Σελίδες

14 Ιανουαρίου 2025

Οι Έλληνες στην Τουρκοκρατία

Γράφει ο Χαράλαμπος Μηνάογλου
 
Είμαστε το μοναδικό έθνος που επιβίωσε μετά από τόσα χρόνια σκλαβιάς σε αλλόφυλο και αλλόθρησκο δυνάστη και κατόρθωσε να κερδίσει πάλι την ελευθερία του. Πρόκειται για ένα θαύμα. Η κιβωτός του Γένους υπήρξε η ορθόδοξη εκκλησία. Μέσα σε αυτήν διεσώθη και η γλώσσα και η ιστορική μνήμη και οι ελληνικές παραδόσεις. Η ορθόδοξη εκκλησία κάνοντας μια αναγκαστική προσαρμογή τελείως ξένη προς την εκκλησιολογία της, αλλά απόλυτα επιβεβλημένη από τον νέο κυρίαρχο, κατόρθωσε να γίνει και το πολιτικό σώμα των Ελλήνων.
 
Ο πατριάρχης ανέλαβε τον τελείως ξένο προς την θέση του ρόλο του μιλλέτ-μπασή, όπως όριζε το Κοράνι για τους κατεκτημένους Χριστιανούς και Ιουδαίους, του εθνάρχη, του πολιτικά δηλαδή υπεύθυνου απέναντι στην Πύλη για τους ορθοδόξους. Εν συνόλω η εκκλησία ανέβαλε πλήθος άλλων καθηκόντων και υποχρεώσεων, πολλά από τα οποία απαγόρευαν οι ιεροί κανόνες, επειδή έτσι την υποχρέωναν οι σουλτάνοι, για να συνεχίσει να υπάρχει. Με αυτές τις προσαρμογές στο οθωμανικό σύστημα, η εκκλησία κατόρθωσε να λειτουργήσει προς όφελος των μελών της εξασφαλίζοντάς τους πρωτίστως την διατήρηση της πίστης τους, παρά τους συχνούς εξισλαμισμούς, το παιδομάζωμα, την υπερφορολόγηση και την εν γένει αντιμετώπιση των ορθοδόξων ως υπηκόων δεύτερης κατηγορίας, και εν συνεχεία την διατήρηση της γλώσσας τους και της ιστορικής τους μνήμης. 
 
Δεν πρέπει να μας διαφεύγει, ότι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία σχολεία, όπως τα εννοούμε εμείς, δεν επιτρεπόταν να λειτουργούν ούτε για τους ορθοδόξους ούτε για τους μουσουλμάνους. Το μόνον, που επιτρεπόταν, πρωτίστως για τους μουσουλμάνους και κατά παραχώρηση για τους ορθοδόξους ήταν η λειτουργία ιεροσπουδαστηρίων, όπου οι νεαροί μουσουλμάνοι μάθαιναν να διαβάζουν το κοράνι. Αντίστοιχα, λοιπόν, επετράπη και στο πατριαρχείο να συστήνει σχολεία, μόνον για την εκπαίδευση των κληρικών του -και αυτό όχι παντού και πάντα-, δηλαδή σχολεία όπου τα χριστιανόπουλα θα μάθαιναν και αυτά να διαβάζουν μόνον το Ευαγγέλιο και τα υπόλοιπα λειτουργικά βιβλία. Το ότι στα σχολεία της Τουρκοκρατίας διδάσκονταν αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς, ρητορική, ιστορία, ποίηση, φιλοσοφία και στοιχεία φυσικών επιστημών ήταν κάτι παράνομο και καταχρηστικό, τελείως πέρα από ό,τι οι Οθωμανοί επέτρεπαν να διδάσκεται. 
 
Ευρύτερα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η μεγάλη πολιστισμική διαφορά από τους Τούρκους βοήθησε και αυτή στην διατήρηση του Ελληνισμού, καθώς μοιάζει πιθανότερο να είχαμε αφομοιωθεί, εάν είχαμε υποταγεί πλήρως στους Δυτικούς, που ήταν κατ’ όνομα χριστιανοί. Για αυτό, βλέποντας τα πράγματα στην εξέλιξή τους και με την ασφάλεια του σήμερα και της επιβίωσης του Ελληνισμού, θα πρέπει να πούμε ότι είχαν δίκιο όσοι υποστήριζαν πως «κρειττότερόν εστιν ειδέναι εν μέση τη πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν λατινικήν». Δεν ήταν το ζητούμενο, καθώς αυτό ήταν η συνέχιση της ορθόδοξης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αλλά εφόσον κάτι τέτοιο πλέον είχε καταστεί αδύνατον και έπρεπε να επιλέξουμε το μικρότερο κακό, αυτό αποδείχθηκε ότι ήταν η υποταγή στους Τούρκους.

1 σχόλιο:

  1. Δεν μοιάζει απλώς πιθανότερη η ορθότητα της επιλογής 'κρειττότερον εστιν ειδέναι...' των προγόνων μας, αλλά εχει αποδειχτεί: στην περίπτωση των ορθοδόξων Ελλήνων της Μεγάλης Ελλάδος (Κάτω Ιταλίας), τους οποίους συνέθλιψε η μπότα του πάπα και των κοσμικών αρχών της περιοχής.
    Δες σχετ. άρθρο μας στο παρόν ιστολόγιο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Παρακαλούμε τα σχολιά σας να ειναι σχετικά με το θέμα, περιεκτικά και ευπρεπή. Για την καλύτερη επικοινωνία δώστε κάποιο όνομα ή ψευδώνυμο. Διαφημιστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται.
Επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα διόρθωσης του σχολίου σας παρακαλούμε μετά την τελική σύνταξή του να ελέγχεται. Προτιμάτε την ελληνική γραφή κι όχι την λατινική (κοινώς greeklish).

Πολύ σημαντικό είναι να κρατάτε προσωρινό αντίγραφο του σχολίου σας ειδικά όταν είναι εκτενές διότι ενδέχεται να μην γίνει δεκτό από την Google (λόγω μεγέθους) και θα παραστεί η ανάγκη να το σπάσετε σε δύο ή περισσότερα.

Το σχόλιό σας θα δημοσιευθεί, το αργότερο, μέσα σε λίγες ώρες, μετά από έγκριση του διαχειριστή του ιστολογίου, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να δημοσιεύει όλα τα σχόλια που δεν παραβαίνουν τους όρους που έχουμε θέσει στις παρούσες οδηγίες.
Υβριστικά, μη ευπρεπή και προπαγανδιστικά σχόλια θα διαγράφονται ή δεν θα δημοσιεύονται.