ανθρώπους καί όλας τάς φυλάς καί όλα τά έθνη χωρίς διάκρισιν καί χωρίς προτίμησιν. Ο Ρωμηός γνωρίζει ότι η Ρωμηοσύνη του κατέχει τήν αλήθειαν καί είναι η υψίστη μορφή τών πολιτισμών.
Αλλά κατανοεί άριστα τό γεγονός ότι ο Θεός αγαπά τόν Ρωμηόν, όχι όμως περισσότερον από τούς άλλους. Ο Θεός αγαπά τόν κάτοχον τής αληθείας αλλ' εξ ίσου αγαπά τόν κήρυκα τού ψεύδους. Αγαπά τόν άγιον, αλλ' αγαπά εξ ίσου ακόμη καί τόν διάβολον.
Διά τούτο η Ρωμηοσύνη είναι αυτοπεποίθησις, ταπεινοφροσύνη καί φιλότιμον καί όχι κίβδηλος αυτοπεποίθησις, ιταμότης καί εγωισμός. Ο ηρωϊσμός τής Ρωμηοσύνης είναι αληθής καί διαρκής κατάστασις τού πνεύματος καί όχι αγριότης, βαρβαρότης καί αρπακτικότης.
Οι μεγαλύτεροι ήρωες τής Ρωμηοσύνης συγκαταλέγονται μεταξύ των αγίων.
Η Ρωμηοσύνη διαφέρει τών άλλων πολιτισμών, διότι έχει τό ίδιον θεμέλιον διά τόν ηρωϊσμόν της ως καί διά τήν αγιωσύνην της, δηλαδή τό ρωμαίικον φιλότιμον τό οποίον δέν υπάρχει εις τόν ευρωπαϊκόν πολιτισμόν. Παρά ταύτα οι Γραικύλοι από τό 1821 μέχρι σήμερον προπαγανδίζουν ότι οφείλομεν να εγκαταλείψωμεν τήν Ρωμηοσύνην καί νά γίνωμεν Ευρωπαίοι, διότι δήθεν ο ευρωπαϊκός πολιτισμός είναι ανώτερος από τήν Ρωμηοσύνην.
...Η Ρωμηοσύνη δέν αποδεικνύεται. Περιγράφεται. Δεν χρειάζεται απολογητάς. Είναι απλώς αυτό πού είναι. Τό δέχεται κανείς ή τό απορρίπτει...
Καί σήμερον άλλοι παραμένουν Ρωμηοί, άλλοι όμως αμερικανεύουν, ρωσεύουν, φραντσεύουν, αγγλεύουν, δηλαδή γραικεύουν».
π. Ιωάννου Ρωμανίδη, Ρωμηοσύνη
Εφημερίδας «Εκκλησιαστική Παρέμβαση» της Ι.Μ.Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου
Πραγματικά Ρωμηοί
Φαίνεται καθαρά πώς το 1901 υπήρχε ακόμη οξεία αντίθεση μεταξύ εκείνων που υποστήριζαν την εκρίζωση της Ρωμηοσύνης, και εκείνων που αγωνίζονταν όπως ο Παλαμάς, να διατηρήσουν την χρήση του Ρωμηός και Ρωμηοσύνη τουλάχιστον στην δημοτική γλώσσα.
Ο Παλαμάς παρουσιάζει και άλλα παραδείγματα ονομάτων με διπλή σημασία, καλή και όχι τόσο καλή, ανάλογα με την περίσταση όπου χρησιμοποιούνται - Μωραΐτης, Αρβανίτης, Καραϊσκάκης, κλέφτης, Εβραίος και το Γραικός των Φραντσέζων, που μπορεί να είναι οι ένδοξοι Περικλής, Μάρκος Μπότσαρης, Κανάρης, «αλλά και κάθε αλιτήριος».
«Ανάλογη, λογική, συνεχίζει ο Παλαμάς, ακολουθούμε και στο μεταχείρισμα των όρων Ρωμηός και Ρωμηοσύνη. Η μόνη διαφορά είναι πώς και τα δύο τούτα λόγια, επειδή δε μας έρχονται, ίσα ολόισα, από την εποχή του Περικλή, παραμερίστηκαν αγάλια, αγάλια, από την επίσημη γλώσσα, καθώς κι' όλα τα λόγια τα δυσκολομέτρητα της ζωής και της αλήθειας. Έλληνες, για να ρίχνουμε στάχτη στα μάτια του κόσμου, πραγματικά, Ρωμηοί.
Το όνομα (Ρωμηός) κάθε άλλο είναι παρά ντροπή. Αν δεν το περιζώνει αγριελιάς στεφάνι από την Ολυμπία, το ανυψώνει στέμμα ακάνθινο μαρτυρικό και θυμάρι μοσκοβολά και μπαρούτη. Δείχνει ίσα ίσα τη ζωή και την πραγματικότητα της λέξης το ότι αυτή μας ήρθε πρόχειρα στην ειλικρινή μας και στην πιο φωτεινή μας ψυχική κατάσταση - στη συνείδηση του ξεπεσμού μας - για να διαλαλήσουμε τον ξεπεσμό αυτό, πιο πολύ από το γιορτιάτικο και από το δυσκίνητο τ' όνομα Έλλην, ακόμη και από το όνομα Έλληνας, που είναι κάπως πιο δυσκολορρίζωτο από το Ρωμηός, και κρατούσε ως τα χτες ακόμη την αρχαία ειδωλολατρική σημασία. «Η μάννα τ' ήταν Χριστιανή κι ο κύρης τ' ήταν Έλλη(ν)», λέει ο Κυπριώτης ποιητής, και σημαίνει κι ως την ώρ' ακόμη, για τον πολύ λαό, τον αντρειωμένο, το γίγαντα».
Απόσπασμα από διάλεξη του π. Ιωάννου Ρωμανίδη στο Μεσολόγγι.
www.sophia-ntrekou.gr | αέναη επΑνάσταση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου