Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΩΣ ΕΘΝΙΚΗ ΜΑΣ ΑΡΕΤΗ ΕΝ ΕΙΡΗΝΗ.

Γράφει ο Δημήτρης Μπάκας

ΠΡΟΟΙΜΙΟ. 

Ανάπτυξη η μαγική λέξη της εποχής μας. Η πανάκεια  για κάθε κακοτυχία. Η δύναμη προς την ευημερία σε παγκόσμια κλίμακα. Η Χώρα μας, που μαστίζεται από την πολύχρονη κρίση, στην ανάπτυξη έχει στηρίξει όλες τις ελπίδες μας!

Πως εννοούμε όμως την ανάπτυξη! Ποιο είναι το περιεχόμενό της; Ο καθένας μας  έχει και τη δική του εκδοχή. Το δικό του  πρόβλημα τον αγγίζει πιο πολύ από ότι αντιλαμβάνεται το ευρύτερο κοινωνικό ή  εθνικό ή  το πρόβλημα του διπλανού του. Το προσωπικό μας συμφέρον μας έχει στρέψει στο κυνήγι της ατομικής μας απόλαυσης. Ζούμε, όμως,  σε μια αυταπάτη. Δεν έχουμε συνειδοποιήσει, ότι η δική μας ευτυχία είναι άρρηκτα συνυφασμένη  με το ανθρώπινο και φυσικό περιβάλλον.

Δεν είμαστε ειδικοί στα οικονομικά, αλλά δε θέλουμε να πιστέψουμε ότι εννοείται, ως ανάπτυξη, ό,τι κυκλοφορεί ευρέως στη νοοτροπία μας.  Να «πέσει», δηλαδή,  στην αγορά  ρευστό χρήμα. Να αρχίσουμε  να αγοράζουμε προϊόντα, τα πιο πολλά εισαγωγής. Να αυξηθεί η κατανάλωση. Και να είμαστε περιχαρείς γιατί …ευημερούμε! Αυτήν την ανάπτυξη την δοκιμάσαμε τις προηγούμενες δεκαετίες και μας βγήκε πικρή. Πρόσφερε σε κάμποσους εφήμερη και επίπλαστη ευημερία, αλλά στους πολλούς δυστυχία και απελπισία. 

Ευελπιστούμε, και υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις γι΄αυτό, ότι οι αρμόδιοι για τα οικονομικά εννοούν με τον όρο οικονομική ανάπτυξη  την πραγματική  παραγωγή  προϊόντων  και υπηρεσιών σε μια οικονομία με την πάροδο του χρόνου. Ως δείκτης ανάπτυξης ορίζεται ο μέσος ποσοστιαίος ρυθμός αύξησης του  πραγματικού ακαθαρίστου εγχώριου προϊόντος και υπολογίζεται σε πραγματικούς  όρους, δηλαδή διορθωμένους, ως προς τον πληθωρισμό και όχι ονομαστικούς. Μια μακροχρόνια τάση[δεκαετίες] και όχι μια βραχυχρόνια διακύμανση[ τρίμηνα, εξάμηνα] του παραγόμενου προϊόντος. 

Πιο καλά ακόμη θα είναι, εάν νοείται η «αειφόρος ανάπτυξη», τουτέστιν εκείνη,  που σχεδιάζεται  και υλοποιείται λαμβάνοντας  υπόψη την προστασία του περιβάλλοντος  και τη βιωσιμότητα. Γνώμονας της αειφορίας είναι η μέγιστη δυνατή απολαβή αγαθών από το περιβάλλον , χωρίς όμως να διακόπτεται η φυσική  παραγωγή αυτών των προϊόντων σε ικανοποιητική ποσότητα και στο μέλλον.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. 

Εκτιμάται, ότι η  οικονομική ανάπτυξη, ακόμη και στην υγιή της μορφή, παρά το ότι, θεωρείται, ως εάν  ατμομηχανή  προόδου και ευημερίας  δεν συνιστά, από μόνη της, την ικανή και αναγκαία συνθήκη  ολβιότητας ενός λαού. Η ασύμμετρη, μάλιστα, κυριαρχία της, συντελεί στην κατάδυση των λοιπών βασικών παραγόντων ευτυχίας και  προκαλεί ασταθείς ισορροπίες  στην κοινωνική λειτουργία. Για να έχει τα ευεργετικά της αποτελέσματα επιβάλλεται να συνδυασθεί με μια πλατύτερη, ουσιαστικότερη και πιο ολιστική ανάπτυξη. Μια ανάπτυξη, ως εάν ανάδυση από ένα αρμονικό κοινωνικό –πολιτικό- πολιτισμικό-οικονομικό –εθνικό- θρησκευτικό και δημοκρατικό κλίμα του λαού. 

Με τον  όρο ανάδυση, το αντίθετο της έννοιας κατάδυση[= καταβύθιση μέσα σε υγρό] εννοούνται τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες που προέρχονται από τη σύνθεση διαφόρων στοιχείων ή συστατικών, που συγκροτούν ένα όλον. Δεν ανάγονται, αποκλειστικά, στα χαρακτηριστικά και στις ιδιότητες των μεμονωμένων συστατικών. Δεν ταυτίζονται με τα αποτελέσματα, που είναι γραμμικές συνέχειες.  Δεν είναι επιφαινόμενα, ούτε εποικοδομήματα. Είναι ανώτερες ιδιότητες, που μπορούν να αναδρούν στα συστατικά προσδίδοντάς τους ιδιότητες του όλου. Προέρχονται από την αλληλεπίδραση της οργανωτικής σύνθεσης  του όλου. 

Όταν το κάθε συστατικό έχει την σωστή αναλογία έχουμε αρμονική σύνθεση με άριστα αποτελέσματα. Κανένα συστατικό δεν κυριαρχεί, αλλά  συμμετέχει αναλογικά σε ελεύθερη σύνθεση. Άρωμα και ευαρέσκεια αναδύονται από την αρμονία. Η δυσοσμία και ο αφόρητος θόρυβος  κυριαρχούν σε περίπτωση αταξίας.

Κάποια παραδείγματα αρμονικής ανάδυσης θα μας πείσουν για την αξία τους: 
· Η μοσχοβολιά, η γλυκιά ευωδία, το ανάβλυσμα ενός λουλουδιού. 
· Η υπέροχη  μελωδία μιας υπέροχης μουσικής σύνθεσης. 
· Η μαγεία που εκπέμπουν τα χρώματα ενός ωραίου πίνακα ζωγραφικής. 
· Η αύρα που εκπέμπει μια προσωπικότητα με ευγένεια και σοφία. 
· Η ωραιότητα που μας γοητεύει χωρίς να  προκαλεί. 
· Ανάδυση είναι ο πολιτισμός, η κουλτούρα κάθε λαού κοκ.

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΩΣ ΑΡΕΤΗ ΣΕ ΜΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ.

Για να έχει υπόσταση ένας ζωντανός οργανισμός, [από το ελάχιστο μόριο  ζωής μέχρι  την Συνομοσπονδία Κρατών], πρέπει να συντρέχουν  τρεις βασικές συνθήκες: 
· Τα συστατικά όργανα να λειτουργούν με σχετική ελευθερία στο δικό τους  ζωτικό χώρο και να είναι αρμονικά συντονισμένα μέσα στο όλο. 
· Το όλον να αυτοοργανώνεται και να ενεργεί με σχετική αυτοτέλεια. 
· Το όλον να είναι αρμονικά συνδεδεμένο  με το περιβάλλον του.

Εάν, πολύ απλά, αξία είναι η σχέση μας με ένα αντικείμενο, αγαθό το αντικείμενο στο οποίο πραγματώνεται η αξία, τότε αρετή είναι η δύναμη πραγμάτωσης της αξίας. Από τις παραπάνω συνθήκες αναδύεται η δύναμη  επιβίωσης, ήτοι η αρετή, [αρχική έννοιά της είναι η ανδρεία στο πεδίο της μάχης]. Η ειδοποιός δυνατότητα ύπαρξης. Η δύναμη βούλησης πράξεως για επίτευξη σκοπού.

Καθ’ όμοιο τρόπο η ολιστική ανάπτυξη ενός Έθνους είναι η ισχύς, που αναδύεται από τη σύνθεση  των  ποιοτήτων του Λαού. Η ειρηνική αρετή αντίστοιχη  της πολεμικής[, την οποία το Ελληνικό Έθνος έχει επιδείξει επανειλημμένως].

Το όλον, εν προκειμένω η Πατρίδα, αντιμετωπίζει πιέσεις, που δεν μπορούν να αντέξουν οι πολίτες μόνοι τους. Βρίσκεται, όμως, πάντοτε σε ευαίσθητη ισορροπία εξωτερικών φορτίσεων και εσωτερικής εντροπίας[αταξίας]. Σε περίοδο πολέμου  ο εμφανής εξωτερικός  κίνδυνος ενισχύει σημαντικά την εσωτερική συνοχή. Σε περίοδο ειρήνης, οι εγωκεντρικές τάσεις καταστρέφουν τις εσωτερικές δυνάμεις συνοχής. Έτσι εκφυλίζεται η οντότητα της Πατρίδας. 

Ο εξαναγκασμός[αστυνόμευση και τιμωρία], έχει ελάχιστα και χρονικά περιορισμένα αποτελέσματα. Η ουσιαστική δύναμη συνοχής, η ειρηνική εθνική αρετή, αναδύεται από το κοινό συναίσθημα του συνυπάρχειν των μελών της Κοινωνίας μας. Αυτό εκδηλώνεται ως επιθυμία- ευαρέσκεια και βούληση των πολιτών για κοινή εθνική δράση. Που σημαίνει απλά ότι το γενικό συμφέρον, όπου απαιτείται, υπερτερεί του ατομικού, χωρίς αυτό να παραβλέπεται.

Όπως κάθε αρετή, είναι προϊόν εθισμού και πράξεως. Θέμα αγωγής και σφαιρικής παιδείας[ παιδαγωγίας και ανδραγωγίας], με βασική μέθοδο το παράδειγμα. Είναι θέμα άσκησης, νοοτροπίας και πολιτισμού. Μια σταδιακή άνοδος του Λαού στη κλίμακα των αξιών του. Των πολιτών και των κυβερνόντων.

Η δημοκρατία είναι η πιο ευαίσθητη ανάδυση μιας ευνομούμενης και αρμονικής Κοινωνίας. Είναι στην ουσία της ταυτόσημη με τη γενική ανάπτυξη. Η Δημοκρατία με αυτή την έννοια δεν επιβάλλεται. Αναδύεται από την αρμονική λειτουργική συναίρεση όλων των τάσεων, με  γνώμονα το υπέρτερο συμφέρον της Πατρίδας μας, μέσα από ένα ειλικρινή και δημιουργικό διάλογο και αλληλοέλεγχο μεταξύ των πολιτών και των εντολοδόχων διαχειριστών της εξουσίας.  Ο Λόγος επιβάλλει την τάξη σε αγαστή συναίνεση με την ωραιότητα και ευαρέσκεια  δημιουργώντας συνθήκες ηθικής, που αναδίδουν άρωμα ουσιαστικής ευτυχίας. Έτσι αναπτύσσεται η συνειδητή ευθύνη εθελοντικής σύγκλισης των προσπαθειών όλων. 

Το οικονομικό στοιχείο διαδραματίζει το δικό του σημαντικό ρόλο, όπως άλλωστε  το Κοινωνικό, η  Δικαιοσύνη, η Εθνική άμυνα, το Θρησκευτικό , η Παιδεία κλπ. Το Πολιτικό στοιχείο έχει τον κύριο συντονιστικό ρόλο, αλλά δεν κυριαρχεί στα λοιπά, ούτε ποδηγετείται από κανένα. 

Η Δημοκρατία δεν είναι η ονομαστική εφαρμογή , κατά το δοκούν του καθενός, αλλά ένα διαρκές πρόταγμα όλων των μελών  και των οργάνων της πολιτείας. Τότε καθίσταται αρετή ολόκληρου του Λαού, ο οποίος  δημιουργεί την οντότητα  Πατρίδας άξιας σεβασμού στα πλαίσια του  Παγκόσμιου περιβάλλοντος. 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.

Η οικονομική ανάπτυξη παίζει τεράστιο ρόλο στη ζωή μας. Παράγει άπειρα προϊόντα που συμβάλλουν στην ποιότητα της διαβίωσής μας. Σημαντικότατες, όμως, ανθρώπινες ανάγκες δεν καλύπτονται από την οικονομική ανάπτυξη και μόνον. Η δικαιοσύνη, η αξιοπρέπεια, η εκτίμηση, η εμπιστοσύνη, το πνεύμα καλής πίστης, η ψυχική υγεία, ο σεβασμός, η αγάπη και τόσα άλλα απαραίτητα αγαθά για την ολβιότητά μας δεν παράγονται σε κανένα  εργαστήριο χημείας ή  σε βιομηχανικό εργοστάσιο, οποιασδήποτε τεχνολογίας.

Είναι  ψυχικά και πνευματικά αγαθά, στα οποία πραγματώνονται  υψηλές αξίες, τα οποία ευδοκιμούν σε  διαφορετικής ποιότητας λειμώνες και οικοφωλεές. Είναι αναδύσεις αρμονικών ανθρώπινων σχέσεων σε κοινωνίες που δημιουργούνται με πρώτη αξία την ανθρώπινη προσωπικότητα. Αναπτύσσονται σε μια ωραία γειτονιά, όπου ο καθένας μοιράζεται τη χαρά και τη λύπη.  Στο καλό Σχολείο που πλάθει τα παιδιά μας. Στο Στράτευμα[ ναι σωστά διαβάζετε], το μεγάλο και μοναδικό Σχολειό ανδραγωγίας, που  μετουσιώνει τους νέους μας σε ώριμους και υπεύθυνους άνδρες. Πρώτιστα, όμως, καλλιεργούνται στη θαλπωρή της  αρμονικής οικογένειας, όπου  θάλλει η αγάπη, που αναπληρώνει όλες τις προϋποθέσεις ανθρώπινης συμβίωσης. 

Όταν ζούμε, ως εάν οικογένεια αναδύεται η ύπατη αρετή- ισχύς συνύπαρξης. Τότε το άτομο φθάνει στην κορυφή της ανθρωπιάς του.  Στον  ανθρωπισμό,  όπου   ευδοκιμεί το εντελβάϊς, που λέγεται φιλάνθρωπη αγάπη. 

Ιδανικός δρόμος θα μου πείτε. Έχετε δίκιο. Αλλά και ως τάση και ως ιδανικό μας είναι απαραίτητο, αφού χάσαμε κάθε άλλο σκοπό μέσα στο εμπορικό κέρδος.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ.

Τίποτε δε μας χαρίζεται εάν δεν  το αξίζουμε. Ο  στίβος της ζωής  είναι ως εάν στίβος  Ολυμπιακών Αγώνων. Η συμμετοχή μας προϋποθέτει καταβολή συνεχούς  προσπάθειας προετοιμασίας, ως πολίτες και ως Έθνος- Πατρίδα. Τα προβλήματα είναι  ποικίλα και ανυπέρβλητα για μεμονωμένα άτομα. Μόνον με την αρετή του συνανήκειν αμβλύνονται.

Αρετή που αναδύεται από καλλιεργημένες ανθρώπινες φύσεις. Όχι με φόβο και καταναγκασμό, αλλά με εθελοντική εκχώρηση μέρους του εγωκεντρικού μας χώρου για την ανάπτυξη υγιούς κοινωνίας. Ασφαλώς  και θα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και συμφέροντα. Αλλά οι αντιπαλότητες στο μέτρο να μη  καταστρέφουν το όλον.

Με ενσυναίσθηση και σεβασμό του διπλανού, ως αξίας ισότιμης της δικής μας να μάθουμε να διεξάγουμε ειλικρινή διάλογο για την επίλυση των προβλημάτων.

Προσωπική ευτυχία χωρίς αντίστοιχη γενική δε γίνεται.
Πρώτα  να δημιουργήσουμε Πατρίδα, ως οντότητα και ύστερα να ζητήσουμε από εκείνη τη φροντίδα της.

Κανένας δεν αποποιείται τα αγαθά, που μας προσφέρει η οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη. Όπως κάθε πρόοδος, όμως, ενέχει και τα αρνητικά της, τα οποία μπορούμε να τα εξισορροπήσουμε με πνεύμα δικαιοσύνης και αδελφοσύνης.

Να μη θεωρείται ο άνθρωπος αντικείμενο εκμετάλλευσης. Η τεχνολογία παράγει ήδη κοτόπουλα, χωρίς…φτερά και γουρουνάκια χωρίς… μάτια!!! Γιατί εκτρέφονται ταχύτερα και με μικρότερο κόστος από τα κανονικά!!! Ας μη παραχθούν στο βωμό του κέρδους και «ανθρώπινα όντα … τυφλά στο νου και την καρδιά», ως καταναλωτές μόνον!! Η σωφροσύνη ας καθορίζει το μέτρο και το όριο. Να καταναλίσκουμε προϊόντα, που είναι όντως αγαθά.

Ήτοι να έχουν αντίστοιχη αξία με τη  σπουδαιότητα  της ανάγκης μας.  Όχι προϊόντα για το  κέρδος μόνον.

Κινδυνεύουμε να μετατρέψουμε τη «βιτρίνα των καταστημάτων» σε «ιερό χώρο» και το περιεχόμενό της σε… « ακίνητο πρώτο κινούν» του Αριστοτέλη δηλ. θεό. Ο Θεός μας είναι Πάνσοφος, Παν-ωραίος και Πανάγαθος. Είναι Αγάπη. Το χρήμα είναι ουδέτερο μέσον που ο άνθρωπος εφεύρε για διευκόλυνση των συναλλαγών του. Είναι επικίνδυνο για την υπόστασή μας η  «πίστη» στο χρήμα ως εάν να είναι θεός!!!  Το Θείο μπορεί, μερικώς να αντικατασταθεί με την ανθρωπότητα. Όχι ως γένος βιολογικών όντων, αλλά ως πνευματική αξία. Ως σοφία, ως αγάπη, ως ανθρωπινότητα. Ως ανθρωπιά και ανθρωπισμός. Ως ύπατη  ανθρώπινη αρετή. Η αγάπη της Αγάπης[η αγάπη του φιλείν και αγαπάν], που είναι η πιο καθαρή, ανυστερόβουλη και δεν εξαρτάται από το αντικείμενο αγάπης. Αρετή που αναδύεται από την ευεργετική ανατροφή [ παιδαγωγία και ανδραγωγία] σε πνεύμα πατρικού νόμου, μητρικής στοργής  και αδελφικής αγάπης. Υπέρτατο αντικείμενο αγάπης[το Αγαθό των αγαθών] είναι η Πατρίδα μας.  Ό,τι «.. πολυτιμότερο και αγιότερο …» υπάρχει[Σωκράτης]. 

Την χτίζουμε, την Πατρίδα μας, ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ με αρμονική συνεργασία.  Εμείς οι ίδιοι, δυστυχώς την καταστρέφουμε με τις καθημερινές μας εγωκεντρικές πράξεις.

Σε ότι αφορά τους πολιτικούς, στους οποίους ανήκει το μεγάλο μερτικό ευθύνης συντονισμού, εκείνοι σε μια  υγιή δημοκρατική κοινωνία «χορεύουν», ανάλογα με το… «σκοπό», που ο Λαός επιθυμεί.

Πρώτα, λοιπόν, ο Άνθρωπος. Ο Άνθρωπος μπορεί να δημιουργήσει  υγιή ολική ανάπτυξη, από την οποία θα δημιουργηθούν κατάλληλες συνθήκες[νοοτροπία] για περαιτέρω καλλιέργεια πιο ανθρώπινων ανθρώπων. Ευτυχισμένων ανθρώπων! 

Δημήτρης  Μπάκας
αντιστράτηγος εα. 
πολιτικός μηχανικός ε.μ.π.
πτυχιούχος Νομικής ΠΑΝ.Αθηνών
μεταπτυχιακός RCDS london

Σεπ. 2014