Γράφει ο Γρηγόρης Κεντητός
Το 1964, ένας Ρώσος αστροφυσικός ονόματι Νικολάι Καρντάσεφ πρότεινε κάτι που ακούστηκε σαν επιστημονική φαντασία: μια κλίμακα που μετρά όχι την πρόοδο ενός πολιτισμού με βάση τα επιτεύγματά του, αλλά με βάση το πόση ενέργεια μπορεί να ελέγξει. Από την ενέργεια του πλανήτη του, του άστρου του, μέχρι και ολόκληρου του γαλαξία. Ονόμασε αυτή την κλίμακα με το όνομά του. Και εμείς, το 2025, δεν έχουμε φτάσει καν στο πρώτο σκαλοπάτι.
Η Κλίμακα Καρντάσεφ ξεκινά με τον Τύπο 1: τον πολιτισμό που μπορεί να χειρίζεται πλήρως την ενέργεια του πλανήτη του. Να ελέγχει το κλίμα, να σταματά τυφώνες, να απορροφά σεισμική ενέργεια, να χτίζει πόλεις στη μέση του ωκεανού και να αντλεί από παντού ισχύ. Ο άνθρωπος, σήμερα, είναι ακόμα στον Τύπο 0.73. Όχι καν στο 1.
Το πετρέλαιο, ο άνθρακας, το φυσικό αέριο – είναι κατάλοιπα του προϊστορικού κόσμου. Η ενέργεια που χρησιμοποιούμε είναι αποθηκευμένη από οργανισμούς που έχουν πεθάνει εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Δεν την παράγουμε. Δεν την ελέγχουμε. Την ανασύρουμε, με κάθε κόστος, από τα έγκατα της Γης. Και με κάθε θερμοκρασία που ανεβαίνει, με κάθε καταιγίδα που ξεσπά, με κάθε παγετώνα που λιώνει, το Σύμπαν μας υπενθυμίζει πόσο μακριά είμαστε από το να το κατανοήσουμε, πόσο μάλλον να το κυβερνήσουμε.
Ο Καρλ Σαγκάν υπολόγισε την πρόοδο μας στη δεκαδική μορφή: το 1900 ήμασταν στο 0,58. Το 2012 φτάσαμε στο 0,72. Το 2018 στο 0,73. Και το κρίσιμο; Αυτή η φάση, από το 0 στο 1, θεωρείται η πιο επικίνδυνη στην ιστορία κάθε νοήμονος είδους. Γιατί ο πολιτισμός έχει αποκτήσει εργαλεία καταστροφής – αλλά δεν έχει ακόμα συλλογική σοφία.
Η μετάβαση από Τύπο 0 σε Τύπο 1 είναι πεδίο θανάτου. Πυρηνικά. Βιολογικά. Οικολογικά. Ο πολιτισμός μπορεί να αφανιστεί πριν καν προλάβει να φτάσει το 1. Είμαστε σαν παιδί που του έδωσαν σπίρτα μέσα σε δάσος. Κάποιοι πιστεύουν ότι θα τα χρησιμοποιήσουμε για φως. Άλλοι, για φωτιά. Άλλοι, ότι δεν θα προλάβουμε ούτε να τ’ ανάψουμε.
Ο Τύπος 1 θα μπορούσε να σώσει πολιτισμούς από την καταστροφή. Αν φτάσουμε εκεί, μπορούμε να προβλέπουμε σεισμούς, να αφοπλίζουμε ηφαίστεια, να σταματάμε την πλημμύρα με ένα κλικ. Αλλά για να φτάσουμε, πρέπει πρώτα να επιβιώσουμε. Να σταματήσουμε να διαχειριζόμαστε την ενέργεια με όρους κέρδους και εξουσίας. Να καταλάβουμε ότι ο πλανήτης δεν είναι άπειρος. Και ότι η εξυπνάδα χωρίς αυτοσυγκράτηση δεν παράγει πρόοδο – παράγει αφανισμό.
Όταν ένας πολιτισμός φτάσει στο 1, λένε οι αστροφυσικοί, είναι σχεδόν αδύνατο να αφανιστεί. Αλλά αν δεν φτάσει… κανείς δεν θα μάθει ποτέ ότι υπήρξε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχολιά σας να ειναι σχετικά με το θέμα, περιεκτικά και ευπρεπή. Για την καλύτερη επικοινωνία δώστε κάποιο όνομα ή ψευδώνυμο. Διαφημιστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται.
Επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης του σχολίου σας παρακαλούμε μετά την τελική σύνταξή του να ελέγχεται. Προτιμάτε την ελληνική γραφή κι όχι την λατινική (κοινώς greeklish).
Πολύ σημαντικό είναι να κρατάτε προσωρινό αντίγραφο του σχολίου σας ειδικά όταν είναι εκτενές διότι ενδέχεται να μην γίνει δεκτό από την Google (λόγω μεγέθους) και θα παραστεί η ανάγκη να το σπάσετε σε δύο ή περισσότερα.
Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί, το αργότερο, μέσα σε λίγες ώρες, μετά από έγκριση του διαχειριστή του ιστολογίου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δημοσιεύει όλα τα σχόλια που δεν παραβαίνουν τους όρους που έχουμε θέσει στις παρούσες οδηγίες.
Υβριστικά, μη ευπρεπή και προπαγανδιστικά σχόλια θα διαγράφονται ή δεν θα δημοσιεύονται.