Της Αλεξάνδρας Τράγκα (1)συνέχεια από το 1ο μέρος
Με ποιο τρόπο όμως, θα μπορούσε ένα κράτος, να αντιστρέψει τη διαδικασία, ώστε αντί να δεχθεί το ίδιο έναν τεράστιο αριθμό Πολυεθνικών Επιχειρήσεων, που θα αλλοιώσουν την εγχώρια βιομηχανία του, να ασκήσει μία επιθετική εξωτερική οικονομική πολιτική, η οποία θα συμβάλλει στον πολλαπλασιασμό της ισχύος του;
Πρώτον, να αυξήσει την επιρροή του σε άλλες χώρες καθώς και να αυξήσει τις δυνατότητές του. Μια ανεπτυγμένη οικονομία και µία στέρεα παραγωγική βάση ενός κράτους δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αποτελεί ένα σημαντικό συντελεστή ισχύος για τις ανάγκες της εξωτερικής και της αμυντικής του πολιτικής. Μια ισχυρή οικονομική δύναμη, μπορεί να χρησιμοποιήσει οικονομικά μέσα ώστε να διευρύνει τη διεθνή της επιρροή. Από την άλλη πλευρά, η ενίσχυση της διεθνούς της επιρροής έχει θετικά αποτελέσματα και στην οικονομική της ανάπτυξη.
Συνεπώς, το ενδιαφέρον των κυβερνήσεων για τα ζητήματα της οικονομικής διπλωματίας δεν εξηγείται µόνο µε το ότι η οικονομία παίζει σήμερα σημαντικό ρόλο στο διεθνή χώρο, αλλά αντίθετα επειδή τα κράτη στην προσπάθειά τους να διευρύνουν το πλέγμα των σχέσεών τους και ακόμα, το δυναμικό ισχύος τους, δραστηριοποιούνται δυναμικά στον οικονομικό τομέα(22). Εν τούτοις, για να ενταχθεί μία λιγότερο αναπτυγμένη χώρα στην κατηγορία των μικρών αλλά επιτυχημένων χωρών, πρέπει να έχει μία έντιμη και ικανή κυβέρνηση, να επενδύσει πολύ σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης, να σέβεται τα διεθνή δικαιώματα ιδιοκτησίας, να ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα, να στηρίξει ένα διαφοροποιημένο και άριστο εθνικό πρόγραμμα έρευνας και ανάπτυξης και να ακολουθήσει υγιείς μακροοικονομικές πολιτικές. Ένα κράτος που δεν είναι πρόθυμο να αναλάβει αυτές της ζωτικής σημασίας υποχρεώσεις, είναι πολύ απίθανο να επιτύχει στην παγκόσμια οικονομία και κινδυνεύει να κυριαρχήσουν σε αυτό οι ξένες εταιρείες. Δυστυχώς, πάρα πολλές λιγότερο ανεπτυγμένες και μετακομμουνιστικές οικονομίες διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο(23).
Δεύτερον, να αποτρέψει ενέργειες ορισμένων κρατών που μπορεί να έχουν αρνητικά αποτελέσματα στην εξωτερική πολιτική ενός κράτους. Η αποτροπή ενεργειών δε χρησιμοποιεί µόνο στρατιωτικά ή και πολιτικά μέσα. Τα οικονομικά μέσα, χρησιμοποιούνται περισσότερο συχνά και θεωρούνται κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις αποτελεσματικά.
Τρίτον, να ενισχύσει οικονομικά διεθνείς οργανισμούς καθώς και µη κρατικούς δρώντες τρίτων χωρών, όταν έτσι εξυπηρετούνται τα συμφέροντά του σε μία δεδομένη χρονική περίοδο.
Τέταρτον, να διαφυλάξει τα συμφέροντα των επιχειρήσεων της χώρας που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό και τα οποία θίγονται από ενέργειες άλλων κρατών(24). Θα ονομάζαμε την πολιτική αυτή μικρο-εξωτερική πολιτική, γιατί προκαλεί αλληλεπιδράσεις του εθνικού κέντρου με το μικροεπίπεδο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και, παράλληλα, διαμορφώνει σταθερές που εξυπηρετούν μακροπρόθεσμους στόχους(25). Για την απόδοση της πολιτικής αυτής, της μικροπολιτικής, απαιτείται συστηματική προσπάθεια, η οποία εκφράζεται από τρεις τομείς εργασίας:
- Την πολιτική και οικονομική διευκόλυνση των μονάδων που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό. Η προτεραιότητα που δίνεται στη παροχή βοήθειας σε μερικά κράτη, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, έχει φθάσει στο σημείο να δημιουργούνται νέες θεσμοποιημένες δομές υποστήριξης, όπου οι επιχειρήσεις και οι αντιπρόσωποί τους έχουν αυξημένη συμμετοχή και επιρροή στο σχεδιασμό, στην υλοποίηση και στην αξιολόγηση της εμπορικής διπλωματίας(26).
- Την παροχή συμβουλών σχετικά με το εύρος και το χώρο της δράσης τους (πληροφορίες) και
- Το συντονισμό με την κυβερνητική πολιτική για την ανάπτυξη δράσεων σε κοινό πλαίσιο (π.χ. εμπάργκο-οικονομική διπλωματία)(27).
Αυτό το τρίπτυχο προϋποθέτει, όμως, τη δημιουργία σχετικών οργάνων με ευθύνη της κυβέρνησης με στόχο τον εναρμονισμό της δράσης όλων αυτών των δρώντων με την κυβερνητική πολιτική. Η συγκεκριμένη προσπάθεια συμβάλλει αναμφίβολα στη διεύρυνση των εξωτερικής πολιτικής ερεισμάτων και στην ενίσχυση της αναπτυξιακής πορείας της χώρας. Η διαμόρφωση, ωστόσο, μίας εθνικής στρατηγικής που να εξυπηρετεί τους παραπάνω στόχους θα πρέπει να στηρίζεται σε τρεις βασικές προϋποθέσεις:
- Πρώτον, οι ενεργοποιούμενοι στο εξωτερικό μη κρατικοί δρώντες, με κύρια αναφορά στον επιχειρηματικό κόσμο, θα πρέπει να διαθέτουν ανεξάρτητη ικανότητα δράσης και το δικό τους θεσμικό πλαίσιο που να συμπλέει με τις αρχές που διέπουν το πολιτικό σύστημα της χώρας.
- Δεύτερον, οι δρώντες αυτοί θα πρέπει να διαθέτουν το απαραίτητο κεφάλαιο, ώστε να απολαύουν της εμπιστοσύνης, πάνω στην οποία οικοδομείται η συνεργασία και η περαιτέρω στήριξη των δραστηριοτήτων τους από τον κρατικό μηχανισμό.
- Τρίτον, η παρουσία τους στο εξωτερικό οφείλει να είναι όχι βραχυπρόθεσμη, αλλά μακροπρόθεσμη. Η επιχειρησιακή τους δράση θα πρέπει, δηλαδή, να εκτιμάται όχι ως μία μεμονωμένη και χρονικά περιορισμένη ενέργεια, αλλά να εντάσσεται σε ένα διαρκές πρόγραμμα ανάπτυξης.
Οι τρεις αυτές προϋποθέσεις κρίνονται ως απαραίτητες για την εδραίωση του πλαισίου συνεργασίας μεταξύ της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της κυβερνητικής πολιτικής. Οι υπεύθυνοι της απόφασης αντιλαμβάνονται, βέβαια, τη σπουδαιότητα της πολύμορφης δράσης που αναπτύσσουν οι νέοι αυτοί δρώντες και, φυσικά, το όφελος που μπορεί να προέλθει από τη σχετική συνεργασία. Ωστόσο, η αντίληψη για μία συνεργατική πολιτική θα πρέπει να οικοδομείται σε αμοιβαία βάση. Όσο πιο κατανοητό είναι το πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ των δύο μερών, τόσο πιο αποδοτική είναι η εξωτερική πολιτική και πιο ενισχυμένη η δυνατότητα της αναπτυξιακής πορείας της χώρας.
Σημασία, δεν έχει, επομένως, εάν επιθυμεί κανείς τη διασύνδεση της επιχειρηματικής δράσης με την πολιτική της κυβέρνησης, αλλά το πώς μπορεί να ενισχυθεί μακροπρόθεσμα η παρουσία των δρώντων αυτών στο εξωτερικό, ώστε να αποτελέσουν τμήμα του αναπτυξιακού προγράμματος της χώρας. Ο συντονισμός των ενεργειών είναι η φράση-κλειδί στο καίριο αυτό ζήτημα, το οποίο εντάσσεται, τουλάχιστο για τα αναπτυγμένα κράτη, στις υψηλές προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής τους.(28)
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ (του συγκεκριμένου μέρους)
1. H Aλεξάνδρα Τράγκα είναι Πολιτικός Επιστήμων, Δημοσιογράφος και υποψήφια απόφοιτος στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας
22. Χαράλαμπος Τσαρδανίδης, «Οικονομική Διπλωματία» (εισήγηση, Γ’ Πανελλήνιο Συνέδριο Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, 16-18 Μαΐου, 2008), 12.
23. Gilpin, Παγκόσμια Πολιτική Οικονομία, 373.
24. Τσαρδανίδης, «Οικονομική Διπλωματία», 12.
25. Πάρις Βαρβαρούσης, Διεθνείς Σχέσεις και Εξωτερική Πολιτική στον 21ο Αιώνα (Αθήνα: Παπαζήσης 2004), 192.
26. Τσαρδανίδης, «Οικονομική Διπλωματία», 10.
27. Δρ. Βικτωρία Πιστικού, «Δρώντες και Πεδία Διαδράσεων στην Εξωτερική Πολιτική», 29.
28. Βαρβαρούσης, Διεθνείς Σχέσεις και Εξωτερική Πολιτική, 193-195.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχολιά σας να ειναι σχετικά με το θέμα, περιεκτικά και ευπρεπή. Για την καλύτερη επικοινωνία δώστε κάποιο όνομα ή ψευδώνυμο. Διαφημιστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται.
Επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης του σχολίου σας παρακαλούμε μετά την τελική σύνταξή του να ελέγχεται. Προτιμάτε την ελληνική γραφή κι όχι την λατινική (κοινώς greeklish).
Πολύ σημαντικό είναι να κρατάτε προσωρινό αντίγραφο του σχολίου σας ειδικά όταν είναι εκτενές διότι ενδέχεται να μην γίνει δεκτό από την Google (λόγω μεγέθους) και θα παραστεί η ανάγκη να το σπάσετε σε δύο ή περισσότερα.
Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί, το αργότερο, μέσα σε λίγες ώρες, μετά από έγκριση του διαχειριστή του ιστολογίου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δημοσιεύει όλα τα σχόλια που δεν παραβαίνουν τους όρους που έχουμε θέσει στις παρούσες οδηγίες.
Υβριστικά, μη ευπρεπή και προπαγανδιστικά σχόλια θα διαγράφονται ή δεν θα δημοσιεύονται.