Νέο τοπίο στη Μέση Ανατολή με χαμένους ξανά τους Κούρδους;

Μετά την επαναπροσέγγιση Ρωσίας-Τουρκίας το τοπίο στη Μέση Ανατολή αλλάζει δραματικά. Το κύριο μέτωπο αντιπαράθεσης Μόσχας και Άγκυρας, η Συρία, φαίνεται πως μπορεί τουλάχιστον να κλείσει, καθώς οι δυο χώρες αντιλαμβάνονται το αδιέξοδο και το ότι η μια χρειάζεται την άλλη. 

Ο Ερντογάν ουσιαστικά τα έδωσε όλα στον Πούτιν, έστω και με τη γνωστή συγκεκαλυμμένη -όσο είναι δυνατόν- μέθοδο: Απολογία και δημόσια ταπείνωσή του, συνέλαβε τους πιλότους που κατέρριψαν το ρωσικό αεροσκάφος ρίχνοντας τους στη φυλακή, με την αφορμή του πραξικοπήματος. Κάτι όμως πρέπει να έχει κι αυτός λαμβάνειν ως αντάλλαγμα. 

Πληροφορίες από αραβικές πηγές που αναπαρήγαγαν και πρόβαλαν όλα τα ρωσικά μέσα έκαναν λόγο για προειδοποίηση Πούτιν σε Ερντογάν πριν το πραξικόπημα. Οι Ρώσοι βέβαια διαψεύδουν. Επίσης, η Μόσχα συνέλαβε τον Ρώσο προμηθευτή όπλων του ΡΚΚ, τον Ζαχάρ Καλασόφ, ο οποίος είχε συναντηθεί τρεις φορές με την ηγεσία του ΡΚΚ στη Βαγδάτη τους τελευταίους οκτώ μήνες και σύμφωνα με τους Τούρκους αποτελεί τον βασικό προμηθευτή όπλων του ΡΚΚ τα οποία μεταφέρονταν μέσω Ιράν. 

Υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα σε εξέλιξη ακόμα, το Κουρδικό. Δυστυχώς, καθώς ο πόλεμος στη Συρία -θα μπορούσε να- οδεύει στο τέλος του η «χρησιμότητα» των Κούρδων περιορίζεται δραματικά. Άλλωστε και οι ίδιοι οι Κούρδοι δεν είναι ενωμένοι. Δεν ήταν ποτέ… 

Αυτοί του Ιράκ διατηρούν άριστες σχέσεις με την Άγκυρα με την προοπτική να κερδίσουν την ανεξαρτησία τους από το Ιράκ. Το Ιράν έχει πρόβλημα με αυτή την εξέλιξη, όχι μόνο διότι δεν επιθυμεί, στη φάση αυτή τουλάχιστον διάλυση του Ιράκ, αλλά και διότι θα αύξανε ενδεχομένως τις φυγόκεντρες τάσεις στη δικιά του κουρδική μειονότητα. 

Θα ήταν βέβαια θέμα προς διερεύνηση αν θα επιθυμούσαν οι Κούρδοι του Ιράν προοπτική ενσωμάτωσης σε μια «οθωμανική αυτοκρατορία» με τη δική της κουρδική συνιστώσα». Εδώ δεν ομονοούν επ’ αυτού οι Κούρδοι του Ιράκ… Σε κάθε περίπτωση το Ιράν έχει το δικό του κουρδικό πρόβλημα που προσφάτως αναζωπυρώθηκε με επιθέσεις των Κούρδων κατά του ιρανικού στρατού. 

Οι Κούρδοι της Συρίας και αυτοί του ΡΚΚ είναι μόνοι. Αυτή τη στιγμή έχουν απέναντί τους την Τουρκία, αλλά και τον Άσαντ. Το ερώτημα είναι αν η Μόσχα, από την στιγμή που τα βρήκε με την Άγκυρα, ενδιαφέρεται ή όχι για τη δημιουργία κουρδικού κράτους στην Συρία, την οποία επισήμως τη θέλει ενωμένη. Άρα, η μη ρωσική υποστήριξη δημιουργίας κουρδικού κράτους στην Συρία που θα μπορούσε να ήταν ο όρος του Ερντογάν για την ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Ρωσία, δεν κόστιζε και τίποτα στη Μόσχα… 

Το Ιράν επίσης δείχνει να στήριξε τον Ερντογάν κατά το πραξικόπημα και θα τον στηρίξει έναντι των Κούρδων της Συρίας διότι δύσκολα θα επιτρέψει τη δημιουργία εκτεταμένου κουρδικού κράτους που θα το απειλήσει με ακρωτηριασμό, όπως προαναφέρθηκε. Βέβαια, εδώ ας κρατήσουμε μια επιφύλαξη αφού είναι πιθανές οι εκπλήξεις. 

Πάντως, αυτή τη στιγμή το ισοζύγιο ισχύος στη Μέση Ανατολής έχει από τη μια πλευρά την Τουρκία, τη Ρωσία, την Συρία και το Ιράν, που είναι λιγότερο ή περισσότερο μαζί, έναντι των με κρύα καρδιά εμπλεκόμενων ΗΠΑ που παραδοσιακά δεν μπορούν να κακοκαρδίσουν την Τουρκία και των ταλαίπωρων Κούρδων της Συρίας. 

Το Ισλαμικό Κράτος, αντίθετα με ό,τι προβάλλεται, δεν υφίσταται ως πολιτικός παράγοντας πλέον στην περιοχή πνέοντας τα λοίσθια και αναμένοντας απλώς το τέλος, ή συμβιβαζόμενο με τρομοκρατική δράση δίχως τον έλεγχο σημαντικών εδαφικών περιοχών. 

Οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας βαδίζουν κατά κρημνό μετά το πραξικόπημα με την Άγκυρα να κατηγορεί ουσιαστικά τους Αμερικανούς ως υπεύθυνους γι’ αυτό. Παρόλα αυτά οι ΗΠΑ επισήμως στηρίζουν το καθεστώς Ερντογάν. Δεν έχουν άλλη επιλογή. Η Τουρκία, αυτή την στιγμή, έχει υπερβεί τους τραγικούς αμερικανικούς σχεδιασμούς στην περιοχή, με τον Ερντογάν να φλερτάρει με τη Μόσχα με στόχο και το να «ρυθμίσει» τη συμπεριφορά της Ουάσινγκτον. 

Αν οι Αμερικανοί επιχειρήσουν να δημιουργήσουν κουρδικό κράτος στην Συρία θα μπορούσαν άραγε να δουν την Τουρκία να εισβάλει (αν έχει στράτευμα μετά από τόσες εκκαθαρίσεις…), με την ανοχή της Μόσχας και της Τεχεράνης, αλλά και του Άσαντ, ο οποίος ευχαρίστως θα δει άλλους να βγάζουν το φίδι από την τρύπα για λογαριασμό του.

Οι ΗΠΑ, ενώπιον ενός τέτοιου ενδεχομένου, δεν θα έχουν τρόπο αντίδρασης, καθώς πέραν του Ιράκ και της Ιορδανίας που όμως είναι στα νότια σύνορα της Συρίας, δεν έχουν κανένα έρεισμα στην περιοχή. 

Η Μόσχα αποδείχθηκε πιο «έξυπνη» από την Ουάσινγκτον. Και ναι μεν ΗΠΑ και Ρωσία συνομιλούν για τη Συρία, αλλά παραμένουν τα αγκάθα για Ουκρανία, Ανατολική Ευρώπη, αντιπυραυλική ασπίδα και διείσδυση του ΝΑΤΟ στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Η ρωσική εμπλοκή στη Συρία δεν έγινε για τον Άσαντ τόσο και τα εκεί συμφέροντα, όσο έγινε για την Ουκρανία. 

Ήταν ένας επιτυχής ρωσικός αντιπερισπασμός που άλλαξε την ατζέντα και πιθανώς θα αλλάξει το τοπίο στη Μέση Ανατολή με τους Αμερικανούς να κινδυνεύουν να χάσουν τον έλεγχο της περιοχής για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, καθώς η «σοφή» πολιτική Ομπάμα προέβλεπε την μεταστροφή του κέντρου βάρους της αμερικανικής ισχύος από την Μέση Ανατολή στην Άπω Ανατολή, βλέποντας ως αντίπαλο την Κίνα, χωρίς όμως να έχει ιδέα πως θα κλείσει τα μέτωπα που είχαν ανοίξει. 

Οι Αμερικανοί κέρδισαν τον Ψυχρό Πόλεμο με δύο τρόπους, με τις τιμές του πετρελαίου, όπως κάνουν και σήμερα για να πλήξουν τη Ρωσία. Ασφαλώς δεν πατούν κουμπί για να το κάνουν, αλλά τρόποι χειραγώγησης του κανόνα προσφοράς-ζήτησης πάντα υπήρχαν, σε τελική ανάλυση κλιμακώνεις τις δαπάνες όταν προβλέπεις καθοδικό κύκλο για τις διεθνείς τιμές των υδρογονανθράκων.

Ο δεύτερος είναι η προσέγγιση με την Κίνα (πολιτική Κίσιντζερ), με στόχο να την κρατήσει μακριά από τη Μόσχα. Και σήμερα το παιχνίδι στη σκακιέρα είναι παγκόσμιο και δεν περιορίζεται στην Συρία. Μόνο που οι ΗΠΑ δυσκολεύονται με την Κίνα όσο και με τη Ρωσία, ώστε να επιχειρήσουν να χρησιμοποιήσουν τον έναν απέναντι στον άλλον. 

Αν δεν έγινε επαρκώς κατανοητό ακόμα, αυτό που θέλουμε να πούμε, είναι ότι οι Κούρδοι, δυστυχώς, δεν είναι παρά πιόνια στη μεγάλη αυτή σκακιέρα, τα οποία πολύ εύκολα μπορούν να θυσιαστούν στα συμφέροντα των μεγάλων. Και δεν θα είναι η πρώτη φορά.

πηγή