Πως το Αζερμπαϊτζάν χρησιμοποιεί το ποδόσφαιρο για να ξαναγράψει την ιστορία

Στο Αζερμπαϊτζάν, το ποδόσφαιρο έχει γίνει κάτι περισσότερο από ένα παιχνίδι – είναι πλέον ένα ισχυρό εργαλείο προπαγάνδας. Κάτω από το καθεστώς Αλίγιεφ, κλαμπ όπως η Καραμπάχ FC και η Iravan FK χρησιμοποιούνται για την αναμόρφωση ιστορικών αφηγήσεων και τη διεκδίκηση εδαφικών διεκδικήσεων.

 

Η Qarabağ FK, που χαρακτηρίζεται ως «σύλλογος προσφύγων», υποστηρίζεται οικονομικά όχι μόνο για τον αθλητισμό, αλλά για να ενισχύσει την ιδέα ότι το Αρτσάχ είναι μέρος της ιστορίας του Αζερμπαϊτζάν. Η διεθνής παρουσία του στις διοργανώσεις της UEFA βοηθά στην εξομάλυνση αυτού του μηνύματος παγκοσμίως.

 

Τώρα, με την Iravan FK -που πήρε το όνομά του από το Ερεβάν, την πρωτεύουσα της Αρμενίας- το Αζερμπαϊτζάν προχωρά τον αφηγηματικό του πόλεμο παραπέρα. Χωρίς πραγματικούς δεσμούς με το αρμενικό ποδόσφαιρο, αυτός ο νέος σύλλογος είναι μια τολμηρή κίνηση στην εκστρατεία του καθεστώτος για τη μετονομασία της αρμενικής ιστορίας.

 

Δεν πρόκειται για διπλωματία ή αθλητισμό, αλλά για αφηγηματικό πόλεμο που υποστηρίζεται από το κράτος.

 

Χρησιμοποιώντας το ποδόσφαιρο – ένα μέσο σύνδεσης και κοινής εμπειρίας – το Αζερμπαϊτζάν προσπαθεί να αντικαταστήσει την πολιτιστική μνήμη, να μειώσει την αρμενική κληρονομιά και να επανασυσκευάσει την εδαφική φιλοδοξία του.

 

Υπενθυμίζεται, ότι με την Καραμπάχ έπαιξε φέτος ο Ολυμπιακός την τελευταία αγωνιστική της League Phase του Europa League, ενώ το 2016 είχε παίξει εναντίον της και ο ΠΑΟΚ για τους ομίλους της ίδιας διοργάνωσης.

 

Η περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ με αρμενικό κατά βάση πληθυσμό διεκδικήθηκε τόσο από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν, όσο και από την Πρώτη Δημοκρατία της Αρμενίας, όταν οι δύο χώρες απέκτησαν την ανεξαρτησία τους το 1918, μετά την πτώση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Κατά τα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, το 1923, ιδρύθηκε η αυτόνομη περιοχή (όμπλαστ) του Ναγκόρνο-Καραμπάχ εντός της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν. Με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, η περιοχή υπήρξε το κέντρο μιας νέας διαμάχης ανάμεσα στην Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν.

 

Το 1991, ένα δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε στην περιοχή του Ναγκόρνο – Καραμπάχ και τη γειτονική επαρχία Σαχουμιάν και οδήγησε στη διακήρυξη της ανεξαρτησίας. Οι μεγάλης κλίμακας εθνοτικές συγκρούσεις οδήγησαν στον Πόλεμο του Ναγκόρνο Καραμπάχ στο διάστημα 1991-1994, που τελείωσε με κατάπαυση του πυρός και διαμόρφωσε τα σύνορα που υπήρχαν μέχρι το 2020 όπου ξέσπασε ο δεύτερος πόλεμος στην περιοχή και η Αρμενία με συμφωνία εκεχειρίας επέστρεψε μέρος της περιοχής στο Αζερμπαϊτζάν.

 

Η Δημοκρατία του Αρτσάχ στο Ναγκόρνο Καραμπάχ ήταν προεδρική δημοκρατία (μετά το δημοψήφισμα του 2017, όπου εγκρίθηκε και η μετονομασία της χώρας) με ένα νομοθετικό σώμα. Η εξάρτηση του Αρτσάχ από την Αρμενία σε πολλούς τομείς ήταν τόσο μεγάλη που λειτουργούσε ως ντε φάκτο μέρος της Αρμενίας. Η χώρα ήταν ορεινή, ενώ ο πληθυσμός ήταν κυρίως χριστιανικός και στενά συνδεδεμένος με την Αρμενική Αποστολική Εκκλησία. Πολλά ιστορικά μοναστήρια είναι δημοφιλή στους τουρίστες, που προέρχονται ως επί το πλείστον από την αρμενική διασπορά, καθώς τα ταξίδια διεξάγονται εύκολα μόνο μεταξύ της Αρμενίας και του Αρτσάχ.

 

Στις 19 Σεπτεμβρίου 2023, το Αζερμπαϊτζάν εξαπέλυσε επίθεση εναντίον των εναπομεινάντων εδαφών που παρέμειναν υπό την κυριαρχία του Αρτσάχ μετά τον πόλεμο του 2020, η οποία έληξε με παράδοση των Αρμενικών αυτονομιστικών δυνάμεων μετά από 24 ώρες. Ύστερα ανακοινώθηκε πως από την 1η Ιανουαρίου 2024 η Δημοκρατία του Αρτσάχ θα πάψει να υφίσταται με τη διάλυση όλων των κυβερνητικών θεσμών και οργανώσεων.

 

πηγή