Δρ Βυζαντινής Ιστορίας
Εἶναι γνωστὸ ὅτι ζοῦμε σὲ δύσκολους καιρούς, κατὰ τοὺς ὁποίους ἀκόμη καὶ οἱ λέξεις ἔχουν χάσει τὸ νόημά τους καὶ (ἀπὸ κάποιους) ἀκόμη καὶ τὰ ἀπολύτως αὐτονόητα λογίζονται -καὶ συχνὰ περιπαίζονται- ὡς ἀνόητα. Πολὺ μεγαλύτερη εἶναι ἀσφαλῶς ἡ σύγχυση, ὅσον ἀφορᾶ τὸ θέμα τῶν ταυτοτήτων. Μέσα σὲ ἕναν κόσμο ποὺ μεταβάλλεται καὶ προσπαθεῖ νὰ ἐπαναπροσδιοριστῆ, αὐτομάτως τὸ ζήτημα «ποιοὶ εἴμαστε» – ἢ ἀκόμη ἀκριβέστερα «ποιοὶ αἰσθανόμαστε ὅτι εἴμαστε», τὸ ζήτημα τῆς ἴδιας μας τῆς αὐτοσυνειδησίας, ἀνάγεται σὲ μεῖζον. Μέσα στὰ πλαίσια αὐτά, ἡ ἀπόπειρα προσδιορισμοῦ τῆς νεοελληνικῆς ταυτότητας – εἴτε στὴν αὐθεντική, εἴτε καὶ στὶς μεταλλαγμένες ἐκδοχὲς της (δεδομένου ἄλλωστε ὅτι ποτὲ δὲν ἦταν κάτι στατικό, ἀλλὰ στὸ πέρασμα τοῦ χρόνου ὑπέστη μεγάλες μεταβολὲς λόγῳ ἐσωτερικῶν μετεξελίξεων, ἀλλὰ καὶ ἔξωθεν ἐπεμβάσεων), δὲν εἶναι καθόλου ἁπλὸ ἔργο.
Τὰ ἐπιχειρήσουμε ἐδῶ μία πολὺ ταπεινὴ καὶ -μοιραία- ἀτελέστατη ἀπόπειρα πρὸς αὐτὴ τὴν κατεύθυνση, ἐπικεντρώνοντας μάλιστα κυρίως σ᾿ ἐκείνη τὴ διάσταση τῆς ταυτότητάς μας, ποὺ σχηματικὰ θὰ τολμούσαμε νὰ τὴν ἀποκαλέσουμε «θρησκευτική». Γιατί «σχηματικὰ» καὶ γιατί μιλᾶμε περί… τόλμης; Μὰ ἐπειδὴ βεβαίως ἕνας τέτοιος ἐπιμερισμὸς θὰ ἦταν κάποτε ἐντελῶς ἀνόητος (καὶ ἀκόμη περισσότερο παντελῶς ἀκατανόητος), δεδομένου ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία ἦταν ὄχι ἁπλῶς τὸ βασικότερο δομικὸ στοιχεῖο τῆς ταυτότητάς μας, ἀλλὰ κάτι πολὺ οὐσιωδέστερο καὶ βαθύτερο ἀκόμη κι ἀπὸ αὐτό: ἦταν ἡ ἴδια ἡ ψυχή της, τὸ ἴδιο τὸ ἐσώτατο ὀξυγόνο της, ἕνας συνολικὸς τρόπος ζωῆς, συμπεριφορᾶς καὶ συναντίληψης τῶν πάντων, ἕνα συνολικὸ πλαίσιο γιὰ τὴν προσέγγιση ὄχι μόνο τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου, καθὼς ὅμως καὶ αὐτῆς ἀκόμη τῆς ἄψυχης κτίσεως. Ἦταν μὲ λίγα λόγια ὁ ἴδιος ὁ καθ᾿ ἡμᾶς Τρόπος ἐν τῷ συνόλῳ του, ὥστε νὰ φαντάζει ἀπολύτως γελοία καὶ ἀντι-ἱστορικὴ ἡ διάκρισή της ἀπὸ τὰ ὑπόλοιπα συστατικὰ αὐτοῦ ποὺ σχηματικὰ ἀποκαλοῦμε «νεοελληνικὴ ταυτότητα».
Ταυτόχρονα ὅμως ὀφείλουμε ἐπίσης νὰ τονίσουμε πὼς καὶ ὁ ὅρος «θρησκεία» γιὰ ἐμᾶς τοὺς Ὀρθοδόξους κανονικὰ δὲν ἔχει νόημα, γιατί εἶναι ὅρος ποὺ κυρίως περιγράφει ἕνα στατικὸ ἠθικιστικὸ ἀξιακὸ σύστημα, τὸ ὁποῖο φυσικὰ οὐδεμία σχέση ἔχει μὲ τὸν ἄνεμο ποὺ λέγεται Ὀρθοδοξία. Καὶ ὁ ἄνεμος δὲν περιγράφεται, οὔτε καὶ μπαίνει σὲ καλούπια. Θὰ κρατήσουμε ὡστόσο παρ᾿ ὅλα αὐτὰ τὸν ὅρο «θρησκευτικὴ διάσταση» τῆς ταυτότητάς μας, γιατί δυστυχῶς ἐδῶ καὶ ἀρκετὲς δεκαετίες ἔχει ἀποκτήσει πλέον πρακτικὰ καὶ γιὰ ἐμᾶς νόημα. Καὶ ἐννοῶ ἀσφαλῶς τὴ μετάλλαξη τῆς ἐν λόγῳ ταυτότητας, ἐξαιτίας κυρίως τῆς σταδιακῆς «θρησκειοποίησης» τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ γεγονότος, μίας ἐξέλιξης ποὺ συντελέστηκε μέσα ἀπὸ μία καθαρὰ προτεστάντικου τύπου εὐσεβιστική κωδικοποίηση, ἡ ὁποία οὐσιαστικὰ συνοδεύει ὅλη τὴ σύγχρονη ἱστορία μας. Ἀνάγει τὶς ἀπαρχὲς της ἤδη στὴν προεπαναστατικὴ περίοδο, τὴν ἐποχὴ ποὺ φτάνουν καὶ στὴν καθ᾿ ἡμᾶς Ἀνατολὴ οἱ τοξικὲς οὐσίες τοῦ λεγόμενου Εὐρωπαϊκοῦ Διαφωτισμοῦ (ἤ… Διασκοτισμοῦ – ὅπως τοὐλάχιστον τινὲς ἐξ ἡμῶν ἔχουμε ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια καταλήξει), τότε δηλαδὴ ποὺ ἡ εἰσβολὴ τῆς αὐτιστικῆς ἐκείνης ἀποθέωσης τοῦ Ὀρθοῦ Λόγου (μέσῳ τῶν εὐρωπαϊκῶν… στοῶν -γιὰ νὰ μὴν ξεχνιόμαστε- δεδομένου ὅτι ἅπαντες οἱ δῆθεν ὀρθολογιστὲς διαφωτιστὲς τῆς Δύσης ἦταν στὴν πραγματικότητα ἀποκρυφιστὲς καὶ μασῶνοι), ἀκόμη καὶ ὅταν δὲν ὠθεῖ στὴν κατασυκοφάντηση τῆς πίστης ὡς μεσαιωνικοῦ σκοταδισμοῦ, ὁδηγεῖ τὸ λιγότερο σὲ μία πρώϊμη μορφὴ θεολογικῆς ἐκκοσμίκευσης.
Στὴ συνέχεια ἔχουμε τὴν Ἐπανάσταση τοῦ ᾿21, μὲ τὴν ὁποία ἕνα τμῆμα τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἐλευθερώθηκε μὲν ἀπὸ τὸν τουρκικὸ ζυγό, γρήγορα πέρασε ὅμως κάτω ἀπὸ ἄλλους (ἐνίοτε μάλιστα πολὺ χειρότερους), μετατρεπόμενο σὲ ἕρμαιο στὰ χέρια ἀλλοτρίων συμφερόντων, σὲ προτεκτοράτο στὰ χέρια ξένων δυνάμεων, σὲ ἄθλιο θύμα τῆς οἰκονομικῆς του καχεξίας καὶ βασικὰ βεβαίως σὲ πεδίο ἐπιβολῆς ξένων πολιτισμικῶν προτύπων, ποὺ ὁδήγησαν στὴν πνευματική του διάβρωση, ἀλλοτρίωση καὶ ἐν τέλει ἐκποίηση. Ἡ μετάλλαξη λοιπὸν τῆς ταυτότητάς μας συνεχίζεται στοὺς νέους αὐτοὺς καιρούς, τοὺς καιροὺς τοῦ ἑλλαδικοῦ κρατικοῦ ψευδο-μορφώματος τοῦ 1830, αὐτοῦ τοῦ ψεύτικου ῥωμαίϊκου ποὺ προφήτεψε ὁ πατρο-Κοσμᾶς, αὐτοῦ τοῦ ἐλεεινοῦ ῥωμαίικου, γιὰ τὸ ὁποῖο μιλῶντας ὁ μέγας Μακρυγιάννης, εἶχε φτάσει στὸ σημεῖο νὰ πεῖ ὅτι πὼς τέτοια λευτεριὰ τὴ σιχάθηκε καὶ ὅτι «ἂν μᾶς ἔλεγε κανένας αὐτείνη τὴν λευτεριὰ ὅπου γευόμαστε, θὰ παρικαλούσαμε τὸν Θεὸν νὰ μᾶς ἀφήσει εἰς τοὺς Τούρκους ἄλλα τόσα χρόνια, ὅσο νὰ γνωρίσουν οἱ ἄνθρωποι τί θὰ εἰπῆ πατρίδα, τί θὰ εἰπῆ θρησκεία, φιλοτιμία, ἀρετὴ καὶ τιμιότης».
Καὶ συνεχίζει μετὰ τὴ διαδρομή της κατὰ τὸν ὕστερο 19ο αἰῶνα καὶ καθ᾿ ὅλο τὸν 20ό, μέσα ἀπὸ ἕνα συνεχῆ ἐκδυτικισμό, μέσα ἀπὸ τὴν (ἀναφανδὸν χρήζουσα ψυχιατρικῆς ἔρευνας) προσπάθειά μας νὰ πετάξουμε πάσῃ… θυσίᾳ στὴ χωματερή, ὡς πλεγματικοὶ νεόπλουτοι, τὴν Οὐσία μας, ὅλα τὰ σημαίνοντα καὶ σημαινόμενα τοῦ καθ᾿ ἡμᾶς Τρόπου, ὅλα αὐτὰ δηλαδὴ ποὺ μᾶς γέννησαν καὶ μᾶς κράτησαν ζωντανοὺς ἐπὶ χιλιετίες. Ἦταν ἀκριβῶς ἡ ἀπόπειρα νὰ γίνουμε «πολιτισμένοι», πιθηκίζοντας ξένα πρότυπα καὶ τρόπους ἀλλότριους. Ἡ ἀπόπειρα γιὰ νὰ μάθουμε νὰ ψελλίζουμε, κατὰ πῶς λέει κι ὁ Σεφέρης, «σπασμένες λέξεις ἀπὸ ξένες γλῶσσες»…
Τὸ ἐγχείρημα αὐτὸ (καὶ ἀνεξάρτητα βεβαίως ἀπὸ τὰ ξένα κέντρα τῆς ἐκπορεύσεώς του) ἦταν συνάμα ἐπὶ πολλὲς δεκαετίες καὶ ἡ νευρωτικὴ ἐμμονὴ τῆς ἑλλαδικῆς ἄρχουσας τάξης, τῆς λεγόμενης ἀστικῆς καὶ μεγαλοαστικῆς. Καὶ ἐπειδὴ ἀσφαλῶς δὲν ἐπρόκειτο γιὰ τάξη φυσιολογικὰ ἀναπτυγμένη (καὶ γιὰ τοῦτο ἰδεολογικὰ συγκροτημένη), τὸ ἐν λόγῳ ἐγχείρημα ὑπῆρξε κωμικοτραγικό. Μιλᾶμε ἁπλῶς γιὰ μία καλοζωϊσμένη γουνένδυτη κουρελαρία, ἡ ὁποία λὲς καὶ αἰσθάνθηκε ὅτι ἔπρεπε νὰ ἐκπληρώσει ἕνα κὶτς νεοπλουτίστικο… κάρμα αὐτὸ -εὐνουχισμένου γραικύλου- καὶ ἔτσι μπόρεσε χωρὶς πολλὲς διαδικασίες νὰ περάσει ἀπὸ τὸν κύκλιο χρόνο στὸν γραμμικὸ «ἐκσυγχρονισμό», ἀπὸ τὸ χαροποιὸ πένθος στὴ χαζοχαρούμενη χυδαιότητα, ἀπὸ τὸ ὅραμα στὸ κομπόδεμα, ἀπὸ τὸν Ῥωμανὸ τὸν Μελωδὸ στὸν Χαῖντελ, ἀπὸ τὸν τσάμικο στὸν Τζίμη Μακούλη (καὶ ἀργότερα βέβαια στὸν Μαζωνάκη καὶ τὴν… Καλομοίρα), ἀπὸ τὸν Μακρυγιάννη στὶς «Δύο Ὀρφανὲς» καὶ μετὰ στὸν Κούντερα καὶ τὸν Κοέλο, μὲ ὀλίγη ἀπὸ «ΚΛΙΚ», «NITRO» καὶ ἕτερους life style μεγαλοχαρτοπολτούς. Μέσα στὴ συνολικὴ αὐτὴ ἐκπάγλου κάλλους… πολιτιστικὴ σύνθεση οὐδεμία θέση πλέον εἶχε (ὅπως εὔκολα ἀντιλαμβάνεται καὶ ὁ πλέον ἀδαὴς) ἡ Ὀρθοδοξία, ποὺ ἄλλωστε, ὅπως εἴπαμε, εἶχε ἤδη -μέσα στὸ μυαλὸ τῶν πολλῶν- μετεξελιχθεῖ σὲ ἀξιακὸ ἠθικισμό, ἄρα καὶ σὲ σύστημα ὑποκείμενο σὲ κάθε εἴδους ἀμφισβήτηση.
Ἦρθε μετὰ καὶ ἡ περαιτέρω νόθευση τῶν παραεκκλησιαστικῶν ὀργανώσεων, ἦρθε καὶ ἡ χυδαία πολιτικὴ καπηλεία μὲ τίς… «Ἑλλάδες τῶν Ἑλλήνων Χριστιανῶν» καὶ ἔτσι μπήκανε πιὰ στὴ θέση τους καὶ οἱ ἔσχατες ψηφῖδες. Κάπως ἔτσι (καὶ βεβαίως πολὺ σχηματικὰ) ἦταν ποὺ ἀπωλέσαμε τὸν ἑαυτό μας στὴ διάρκεια αὐτῆς τῆς διαδρομῆς τῶν τελευταίων δύο περίπου αἰώνων.
συνεχίζεται
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχολιά σας να ειναι σχετικά με το θέμα, περιεκτικά και ευπρεπή. Για την καλύτερη επικοινωνία δώστε κάποιο όνομα ή ψευδώνυμο. Διαφημιστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται.
Επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης του σχολίου σας παρακαλούμε μετά την τελική σύνταξή του να ελέγχεται. Προτιμάτε την ελληνική γραφή κι όχι την λατινική (κοινώς greeklish).
Πολύ σημαντικό είναι να κρατάτε προσωρινό αντίγραφο του σχολίου σας ειδικά όταν είναι εκτενές διότι ενδέχεται να μην γίνει δεκτό από την Google (λόγω μεγέθους) και θα παραστεί η ανάγκη να το σπάσετε σε δύο ή περισσότερα.
Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί, το αργότερο, μέσα σε λίγες ώρες, μετά από έγκριση του διαχειριστή του ιστολογίου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δημοσιεύει όλα τα σχόλια που δεν παραβαίνουν τους όρους που έχουμε θέσει στις παρούσες οδηγίες.
Υβριστικά, μη ευπρεπή και προπαγανδιστικά σχόλια θα διαγράφονται ή δεν θα δημοσιεύονται.