Μια άλλη θεώρηση για την διχοτόμηση της Κύπρου. Συμφέρει η διχοτόμηση την Τουρκία; Η ματιά ενός υψηλόβαθμου Ελληνα στρατιωτικού τα βλέπει διαφορετικά.

Αρματα της Εθνικής Φρουράς.

Σε δημοσκόπηση που δημοσίευσε η εφημερίδα "Σημερινή" της 15 Νοεμβρίου 2009, αναφορικά με το είδος της λύσης που επιθυμούν οι Ε/Κ, ένα ποσοστό της τάξης του 60% των νέων από 18 έως 24 απάντησε ότι προτιμά τη διχοτόμηση.

Σκοπός βέβαια του άρθρου αυτού δεν είναι να διερευνηθούν οι λόγοι και τα αίτια του πως κατάντησε η Κυπριακή νεολαία που δυό γενιές πριν γονάτισε μια Βρετανική αυτοκρατορία, να στρέφεται σήμερα στη κατεύθυνση της διχοτόμησης ως της καλύτερης λύσης, αλλά να αποδείξω ότι όσοι σήμερα προσδοκούν σε μια τέτοια λύση, απλά λογαριάζουν χωρίς το ξενοδόχο που είναι η Τουρκία.

Προκειμένου όμως να ανιχνεύσουμε τη στάση της Τουρκίας απέναντι στη λύση της διχοτόμησης, θα πρέπει να πάμε στις αρχές της δεκαετίας του 50, όταν η Τουρκία άρχισε να ενδιαφέρεται ξανά για τη Κύπρο. Τότε λοιπόν, με αφορμή τη προσφυγή της Ελλάδας στον ΟΗΕ και την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ με σκοπό την Ένωση, η κυβέρνηση του Ατνάν Μεντερές χάραξε τη στρατηγική της απέναντι στη Κύπρο. Μια στρατηγική η οποία ανεξάρτητα από τις κυβερνήσεις, τα πραξικοπήματα και τις πολλές διακυμάνσεις του Τουρκικού πολιτικού συστήματος, τηρείται πιστά μέχρι σήμερα.

Το γενικό πλαίσιο της στρατηγικής αυτής ανέλυσε ο τότε υπουργός εξωτερικών Φατίν Ζορλού στη διάσκεψη του Λονδίνου τον Αύγουστο του 1955. Είπε ο Ζορλού τότε. "Η Τουρκία σε περίπτωση πολέμου μπορεί να διασφαλίσει τον ανεφοδιασμό της μόνο από τα λιμάνια της νότιας και νοτιοανατολικής χώρας, μια και τα λιμάνια της δυτικής Τουρκίας ελέγχονται από τα Ελληνικά νησιά. Εάν η Κύπρος κατέχεται από εχθρική χώρα (δηλ. την Ελλάδα) η Τουρκία θα πρέπει να αυτοκτονήσει".

Με λίγα λόγια, εκείνο που ήθελε να πει ο Ζορλού είναι ότι η Ελληνική αεροπορία και το Ελληνικό ναυτικό επιχειρώντας από βάσεις της ηπειρωτικής Ελλάδας, δεν μπορούν να απειλήσουν τις στρατηγικές εγκαταστάσεις στη νότια και ανατολική Τουρκία ( λιμάνια, αεροδρόμια, πολεμικά εργοστάσια, υδατοφράκτες κλπ). Εάν όμως πραγματοποιηθεί η Ένωση ή η διχοτόμηση, η Ελλάδα με αεροναυτικές βάσεις που θα εγκαθιστούσε στο νησί, όλες αυτές οι απυρόβλητες λόγω απόστασης ζωτικές εγκαταστάσεις μπορούν να προσβληθούν και να καταστραφούν.

Τη στρατηγική αυτή απέναντι στη Κύπρο, υλοποίησε η Τουρκία με τη βοήθεια και των Άγγλων, μέσα από τη συνθήκη εγγυήσεων των συμφωνιών Ζυρίχης –Λονδίνου. Στο άρθρο 2 της συνθήκης καθορίζεται ότι οι εγγυήτριες δυνάμεις (Ελλάδα, Τουρκία, Αγγλία) αναλαμβάνουν την υποχρέωση να αποτρέψουν κάθε προσπάθεια για ένωση της Κύπρου με άλλη χώρα ή τη διχοτόμηση της Κύπρου, ενώ στο άρθρο 3 οι εγγυήτριες δυνάμεις αναλαμβάνουν την υποχρέωση να παρεμβαίνουν από κοινού ή και μεμονωμένα σε περίπτωση που διαταράσσετο το στάτους κβο (δηλ. αν γινόταν προσπάθεια ένωσης ή διχοτόμησης.) Το γεγονός ότι οι Τούρκοι αποδέχθηκαν να περιληφθεί στη συνθήκη και η περίπτωση της διχοτόμησης ως μιας κατάστασης που θα μπορούσε να επιφέρει την αντίδραση των εγγυητριών δυνάμεων, δεν ήταν τυχαίο.

Η Τουρκία γνωρίζει ότι είτε με την Ένωση είτε με τη διχοτόμηση οι αρνητικές επιπτώσεις γι αυτήν είναι οι ίδιες. Δύο είναι οι βασικοί λόγοι. Ο πρώτος είναι ότι η διχοτόμηση, αργά ή γρήγορα θα οδηγούσε τα δύο μέρη στην αγκαλιά των μητέρων πατρίδων και αυτό θα επέτρεπε στην Ελλάδα να εγκαταστήσει αεροναυτικές βάσεις στο Ελληνικό τμήμα του νησιού, που θα μπορούσαν να απειλήσουν το μαλακό της υπογάστριο, όπως ονομάσθηκε η ευαίσθητη περιοχή της νότιας και νοτιανατολικής Τουρκίας. Το δεύτερο, είναι ότι η διχοτόμηση –που θα οδηγούσε στη διπλή ένωση - για μεν την Ελλάδα θα επέφερε σημαντικά γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα στην ανατολική Μεσόγειο, κάτι που θα άλλαζε τους συσχετισμούς δυνάμεων στη περιοχή, ενώ για την Τουρκία η διχοτόμηση δεν θα επέφερε κανένα απολύτως πλεονέκτημα, πέραν της προσθήκης 120 χιλιάδων Τ/Κ στα 75 εκατομμύρια Τούρκων και 3,5 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων γής στα 750 χιλιάδες της Τουρκίας! Η επέκταση του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων κατά μερικά χιλιόμετρα νότια των υφισταμένων, κανένα ουσιαστικό πρόσθετο πλεονέκτημα θα είχε για τη Τουρκία πέραν των όσων έχει σήμερα.

Είναι γι αυτούς τους λόγους που το επίσημο Τουρκικό κράτος ουδέποτε μέχρι σήμερα έθεσε σαν στόχο λύσης του Κυπριακού τη διχοτόμηση της Κύπρου. Η διχοτόμηση "έπαιζε" βέβαια κατά καιρούς σαν σύνθημα για ικανοποίηση των μαζών και των εθνικιστικών κύκλων της Τουρκίας και της Κύπρου απέναντι στο δικό μας σύνθημα για Ένωση. Ουδέποτε όμως υπήρξε η επίσημη θέση των Τουρκικών κυβερνήσεων και του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας για λύση του Κυπριακού. Αυτό θα πρέπει να γνωρίζουν οι οπαδοί της διχοτόμησης στην αποδώ πλευρά και όχι μόνο. Δυστυχώς γι αυτούς, λογαριάζουν χωρίς το ξενοδόχο. Και ο ξενοδόχος είναι η Τουρκία η οποία θα πολεμήσει σε κάθε περίπτωση τη διχοτόμηση όσο πολέμησε και στο παρελθόν την Ένωση.

του Ανδρέα Πενταρά
Υποστράτηγου ε.α.
από το Geopolitics-gr