4 Φεβρουαρίου 2020

Ανάληψη ευθυνών κανείς;

Ν’ αγαπάς την ευθύνη
να λες εγώ, εγώ μονάχος μου
θα σώσω τον κόσμο.
Αν χαθεί, εγώ θα φταίω. 
Νίκος Καζαντζάκης, 1883-1957, Έλληνας συγγραφέας 

Δεν είμαστε υπεύθυνοι μόνο γι’ αυτό που κάνουμε αλλά και γι’ αυτό που δεν κάνουμε. 
Μολιέρος, 1622-1673, Γάλλος θεατρικός συγγραφέας

Γράφει η Αντωνία Αντωνά

Το φαινόμενο της αποποίησης ευθυνών μάλλον δεν είναι κάτι καινούργιο, όμως φαίνεται να επιδεινώνεται με την πάροδο των χρόνων. Πιάνω τον εαυτό μου να αναρωτιέται γιατί συμβαίνει αυτό σε εταιρίες, οικογένειες, σχέσεις, στο γραφείο του θεραπευτή μας, ακόμα και μπροστά στον ίδιο μας τον καθρέφτη. Ας ξεκινήσω όμως από τα βασικά: Πώς οδηγείται κάποιος στην απόλυτη άρνηση ανάληψης των ευθυνών που του αναλογούν και πώς συμπεριφέρεται τυπικά ένας τέτοιος άνθρωπος.

Ο 5 ετών Δημήτρης παίζει στο σαλόνι, ενώ οι γονείς του βρίσκονται στο διπλανό δωμάτιο και συζητάνε τα οικονομικά του σπιτιού. Κάποια στιγμή ακούγεται ένας θόρυβος, οι γονείς του μικρού τρέχουν πανικόβλητοι να δουν τι συμβαίνει και ανακαλύπτουν πως ο Δημήτρης έχει σπάσει ένα βάζο. Δεν είναι ένα ιδιαίτερα ακριβό βάζο, ούτε έχει κάποια συναισθηματική αξία αλλά ο μικρός, με αυτή την απίστευτη διαίσθηση που διαθέτουν τα παιδιά, αντιλαμβάνεται γρήγορα ότι οι γονείς του έχουν φορτιστεί συναισθηματικά από κάτι. Μη γνωρίζοντας τι είναι αυτό (εν προκειμένω είναι η άσχημη οικονομική κατάσταση του ζευγαριού αλλά αναμφισβήτητα η ένταση τους θα έβρισκε προσωρινή ανακούφιση στις φωνές που θα έβαζαν στο Δημητράκη), ακούει πανικόβλητος την ερώτηση του πατέρα 'Εσύ το έκανες αυτό;' και χωρίς δεύτερη σκέψη απαντάει 'Όχι, ο Ασπρούλης' (Ασπρούλη λένε το σκύλο της οικογένειας, ο οποίος κοιμόταν γαλήνιος μέχρι να αρχίσουν οι φωνές). 

Τώρα, υπάρχουν διάφορα ενδεχόμενα, όπως οι γονείς να πιστέψουν τον μικρό και να τιμωρήσουν τον Ασπρούλη ή να μην τον πιστέψουν και να τον τιμωρήσουν για τη ζημιά και το ψέμα μαζί ή να τιμωρήσουν και το Δημήτρη και το σκύλο ή...να ζητήσουν ήρεμα από το Δημήτρη να τους πει την αλήθεια, λέγοντας του (και κρατώντας την υπόσχεσή τους) ότι αυτό δε θα του επιφέρει κάποια τιμωρία αλλά θα χρειαστεί ο ίδιος να καθαρίσει τα γυαλιά με τη σκούπα (η υπέροχη έννοια της φυσιολογικής συνέπειας και όχι της συναισθηματικής και υλικής τιμωρητικής αποστέρησης), ότι πάντα τον αγαπάνε και ότι θα εκτιμήσουν την ειλικρίνεια του. Ας επανέλθουμε όμως στην Ελλάδα.

Με τα δεδομένα που προανέφερα, και εφόσον με κάποιο τρόπο η ανάληψη ευθυνών και η ειλικρίνεια φαίνεται περισσότερα να τιμωρούνται παρά να ενθαρρύνονται, τα παιδιά μαθαίνουν από το σπίτι τους, μετά από το σχολείο τους, μετά από το στρατό και τις σχέσεις τους κτλ, να λένε ψέμματα για να αποφύγουν την τιμωρία: 'Φυσικά και δε ζωγράφισα εγώ τα σεντόνια', 'Εννοείται ότι δεν έκανα κοπάνα', 'Τι λες τώρα αγάπη μου; Είναι δυνατόν να κοίταξα εγώ άλλη γυναίκα;' κτλ. Και κάπου εδώ θα μπορούσε να τελειώνει αυτή η ιστορία: εμείς μαθαίνουμε να καλύπτουμε όσα θεωρούμε ή μας έχουν διδάξει ότι είναι 'κακά' και θα μας προκαλέσουν πρόβλημα ή σύγκρουση, οι γύρω μας πιστεύουν τα ψέμματα μας, εν καιρώ μαθαίνουμε να τα πιστεύουμε κι εμείς οι ίδιοι και τέλος καλό, όλα καλά.

Δυστυχώς όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Πρώτον, επειδή (και αλήθεια λυπάμαι που σας μεταφέρω αυτό το δυσσάρεστο) στην ηλικία των 20, των 30, των 40 εμείς οι ίδιοι είμαστε υπεύθυνοι για τη ζωή μας. Εξαιρετικό είναι να κάνετε μία ψυχοθεραπεία για να ανακαλύψετε τα μοτίβα των γονιών σας και πώς εσείς τα αναπαράγετε, να δείτε κατάματα τα αισθήματά σας και να μιλήσετε επιτέλους ειλικρινά με τους γύρω σας, αν όμως η εξέλιξη σας σταματήσει στο 'Η μαμά μου με έβριζε και ο μπαμπάς μου έλειπε πολλές ώρες από το σπίτι, γι'αυτό κι εγώ έγινα τεμπέλα' αυτό που ουσιαστικά επιθυμείτε είναι να παραμείνετε παιδιά. 

Δεύτερον, και ίσως βασικότερο, η μη ανάληψη ευθυνών σημαίνει στασιμότητα, φοβικές και παθητικά επιθετικές αντιδράσεις, αιώνια θυματοποίηση και μόνιμη παράδοση ευθυνών στους άλλους: το αφεντικό μας είναι αγενές, οι συνάδελφοι μας σαμποτάρουν, η δουλειά μας (πάντα) πιο δύσκολη από όλων των άλλων, τα λεφτά (πάντα) λιγότερα, τα παιδιά μας κακομαθημένα και οι σύζυγοι μας αδιάφοροι. Ποτέ ο ευθυνόφοβος άνθρωπος δε θα σταματήσει τις κατηγορίες του για να δει πώς ευθύνεται ο ίδιος για τις καταστάσεις που τον περιβάλλουν, και που τέλος πάντων αποτελούν τη ζωή του και όχι κάποια ταινία τρόμου που παρακολουθεί ως θεατής φωνάζοντας κάθε λίγο 'Μα καλά είστε χαζοί;;; Μην ανοίξετε την πόρτα!!!'. Ούτε ποτέ θα προσπαθήσει να αφήσει τα λόγια και να αναλάβει δράση για την αλλαγή πλεύσης που λέει ότι επιθυμεί (αλλά ειλικρινά δεν επιθυμεί γιατί μετά δε θα χρειάζεται να βασίζεται στους άλλους για την ανάληψη των δικών του ευθυνών και αυτό είναι μεγάλο ξεβόλεμα) και που οι κακοί άλλοι δεν του προσφέρουν απλόχερα γιατί δεν καταλαβαίνουν πόσο ιδιαίτερος είναι και πόσα αξίζει.

Αξίζει φυσικά να σημειωθεί ότι συνήθως, αν κάποιος επιχειρήσει να μιλήσει ειλικρινά στον ενήλικο Δημήτρη για το πώς μπορεί να καλυτερεύσει με κάποιο τρόπο τη ζωή του, θα αντιμετωπιστεί με τον ίδιο θυμό που ο Δημήτρης φανταζόταν ή έμαθε ότι θα λάμβανε από τους κατά καιρούς ανώτερους του.αν εκφραζόταν ειλικρινά. Υπάρχουν όμως και μερικές φωτεινές εξαιρέσεις. Άνθρωποι που μόλις ανάψεις ένα φως και τους θυμίσεις πως υπάρχει κι άλλο μονοπάτι, αρχίζουν να το ανεβαίνουν και δε σταματάνε μέχρι να φτάσουν στο τέλος του βουνού και να απολαύσουν από ψηλά τη μαγευτική θέα. Για αυτούς γράφω σήμερα, για αυτούς αγαπώ τόσο τη δουλειά μου, και ελπίζω μαζί να τολμήσουμε να μιλήσουμε ειλικρινά, να αναλάβουμε τις ευθύνες των επιλογών μας και να ενδυναμωθούμε.

ΑΝΤΩΝΙΑ ΑΝΤΩΝΑ – ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ – ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ - ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΟΣ



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 5:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.