Αρθρα του κ. Νίκου Λυγερού για την ΑΟΖ.

Του Νίκου Λυγερού*

Η ΑΟΖ είναι θέμα χρόνου.

Η ΑΟΖ είναι θέμα χρόνου πια. Ο ελληνικός λαός το έχει συνειδητοποιήσει. Και η θέσπιση πρέπει να γίνει άμεσα. Η αλλαγή φάσης είναι κατανοητή και δεν έχει μόνο σχέση με το πολιτικό σκηνικό. Όμως, αφού ο χρόνος είναι μαζί μας, θα πρέπει τώρα να εξετάσουμε κατά πόσο είμαστε μαζί του. Διότι, ενώ το πρώτο είναι παγκόσμιο ως έννοια, το δεύτερο αποτελεί μια ιδιομορφία. Στην στρατηγική, κωδικοποιούμε αυτήν την έννοια μέσω του timing, αν και βέβαια δεν συμπεριλαμβάνει όλα τα χαρακτηριστικά της ολότητάς της. Ακόμα και ως πολλαπλότητα παραμένει μια δύσκολη έννοια, διότι είναι πολύ σπάνιοι αυτοί που έχουν μια χρονο-αντιληπτική ικανότητα, πιο σπάνιοι από αυτούς που έχουν μια χωρο-αντιληπτική. Κατά συνέπεια, η οργάνωση του θέματος της ΑΟΖ, μέσα στο πλαίσιο της θεωρίας παιγνίων, θα είναι αποκαλυπτική όσον αφορά στις ικανότητές μας. Σε τέτοιου τύπου θέμα δεν αρκεί να θέλεις, πρέπει να έχεις και στρατηγική για να έχεις και βάθος ανάλυσης. Όσοι χρησιμοποιούν την ΑΟΖ αποκλειστικά και μόνο επικοινωνιακά θα έχουν την επόμενη περίοδο προβλήματα και θα πρέπει να προσαρμοστούν όσο πιο γρήγορα γίνεται γιατί την ΑΟΖ θα την κάνουμε, θέλουν δεν θέλουν, για όλους, ακόμη και για τους ραγιάδες που θα πρέπει να βρουν άλλες δικαιολογίες για να καλύψουν τα νώτα τους. Η ΑΟΖ είναι ένα δίκοπο μαχαίρι και πληγώνει αυτόν που δεν ξέρει να τη διαχειριστεί. Η ΑΟΖ για την πατρίδα μας δεν είναι μόνο μια θεματολογία, όπως το παρουσιάζουν μερικοί. Η ΑΟΖ είναι το θέμα. Διότι είναι μια στρατηγική κίνηση που προσφέρει πολλές δυνατότητες και όχι μόνο οικονομικές, ακόμα και αν η φύση της είναι φαινομενικά αποκλειστικά οικονομική. Η ΑΟΖ έχει μια εμβέλεια που την καθιστά ασύγκριτο πλεονέκτημα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να έχει στρατηγική διαχείριση, ειδικά όταν θέλουμε πραγματικά να λύσει προβλήματα και να δώσει την δυνατότητα ανάπτυξης. Το φυσικό αέριο χρειάζεται τεχνογνωσία αλλά και υποδομές, δίχως αυτές δεν μπορεί να γίνει ανάπτυξη. Τα λιμάνια μας πρέπει να εξοπλιστούν, πρέπει να μελετήσουμε τα τοπογραφικά τους, για να δούμε πώς μπορούν να μετατραπούν σε χώρους υποδοχής, πρέπει να κάνουμε χρήση τις ναυτιλιακές μας δυνατότητες, διότι ετοιμάζουμε το μέλλον. Ένα όραμα τέτοιου βεληνεκούς αλλάζει όλα τα δεδομένα. Συνεπώς, η πολιτική μας για την ΑΟΖ πρέπει να είναι στο ύψος των περιστάσεων που δημιουργεί η στρατηγική μας σκέψη. Ακόμα και ο σκακιστής υψηλού επιπέδου, ο γκραν-μαιτρ, χρειάζεται όλα τα πιόνια και τα κομμάτια του για ν’ αρχίσει την παρτίδα. Όσοι, λοιπόν, δεν είναι έτοιμοι να παίξουν σε αυτό το επίπεδο, ας ασχοληθούν με άλλη θεματολογία, αν θέλουν ένα ήσυχο πολιτικό μέλλον. Για τους άλλους που είναι έτοιμοι να δώσουν αγώνα για την ελληνική ΑΟΖ είναι η ώρα της μάχης. Ο χρόνος είναι μαζί μας, ας αξιωθούμε να είμαστε μαζί του.

πηγή

Από τη Ζώνη Παξών στην ΑΟΖ του Καστελλόριζου.

Όταν δεν έχουμε πρόσβαση σε επιστήμονες του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, το κοινό στοιχείο που υπάρχει μεταξύ Παξών και Καστελλόριζου δεν φαίνεται άμεσα. Βέβαια, η αγορά του Φύλλου Καστελλόριζου εξηγεί πολλές λεπτομέρειες που είναι στρατηγικά σημαντικές και για το θέμα της υφαλοκρηπίδας αλλά βέβαια και για το θέμα της ΑΟΖ που μας αφορά άμεσα. Ας αρχίσουμε πρώτα με μια αναφορά περί αποθέσεων καρστικών εγκοίλων (Α.Desiο 1931)
«Το Καστελλόριζο είναι διάσπαρτο από καρστικά έγκοιλα, δολίνες, ουβάλες, κλειστές κοιλάδες καθώς και από πλήθος υποθαλάσσιες σπηλιές. Μικρές δολίνες παρατηρούμε και στις νησίδες Ρω και Στρογγύλη. […] Η μορφολογία του Καστελλόριζου και των νησίδων του εμφανίζει χαρακτηριστικά πανεπιπέδου. Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στο ότι το μεγαλύτερο μέρος των καρστικών μορφών δημιουργήθηκε όταν το Καστελλόριζο και οι νησίδες του ήταν ενωμένα με την περιοχή της Λυκίας»
Με άλλα λόγια, η υφαλοκρηπίδα ως πρόβλημα λύνεται μέσω γεωλογίας, αφού το σύμπλεγμα Καστελλόριζου προέρχεται από τη θάλασσα δηλαδή από τον ελληνικό χώρο και όχι από την ξηρά, δηλαδή την γειτονιά, όπως λένε μερικοί… Επιπλέον, αν διαβάσουμε την αναφορά του Marine Geology 1984 βρίσκουμε το εξής περί Ζώνης Παξών.
«Πρόκειται για μια ανθρακική, νηριτική σειρά από το Σενώνιο μέχρι πιθανώς και το μέσο Μειόκαινο που είναι συνέχεια του αυτόχθονου Bay Daglari των ακτών της Λυκίας.»
Υπάρχει, λοιπόν, μια γεωλογική συνέχεια που ενώνει τους Παξούς κοντά στην Κέρκυρα, κατεβαίνει στο Ιόνιο, περνά κάτω από Κρήτη, ανεβαίνει γύρω από τα Δωδεκάνησα για να καταλήξει στο σύμπλεγμα Καστελλόριζου. Αυτό δεν είναι μόνο ένα τεχνικό επιχείρημα, αλλά μια γεωλογική πραγματικότητα που ενώνει τα ακριτικά νησιά της Ελλάδας, τα οποία όπως βρίσκονται στην περιφέρειά της προσφέρουν στην πατρίδα μας τις μεγαλύτερες γενικευμένες κυψέλες Voronoi για τον καθορισμό της ελληνικής ΑΟΖ. Δεν υπάρχει κανένας λόγος πια να κρύβονται αυτά τα γεωλογικά δεδομένα, διότι ενισχύουν όλες τις στρατηγικές μας προσπάθειες και προσφέρουν ένα ενιαίο πλαίσιο για την οριοθέτηση και όχι μόνο για την θέσπιση. Αφού υπάρχει πολιτική βούληση πρέπει να την υποστηρίξουμε επιστημονικά με όλους τους τομείς που διαπρέπουν οι Έλληνες ερευνητές δίχως δισταγμούς, επιφυλάξεις και βέβαια φοβικά σύνδρομα.

πηγή  

Το βάθος της ΑΟΖ.

Amsterdam, Athina, Kazan, Kula, Thessaloniki είναι ονομασίες των λασποηφαιστείων που υπάρχουν στην περιοχή του Αναξιμάνδρου, η οποία βρίσκεται νότια του συμπλέγματος Καστελλόριζου. Τα λασποηφαίστεια δεν είναι μια απλή λεπτομέρεια. Είναι μια γεωλογική ένδειξη του βάθους της ΑΟΖ και έμμεσα της αξίας της. Οι περισσότεροι μιλούν βέβαια για τα 200ΝΜ δίχως να συνειδητοποιούν το μέγεθος του εμβαδού της. Μόνο όταν βλέπουν ένα χάρτη, όπου αποδεικνύεται ότι η Ελλάδα διαθέτει τη δεύτερη μεγαλύτερη ΑΟΖ μέσα στη Μεσόγειο θάλασσα, αντιλαμβάνονται τη γεωστρατηγική της αξία μέσω της γεωπολιτικής, αλλά η τελευταία αποκτά την πραγματική της αξία με το βάθος. Μόνο με το βάθος βλέπουμε τις λιθοσφαιρικές πλάκες και κατανοούμε τη σημασία της απόκλισης για τα γιγάντια κοιτάσματα, το πλήθος των λασποηφαιστείων στη μεσογειακή ράχη, τις λεπιώσεις πρίσματος επαύξησης. Αλλιώς ποιο νόημα θα είχαν οι ψαμίτες με καλύμματα αλάτων του Μεσσηνίου; Κι όμως η στόχευση είναι ουσιαστική για τις γεωτρήσεις που θα ακολουθήσουν. Με αυτόν τον τρόπο αποκτούν αξία και τα μη συμβατικά αποθέματα υδρογονανθράκων, όπως το αποδεικνύουν ειδικοί σαν τον Α. Φώσκολο και Η. Κονοφάγο. Με αυτόν τον τρόπο τα χαρτογραφημένα λασποηφαίστεια νότια της Κρήτης του Dimitrov αλλάζουν ριζικά την εικόνα που έχουμε για την ελληνική ΑΟΖ. Και επινοούμε την έννοια του τόξου που ενισχύει τη γεωλογική συνέχεια που υπάρχει από τους Παξούς έως το σύμπλεγμα Καστελλόριζου. Επιπλέον οι υδρίτες που αποτελούνται από εγκλωβισμένο μόριο μεθανίου μέσα σε κλωβό από μόρια ύδατος, αλλά και με μόρια αιθανίου και προπανίου, προσφέρουν πρακτικές και όχι μόνο θεωρητικές και επιστημονικές μεθόδους εκμετάλλευσης της ΑΟΖ. Αν οι υπεύθυνοι και όχι μόνο οι επιστήμονες και οι τεχνοκράτες κατανοούσαν την πραγματική αξία όλου του θέματος δεν θα καθυστερούσαν δεκαετίες για να υλοποιήσουν την ελληνική ΑΟΖ. Τώρα όμως αυτά τα δεδομένα είναι γνωστά και σε μη ειδικούς, έτσι ακόμα και οι πολιτικοί μπορούν να αποκτήσουν μια πραγματική εικόνα όχι του προβλήματος, αλλά της οικονομικής λύσης. Αρκεί, λοιπόν, να κάνουν την απαραίτητη στρατηγική κίνηση για να ενεργοποιηθεί η δύναμη του βάθους της ελληνικής ΑΟΖ αντί να εξετάζουν παθητικά το βάθος του γειτονικού κράτους.

πηγή 

Το ορθολογικό πλαίσιο της ΑΟΖ.

Το ορθολογικό πλαίσιο της ΑΟΖ δεν εμπεριέχει μόνο πολλά συμφέροντα όπως ακούμε συνήθως αλλά και πολλούς παράγοντες και στρατηγικές συμπεριφορές. Το παίγνιο ακόμα και περιορισμένο στη Μεσόγειο είναι πολύπλοκο δίχως όμως να είναι περίπλοκο. Η μελέτη των αποφάσεων του Διεθνούς Δικαστηρίου δείχνει ότι δεν είναι ποτέ παράλογες ακόμα και αν φαίνονται παράδοξες μερικές. Το πιο σημαντικό είναι ότι η ανάλυση δεδομένων αποδεικνύει ότι είναι αναμενόμενες. Ο συνδυασμός της νομικής νοοτροπίας και της μαθηματικής σκέψης, οδηγεί σε συμπεράσματα που οδηγούν στα αποτελέσματα της πραγματικότητας. Δεν υπάρχει τίποτα το παράξενο σε αυτή τη παρατήρηση, ειδικά όταν την ενσωματώνουμε στη θεωρία παιγνίων. Βέβαια μερικοί αναλυτές εκτιμούν ότι λόγω πείρας, είναι αδύνατο να πετύχουμε στους στόχους σε όλη τους την εμβέλεια. Αυτή η παραδοχή δεν οφείλεται στην πραγματικότητα όπως νομίζουν, απλώς στη λανθασμένη επιλογή του πλαισίου των παιγνίων μηδενικού αθροίσματος, διότι ξέρουμε εξ αρχής τα αποτελέσματα της θεωρίας ήδη από την εποχή των von Neumann και Morgestern. Το θέμα της ΑΟΖ είναι ριζικά διαφορετικό και γι' αυτό το λόγο ερμηνεύεται και ως παίγνιο μη μηδενικού αθροίσματος και ακολουθεί τη θεωρία μετά την επανάσταση του Nash. Ακόμα και αν το πιστεύουν, οι περισσότεροι παίχτες δεν έχουν την ικανότητα να παίξουν μόνοι τους. Δεν είναι λόγω ανεπάρκειας αλλά λόγω του πεδίου του Δικαίου της Θάλασσας. Από την άλλη, το τελευταίο δεν είναι ένας κλειστός κόσμος όπως θεωρούμε στα μαθηματικά αλλά μία ανοιχτή δομή που προσφέρει πολλές δυνατότητες στις διεθνείς διαπραγματεύσεις κατά συνέπεια υπάρχει μεγάλος χώρος για τη στρατηγική. Είναι λοιπόν απαραίτητο να έχουμε ειδικούς από διάφορους τομείς και να μην λειτουργούμε αποκλειστικά στο πλαίσιο της νομικής, διότι έχει και αυτή τα όριά της όταν το αντικείμενο δεν είναι μόνο θεσμικό και ενσωματώνει επιστημονικά δεδομένα. Το σοβαρό παίγνιο δεν είναι στη φάση της θέσπισης διότι αυτή είναι μια μονομερή πράξη και κατά συνέπεια ανήκει μόνο στο πεδίο της θεωρίας αποφάσεων. Η πολυπλοκότητα του παιγνίου της ΑΟΖ βρίσκεται στις διμερείς διαπραγματεύσεις και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι σε αυτό το επίπεδο για να είμαστε αποτελεσματικοί. Τότε η στρατηγική διαχείρηση της κρίσης παίρνει όλη τη σημασία της και η αξία της είναι θεαματική. Γι' αυτό το λόγο πρέπει από τώρα να ετοιμαστούμε για αυτές τις φάσεις έτσι ώστε οι στρατηγικές μας με τη βοήθεια του χρόνου να δώσουν τα αποτελέσματα που προσμένει ο ελληνικός λαός για την πατρίδα μας.

πηγή  

* Ο Νίκος Λυγερός είναι Στρατηγικός Σύμβουλος και καθηγητής γεωστρατηγικής.

Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: "Η ελληνική ΑΟΖ ενάντια στην οικονομική κρίση". Ξενοδοχείο "Αίθριο", Αμύνταιο. Παρασκευή 11 Μαΐου 2012, ώρα: 19.00