Η Μοσχόπολη βρίσκεται ΒΔ της Κορυτσάς στην Βόρειο Ήπειρο. Υπήρξε μεγάλο μορφωτικό και οικονομικό κέντρο του ελληνισμού, ιδιαίτερα δε του βλαχόφωνου. Τον 18ο αιώνα την βρίσκουμε στο αποκορύφωμα της ανάπτυξής της. Το 1720 ιδρύεται το δεύτερο στην βαλκανική τυπογραφείο στην Μοσχόπολη, μετά από αυτό της Κωνσταντινούπολης. Το 1730 λειτουργεί το «Ελληνικό Φροντιστήριο» το οποίο το 1744 αναβαθμίζεται σε «Νέα Ακαδημία».
Πλήθος είναι οι πνευματικές μορφές του ελληνισμού που εμφάνισε η Μοσχόπολη.
Τεράστια και η εμπορική άνθηση κι ο πλούτος. Καραβάνια με Μοσχοπολίτες εμπόρους ξεκινούσαν και μετέφεραν εμπορεύματα στις παραδουνάβιες περιοχές, στη Μολδαβία, στην Οδησσό, στην Βιέννη. Πολλοί εγκατασταθήκαν εκεί, διέπρεψαν και απέκτησαν τεράστιες περιουσίες. Πολλοί και οι εθνικοί ευεργέτες που άφησαν περιουσίες για να γίνουν έργα κοινής ωφελείας. Πρώτη έδινε το παρών η Μοσχόπολη και στους εθνικούς αγώνες. Αυτό το πλήρωσε πολύ ακριβά. Το 1769 για την συμμετοχή της στην εξέγερση των Ορλωφικών καταστράφηκε από στίφη Τουρκαλβανών. Το 1788 υπέστη την δεύτερη καταστροφή από τα στρατεύματα του Αλή Πασά. Η καταστροφή της το 1916 ήταν η τελευταία και σχεδόν τελειωτική.
Οι Βορειοηπειρώτες όμως δεν μπορούν να ανεχθούν μόνο μια τόσο μικρή γεύση ελευθερίας. Επαναστατούν κηρύσσουν την αυτονομία τους και απωθούν τους νέους τους κατακτητές σε όλα τα μέτωπα.
Η Μοσχόπολη απελευθερώνεται πάλι, από τα αυτονομιακό στρατό και από Κρήτες εθελοντές με επικεφαλής τον Κρητικό οπλαρχηγό Παύλο Γύπαρη στις 24 Ιουνίου 1914. Πολιτικός και στρατιωτικός διοικητής αναλαμβάνει ο Παύλος Γύπαρης και την φύλαξη της πόλης οι άντρες του. Στα υψώματα βόρεια της Μοσχόπολης καραδοκεί ο Αλβανός οπλαρχηγός Σαλί Μπούτκα με τους άνδρες του.
Σε λίγο καιρό τίθεται σε κυκλοφορία από το ταχυδρομείο της Μοσχόπολης μία σειρά 15 γραμματοσήμων αξιών 1 λεπτού μέχρι 25 δραχμών, συνολικής ονομαστικής αξίας 47.66 δραχμών, ποσό μεγάλο για την εποχή αυτή.
Τα γραμματόσημα αυτά σύμφωνα με πληροφορίες τυπώθηκαν στην Αμιένη της Γαλλίας με την χαλκογραφική μέθοδο (grave) σε φύλλα των 25 τεμαχίων. Σύμφωνα με ενδείξεις τα γραμματόσημα αυτά πρέπει να είναι ιδέα εμπόρου γραμματοσήμων της Αθήνας εκ Κρήτης και γνώριμου τόσο του Ελευθέριου Βενιζέλου όσο και του Παύλου Γύπαρη. Την υλοποίηση της κατασκευής ανέλαβε έμπορος γραμματοσήμων με έδρα το Παρίσι. Τα γραμματόσημα φθάσανε στην Αθήνα, το ίδιο και ο εκ Παρισίων συνεργάτης (ίσως τα έφερε μαζί του). Οι δύο μαζί αναχώρησαν για την Μοσχόπολη όπου παρέδωσαν τα γραμματόσημα στον Παύλο Γύπαρη και αυτός με την σειρά του τα παρέδωσε στον Θεοφάνη Γεωργιάδη, διευθυντή των Τηλεφώνων (Τ.Τ.Τ. Τηλεφωνείο, τηλεγραφείο, ταχυδρομείο).
Τα γραμματόσημα αυτά ετοιμάστηκαν από τον Μάιο του 1914 όταν η Μοσχόπολη ήταν σε αλβανικά χέρια. Η επιγραφή «Ήπειρος» δείχνει πως πρόθεση ήταν να κυκλοφορήσουν κάπου στην Ήπειρο. Ούτε καν ο Γύπαρης δεν μπορούσε να ξέρει αν θα έφθανε στην Μοσχόπολη ή κάπου αλλού.
Ποιος ήταν άραγε ο σκοπός των εμπλεκομένων εμπόρων; Το οικονομικό όφελος; Μάλλον! Να βοηθήσουν τον αγώνα του Παύλου Γύπαρη προσφέροντάς του τα γραμματόσημα σαν μέσο οικονομικής στήριξής; Μάλλον και αυτό! Ήσαν όλα αυτά κάτω από την σύμφωνη γνώμη του Ελευθέριου Βενιζέλου; Όταν ο Βενιζέλος το 1905, ως αρχηγός των επαναστατών Θερίσου έστελνε γραμματόσημα της Θερίσου στο «Κρητικό Λόμπυ» των Αθηνών με την παράκληση να τα δώσουν στον Άγγλο δημοσιογράφο (δηλαδή στον James David Bourchier) τι είχε κάνει; Γνώριζε την δύναμη του γραμματοσήμου σαν μέσο διατράνωσης και τεκμηρίωσης εθνικών στόχων αλλά και σημαντικό μέσο χρηματοδότησης των αντίστοιχων εγχειρημάτων.
Εγώ προσωπικά δεν βλέπω γιατί θα πρέπει κάποιοι να μιλούν για κερδοσκοπική και ανεπίσημη έκδοση εφόσον σε όλο τον κόσμο τότε και τώρα, υπάρχουν πλήθος παρομοίων εκδόσεων χωρίς αντίστοιχους χαρακτηρισμούς.
Στα τέλη Οκτωβρίου 1914 ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει πάλι την Βόρειο Ήπειρο. Η κυβέρνηση της Αυτόνομης Βορείου Ηπείρου παραδίδει την εξουσία στις ελληνικές αρχές. Αυτό έγινε με άδεια της Αγγλίας και της Γαλλίας.
Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος είχε ήδη ξεκινήσει και η γεωπολιτική κατάσταση είχε αλλάξει ριζικά. Η Αντάν ήθελε να προσεταιριστεί την Ελλάδα στον πόλεμο αλλά και να υπάρξει ασφάλεια στα μετόπισθεν του μακεδονικού μετώπου».
Στην συνέχεια η Ελλάδα προχώρησε στην ενσωμάτωση της Βορείου Ηπείρου στην ελληνική επικράτεια. Εκλέχθηκαν Βορειοηπειρώτες βουλευτές που κατέλαβαν τα έδρανα της ελληνικής βουλής και η Βόρειος Ήπειρος χωρίστηκε σε δυο νομούς Αργυροκάστρου και Κορυτσάς και αποτέλεσε τμήμα του Ελληνικού Βασιλείου.
Αυτό κράτησε πολύ λίγο. Σε λίγους μήνες ο εθνικός διχασμός πήρε μεγάλες διαστάσεις και η σύγχυση και η ακυβερνησία κυριάρχησαν. Σε αυτή την διαμορφωμένη κατάσταση ιταλικός στρατός κατέλαβε την περιοχή του Αργυροκάστρου και γαλλικός στρατός την περιοχή της Κορυτσάς, όπου δημιουργήθηκε η καλούμενη «Γαλλική Δημοκρατία της Κορυτσάς».
Το βράδυ της 16 προς 17 Οκτωβρίου 1916 ο Σαλί Μπούτκα και οι άνδρες του επιτέθηκαν εναντίον της ανυπεράσπιστης Μοσχόπολης. Οι Γάλλοι δεν αντέδρασαν. Οι Αλβανοί κατέστρεψαν και κατέκαψαν την πόλη, κατέσφαξαν δε τους κατοίκους, όσους δεν πρόλαβαν να διαφύγουν. Ο Σαλί Μπούτκα εγκαταστάθηκε εκεί, από όπου απειλούσε και έστελνε τελεσίγραφα προς τους Γάλλους στην Κορυτσά.
Δημήτρης Περδίκης
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχολιά σας να ειναι σχετικά με το θέμα, περιεκτικά και ευπρεπή. Για την καλύτερη επικοινωνία δώστε κάποιο όνομα ή ψευδώνυμο. Διαφημιστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται.
Επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης του σχολίου σας παρακαλούμε μετά την τελική σύνταξή του να ελέγχεται. Προτιμάτε την ελληνική γραφή κι όχι την λατινική (κοινώς greeklish).
Πολύ σημαντικό είναι να κρατάτε προσωρινό αντίγραφο του σχολίου σας ειδικά όταν είναι εκτενές διότι ενδέχεται να μην γίνει δεκτό από την Google (λόγω μεγέθους) και θα παραστεί η ανάγκη να το σπάσετε σε δύο ή περισσότερα.
Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί, το αργότερο, μέσα σε λίγες ώρες, μετά από έγκριση του διαχειριστή του ιστολογίου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δημοσιεύει όλα τα σχόλια που δεν παραβαίνουν τους όρους που έχουμε θέσει στις παρούσες οδηγίες.
Υβριστικά, μη ευπρεπή και προπαγανδιστικά σχόλια θα διαγράφονται ή δεν θα δημοσιεύονται.