Συμφωνία Πρεσπών και Ενεργειακός Χάρτης

Source: U.S. Energy Information Administration and IHS EDIN

Γράφει ο Αλέξανδρος Νίκλαν


Η έγκριση, σε πρώτο βαθμό, της συμφωνίας των Πρεσπών έχει δημιουργήσει ήδη απόνερα που βασίζονται σε αντιδράσεις επί πρόσκαιρης κατάστασης και συνθηκών, χάνοντας έτσι πολύ μεγάλο κομμάτι της εικόνας και οδηγείται σε λάθος σκεπτικά και αντιδράσεις. Για να κατανοήσει κανείς το παιχνίδι που παίζεται αυτή την στιγμή στην πΓΔΜ, πρέπει να το δει χωρίς να έχει εθνική οπτική και χωρίς ιδεοληπτικές προσαρμογές λόγω προσωπικών αντιλήψεων και συμφερόντων. Πρέπει να το δει ως τρίτος παρατηρητής χωρίς καμία επιρροή παρά μόνο σε διαπιστώσεις δεδομένων.

Πρέπει δηλαδή να δει την μεγάλη εικόνα που ξεκινάει από την Συρία και τους αγωγούς της, διασχίζει το Ισραήλ, την Τουρκία και την Κύπρο και καταλήγει στην Βόρειο Ελλάδα (Θεσσαλονίκη + Αλεξανδρούπολη), όπου ήδη εταιρίες βάζουν θεμέλια για υποδοχή ενεργειακών αγωγών και εγκαταστάσεων για αέριο και λίγο πετρέλαιο. Πρόκειται για μια γραμμή που θα μειώσει δραστικά την εξάρτηση της Ευρώπης από το Ρωσικό αέριο. Μετά την Βόρειο Ελλάδα ακολουθεί η πΓΔΜ ( ή κατά τα φαινόμενα Βόρειος Μακεδονία) όπου θα γίνει και αυτή κόμβος διανομής προς την Ευρώπη. ενώ παράλληλα θα κλείσει και το περιθώριο επιρροής της Ρωσίας στα Βαλκάνια, αφήνοντας μόνη την Σερβία (που ήδη είναι πραγματικά απίστευτο το τι γίνεται και εκεί , με φόντο το Κόσοβο).

Όλα αυτά όπως μπορεί να κατανοήσει, ελπίζω, και ο πιο αδαής, είναι κινήσεις που έχουν σχεδιαστεί με σαφή τρόπο από οντότητες και κράτη που σε καμία περίπτωση δεν θα αφήσουν μικροκομματικά παιχνίδια χωρών ανεπαίσθητης ισχύος να μπουν ως εμπόδια (βλ. πΓΔΜ και Ελλάδα). Οπότε είτε με μαστίγιο (το χάλι που έγινε προχθές με απειλές και αμοιβές παντός είδους στα Σκόπια), είτε με καρότο ( δήθεν βοήθεια προς Ελλάδα, αλλά μέχρι στιγμής ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΠΑΡΕΙ ΤΙΠΟΤΑ), το σχέδιο θα προχωρήσει.

Επόμενο στάδιο θα είναι η Κύπρος, μόνο που εκεί τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, διότι η Τουρκία απειλεί με ωμή ισχύ (το μόνο πράγμα που είναι πραγματικό εμπόδιο) και αποχώρηση από ΝΑΤΟ. Μια κίνηση που ειδικά τις ΗΠΑ τις ενοχλεί πάρα πολύ και το έχουν δείξει ήδη. Όπως γνωρίζουν οι περισσότεροι που ασχολούνται σοβαρά με το θέμα, δεν έχουν πρόβλημα με την Τουρκία ως χώρα, αλλά με την παρουσία Ερντογάν με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για το μέλλον του ως ηγέτη της. Ήδη έχει σοβαρά προβλήματα στο εσωτερικό του, λόγω των οικονομικών πιέσεων.

Στην Κύπρο, λοιπόν, οι παρεμβάσεις δεν μπορούν να είναι ωμές εκτός και αν δοθούν (όπως στην Ελλάδα) όλα επί πινάκι προς κάθε ενδιαφερόμενο. Εκεί επίσης τίθεται θέμα αποκλεισμού των Ρωσικών βάσεων στην Ταρτούς και είναι άγνωστο ποιές θα είναι οι παρεμβάσεις της Μόσχας. Εν ολίγοις, στην περίπτωση της Κύπρου, μιλάμε για αχαρτογράφητα νερά, αν φυσικά τηρηθούν κάποια πράγματα και δεν βρεθούν νέοι πρόθυμοι πολιτικοί για υποχωρήσεις και συμβιβασμούς προς όφελος μικροπολιτικής.

Στην πιο μεγάλη εικόνα του ενεργειακού χάρτη επιρροής, διασπάται επίσης με ό,τι συμβαίνει σήμερα, το μεγάλο τόξο του Ρωσικού άξονα επιρροής στα ανατολικά (Ρωσία, Τουρκία, Συρία, Ιράν) αφού η είσοδος ενός συστήματος αγωγών από την διαλυμένη χώρα της Συρίας μέσα από το τόξο Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδος, πΓΔΜ, θα δώσει τελειωτικό χτύπημα απομόνωσης στην Μόσχα αποκόπτωντας επιρροή, όπως ανέφερα στην Ευρώπη.

Για όσους αμφισβητούν αυτήν την εξάρτηση , θα θυμίσω δηλώσεις του Πούτιν το 2009 με απειλές προς την EE ότι θα παγώσει την Ευρώπη αλλά και το περιστατικό της Ουκρανίας, όπου έκλεισαν οι στρόφιγγες και είδαμε αυτό πώς κατέληξε ως απόνερο στην ακεραιότητα αυτής της χώρας ενώ ακόμα και σήμερα το πρόβλημα αυτό δεν έχει επιλυθεί πλήρως.

Χωρίς λοιπόν να προσθέτω ακόμη περισσότερα στοιχεία, παρά δίνοντας την παραπάνω εικόνα που σχηματίζεται για τους παίκτες της μεγάλης παγκόσμιας σκακιέρας, ένας ουδέτερος παρατηρητής, κατανοεί πώς σ΄ αυτό το επίπεδο παιχνιδιού κάθε «πιόνι» (σ.σ. κράτος) θα κινηθεί και θα έχει παρουσία μέχρι εκεί που του επιτρέπεται αναλόγως της δυναμικής του. Με αυτό ως σκεπτικό, η Ελλάδα και η πΓΔΜ είναι κράτη που θα πρέπει να πράξουν αυτό που τους επιτρέπει η δυναμική τους (κατά τον Θουκιδίδη που δυστυχώς δεν τον μάθαμε ποτέ, και το δόγμα ισχύος) και θα υποχρεωθούν προς συμμόρφωση με όποιο τρόπο μετά.

Οι διαπιστώσεις όμως δεν δηλώνουν στρατηγική. Οπότε τι μπορεί να κάνει η χώρα μας για να αντιμετωπίσει μια δύσκολη κατάσταση και πλέον με παρατήρηση εθνικής οπτικής;

Η Ελλάδα, για να μην βρεθεί στην περιδίνηση που είναι το σύνολο των Βαλκανίων, οφείλει να συντάξει σχέδιο στρατηγικής που θα ενισχύσει τα αδύναμα σημεία της, ακριβώς όπως είχε πράξει το καθεστώς Μεταξά, απορροφώντας κάθε ικμάδα ενίσχυσης από όποιον μπορεί να το κάνει. Πρέπει δηλαδή να ενισχύσει την Βόρεια και Ανατολική περιφέρεια της (σ.σ. νησιά) με υποδομές, με παροχές προς ισχυρούς (βλ. βάσεις) ΑΛΛΑ ΜΕ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑΤΑ ΕΠΙ ΧΕΙΡΑΣ, να δημιουργήσει δομές του λειτουργικού κράτους εκεί και όχι απλά βιτρίνα (βλ. υπουργεία, πανεπιστήμια και στρατιωτικές βάσεις με ταχείας ανταπόκρισης μονάδες), όπως και να δημιουργήσει σχετιζόμενες υπηρεσίες με το ενεργειακό που θα δώσουν αξία και ισχύ στην περιοχή για να αποφύγει διαμελισμό και ανασύσταση αυτών των περιοχών σε μια νέα Βαλκανική οντότητα.

Το πρόβλημα είναι πώς επειδή ως λαός και ως πολιτική κοινότητα ομφαλοσκοπούμε από την αρχαιότητα, η αντίληψη μιας τέτοιας κατάστασης είναι περιορισμένη από τους εν εξουσία κυβερνώντες και δεν διαφαίνεται αντίστοιχη στρατηγική και από την επερχόμενη κυβέρνηση, με αποτέλεσμα τα «μαύρα σύννεφα» όπως είχαν περιγραφεί στην αρχαιότητα στην Κόρινθο προ εισβολής Ρωμαίων, να είναι ήδη από πάνω μας και εμείς να τσακωνόμαστε για μια θέση στον ήλιο που δεν θα υπάρχει σύντομα.

Αλέξανδρος Νίκλαν
Σύμβουλος Θεμάτων Ασφαλείας
Για το Geopolitics and Daily News