Γράφει ο Παντελής Λαμψιώτης
«Υπάρχουν δυο τρόποι για να λάμπεις: είτε να αντανακλάς το φως είτε να το δημιουργείς», είχε πει ένας Γάλλος ποιητής, ο Πωλ Κλωντέλ. Φαίνεται ότι το φως του Καποδίστρια παραείναι λαμπερό για να το μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη ο σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής.
Το μόνο κοινό που έχει ο Καποδίστριας με τον Σμαραγδή, είναι το μικρό τους όνομα. Ιωάννης ο ένας, Γιάννης ο άλλος. Χρειάζονται πολλά περισσότερα όμως για να ψηλαφήσεις το αποτύπωμά που άφησε στην ιστορία ένας τέτοιος εθνάρχης. Για να αναδείξει ένας σκηνοθέτης μια προσωπικότητα του διαμετρήματος του Ιωάννη Καποδίστρια, θα πρέπει να βαδίσει στα χνάρια των αξιών του, έστω στο ένα εκατομμυριοστό.
Όμως ο Σμαραγδής δεν το καταφέρνει ούτε αυτό. Αποδείχθηκε πολύ «λίγος» μπροστά στον άγιο της πολιτικής που η ψυχή του χωρούσε όλη τη μεγάλη Ελλάδα. Η μικροπρέπεια του Σμαραγδή χωράει μόνο τις προσωπικές φιλοδοξίες του. Τη ματαιοδοξία του δηλαδή. Το να φέρει εις πέρας το καλλιτεχνικό «ψώνιο» του όπως να ‘ναι, με όποιες εκπτώσεις να ‘ναι. Ακόμα και ηθικές. Αλλάζοντας συμμάχους και εχθρούς σαν τα πουκάμισα, μέχρι να γυριστεί το πολυπόθητο τελευταίο καρέ της ταινίας του.
Και αν αυτός ο στόχος προϋποθέτει το να «λιβανίζει» μια κυβέρνηση που καταστρέφει τον πολιτισμό με ένα σωρό τρόπους, ο Σμαραγδής δεν έχει κανένα πρόβλημα. Και αν προϋποθέτει ότι θα γίνει αυλοκόλακας μιας κυβέρνησης που έχει μαγαρίσει οτιδήποτε πρέσβευε ο Καποδίστριας, ο Σμαραγδής πάει πάσο και σ’ αυτό.
Ο Καποδίστριας είχε όραμα για τη μεγάλη Ελλάδα, ενώ ο Σμαραγδής συστρατεύεται με εκείνους που την έκαναν πιο μικρή από ποτέ. Με εκείνους που μάλιστα έχουν και υπουργούς που δηλώνουν ότι δεν τους πειράζει να τους πει ο λαός μειοδότες, για την παράδοση του Αιγαίου. Με λίγα λόγια ο Σμαραγδής τακιμιάζει με τους συνεχιστές του άθλιου Μαυροκορδάτου, του πιο μανιασμένου εχθρού του Καποδίστρια.
Εδώ και ένα χρόνο απ’ όταν ξεκίνησαν τα γυρίσματα του Καποδίστρια, ο Σμαραγδής διαμαρτυρόταν οπουδήποτε έβγαινε να δώσει συνέντευξη. Έλεγε ότι η παραγωγή αντιμετώπιζε σοβαρό οικονομικό πρόβλημα και το κράτος αδιαφορούσε να την χρηματοδοτήσει. Έπαιζε μονίμως το ρόλο του θύματος. Δικαιολογούσε το φιάσκο κάποιων ταινιών του, λέγοντας ότι τον «χτυπάει» η κλίκα των κριτικών. Κατέφευγε σε θεωρίες συνομωσίας, εμφανίζοντας τον εαυτό του σαν ρομαντικό ήρωα και «αντιστασιακό» της 7ης τέχνης που θέλει να αναδείξει το μεγαλείο της Ελλάδας, αλλά δεν τον αφήνει το «σύστημα».
Μάλιστα απειλούσε ότι θα πάει στα δικαστήρια τους κριτικούς που έγραψαν αρνητικές αξιολογήσεις για ταινίες του. Τέτοια αντίληψη έχει για την πρόοδο της τέχνης ο Σμαραγδής. Ότι αφού είναι ο μόνος που αναδεικνύει μεγάλους Έλληνες της ιστορίας, πρέπει όλοι να τον χειροκροτούν ακόμα και αν το κάνει άτεχνα. Και αυτό μικρότητα δείχνει. Φανταστείτε πχ. τον Εμίρ Κουστουρίτσα να απειλεί με μηνύσεις όσους δεν γράφουν καλά λόγια για τις ταινίες του!
Αλλά τέλος πάντων. Αν υποθέσουμε ότι αυτά που έλεγε ο Σμαραγδής περί συνομωσιών είχαν κάποια δόση αλήθειας, τελικά όλα πήγαν στο βρόντο. Όλα γύρισαν εναντίον του. Γιατί αποδείχθηκε ότι ο ίδιος είναι μέρος αυτού του συστήματος, το οποίο υποτίθεται ότι πολεμά.
Η ερώτηση της ΝΙΚΗΣ στη Βουλή και η ξαφνική «αλλεργία» του Σμαραγδή
Η ταινία του Σμαραγδή για τον Καποδίστρια βρήκε έδαφος στην κοινή επιθυμία όλων των πατριωτών να υπάρξει επιτέλους μια κινηματογραφική βιογραφία του μεγαλύτερου εθνάρχη που γέννησε η Ελλάδα. Τα παράπονα του Σμαραγδή για τα προβλήματα της ταινίας, ευαισθητοποίησαν πολλούς αγνούς πατριώτες που έβλεπαν το κρατικό χρήμα να ρέει άφθονο για κάθε λογής κινηματογραφικό σκουπίδι, αλλά να μη στηρίζεται μια ταινία για τον Καποδίστρια. Κάπως έτσι γεννήθηκε και η προθυμία του πατριωτικού κινήματος ΝΙΚΗ να φέρει αυτή την αδικία στη Βουλή, μέσω Επίκαιρης Ερώτησης που κατέθεσε ο βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης, Νίκος Παπαδόπουλος.
Αφού το θέμα πήρε μεγάλες διαστάσεις και η Λίνα Μενδώνη στριμώχτηκε, ως δια μαγείας βρέθηκαν τα χρήματα για να συνεχιστούν τα γυρίσματα του Καποδίστρια. Και ο – ικανοποιημένος πλέον – Σμαραγδής, άλλαξε τροπάρι ξαφνικά. Από εκεί που το έπαιζε αντισυστημικός καλλιτέχνης, τον έπιασε ο «σουσουδισμός». Ξαφνικά η ΝΙΚΗ του φάνηκε πολύ «μικρή» για το καλλιτεχνικό «μεγαλείο» του, αφού βέβαια πρώτα έγινε η δουλίτσα του, και άνοιξε η κάνουλα της χρηματοδότησης.
Έτσι ο Σμαραγδής έγραψε μια επιστολή διαμαρτυρίας με νόημα… «απεταξάμην τη ΝΙΚΗ», για να αποκατασταθεί η τάξη με την… πολυχρονεμένη μας Μενδώνη. Χωρίς ίχνος τσίπας, αποκαλεί «αχαρακτήριστη» την Επίκαιρη Ερώτηση του Παπαδόπουλου, που ουσιαστικά κατατέθηκε για να βοηθήσει τον σκηνοθέτη!
Η σιελόρροια είναι ένα σύμπτωμα που έρχεται έντονα στο νου, διαβάζοντας κάποιες προτάσεις που αναφέρουν ότι κάποιοι θέλουν να πλήξουν το κύρος της «φίλης Λίνας Μενδώνη», ότι κάποιοι επιχειρούν να λασπώσουν τα αισθήματά για εκείνη και ότι είναι η καλύτερη υπουργός Πολιτισμού της μεταπολίτευσης (!), γιατί υπερασπίζεται τον ελληνικό πολιτισμό!
Να θυμηθούμε πρόχειρα – πρόχειρα μερικές στιγμές που η Μενδώνη υπερασπίστηκε τον ελληνικό πολιτισμό και την ιστορία; Όταν πόζαρε χαμογελαστή μπροστά από πορτραίτο του σφαγέα των Ελλήνων Κεμάλ Ατατούρκ; Όταν με χίλια ζόρια έδωσε ψίχουλα στους καλλιτέχνες στον καιρό της πανδημίας; Όταν τσιμέντωσε την Ακρόπολη και την έκανε σκηνικό για επίδειξη μόδας του οίκου Dior; Όταν δεν αμφισβητούσε το… ήθος του Λιγνάδη; Όταν την κατήγγειλαν για φωτογραφικούς διαγωνισμούς για τα κυλικεία των μουσείων;
Να ποια είναι η «κληρονομιά» που αφήνει στο σινεμά ο Σμαραγδής
Δεν θα μάθουμε τώρα τον κ. Σμαραγδή. Είναι πολύς καιρός που λειτουργεί σαν «λιβανιστήρι» της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Μόλις βρει δυσκολίες με τις ταινίες του, βγαίνει για λίγο από το γαλάζιο μαντρί για να γκρινιάξει. Και μόλις έρθει ετοιμοπαράδοτος σανός, ο σκηνοθέτης ξαναμπαίνει μέσα για να δείξει πόσο «φίλοι» του είναι οι τσοπάνηδες.
Τι άλλο να περιμένεις άλλωστε από έναν σκηνοθέτη που έχει δηλώσει ότι ο δηλωμένος αντι – νατιβιστής, «παγκόσμιος πολίτης» και καταστροφέας όλων των κεκτημένων του ελληνισμού, Κυριάκος Μητσοτάκης, είναι «ανεξίτηλος θαυμαστής» του Καποδίστρια (!), και ότι οι συναντήσεις του με τον Μητσοτάκη είναι πάντα «ευφρόσυνες»;
Ο Γιάννης Σμαραγδής είχε αναρωτηθεί σε μια συνέντευξή του: «Αν δεν μπορέσω να κάνω την ταινία, ποιος σκηνοθέτης θα μπορέσει μελλοντικά να κάνει έργα με θέματα που να έχουν σχέση με την ελληνική ρίζα, με πατριωτική θεματολογία;»
Αυτή η ερώτηση πρέπει να αντιστραφεί και να απευθυνθεί προς τον ίδιο τον σκηνοθέτη. Και να διατυπωθεί με τον εξής τρόπο: «Ποιος συνεχιστής του Σμαραγδή θα μπορέσει μελλοντικά να κάνει έργα πατριωτικής θεματολογίας, αν σήμερα ο Σμαραγδής αποθεώνει όσους ξεριζώνουν την ελληνική ρίζα;»
Ο Σμαραγδής πήρε τη χρηματοδότηση, θα κάνει κι εκείνος το τελευταίο «κομμάτι» του, αφού έχει δηλώσει ότι θα κλείσει την καριέρα του με την ταινία για τον Καποδίστρια. Και τι έγινε; Αυτό είναι το ζητούμενο; Και το όραμα του Καποδίστρια ποιος θα το κουβαλήσει στην 7η τέχνη; Η νέα γενιά πατριωτών σκηνοθετών τι θα γίνει; Θα πρέπει να λιβανίζει «Μενδώνηδες» και «Μητσοτάκηδες», όπως τους έμαθε ο «δάσκαλος» Σμαραγδής; Αυτό είναι το φρόνημα των Ελλήνων; Αυτά πρέσβευε ο Καποδίστριας; Είμαστε σοβαροί;
Κύριε Σμαραγδή για καμιά βολτίτσα μέχρι την Καποδιστρίου κάνετε. Για ταινία για τον Καποδίστρια δεν κάνετε με τίποτα…
Ήμουν βέβαιος ότι κάπως έτσι θα εξελισσόταν η ανάμιξη Σμαραγδή και με τον Καποδίστρια. Μετά από όσα είχα διαπιστώσει και με το έργο για τον Ιωάννη Βαρβάκη: τον κατέβασε όσο δεν πήγαινε άλλο από την μια πλευρά, παραλείποντας μεγαλειώδεις ενέργειες του μεγάλου εθνικού ευεργέτη μας από την άλλη.
ΑπάντησηΔιαγραφή