Γράφει ο Γρηγόρης Κεντητός
Δεν ήταν θέμα φεμινισμού. Ήταν ζήτημα αξιοπρέπειας. Όταν ο Σεπτίμιος Σεβήρος απαγόρευσε τις γυναικείες μονομαχίες το 200 μ.Χ., το έκανε επειδή είχε δει κάτι που θεώρησε εξευτελιστικό: τις γυναίκες να γίνονται περίγελος μέσα στην ίδια την αρένα.
Η Ρώμη αγαπούσε το θέαμα. Και όταν είδε για πρώτη φορά γυναίκες να παλεύουν, ενθουσιάστηκε. Όχι για τη μαχητικότητα τους, αλλά για την πρόκληση. Ήταν κάτι σπάνιο, σχεδόν ερωτικό για τους θεατές, κι αυτό το στοιχείο έγινε βασικό μέρος του θεάματος.
Ο αυτοκράτορας όμως είδε ότι το κοινό δεν τις αντιμετώπιζε σαν πολεμίστριες. Αντί για φόβο, προκαλούσαν γέλιο. Αντί για θαυμασμό, έφερναν χυδαία αστεία. Και αυτό το θεώρησε ντροπή για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, ακόμα κι αν ο ίδιος δεν υπήρξε ποτέ προστάτης των γυναικείων δικαιωμάτων.
Από τον 1ο αιώνα μ.Χ. είχαν εμφανιστεί περιπτώσεις gladiatrices. Ο Νέρων και ο Τίτος παρουσίαζαν γυναίκες στην αρένα, συνήθως ως «ατραξιόν», όχι ως ισότιμες μονομάχους. Ήταν λίγες, αλλά πάντα δημιουργούσαν φήμη. Οι πιο γνωστές ήταν η Αχιλλέα και η Αμαζονία, που απεικονίζονται να μονομαχούν σε ανάγλυφο στη Χαλκίδα της Καρίας.
Το κοινό όμως δεν μπορούσε να δει πέρα από το φύλο. Οι γυναίκες στην αρένα μετατράπηκαν σε καρικατούρες. Ο Ιουβεναλής γράφει για τη Mevia, μια γυναίκα που κυνηγούσε άγρια ζώα μπροστά στο κοινό, και που έγινε σύμβολο γελοιοποίησης.
Ο Σεβήρος ανησύχησε για το πού θα οδηγούσε αυτό. Δεν τον ενδιέφερε μόνο η δημόσια τάξη, αλλά και η εικόνα της ρωμαϊκής ελίτ. Γυναίκες από εύπορες οικογένειες άρχισαν να συμμετέχουν στους αγώνες. Και αυτό υπονόμευε το κοινωνικό προφίλ που ήθελε να προβάλλει το imperium.
Έτσι, το 200 μ.Χ., εξέδωσε απαγόρευση για κάθε γυναικεία συμμετοχή σε μονομαχίες. Το διάταγμα δεν περιλάμβανε μόνο τις ελεύθερες, αλλά και τις σκλάβες. Όλες θεωρήθηκαν ανεπιθύμητες στην αρένα, όχι επειδή δεν ήταν άξιες, αλλά επειδή το κοινό δεν μπορούσε να τις πάρει στα σοβαρά.
Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι αυτή η απόφαση δεν είχε τόσο ηθικά ή θρησκευτικά κίνητρα όσο πολιτικά. Ο Σεβήρος δεν ήθελε να βλέπει τη ρωμαϊκή κοινωνία να γελάει με κάτι που θεωρούσε σύμβολο δύναμης και σοβαρότητας. Αν η αρένα έπαυε να εμπνέει δέος, τότε έχανε και το ρόλο της ως εργαλείο εξουσίας.
Παρά την απαγόρευση, αναφορές δείχνουν ότι οι γυναικείες μονομαχίες δεν εξαφανίστηκαν αμέσως. Στην Όστια, επιγραφή αναφέρει πως ο διοργανωτής Hostilianus επανέφερε γυναίκες στην αρένα, κάτι που δείχνει ότι η απαγόρευση δεν εφαρμόστηκε ομοιόμορφα.
Η ρωμαϊκή κοινωνία είχε πάντα όρια, ακόμη και στη βία. Και ο Σεπτίμιος Σεβήρος τα χάραξε εκεί που η κωμωδία άρχιζε να ξεπερνά την εξουσία. Οι γυναίκες μπορούσαν να παλέψουν, αλλά όχι να γίνουν αφορμή για γέλιο.
Πηγές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχολιά σας να ειναι σχετικά με το θέμα, περιεκτικά και ευπρεπή. Για την καλύτερη επικοινωνία δώστε κάποιο όνομα ή ψευδώνυμο. Διαφημιστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται.
Επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης του σχολίου σας παρακαλούμε μετά την τελική σύνταξή του να ελέγχεται. Προτιμάτε την ελληνική γραφή κι όχι την λατινική (κοινώς greeklish).
Πολύ σημαντικό είναι να κρατάτε προσωρινό αντίγραφο του σχολίου σας ειδικά όταν είναι εκτενές διότι ενδέχεται να μην γίνει δεκτό από την Google (λόγω μεγέθους) και θα παραστεί η ανάγκη να το σπάσετε σε δύο ή περισσότερα.
Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί, το αργότερο, μέσα σε λίγες ώρες, μετά από έγκριση του διαχειριστή του ιστολογίου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δημοσιεύει όλα τα σχόλια που δεν παραβαίνουν τους όρους που έχουμε θέσει στις παρούσες οδηγίες.
Υβριστικά, μη ευπρεπή και προπαγανδιστικά σχόλια θα διαγράφονται ή δεν θα δημοσιεύονται.