Γράφει ο Γρηγόρης Κεντητός
Δεν ξέρουμε ακριβώς πότε ο πρώτος άνθρωπος πλησίασε τη φλόγα χωρίς φόβο, αλλά από εκείνη τη στιγμή ο κόσμος δεν ήταν ποτέ ίδιος. Η φωτιά έδωσε ζεστασιά, έδιωξε τα θηρία, μα το πιο σπουδαίο είναι ότι άλλαξε το ίδιο μας το σώμα και τον τρόπο που σκεφτόμαστε.
Ο ανθρωπολόγος Richard Wrangham μιλά για την «υπόθεση του μαγειρέματος». Όταν οι πρόγονοί μας άρχισαν να ψήνουν τροφή, κάθε μπουκιά γινόταν πιο εύπεπτη και πιο αποδοτική. Τα μαγειρεμένα φαγητά δίνουν 22% περισσότερη ενέργεια. Δεν χρειαζόταν πια να μασάμε ατελείωτα σκληρές ρίζες· το σώμα απελευθερώθηκε από αυτή την αγγαρεία.
Ο Homo erectus απέκτησε μικρότερα δόντια και γνάθους, αλλά με τον καιρό βρέθηκε με μεγαλύτερο εγκέφαλο. Ο επιπλέον χρόνος και η ενέργεια πήγαν στην ανάπτυξη του νου. Με απλά λόγια, η φωτιά δεν μας άλλαξε μόνο σαν είδος διατροφής, μας έκανε πιο έξυπνους. Δεν είναι τυχαίο ότι και άλλες πτυχές του σώματός μας, όπως το γιατί έχουμε δύο πόδια, συνδέονται με την ίδια αλυσίδα εξελικτικών προσαρμογών.
Οι βραδιές γύρω από τη φλόγα
Η φωτιά έφερε και κάτι άλλο, λιγότερο μετρήσιμο αλλά ίσως εξίσου σημαντικό. Έδωσε παράταση στη μέρα. Εκεί που τα ζώα κοιμούνται μετά τη δύση, οι άνθρωποι έμειναν ξύπνιοι, γύρω από το φως, για ώρες. Ήταν η πρώτη φορά που η νύχτα δεν ήταν μόνο σκοτάδι και φόβος.
Σύγχρονες έρευνες σε φυλές κυνηγών δείχνουν ότι σχεδόν το 81% των συζητήσεων γύρω από τη φωτιά δεν αφορούν πρακτικά ζητήματα αλλά ιστορίες, θρύλους και πνευματικές ιδέες. Όσο ο ήλιος λάμπει, η κουβέντα είναι για τροφή και δουλειά. Όταν όμως ανάβει η φλόγα, ξεκινά η φαντασία.
Ίσως εκεί γεννήθηκε το πρώτο κοινωνικό δίκτυο. Η αφήγηση, το γέλιο, η μνήμη που περνούσε από γενιά σε γενιά. Κάθε σπίθα έκρυβε μέσα της μια ιστορία, κι αυτές οι ιστορίες κράτησαν τους ανθρώπους ενωμένους. Ακόμα και σήμερα βλέπουμε πώς η εξέλιξη συνεχίζει να μας διαμορφώνει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι δεν βγάζουν ποτέ φρονιμίτες.
Η φωτιά δεν ήταν μόνο εργαλείο επιβίωσης. Ήταν το θεμέλιο της κοινότητας, της γλώσσας, και της σκέψης. Χωρίς αυτήν, δεν θα υπήρχαμε όπως είμαστε σήμερα. Μια φλόγα που έφτιαξε πολιτισμό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχολιά σας να ειναι σχετικά με το θέμα, περιεκτικά και ευπρεπή. Για την καλύτερη επικοινωνία δώστε κάποιο όνομα ή ψευδώνυμο. Διαφημιστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται.
Επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης του σχολίου σας παρακαλούμε μετά την τελική σύνταξή του να ελέγχεται. Προτιμάτε την ελληνική γραφή κι όχι την λατινική (κοινώς greeklish).
Πολύ σημαντικό είναι να κρατάτε προσωρινό αντίγραφο του σχολίου σας ειδικά όταν είναι εκτενές διότι ενδέχεται να μην γίνει δεκτό από την Google (λόγω μεγέθους) και θα παραστεί η ανάγκη να το σπάσετε σε δύο ή περισσότερα.
Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί, το αργότερο, μέσα σε λίγες ώρες, μετά από έγκριση του διαχειριστή του ιστολογίου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δημοσιεύει όλα τα σχόλια που δεν παραβαίνουν τους όρους που έχουμε θέσει στις παρούσες οδηγίες.
Υβριστικά, μη ευπρεπή και προπαγανδιστικά σχόλια θα διαγράφονται ή δεν θα δημοσιεύονται.