Αποδόσεις πελασγικών-προελληνικών επιγραφών με την βοήθεια της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (μέρος 2ο)

συνέχεια από το 1ο μέρος 

3η Επιγραφή Βρέθηκε από τον καθηγητή Halbherr το 1893 κατά τις ανασκαφές στην Πραισό. Οι στίχοι χωρίζονται μεταξύ τους με οριζόντιες, αλλά όχι ακριβώς παράλληλες γραμμές. Η επιγραφή είναι βουστροφηδόν γραμμένη με αρχαϊκά γράμματα του ιωνικού αλφαβήτου και διαβάζεται από δεξιά στα αριστερά.

Επιγραφή:

Ν ΚΑΛ ΜΗΤΚΕΟΣΙΒΑΡΞΕΙΑ..ΟΑΡΚΑΠΣΕΤΙΜΕΓΝΑΡΚΑΚΟΚΛΕΣΙΓΕΠΑΣΕΠΓΝΑΝΑΙΤ

Μεταγραφή: Στην μεταγραφή βάζω προθέσεις, τόνους, πνεύματα σημεία στίξης κλπ, οπότε η απόδοση γίνεται: είς τήν καλήν μητέρα κλέος……είς τήν Αρχίαν τίθησιν είς τόν γνάθον. Ο αρχαϊκός είς γαῖαν πᾶσαν σεπτός είς τόν γνάθον ναός.

Ελεύθερη απόδοση:
Στην καλή μητέρα δοξά. Στην θαλάσσια θέση στον πορθμό, ο αρχαϊκός(αρχαίος), σε όλη την γη ιερός, στον πορθμό ναός.

Αναλυση: (είς τή)ν καλ(ήν) μητ(έρα) κεος γίνεται κλέος (ιβαρξεια).. αρκα γίνεται αρκ(ι)α γιατί υπάρχει φθορά στην στήλη.. γίνεται στην αρχίαν (κόρη του ωκεανού μεταφορικά εννοούμε την θάλασσα) (εις) σετι (θ)έσ(ι)ς αρχικό ριζικό τίθησιν είς τόν γνά(θον) σημαίνει πορθμός αρκακοκλεσι= αρκακο φωνητικά ταιριάζει στο αρχαϊκό αρχαϊκός( αρχαίος ) Γ(ε) πασ(ε) σε (α ) γίνεται σε γαία γή όλη σέπ(τος) σημαίνει θαυμάσιος η ιερός, γνα(θο) ναιτ σε να(όν).

ο Αντώνης Βασιλάκης (αρχαιολόγος) του οποίου είναι η συγκεκριμένη μετάφραση για της λέξεις που εγώ θεωρώ αβέβαιης ετυμολογίας, προτείνει ιβαρία κλειστή θάλασσα ξεια ξειτανο και το μετατρέπει σε ιτάνο η λέξη ιβαρία θεωρείται πως προέρχεται από την λατινική λέξη vivarium ίσως όμως προυπήρχε της λατινικής.

Η μετάφραση του Αντώνη Βασιλάκη διαφέρει σε μερικά σημεία από την μετάφραση του κειμένου μας γιατί δεν έχει βάλει την αρχαία κλίση στις λέξεις.

4η  Επιγραφη: από την ιστοσελίδα του Βρετανού γλωσσολόγου Raymond ArmarIgnatius Brown (1939-). Αυτή η επιγραφή βρέθηκε 1936 από τους P. Demargne και H.van Effenterre στον ανατολικό τοίχο του ναού του Απόλλωνα στην Δρήρο, εκλάπει κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου διαβάζεται σύμφωνα με τα βελάκια.

Επιγραφή:

PMAF/ ΕΤ/ ΙΣΑΛΑΒΡΕ/ ΚΟΜΝ                     ←

Δ/ ΜΕΝ/ ΙΝΑΙ/ ΙΣΑΡΥΡΙΑ/ ΛΜΟ                   ←

ΣΤΟΝ ΤΥΡΟΝ ΜΥΑ/ ΟΑΟΙΕFΑΔ                  ←

ΕΤΥΡΟ…ΜΥΝΑ/ ΟΑ ΣΕΝΗ                           →

ΜΑΤΡΙΤΑΙΑ                                                      ←

Μεταγραφή: Στην μεταγραφή βάζω προθέσεις, τόνους, πνεύματα σημεία στίξης κλπ οπότε η απόδοση γίνεται: Άρμα αἰτ(εῖται) ἴσα λαβεῖν κόμ(ιστα) μεν εἶναι ἴσα λυρια (μονάδα μέτρησης) των τηρουμένων του μηνός. τηρῶ τόν μῆνα ὅλα τα μετρητά.

Μεταφραση: Άρμα  αιτείται  για να λάβει ίσα κόμιστρα,  μάλιστα είναι ισότιμα των τηρουμένων του μηνός. Τηρώ τον μηνά όλα τα μετρητά.

Παρατηρήσεις στο κείμενο: Το η και το ο αποδίδονται σαν υ και ο. και εδώ ο γράφων της στήλης έχει επιλέξει τα φωνήεν (υ κύριο φωνήεν όπως το ι στην στήλη της Λήμνου) και το φωνήεν ο και πρέπει να τα αντικαταστήσουμε με αλλά φωνήεντα οπού υ με το η και οπού ο με το ω σε μερικά σημεία του κειμένου.

Αρμα Ετ σε αι μεταθέτουμε τα γράμματα από το ματριταια δηλαδή φεύγει το (α ) από τα ματριταια και το (αι) και τα μεταθέτω στο ρμα ετ.

Λυρια: προελληνική μονάδα μέτρησης με την πρόθεση ίσα θα πούμε (ισοτιμία).

Αναλυση: Άρμα αἰτεῖται (ετ) ίσα λαβεῖν κόμιστρα, μάλιστα η τοὐλάχιστον εἶναι ίσο λυρια(μονάδα μέτρησης) σ(των) τυρον (τηρουμένων) του μηνός . Ετυρο( τηρέω-τηρῶ) τόν μῆνα ο-α ὅ(λα) (τ)α μετρητά. 

Γενικες Παρατήρησεις: 

1. Η γλώσσα των επιγραφών είναι κωδικοποιημένα αρχαία ελληνικά. Μπορούμε να δούμε λέξεις προελληνικές και πως εξελιχθήκαν στα αρχαία ελληνικά. Για να μεταφράσουμε τα κείμενα πρέπει να κοιτάζουμε να «βρίσκουμε» τις ρίζες των λέξεων και πως "ακούγεται" μια λέξη προελληνική και μετά πρέπει να την μεταφέρουμε στην αρχαία ελληνική γλωσσά με την βοήθεια της ρίζας.

2. Στην στήλη της Λήμνου όπως και στις ετεοκρητικές γραφές  σε μερικές προτάσεις ο γράφων επιλέγει ένα βασικό φωνήεν κυρίως και πρέπει να το αντικαταστήσουμε με σύμφωνο η φωνήεν στην στήλη της Λήμνου το βασικό είναι το ι  πχ (αιζ)= α(ι)=  γίνεται αεί το ζ φεύγει και φοκε= Φωκίδα η ρομ= ρωμ η μαραζ μαρα(σμός) Η και το αντίθετο ένα σύμφωνο βασικό το ζ πχ αρζιο ἄρ(τ)ιον  …...  Επίσης  παρατηρήσουμε πως στα κείμενα  δεν υπάρχει ορθογραφία.

3. στην στήλη της Λήμνου όταν το ζ είναι στην αρχή μιας λέξης συνδέεται με ιδιότητες του Δία η τόπο λατρείας. Και όταν το ζ και το ι είναι στο τέλος της λέξης δεν το χρησιμοποιώ.

4. Στην στήλη της Λήμνου βλέπουμε ότι οι συγγενείς του Χρύσιππου τον μοιρολογούν στον ναό του Δια, πιθανώς στην Ηλεία, (βασιλιάς της Ηλείας ήταν ο πατέρας του Χρύσιππου Πέλοπας). Πιστεύω πως η επιγραφή είναι αναθηματική προσκυνηματική με την ιδιαιτερότητα ότι βλέπουμε στοιχειά της Ελληνικής μυθολογίας σε αυτή. Ο Λάιος παρακαλεί τον Δία να του δώσει δύναμη να αντιμετωπίσει την κατάρα του. Ο μύθος του Λάιου του Λάμβακος χρησιμοποιούταν σαν διδασκαλία ανά την Ελλάδα.

5. θα ήθελα να πω δυο λόγια για τις αποδόσεις μου. Βλέπουμε "κωδικοποιημένα κείμενα" .

Η γλώσσα τον Ετρούσκων εχει μια συγγένεια με τα ελληνικά, πχ οι λέξεις ati, ματηρ, μητέρα στην δωρική γλωσσά. Η ετρ λεξη apa απο το πατερ η πατήρ. Άλλη λέξη η ετρούσκικη rumon- ποτάμι προέρχεται από την ελληνική ρώμη που σημαίνει ορμή, δύναμη, όπως και τα λατινικά με την ελληνική έχουν μια συγγένεια έτσι και η ετρούσκικη έχει με την ελληνική. Από τις αποδόσεις μου θεωρώ ότι η συγγενική γλώσσα τον προελληνικών λαών, τουλάχιστον σε περιοχές όπως η Κρήτη και η Λήμνος είναι τα αρχαία ελληνικά. 

Η μετακίνηση των Ετρούσκων στην Ιταλία έγινε πρίν την κάθοδο των Δωριέων και η Λημνος απο τον 13ο αιώνα πχ και πιό πριν είχε αποικιστεί από ελληνικά φύλα και έρχομαι και σε αυτό που λέει ο Διόδωρος Σικελιώτης. Αναφέρει ότι σύμφωνα με το Διονύσιο Σκυτέα, ένα αρχαιότερό του ιστορικό, στην Ελλάδα πριν από τη σημερινή ελληνική γραφή(φοινικικό αλφάβητο) υπήρχε μια άλλη, η Πελασγική, άρα η γραφή αυτή είναι εκείνη που ο Έβανς ονομάζει Γραμμική. Διόδωρος Σικελιώτης-βιβλίο βίβλος (3,67, 5 - 57 και 5, 74). 

Η γραμμική β μέχρι πριν λίγα χρόνια θεωρούνταν μη ελληνική. Θέλω να πω με αυτό γιατί υπάρχει σύγχυση στης αρχαίες πηγές λόγω του ότι οι προελληνικές αυτές φυλές μιλούσαν μια γλώσσα αρχέγονη (πρώιμη) Ελληνική που την διατήρησαν με μικρότερες αλλαγές με την πάροδο του χρόνου σε σχέση με αλλά ελληνικά φύλα (παράδειγμα το ετεοκρητικό ΕΙΡΕΡΕΙΕ ... ερινύες η το η το ιεμετε υγιαίνεται) έφερε αυτή την σύγχυση στους αρχαίους συγγραφείς).

6. Η βία όπως είπα είναι (υλική ή ψυχική) πίεση που ασκεί κάποιος επάνω σε κπ. άλλο για να του επιβάλει τη δική του θέληση. Aπό την Ελληνική μυθολογία ξέρουμε πως ο Χρύσιππος είχε βιαστεί από τον Λάιο. Αφού αποκωδικοποιήσουμε την λέξη «ζιαζι»με την βοήθεια της ελληνικής μυθολογίας, η απλά  αντικαθιστώντας το γράμμα ζ με τα γράμματα δ και β, κάτι που στην αρχαία Ελληνική γλωσσά συμβαίνει δηλαδή να παριστάνεται ένα γράμμα με ένα άλλο, λεμέ ζια-ζι δια-βι υπάρχει και ο παρακάτω τροπος  ζ(ιαζι) δηλ.. φεύγει ότι είναι έξω από την παρένθεση και βάζουμε τα γράμματα δ και β οπότε (δ)ιά-(β)ίας ζης  με την βοήθεια των ριζών βρίσκουμε της λέξεις. μπορούμε να βάλουμε στην θέση του δ και του β που βάζουμε στην θέση του ζ στην λεξη (ζ)ια-ζι και τα 24 γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου έτσι θα δούμε ότι δημιουργούνται οι λέξεις (δ)ιά-(β)ίας ζης...

7. Στην Κώ έχουμε το χωριό Ζια το όνομα το πηρέ γιατί βρέθηκε τόπος λατρείας του Δία στο βουνό Δίκαιο.  Άλλη παραλλαγή του ονόματος του δια είναι  το όνομα Ζα η Ζας στην Νάξο, ο Δίας Σύμφωνα με τη μυθολογία μεγάλωσε στη Νάξο, όπου λατρεύτηκε από τους κατοίκους, οι οποίοι έδωσαν και το όνομά του Ζεύς (Ζας) στο ψηλότερο βουνό τους.

8. Λίγα λόγια για την επιγραφή που βρέθηκε στον τοίχο του ναού του Απόλλωνα στην Δρήρο. Από πολύ νωρίς, πιθανότατα από τον 6ο κιόλας αι. π.Χ., ορισμένοι ιδιώτες συνήθιζαν να καταθέτουν σε αρχαία ελληνικά ιερά (και ιδιαίτερα σ' αυτά με πανελλήνια αναγνώριση, όπως λόγου χάρη τα ιερά του Απόλλωνος στους Δελφούς και στη Δήλο) διάφορα ποσά για φύλαξη. Το φαινόμενο αυτό γνώριζε ιδιαίτερη έξαρση κυρίως σε περιόδους αναταραχών και πολεμικών συρράξεων.

9. Σε δυο επιγραφές βλέπουμε στοιχειά από ελληνικούς μύθους. Η μια μιλάει για την κατάρα του βασιλιά Λάιου του λάμβακος (στήλη της Λήμνου) που έχω αναλύσει πιο πάνω και στην άλλη βλέπουμε στοιχεία από την αργοναυτική εκστρατεία (στην επιγραφή που βρέθηκε τον Ιούνιο του 1901 από τον Αγγλο R.C. Bosanquet).

10. Η επιγραφή που ανήκει στον ιδιωτική συλλογή του δρ. Σ. Γιαμαλάκη είναι μια δημόσια επιγραφή. Για τη χάραξη των δημόσιων επιγραφών η εντολή προέρχεται από την πόλη, τη βουλή, τον δήμο, ή τους κατά τόπους άρχοντες και βασιλείς. Οι δημόσιες επιγραφές είναι τα αντίγραφα των δημοσίων εγγράφων που φυλάσσονταν στο δημόσιο αρχείο κάθε πόλης.

11. Η Επιγραφή που βρέθηκε στην Ηφαιστιά της Λήμνου έχει μια  ιδιαιτερότητα.  Έχει επιτύμβια στοιχεία (αν και δεν έχουμε το όνομα του νεκρού μιας και όπως φαίνεται είναι σπασμένη στο πάνω μέρος της) και αναθηματικό χαρακτήρα, μπορούμε να δούμε πολλές τέτοιες επιγραφές στην Θεσσαλία.

12. Στην Στήλη της Λήμνου με τέχνασμα ο γραφών μας δίνει το ναφοθ στην αρχή του κειμένου και το κάνουμε ἀφ' οὗ …όμως μπορούμε να δούμε με αυτό το τέχνασμα ταυτόχρονα και την λέξη ναοθ(ναιθ)… ναόν. την λεξη (λάσι)ος μας το δίνει ο γράφωνστην λεξη ΑΝΑΛΑΣΙΑΛ οπότε  με αυτό το τέχνασμα μπορούμε να συμπληρώσουμε την λέξη στο κείμενο μας.

Πηγές

1. Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 22

2. https://teicrete.gr/daida…/documents/labyrinth_book/Eteo.pdf

3. Αποστόλης Ζυμβραγάκης, Φιλόλογος.

4. Ησίοδος Θεογονία 

5. Εγκ.Παπυρος-Λαρους-Μπριτάννικα

6. 2.Λεξικά της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης: α. Ι.Σταματάκου β.Liddell-scott

7. 3.Ι.ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ: "Ομηρικόν Λεξικόν"

8. 4.Jan de Groot: "Ομηρικό Λεξιλόγιο"

9. 5.ΛΕΞΙΚΑ ΡΗΜΑΤΩΝ: 1.Π.Διαμαντάκου, 2.Κονταίος 3. Ι.Ρώσση 4.Β.Π.Βλάχου

10. 5.Στ.Πατάκης-Μιχ.Τζιράκης.

11. Ι.ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΥ: "ΠΕΛΑΣΓΙΚΑ"

12. 7.Χριστ. Μπουοντελμόντι: "ΕΝΑΣ ΓΥΡΟΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΤΑ 1415"

13. 8.Ιωσήφ Χατζιδάκης: "ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ ΕΙΣ ΚΡΗΤΗΝ"

14. 9.Ν.Ψιλάκη: "ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΕΡΗΜΗΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ"

15. 10.Β.Ψιλάκη: "ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ"

16. 11.ΠΩΛ ΦΩΡ: (άρθρο). ΚΡΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ τόμος ΚΗ-ΚΘ ,1988-1989

17. 12.Στέργιος Σπανάκης: ΚΡΗΤΗ (ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΑ-ΑΡΧΑΟΛΟΓΙΑ)

18. http://viagallica.com/grece/lang_el/village_zia.htm 

19. de Simone, Carlo. 2009. La nuova iscrizione tirsenica di Efestia. Tripodes 11.3–58.

20. Eteocretan Language Pages - Dreros #1", από την ιστοσελίδα του Βρετανούγλωσσολόγου Raymond Armar Ignatius Brown (1939-).

21. http://www.kairatos.com.gr/myweb/epigrafespraisoy.htm 

22. http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=112003 

23 http://ancdialects.greeklanguage.gr/books/eisagogi-stin-elliniki-epigrafiki/eidi-  epigrafon

24. ΕΡΜΗΙΧΘΟΝΙΩΙ: Θρησκεία και άνθρωπος στη Θεσσαλία Της Αφροδίτη Α. Αβαγιανού Ph.D. Πανεπιστημίου Ζυρίχης Ιστορικός Αρχαίας Ελληνικής Θρησκείας. 

αποδοσεις: Μιχαλoπουλος Νικόλαος