Η «ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ» ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (μέρος 2ο)

συνέχεια από το 1ο μέρος

Εισήγηση της κ. Ελένης Ανδρουλάκη στο Αντιαιρετικό Σεμινάριο της Ιεράς Μητροπόλεως Γλυφάδας, τον Μάιο 2011

Η φιλοσοφία και τα σχολεία Robert Muller, γνωστά και ως Σχολεία Ειρήνης ΟΗΕ, όπου ο μαθητής μαθαίνει να βλέπει τον εαυτό του ως αναπόσπαστο μέρος του Σύμπαντος, ως «Συμπαντική Μονάδα», ένα με όλη την ανθρωπότητα, προωθούνται στην Ελλάδα από μια μη κυβερνητική οργάνωση, μη κερδοσκοπική εταιρεία εκπαιδευτικού χαρακτήρα με έδρα το Βόλο. Η ΜΚΟ αυτή, που συνδέεται με το «Ινστιτούτο Παγκόσμιας Εκπαίδευσης», ιδρύθηκε το 2010 και έχει στόχο την καλλιέργεια μιας Παιδείας Ειρήνης ώστε να δημιουργηθεί συνείδηση Ενότητας της Ανθρωπότητας με την φύση, συνείδηση πλανητικού πολιτισμού Σοφίας, μιας παγκόσμιας οικονομίας υποστηρικτικής ανάπτυξης κ.λπ. Η «Ομάδα Παιδείας των Robert Muller σχολείων Αθήνας» διοργανώνει σεμινάρια για την πλανητική παιδεία για εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων. Το 2000 το πλαίσιο για μια πλανητική εκπαίδευση παρουσιάστηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου διεξήχθη σχετικό εργαστήριο με τίτλο «Παγκόσμια Παιδεία».

Εξέλιξη της πλανητικής παιδείας του Muller αποτελεί και το σύστημα Balanced Beginnings (ισορροπημένες αρχές ή ισορροπημένα πρώτα βήματα), ένα πρόγραμμα για μωρά από την 7η εβδομάδα της κύησης ως την ηλικία των 3 ετών και για παιδάκια από 3-6 ετών. Το Balanced Beginnings ήρθε στην Ελλάδα το 1999 από έναν εκπαιδευτή της Ελληνικής Εταιρείας Εσωτέρας Θεραπευτικής και μέλος του διεθνούς πυρήνα εκπαίδευσης των σχολείων Robert Muller. Διοργανώνονται σεμινάρια για νηπιαγωγούς, εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους, μαίες, γονείς, τα οποία γίνονται σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, νηπιαγωγεία, δήμους, νοσοκομεία, εναλλακτικά φεστιβάλ σε Αθήνα, Αττική, Λάρισα, Καρδίτσα, Βόλο, Σέρρες, Κρήτη κ.λπ. Το σύστημα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία και την ορολογία που χρησιμοποιείται, βασίζεται στον αποκρυφισμό και εφαρμόζεται ήδη σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και νηπιαγωγεία.

Εκτός από τα σχολεία Robert Muller, υπάρχουν και άλλα εναλλακτικά σχολεία. Τα γνωστότερα είναι τα σχολεία Waldorf/Steiner (1919), Montessori και Damanhur. Τα σχολεία που φέρουν το όνομα Waldorf ή Steiner αποτελούν εφαρμογή στον χώρο της παιδαγωγίας της ανθρωποσοφικής φιλοσοφίας του Steiner. Η ανθρωποσοφία, υπενθυμίζουμε, είναι νεοποχίτικη κίνηση που εντάσσεται στον χώρο του αποκρυφισμού.

Οι δάσκαλοι αυτών των σχολείων έχουν εκπαιδευτεί μελετώντας την αποκρυφιστική φιλοσοφία του Steiner, φιλοσοφία που στηρίζεται στην πίστη στο κάρμα, τη μετενσάρκωση, το αστρικό σώμα, το αιθερικό σώμα[33] κ.λπ. Ο στόχος τους είναι να διδάξουν στα παιδιά τους «ρυθμούς της ζωής», έτσι ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν, όπως λένε, μια εσωτερική ισορροπία που θα τα προετοιμάσει για να δημιουργήσουν μια ζωή με εξωτερική ισορροπία[34]. Κυρίαρχη θέση στα μαθήματα κατέχει η λεγόμενη «ευρυθμία», μια αποκρυφιστική πρακτική. Τα τελευταία χρόνια γίνονται στην Ελλάδα προσπάθειες να οργανωθούν και να λειτουργήσουν νηπιαγωγεία Steiner και μέσω ιστοσελίδων που απευθύνονται σε γονείς γίνεται προσπάθεια προώθησης της ανθρωποσοφίας, αλλά και των εναλλακτικών σχολείων γενικώτερα.

Τα σχολεία Μοντεσσόρι βασίζονται στο μοντεσσοριανό σύστημα εκπαίδευσης. Δημιουργήθηκε από την Μαρία Μοντεσσόρι (1870-1952), Ιταλίδα γιατρό και παιδαγωγό που κάποια στιγμή συνδέθηκε με τη Θεοσοφική Εταιρεία. Η Μοντεσσόρι έζησε 7 χρόνια στην Ινδία, ως φιλοξενούμενη της Θεοσοφικής Εταιρείας η οποία χρηματοδότησε την εργασία της εκεί[35] και εξέδωσε κάποια από τα βιβλία της. Η Μοντεσσόρι μιλούσε για την ύπαρξη ενός «συμπαντικού σχεδίου», για την αγάπη που είναι «δώρο της Παγκόσμιας Συνειδητότητας», έγραφε ότι «ο άνθρωπος είναι μια από τις μεγάλες συμπαντικές δυνάμεις» και ότι «μέσα στο παιδί βρίσκεται μια κρυμμένη συμπαντική ενέργεια»[36].

«Έχουμε», έγραφε, «την ελπίδα σε μια νέα ανθρωπότητα που θα προέλθει από τη νέα εκπαίδευση, μια εκπαίδευση που είναι συνεργασία ανθρώπου και σύμπαντος»[37]. Πρότεινε μία «συμπαντική εκπαίδευση», τόνιζε ότι «δημιουργηθήκαμε για να εξελίξουμε το σύμπαν», ότι όλα αλληλοσυνδέονται μεταξύ τους κ.ά. που έκαναν κάποιους μελετητές να χαρακτηρίσουν το Μοντεσσοριανό σύστημα «μία νέα θρησκεία». 

Ένα παράδειγμα εφαρμογής της μεθόδου αποτελεί το σχολείο Μοντεσσόρι στην Ινδία (1959), το οποίο έχει όλα τα χαρακτηριστικά που μας προβληματίζουν από χριστιανικής σκοπιάς: «εκπαίδευση που περιστρέφεται γύρω από τους δύο πόλους της θεϊκότητας και της οικουμενικότητας», τελετή προσευχής από όλες τις θρησκείες, τα παιδιά μαθαίνουν να εργάζονται για την παγκόσμια ειρήνη, διδάσκονται την ανεκτικότητα και τη μη-βία, καθώς και το ότι ο Χριστός είναι ένας θεϊκός δάσκαλος, στο ίδιο επίπεδο με τον Βούδα, τον Κρίσνα κ.λπ.[38].

Το σχολείο Damanhur (1985) στην Ιταλία παρέχει «ολιστική εκπαίδευση από την ηλικία των 6 μηνών ως την ηλικία των 14 ετών»[39]. Το σχολείο και το πανεπιστήμιο Damanhur ανήκουν στην οικοκοινότητα Damanhur[40] (1975), ένα διεθνές κέντρο «πνευματικής έρευνας» που προωθεί την οικολογία, την παγκόσμια πνευματικότητα, την παγκόσμια ειρήνη, τις εναλλακτικές, αποκρυφιστικές θεραπείες κ.ά. Μέχρι στιγμής τα εναλλακτικά σχολεία στην Ελλάδα αδυνατούν να ενταχθούν στο νομικό πλαίσιο, γι᾿ αυτό και οι ομάδες που τα προωθούν ξεκίνησαν πέρσι τη συλλογή υπογραφών και υπέβαλαν αίτημα στην υπουργό, ζητώντας τη θεσμοθέτηση κανόνων που να επιτρέπουν τη λειτουργία σχολείων εναλλακτικής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες.

Αλλο παράδειγμα εναλλακτικής εκπαίδευσης αποτελούν τα σχολεία Κρισναμούρτι, που είναι βασισμένα στις διδασκαλίες του Ινδού γκουρού Κρισναμούρτι και λειτουργούν στην Ινδία, στην Αγγλία και την Αμερική. Ο Κρισναμούρτι έγραφε ότι τα σχολεία υπάρχουν για να φτάσει ο άνθρωπος στη φώτιση. Αναφέρουμε, ακόμη, το πανεπιστήμιο Μαχαρίσι, το οποίο ιδρύθηκε το 1971 από τον Μαχαρίσι Μαχές Γιόγκι (1917-2008). Το πανεπιστήμιο αυτό παρέχει «ολιστική εκπαίδευση, βασισμένη στη συνειδητότητα, την αυτογνωσία και τον υπερβατικό διαλογισμό». Εκεί οι φοιτητές σπουδάζουν κανονικά γνωστικά αντικείμενα (μαθηματικά, υπολογιστές κ.λπ.), κάνοντας γιόγκα, τρεφόμενοι με οργανικά, χορτοφαγικά γεύματα κ.λπ. Σπουδάζουν όμως και αυτά που μόνο εκείνοι ονομάζουν επιστήμη, δηλαδή Βεδική Επιστήμη, αγιουρβέδα κ.ά. 

Τέλος, υπάρχουν τα σχολεία του ιδρύματος Art of Living (ιδρύθηκε το 1982) του γκουρού Sri Sri Ravi Shankar. Τα σχολεία αυτά, που παρουσιάζονται ως «διεθνής πρωτοβουλία για την εκπαίδευση στις Αξίες», περιλαμβάνουν σχολεία για νήπια αλλά και δημοτικά και γυμνάσια και ένα πανεπιστήμιο. Στόχο τους έχουν την εκπαίδευση στην πνευματικότητα και στις «Ανθρώπινες Αξίες».

Το θέμα της διδασκαλίας στις ανθρώπινες αξίες είναι πολύ σημαντικό, διότι ενώ ακούγεται ωραίο, εντούτοις έχει υπόβαθρο που μας προβληματίζει. Οι Ανθρώπινες Αξίες προωθούνται από την κίνηση του γκουρού Σάτυα Σάι Μπάμπα, η οποία είναι στις ομάδες της Ζ΄ Πανορθόδοξης Συνδιάσκεψης για θέματα αιρέσεων και παραθρησκείας και μάλιστα έχει χαρακτηριστεί και από τη Γαλλική Εθνοσυνέλευση ως σέκτα. Ο Σάι Μπάμπα είχε θεσπίσει την Εκπαίδευση Σάτυα Σάι στις Ανθρώπινες Αξίες, ως μία από τις βασικές δραστηριότητες του οργανισμού Σάτυα Σάι. 

Οι πέντε ανθρώπινες αξίες που κήρυττε ο Σάι Μπάμπα είναι: η αγάπη, η αλήθεια, η ειρήνη, η μη-βία και η αρετή. Το περιεχόμενο των όρων αυτών, όπως χρησιμοποιούνται στην κίνηση του Σάι Μπάμπα και στον χώρο των ανατολικών θρησκειών, είναι διαφορετικό από αυτό που γνωρίζουμε στο Χριστιανισμό. Για παράδειγμα όταν στο βουδισμό και τον ινδουισμό λένε «μη-βία», εννοούν - μεταξύ άλλων - αποχή από το κρέας και την αποφυγή δημιουργίας πόνου στους ανθρώπους, τα ζώα και τα φυτά, για τον λόγο ότι αυτά σε φορτώνουν με αρνητικό κάρμα και κυρίως διότι, αν σκοτώσεις ένα ζώο ή ένα έντομο, αυτό σημαίνει ότι εμποδίζεις την πνευματική του πρόοδο και εξέλιξη. Η «αρετή» σημαίνει γι᾿ αυτούς την ορθή συμπεριφορά, που είναι γνωστή ως dharma και αποτελεί πνευματικό μονοπάτι. 

Ο Ελληνικός Οργανισμός Σάτυα Σάι Μπάμπα διοργανώνει διάφορα σεμινάρια με θέμα τις Ανθρώπινες Αξίες και πώς αυτές μπορούν να εφαρμοστούν στη ζωή μας. Στα σχολεία, σε ομάδες εκπαιδευτικών και σε διάφορες ομάδες παιδιών και ενηλίκων, εργαστήρια για τις ανθρώπινες αξίες γίνονται από ομάδα με το όνομα Σπείρα η οποία, όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα της, «σχεδιάζει και υλοποιεί προγράμματα για παιδιά και ενήλικες για τις ανθρώπινες αξίες και την ολιστική εκπαίδευση». Η ομάδα διοργανώνει και ημερίδες σε καταστήματα βιολογικών προϊόντων με «πνευματικές ασκήσεις σώματος, μάντρας, ρέικι για μυημένους και αμύητους». 

Το Διεθνές Ινστιτούτο Εκπαίδευσης Σάι Μπάμπα, το οποίο προωθεί την εκπαίδευση στις ανθρώπινες αξίες σε εκατοντάδες χώρες σε όλο τον κόσμο, έχει εκδώσει σχετικά βιβλία τα οποία κυκλοφορούν και στα Ελληνικά. Στο βιβλίο με τίτλο «Εκπαίδευση στις Ανθρώπινες Αξίες» διαβάζουμε για την επίτευξη των αξιών μέσω του διαλογισμού και της βίωσης της ενότητας με όλα τα πλάσματα («δεν υπάρχει πια ξεχωριστό "εσύ" κι "εγώ". Υπάρχει μόνο η ενότητα»). Μαθαίνουμε πώς γίνεται ο διαλογισμός, προτείνονται συγκεκριμένοι διαλογισμοί για εκπαιδευτικούς και γονείς που καθοδηγούν παιδιά και υποστηρίζεται ότι ο διαλογισμός βοηθά, τάχα, τα παιδιά να βελτιώσουν τη συμπεριφορά και τις σχολικές επιδόσεις τους. 

Στο βιβλίο «Η Ένταξη των Ανθρώπινων Αξιών σε Σχολικά Μαθήματα και Δραστηριότητες» διαβάζουμε πάλι για εφαρμογή διαλογισμού και θετικής σκέψης, για την «ενότητα στην ποικιλομορφία», για το ότι είμαστε όλοι «αλληλοεξαρτώμενοι και αλληλοσυσχετιζόμενοι», για το «οικουμενικό καλό» και άλλες ανατολικοθρησκευτικές φιλοσοφίες. «Ο σκοπός της εκπαίδευσης Σάτυα Σάι στις Ανθρώπινες Αξίες», επισημαίνεται στην εισαγωγή του βιβλίου, είναι «να βοηθήσει τους δασκάλους να χρησιμοποιούν όποιο θέμα διδάσκουν για να εντυπώσουν στο νου των μαθητών» τις συγκεκριμένες αξίες. Έτσι, παρουσιάζονται τρόποι ένταξης των ανθρώπινων αξιών στα Μαθηματικά και στις Φυσικές Επιστήμες, στην Ιστορία, στη Γεωγραφία, στη Γλώσσα, στα καλλιτεχνικά μαθήματα, σε εκπαιδευτικά παιχνίδια και πειράματα, καθώς και σε σχολικές δραστηριότητες εκτός μαθημάτων.

Στα σχολεία μας οι Ανθρώπινες Αξίες έχουν εισαχθεί επίσημα διαμέσου του Λώτινου Ήλιου. Ο Λώτινος Ήλιος, που δηλώνει ότι είναι «Εταιρεία Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων», παρουσιάζει στα σχολεία θεατρικές παραστάσεις και εκδίδει βιβλία και διμηνιαίο περιοδικό για τα παιδιά. Οι παραστάσεις και το περιοδικό φέρουν επίσημη έγκριση του υπουργείου Παιδείας για τους μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης όλης της χώρας. Οι παραστάσεις και οι εκδόσεις του Λώτινου Ήλιου, όπως διαβάζουμε σε ένα από τα βιβλία τους, παρουσιάζουν τα μηνύματα του Σάτυα Σάι Μπάμπα. Εξάλλου το περιοδικό έχει τον τίτλο «Ανθρώπινες Αξίες» και παρουσιάζει με πολύ ελκυστικό τρόπο τις 5 ανθρώπινες αξίες που αναλύσαμε προηγουμένως. 

Τα τελευταία χρόνια ο Λώτινος Ήλιος δίνει παράσταση για τα σχολεία της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, των Χανίων και του Ηρακλείου με τίτλο «Το Τραγούδι της Γης». Η παράσταση διαφημίζεται ως «οικολογική θεατρική παράσταση για παιδιά», με στόχο «να αφυπνίσει την οικολογική τους συνείδηση». Σε μια εντυπωσιακή παράσταση, τα παιδιά διδάσκονται για «τη Μητέρα Γη», για τη δημιουργία προβλημάτων μόλις «οι άνθρωποι έπαψαν να σέβονται τη Γη και να την τιμούν σαν την μεγάλη τους Μητέρα», κ.ά. Στα παιδιά που παρακολουθούν την παράσταση δίδεται ως δώρο ειδική έκδοση του περιοδικού «Ανθρώπινες Αξίες», εγκεκριμένη από το Υπουργείο Παιδείας. 

Ο Λώτινος Ήλιος διοργανώνει επίσης, μέσα στο σχολικό χώρο, βιωματικά εργαστήρια για μαθητές, αλλά και βιωματικά εργαστήρια για δασκάλους στην Αθήνα σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, στο ΤΕΙ Λάρισας και στην Κύπρο σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου. Χαρακτηριστικό της σύγχυσης που επικρατεί είναι ότι το Νοέμβριο ο Λώτινος Ήλιος διαφημίστηκε και από το σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η άγνοια του παρουσιαστή οδήγησε στη διαφήμιση της θεατρικής παράστασης και των ανθρώπινων αξιών και εκλήθησαν και παιδιά να παρακολουθήσουν την παράσταση για τη «Μητέρα Γη», με δωρεάν προσκλήσεις. Σίγουρα ιδανική η παράσταση για παιδιά βουδιστών.

Ένα άλλο κεφάλαιο που πρέπει να μας απασχολήσει είναι οι λεγόμενες Αξίες Ζωής στην Εκπαίδευση. Οι Αξίες Ζωής στην Εκπαίδευση (Living Values) είναι ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που έχει την υποστήριξη της Ουνέσκο και χρηματοδοτείται από τους Brahma Kumaris και την Unicef. Υπενθυμίζουμε ότι οι Brahma Kumaris έχουν χαρακτηριστεί ομάδα ασυμβίβαστη με την ορθόδοξη πίστη από τη Ζ΄ Πανορθόδοξη και έχουν χαρακτηριστεί ως παραθρησκευτική οργάνωση-σέκτα από τη Γαλλική Εθνοσυνέλευση και από άλλους μελετητές. Επίσης, όπως διαβάζουμε στο Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Αιρέσεων, και στη Γερμανία «ειδικός φορέας για τη μελέτη των καταστροφικών λατρειών κατατάσσει την οργάνωση Brahma Kumaris στις καταστροφικές λατρείες, επειδή οι πρακτικές της μπορούν να καταστρέψουν προσωπικές και οικογενειακές σχέσεις και τελικά την ίδια την προσωπικότητα του ανθρώπου». 

Τα λέμε όλα αυτά διότι οι Brahma Kumaris, όπως οι ίδιοι παραδέχονται στην ιστοσελίδα τους, «ήταν άμεσα εμπλεκόμενοι στην ανάπτυξη και στην πρωταρχική φάση του LVEP [προγράμματος Αξίες Ζωής στην Εκπαίδευση]. Το πρόγραμμα βασίστηκε σε παλαιότερο επίσης παγκόσμιας εμβέλειας: Sharing our Values for a Better World με φορέα τους Brahma Kumaris το 1995. Μια έκδοση με τίτλο Living Values – A Guidebook σχεδιάστηκε από τους Brahma Kumaris ενόψει της 50ής επετείου των Ηνωμένων Εθνών»[41]. Να πούμε εδώ ότι οι Brahma Kumaris, για την ακρίβεια «το παγκόσμιο πνευματικό πανεπιστήμιο Brahma Kumaris» όπως δηλώνουν, είναι συμβουλευτικό όργανο του οικονομικού και κοινωνικού συμβουλίου του ΟΗΕ. 

Το πρόγραμμα «Αξίες Ζωής στην Εκπαίδευση» γεννήθηκε στα γραφεία της Unicef στη Νέα Υόρκη[42] το 1996, όταν «σε μια συνάντηση με συν-χορηγούς τον τομέα Εκπαίδευσης της Unicef και τους Brahma Kumaris, εκπαιδευτικοί από όλο τον κόσμο μοιράστηκαν τα συμπεράσματα των εργασιών τους πάνω σε προσεγγίσεις των αξιών στην εκπαίδευση»[43]. Η πρωτοβουλία αυτή εξελίχθηκε σε πρόγραμμα και το 1998 κυκλοφόρησαν τα πρώτα σχετικά βιβλία. 

Οι Αξίες Ζωής στην Εκπαίδευση διαδίδονται με ταχύτατο ρυθμό και εφαρμόζονται σε περίπου 80 χώρες, και στην Ελλάδα. Τo 2004 ιδρύεται ο Διεθνής Οργανισμός για τις Αξίες Ζωής στην Εκπαίδευση, ονομάζεται ALIVE (Association for Living Values in Education, International) και «ενώ οι Brahma Kumaris συνέχισαν να προσφέρουν την ηθική τους υποστήριξη, εγγύηση και ευλογίες, το ALIVE ανέλαβε την ευθύνη της διαχειρίσεως των Αξιών στην Εκπαίδευση σε παγκόσμιο επίπεδο»[44]. Μεταξύ των συνεργαζόμενων φορέων του ALIVE είναι και το Ελληνικό «Σωματείο Αξίες Ζωής στην Εκπαίδευση» το οποίο συστάθηκε το 2000 και απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους και γονείς. Σύμφωνα με τις δηλώσεις της τότε προέδρου του Σωματείου αυτού σε τηλεοπτική εκπομπή το 2006, ο σκοπός είναι «να μην βλέπουμε το παιδί μόνο ως νου, να έχουμε πρόσβαση στην ψυχή και το πνεύμα του».

Οι παγκόσμιες αξίες του προγράμματος «Αξίες Ζωής στην Εκπαίδευση»[45] αναπτύσσονται με μουσική, ασκήσεις χαλάρωσης, οραματισμούς, διαλογισμούς και συζήτηση. Περιλαμβάνουν ασκήσεις ανάπτυξης της αυτοεκτίμησης και του αυτοσεβασμού και μάλιστα οι μαθητές διαλέγουν ποιες αξίες θέλουν να εσωτερικεύσουν και να εκφράσουν[46]. Δίνω κάποια παραδείγματα. Διαβάζουμε στο εγχειρίδιό τους «Δραστηριότητες αξιών ζωής για παιδιά 8-14 ετών» για την ανάπτυξη της αξίας της ελευθερίας, «Η εσωτερική ελευθερία βιώνεται όταν έχω θετικές σκέψεις για όλους, και για τον εαυτό μου»[47]. Και προτείνονται οι «σκέψεις ελευθερίας: Είμαι καλός άνθρωπος, είμαι ικανός και αξιαγάπητος, έχω την ελευθερία να διαλέξω τι υπάρχει στο μυαλό μου»[48]. Δηλαδή μπορώ να διαλέξω οτιδήποτε. Για να αποκτήσουν οι μαθητές την αξία της ανεκτικότητας πρέπει «να κάνουν ασκήσεις χαλάρωσης και εστίασης κάθε μέρα»[49].

Διαβάζουμε για την ανάπτυξη της αγάπης σε άρθρο του Ελληνικού περιοδικού «Παράθυρο στην Εκπαίδευση του Παιδιού»[50]. Οι συμμετέχοντες ακούγοντας ένα τραγούδι για την αγάπη «απολάμβαναν σ᾿ ένα κλίμα χαλάρωσης και αυτοσυγκέντρωσης το τραγούδι». Στη συνέχεια έγραψαν ένα γράμμα αγάπης στον εαυτό τους και κατόπιν συζήτησαν τα χαρακτηριστικά της αληθινής αγάπης. Στο τέλος «έχοντας κλειστά τα μάτια και ακουμπώντας ο ένας το χέρι του άλλου, άκουσαν μέσα σε μια ατμόσφαιρα απόλυτης χαλάρωσης και συγκέντρωσης τη μουσική από τη Μπλε Ταινία και συγκεκριμένα το Song for the unification of Europe, ενώ παράλληλα κάποιος απήγγειλε τον ύμνο προς την αγάπη του Αποστόλου Παύλου». Το πόσο απέχει αυτό από την καλλιέργεια της αληθινής αγάπης όπως τη γνωρίζουμε στο Χριστιανισμό, είναι σαφές. Αν ήταν τόσο εύκολο να καλλιεργήσουμε την αγάπη δεν θα αγωνίζονταν τόσο σκληρά οι άγιοι για να την κατακτήσουν.

Το 2009 σε σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης εστάλησαν ηλεκτρονικά μηνύματα για σεμινάρια με τίτλο «Καλοκαιρινή Εκπαιδευτική Συνάντηση για τις Αξίες Ζωής» όπου διαφημιζόταν η «συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό ALIVE (Living Values) που υποστηρίζεται από την UNESCO». Τα σεμινάρια που έγιναν σε Ελληνικό νησί παρακολούθησαν εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Μεταξύ των εισηγητών ήταν και ψυχοθεραπεύτρια που διδάσκει αυτοεκτίμηση και ολιστικές μεθόδους και δάσκαλος διαλογισμού ο οποίος μάλιστα είναι και συντονιστής των πνευματικών κέντρων Brahma Kumaris. 

Εκτός από τα σεμινάρια στην Αθήνα, την Κρήτη και τη Χίο, τον Οκτώβριο 2009 έγινε στο αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ημερίδα «Αξίες Ζωής στην Εκπαίδευση» με διοργανωτές το Τμήμα Αγωγής Υγείας της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης και το τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Πάνω από 250 εκπαιδευτικοί συμμετείχαν και ετοιμάστηκαν να ξεκινήσουν την υλοποίηση του προγράμματος. Τέσσερα κέντρα πρόληψης του νομού Θεσσαλονίκης άρχισαν τη σχετική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Τον Νοέμβριο 2009 έγινε εργαστήριο αξιών ζωής για τους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας της Καλλιθέας και το 2010 στην Πάτρα. Επίσης το πρόγραμμα εισήχθη προσφάτως και σε νηπιαγωγεία της Κύπρου, κάτι που προκάλεσε την άμεση αντίδραση της Παγκύπριας Ένωσης Γονέων.

Το 2010 κυκλοφόρησε και το πρώτο βιβλίο στα Ελληνικά με τίτλο «Αξίες Ζωής στην Εκπαίδευση». Το βιβλίο περιλαμβάνει δραστηριότητες για παιδιά 4-18 ετών. Διαβάζουμε στο βιβλίο ότι στόχος του προγράμματος και των δραστηριοτήτων είναι να βοηθήσουν τα παιδιά να διερευνήσουν βιωματικά τις διάφορες αξίες, να γνωρίσουν και να κατανοήσουν καλύτερα τον εαυτό τους, να καλλιεργήσουν την αυτοεκτίμηση[51]. 

Διαβάζω ένα μικρό απόσπασμα. «Κλείσε τα μάτια σου και φαντάσου ότι κρατάς ένα πολύτιμο δώρο στα χέρια σου. Τι έχει μέσα άραγε; Ανυπομονείς να το ανοίξεις γιατί εκεί μέσα θα ανακαλύψεις ποιος θα είναι ο πιο σημαντικός άνθρωπος που θα γνωρίσεις στη ζωή σου... Κοίταξε μέσα στον καθρέφτη-ποιον βλέπεις; Ναι, είσαι εσύ! Εσύ είσαι ο πιο σημαντικός άνθρωπος που θα γνωρίσεις στη ζωή σου... Είσαι μοναδικός. Δεν χρειάζεται να μοιάζεις με κανέναν άλλο, είσαι τέλειος όπως είσαι»[52]. 

Στο βιβλίο βρήκαμε ακόμα δραστηριότητες που βασίζονται σε μάνταλα (μέσο διαλογισμού στις ανατολικές θρησκείες), διαβάσαμε «τις σοφίες» του Κρισναμούρτι, του Κομφούκιου, του D. Chopra, του αποκρυφιστή Rudolf Steiner, και «μάθαμε» περί τεχνικών οραματισμού. Για να αποκτήσουν τα παιδιά αξίες, καλούνται να ακολουθήσουν τους διαλογισμούς που προτείνουν οι συγγραφείς του βιβλίου, ένας εκ των οποίων είναι και στην παιδαγωγική ομάδα του «Κέντρου Περιβαλλοντικής Αγωγής και Ευαισθητοποίησης» του Ιδρύματος Νεότητας της Ι. Αρχιεπισκοπής το οποίο βρίσκεται στη Βουλιαγμένη. Μάλιστα το «Σωματείο Αξίες Ζωής στην Εκπαίδευση» είχε προγραμματίσει εκεί, στον χώρο του Κέντρου Περιβαλλοντικής Αγωγής, ένα από τα σεμινάριά του, το οποίο μπλοκαρίστηκε και, από ό,τι μάθαμε, οι διαλογισμοί και τα λοιπά τελετουργικά έγιναν στη συνέχεια σε άλλη περιοχή. Πρόσωπο που προωθεί τα ανωτέρω, καθόλα σεβαστό βέβαια, παραμένει συνεργάτης στην ομάδα του Κέντρου Περιβαλλοντικής Αγωγής της Αρχιεπισκοπής.

Τέλος, ένας άλλος φορέας που μας ανησυχεί είναι ένας εκπαιδευτικός οργανισμός ο οποίος σχεδιάζει και υλοποιεί εκπαιδευτικές δραστηριότητες προωθώντας την εναλλακτική μάθηση και ολιστικές μεθόδους. Στην ιστοσελίδα του οργανισμού αυτού φιλοξενείται κείμενο γραμμένο από πρόσωπο που είναι μέλος του Αμερικανικού Συλλόγου Ολιστικής Ιατρικής, μέλος μιας Διεθνούς Ενώσεως Σαϊεντολόγων και γενικός διευθυντής κέντρου που προωθεί μία μέθοδο Σαϊεντολογίας στην Ελλάδα. Ο εκπαιδευτικός αυτός οργανισμός τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με πλήθος παιδικών σταθμών, νηπιαγωγείων και σχολείων σε όλη την Ελλάδα. Το 2009 συνεργάστηκε και με τη Συνοδική Επιτροπή Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων και το Γραφείο Νεότητας της Ι. Αρχιεπισκοπής. Πιστεύω ότι δεν το γνώριζαν. 

Πριν από λίγους μήνες όμως είδαμε πάλι αυτόν τον φορέα στους συνεργαζόμενους φορείς του Ιδρύματος Νεότητας της Αρχιεπισκοπής σε πολύμηνο σεμινάριο ανάπτυξης παιδαγωγικών δραστηριοτήτων που διοργάνωσε το Ίδρυμα Νεότητας σε συνεργασία με το Κέντρο Περιβαλλοντικής Αγωγής της Αρχιεπισκοπής, το Σχολείο των Ρωμαιοκαθολικών κ.ά. Στο σεμινάριο αυτό, που απευθυνόταν σε εκπαιδευτικούς διαφόρων ειδικοτήτων και κατηχητές, κάποια από τα εργαστήρια είχαν υπεύθυνο τον εν λόγω εκπαιδευτικό οργανισμό, ένα μάλιστα από αυτά παρουσίαζε μία αποκρυφιστική μέθοδο, η οποία ίσως δεν ήταν γνωστή στους διοργανωτές της Αρχιεπισκοπής.

συνεχίζεται στο 3ο μέρος 

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

[33]. Ρούντολφ Στάινερ, Η Αγωγή του Παιδιού, Πύρινος Κόσμος, 1991.

[34]. http://www.ratical.org/many_worlds/PoL.html

[35]. http://www.theosophical.org/publications/quest-magazine/1409.

[36]. Montessori, The Absorbent Mind, The Theosophical Publishing Company, Adyar-Madras-India, 1949.

[37]. http://hpb.narod.ru/ReconstructionEducationMM.htm

[38]. Από την ιστοσελίδα του σχολείου Μοντεσσόρι.

[39]. Από την ιστοσελίδα του Damanhur.

[40]. Το Damanhur είναι μέλος του Global Ecovillage Network (GEN), παγκόσμιου δικτύου οικολογικών χωριών.

[41]. http://www.bkwsu.org/what-we-do-el/globalinitiatives-el/spiritualeducation.htm-el?set_language=el

[42]. Living Values: An Educational Program – Educator Training Guide, Health Communications, 2000, σελ. 39.

[43]. http://www.bkwsu.org/what-we-do-el/globalinitiatives-el/spiritualeducation.htm-el?set_language=el

[44]. http://www.bkwsu.org/what-we-do-el/globalinitiatives-el/spiritualeducation.htm-el?set_language=el

[45]. Ειρήνη, σεβασμός, αγάπη, ανεκτικότητα, ευτυχία, υπευθυνότητα, συνεργασία, ταπεινότητα, ειλικρίνεια, απλότητα, ελευθερία, ενότητα.

[46]. Living Values: An Educational Program – Educator Training Guide, ένθ. ανωτ., σελ. 140.

[47]. Living Values: An Educational Program – Living Values Activities for Children Ages 8-14, Health Communications, 2000, σελ. 226.

[48]. Ένθ. ανωτ., σελ. 231.

[49]. Ένθ. ανωτ., σελ. 100.

[50]. Τεύχος 50, Μάρτιος-Απρίλιος 2008.

[51]. Γκέλη Μανούσου-Σοφία Ταϊνανή, Αξίες Ζωής στην Εκπαίδευση, Ωρίων, 2010, σελ. 10.

[52]. Ένθ. ανωτ., σελ. 71.

πηγή