«Ο ΚΥΡΙΟΣ ΙΗΣΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΩΤΗΡ;»

ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ [: Ματθ.1,21]

 

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:

 

«Ο ΚΥΡΙΟΣ ΙΗΣΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΩΤΗΡ;»

[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 20-12-1987]

(Β187)

 

Το μήνυμα, αγαπητοί μου, του αρχαγγέλου Γαβριήλ προς τον απορούντα Ιωσήφ περί της Μαρίας της μνηστής του ήτο: «Ἰωσὴφ υἱὸς Δαυΐδ, μὴ φοβηθῇς παραλαβεῖν Μαριὰμ τὴν γυναῖκά σου· τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ γεννηθὲν ἐκ Πνεύματός ἐστιν Ἁγίου. Τέξεται δὲ υἱὸν καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν· αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν».

 

Το μήνυμα αυτό, αγαπητοί μου, του αρχαγγέλου Γαβριήλ προς τον Ιωσήφ ήταν θεμελιακό. «Αὐτὸς», λέγει, «σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν». «Σώσει». Θα είναι Σωτήρας. «Σώσει». Ή, όπως ακριβώς ο άγγελος είπε στους ποιμένας, όπως μας περιγράφει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, ότι «ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον Σωτήρ». Σωτήρ! Και ετέχθη αυτός ο Σωτήρ σήμερον.

 

Βέβαια, το θέμα του σωτήρος δεν ήταν άγνωστο εις τον κόσμο τον αρχαίον. Αυτός ούτος ο αυτοκράτωρ ελέγετο «σωτήρ». Αλλά κατά πόσο βεβαίως ο αυτοκράτωρ ήταν σωτήρας, μόλις και ανάγκη να το πούμε· εφόσον γνωρίζομε από την Ιστορία ότι βασικά άνθρωποι δεν μπορούν να σταθούν σωτήρες, πολύ δε παραπάνω αυτοκράτορες και δη Ρωμαίοι αυτοκράτορες, οι οποίοι ήσαν οι εξουσιασταί των ζωών των υπηκόων των. Τι είδους λοιπόν σωτήρες μπορούσαν να υπάρχουν; Εντούτοις, κάποιοι από αυτούς έπαιρναν και την προσωνυμία πλάι στο όνομά τους, και την προσωνυμία «σωτήρ». Όπως και οι βασιλείς της Αιγύπτου, οι Πτολεμαίοι· έπαιρναν πλάι τους και την προσωνυμία «σωτήρ».

 

Όμως, όταν ο άγγελος είπε γι’ Αυτόν τον Σωτήρα που θα ‘ρθει στον κόσμον, αυτός ο Σωτήρ ήταν μοναδικός. Ήταν ιδιάζων Σωτήρ. Όχι όπως ακριβώς θα πίστευαν ή θα ενόμιζαν οι άνθρωποι. Ή ακόμη, άνθρωποι που θα απαιτούσαν από τους άλλους να τους προσφωνούν ως σωτήρες.

 

Αλλά όταν λέμε ότι ο Χριστός είναι Σωτήρας, τι σημαίνει σωτήρας; Σημαίνει ότι είναι κομιστής μιας σωτηρίας. Αλλά τι σημαίνει αυτή η σωτηρία; Σήμερα για τους πάρα πολλούς Χριστιανούς μας κατά δυστυχίαν, σωτηρία σημαίνει κάλυψις υλικών αναγκών. Όπως και υπάρχει η κοινοτάτη έκφρασις, όταν λέμε ότι «πήρα μεγάλο μισθό και σώθηκα». Ή «μπήκα σε μία θέση και πληρώνομαι και σώθηκα». Ή ακόμα ότι «ο τάδε γιατρός ή η επιστήμη με έσωσε». Ή ό,τι άλλες τέτοιες εκφράσεις γύρω από τις ανάγκες τις βιολογικές μας, τις υλικές μας ανάγκες, μπορούμε να λέμε με κάποια ευκολία ότι «έχομε σωθεί». Ή ακόμη προς πρόσωπα, να τα λέμε ότι είναι οι σωτήρες μας. Ότι «αυτός είναι ο σωτήρας μου».

 

Βέβαια, αν θα έπρεπε να πούμε ότι ο όρος είναι καταχρηστικός, ότι καταχρηστικά μπορούμε να λέμε ότι όλοι αυτοί είναι σωτήρες μας και όλα αυτά τα άλλα πράγματα είναι η σωτηρία μας, ε, δεν θα είχε και πάρα πολλή σημασία. Εάν όμως ξεχωρίζαμε την πραγματική σωτηρία, αλλά όμως, αλλά όμως δεν ξεχωρίζουμε, και το δυστύχημα είναι ότι τον Χριστόν κάποτε τον βάζομε πιο κάτω από αυτούς τους σωτήρες μας. Διότι αν πούμε ότι «ο Χριστός είναι ο Σωτήρας του σώματός σου», «καί αὐτός ἐστίν», λέει ο Απόστολος Παύλος, «ὁ σωτήρ τοῦ σώματος», «και αυτός είναι», λέγει, «ο σωτήρ του σώματος» , ο Χριστός, αλλά εγώ ποτέ δεν θα θεωρούσα μέσα μου ότι μπορεί να είναι σωτήρας μου ο Χριστός, όσο ο γιατρός, άρα τότε δεν είναι μία απλή καταχρηστική έκφρασις· είναι μία πεποίθησις. Γι΄αυτό τον λόγο θα πρέπει να βγούμε από αυτήν την αντίληψιν.

 

Γιορτάζομε σε λίγες μέρες το γεγονός της Γεννήσεως του Χριστού, ως τι; Ως Σωτήρος. Διότι όπως σας είπα, αυτό ανηγγέλθη από τον ουρανόν, ότι είναι Σωτήρ. Αν θέλετε ακόμη και το όνομα «Ιησούς» το οποίον προκαθορίστηκε, ο άγγελος είπε στον Ιωσήφ: «Καί καλέσεις τό ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν». Το όνομα Ιησούς μεταφράζεται «Σωτήρ» ελληνικά. Ό,τι θα λέγαμε σήμερα «ο Σωτήρης», να το πω στην απλοελληνική. Ο Σωτήριος, ο Σωτήρης. Αυτό θα πει Ιησούς. Αυτός ο Οποίος σώζει. Συνεπώς θα πρέπει να δούμε πια στο πρόσωπο του Χριστού τον αληθινό Σωτήρα.

 

Αλλά πώς θα Τον δούμε; Πώς θα μπορούμε να διακρίνουμε ότι πράγματι ο Χριστός είναι ο Σωτήρας; Καταρχάς, ο Χριστός δίδει απάντηση σε όλα τα μεταφυσικά προβλήματα. Όχι «δίδει απάντηση»· είναι η απάντησις. Είναι και τα δυο. Διότι ποιος θα μπορούσε να γνωρίζει ποιο είναι το νόημα της υπάρξεως του ανθρώπου, ή, αν θέλετε, αυτός ούτος ο άνθρωπος; Ξέρετε ότι έξω από τον Θεό, έξω από τη μαρτυρία του Ιησού Χριστού, δεν γνωρίζομε τι είναι ο άνθρωπος. Είναι εκείνο που παλεύει η φιλοσοφία και η Επιστήμη εν τινι μέτρω, να ανακαλύψουν και να βρουν τι είναι ο άνθρωπος. Έχομε εκφράσεις, φιλότιμες ίσως, της σοφίας, όπως και από την αρχαιότητα, «να, ο άνθρωπος». Κάποτε, λέγεται για τον Αριστοτέλη, που πήρε έναν μαδημένο κόκορα και είπε: «Να, ο άνθρωπος!». Δηλαδή; Δηλαδή ότι είναι μια ύπαρξις που έχει δύο ποδάρια και δύο χέρια. Ωραία απάντησις, θα μου πείτε, ε; Ωραία απάντησις... Πάντως είναι η προσπάθεια του ανθρώπου να γνωρίσει τον εαυτό του. Ποτέ δεν θα μπορούσε να γνωρίσει ο άνθρωπος ποιος είναι ο εαυτός του, εάν δεν του απεκαλύπτετο εν Χριστώ Ιησού. Και, αποκαλυπτομένης της αληθείας περί του ανθρώπου, ο άνθρωπος αναφέρεται πλέον, ανάγεται εις αυτόν τον ουρανόν. Γίνεται παιδί του Θεού κατά χάριν. Μπαίνει μέσα στη θεία δόξα. 

 

Ερωτώ, σας παρακαλώ: Ποιος θα μου το πει αυτό; Υπάρχει…,τι υπάρχει μετά θάνατον; Γιατί να υπάρχει κάτι μετά θάνατον, κι αυτό που υπάρχει, τι είναι; Η ψυχή; Υπάρχει ψυχή; Έχομε φθάσει στο σημείο, από τον περασμένο ήδη αιώνα, που ξεκίνησε η επιστήμη της Ψυχολογίας, να μιλάμε για ψυχολογία χωρίς ψυχή. Δεν δεχόμεθα πνευματική ψυχή. Εννοείται, οι γιατροί εκείνοι, οι Ψυχολόγοι, οι οποίοι έχονται υλιστικών αντιλήψεων. Δεν γνωρίζομε… έχει ο άνθρωπος ψυχή, δεν έχει; Μην το πάρετε ότι είναι αυτονόητο. Δεν είναι καθόλου αυτονόητο. Ο Κύριος θα μας απαντήσει σε αυτό. «Τί γάρ ὠφελήσει ἄνθρωπον, ἐάν τόν κόσμον ὅλον κερδήσῃ τόν κόσμον ὅλον, καί ζημιωθῇ τήν ψυχήν αὐτοῦ;»· κ.ο.κ. Και του λέγει του ληστού: «Σε βεβαιώνω, σήμερα θα είσαι μαζί μου…». Πού; Ένας που πεθαίνει, εκεί τελειώνει; Πού; Θα είσαι μαζί μου; Στον τάφον;

 

Αντιλαμβάνεστε λοιπόν, αγαπητοί μου, ότι ο Χριστός δίδει την απάντηση σε όλα αυτά τα μεγάλα αγωνιώδη μεταφυσικά προβλήματα. Όχι «δίδει την απάντηση». Είναι η απάντησις. Διότι αν ο Χριστός δεν σημείωνε τον μεγάλον σταθμόν της Ενανθρωπήσεώς Του και τους επιμέρους σταθμούς της επιγείου ζωής Του, όπως είναι η Σταύρωσις, η Ανάστασις και η Ανάληψις, δεν θα μπορούσαμε ποτέ να βαδίσομε τον δρόμον αυτού του μεγάλου προορισμού μας που είναι ο ουρανός. Έτσι ο Χριστός έρχεται να απαντήσει σε όλα αυτά. Μάλιστα ο Ίδιος είπε: «Ἐγώ εἰμί ἡ Ζωή». Είπε: «Ἐγώ εἰμί ἡ Ἀνάστασις». Είπε: «Ἐγώ εἰμί ἡ ἀλήθεια». Είπε: «Ἐγώ εἰμί ἡ ἀνάπαυσις». Όταν είπε: «Δεῦτε πρός μέ πάντες οἱ κοπιῶντες καί πεφορτισμένοι κἀγώ ἀναπαύσω ὑμᾶς». Πώς «ἐγώ ἀναπαύσω ὑμᾶς»; Γιατί Εγώ είμαι η ανάπαυσις. Προηγουμένως που κάναμε το μνημόσυνον, που λέγει εκεί: «Συ είσαι η ανάπαυσις και η ζωή και η ανάστασις». Ναι! Προσέξτε. Δεν ήρθε να πει: «Ήρθα να σας πω την αλήθεια, ήρθα να σας πω να κατακτήσετε τη ζωή σας, ήρθα να σας πω να βρείτε τον τρόπο με τον οποίον θα αναπαυθείτε». Όχι. «Εγώ είμαι η Ζωή, Εγώ είμαι η Αλήθεια, Εγώ είμαι η Ανάστασις». Θυμηθείτε τι είπε στις αδελφές του Λαζάρου ο Κύριος. «Δεν πιστεύεις ότι ο αδελφός σου θα αναστηθεί;». «Ξέρω», λέει, «Κύριε, ότι κάποτε, στο τέλος της Ιστορίας, θα γίνει η ανάστασις των νεκρών». «Εγώ είμαι η Ανάστασις», λέει ο Κύριος. «Κι αφού εγώ είμαι η Ανάστασις, όποιος ενσωματούται σε μένα, θα αναστηθεί εις ζωήν αιώνιον».

 

Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, αγαπητοί μου, Ποιο είναι το πρόσωπον του Ιησού Χριστού; Μπορεί να συγκριθεί με τους σωτήρες αυτοκράτορες της Ρώμης ή τους όποιους άλλους της Ιστορίας σωτήρες, που υπόσχονται την σωτηρία και επαγγέλλονται την σωτηρίαν εις τους ανθρώπους; Φτώχεια, αλήθεια, φτώχεια που υπάρχει, όταν στον άνθρωπο αποδίδεται ένας τέτοιος τίτλος, που ανήκει μόνον εις τον Χριστόν.

 

Αλλά ακόμη ο Χριστός είναι Σωτήρ γιατί διαλύει την ενοχήν. Είδατε τι είπει ο άγγελος εις τον Ιωσήφ; «Αὐτός γάρ σώσει τόν λαόν αὐτοῦ ἀπό τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν». «Αυτός θα σώσει τον λαό Του, από τις αμαρτίες του». Δηλαδή; Είναι εκείνο που είπε αργότερα ο Κύριος: «Εάν δεν πιστεύσετε ότι Εγώ είμαι…-Τι;- θα πεθάνετε στις αμαρτίες σας». «Εγώ είμαι». Τι; «Ο Κύριος. Εκείνος που συγχωρεί τις αμαρτίες». Συνεπώς είναι Εκείνος που πραγματικά συγχωρεί τις αμαρτίες. Όταν λέμε «συγχωρεί» σημαίνει ότι δεν υπάρχει πια για τον Θεό όρασις αμαρτιών. «Μακάριοι», λέει, «ὧν ἀφέθησαν αἱ ἀνομίαι καί ὧν ἐπεκαλύφθησαν αἱ ἁμαρτίαι». «Ἐπικαλύπτω»: σκεπάζω. Αν βάλω σε μία πληγή έναν επίδεσμο, η πληγή δεν φαίνεται. Αλλά για τον Θεό, κάθε κτίσις είναι γυμνή και τετραχηλισμένη. Πώς λοιπόν ο Θεός δεν θα έβλεπε τι υπάρχει κάτω από τον επίδεσμον; Όταν, λοιπόν, λέγει ότι στα μάτια του Θεού είναι σκεπασμένες οι αμαρτίες, σημαίνει ότι δεν τις βλέπει. Αλλά…δεν τις βλέπει, σημαίνει δεν υπάρχουν πια. Αφού ο Θεός όλα τα βλέπει. Δεν υπάρχουν διαχωριστικά σώματα που να κρύπτουν ένα αντικείμενο από τα μάτια, την όραση του Θεού. Άρα δεν υπάρχει ενοχή. Το συλλάβατε αυτό; Γνωρίζετε παρακαλώ ότι ο πυρήν όλων των ψυχολογικών προβλημάτων είναι η ενοχή; Το γνωρίζετε αυτό; Εκείνα από όλα που πάσχει ο άνθρωπος και δεν λέω μόνο τις ποικίλες αρρώστιες αλλά λέγω τις ψυχολογικές, τις ψυχικές αρρώστιες, και εντοπίζω το θέμα, είναι για όλα αλλά μένω σ’ αυτό ιδιαίτερα, ξέρετε ότι ο πυρήνας όλων αυτών των ασθενειών των ψυχικών, είναι η ενοχή; Δεν το λέγω εγώ. Το λέγει η Ψυχολογία. Αν λοιπόν την ενοχή, με κάποιο τρόπο την εξαλείψουμε, δεν θα έχομε προβλήματα ψυχολογικά. Ή αρρώστιες ψυχικές. 

 

Πώς όμως θα εξαλειφθεί η ενοχή, αφού η ενοχή, είτε το θέλομε είτε δεν το θέλομε, έχει μίαν μεταφυσικήν διάστασιν; Δεν είναι δυνατόν λοιπόν ποτέ να μπορέσομε να την εξαλείψουμε παρά μόνον εάν την εξαλείψει ο Θεός. Και ο Θεός έρχεται δι΄εκείνου του φιλανθρωποτάτου μυστηρίου της Εξομολογήσεως. Για να δώσει άφεση αμαρτιών. Με τόσο εύκολο τρόπο. Αρκεί να υπάρξει από την πλευρά του ανθρώπου ένα «μετανοώ», ένα εκ καρδίας «μετανοώ». Και «μετανοώ» θα πει αλλάζω νοοτροπία. Μετά-νοῶ. Αλλάζω τρόπον σκέψεως. Αλλάζω τρόπον ζωής. Πλέον δεν ξαναγυρίζω σε ό,τι παλιό. Να γιατί λοιπόν είναι τόσο φιλάνθρωπον μυστήριον το μυστήριον της Εξομολογήσεως. Διότι δημιουργεί την εξάλειψιν των αμαρτιών, το σβήσιμο των αμαρτιών. Αυτό κάνει τον Χριστόν, Σωτήρα. Ήρθε προχθές κάποιος νεαρός, ο οποίος άρχισε να χάνει την πίστη του στο Θεανθρώπινο πρόσωπο του Χριστού. Του λέγω: «Αχ, καημένο παιδί, μου έδεσες τα χέρια· διότι μόνο αν πιστεύεις ότι ο Ιησούς είναι ο Θεός που ενηνθρώπησε, θα μπορεί να ενεργήσει το μυστήριον της αφέσεως των αμαρτιών σου. Τώρα λες και επιμένεις και μάλιστα, εντόνως επιμένεις ότι δεν πιστεύεις ότι ο Χριστός είναι ο Ενανθρωπήσας Θεός. Λυπούμαι. Δεν είναι δυνατόν να σου δοθεί άφεσις αμαρτιών». Απήλθε... Αυτό είναι... Έφυγε. Έτσι, όπως ήρθε, έφυγε... Δεν υπάρχει άφεσις αμαρτιών αν δεν πιστέψεις. Έτσι, αγαπητοί μου, έρχεται ο Χριστός και διαλύει την ενοχήν, την πηγή και το κέντρον και την αφετηρία όλων των ψυχολογικών, σας είπα, προβλημάτων και ψυχικών ασθενειών.

 

Ακόμη ο Χριστός είναι Σωτήρ του σώματος κατά οντολογικόν τρόπον. Το σκεφθήκατε αυτό; Όπως λέει, σας είπα προηγουμένως, ο Απόστολος Παύλος: «Καί Αὐτός ἐστίν σωτήρ τοῦ σώματος». Πώς είναι σωτήρ του σώματος; Σημαίνει αυτό το ταλαίπωρο σώμα, που είναι εικόνα του Ενανθρωπήσαντος Υιού του Θεού, είναι εικόνα του Ενανθρωπήσαντος Υιού του Θεού, διότι δεν πήρε ο Χριστός την εικόνα μας, αλλά πήραμε εμείς την δική Του εικόνα, δεν έγινε άνθρωπος κατά την εικόνα του Αδάμ, αλλά ο Αδάμ έγινε κατά την εικόνα του Χριστού, έστω κι αν ο Αδάμ ο παλιός ιστορικά προηγείται. Έστω και αν έχομε αυτό το μεθύστερον σχήμα. Όμως προηγείται ο Χριστός, ως μοντέλο. Αυτό το σχήμα που λέγεται «άνθρωπος», αυτό το σχήμα ήταν ενόψει να γίνει ο Υιός του Θεού. Και κάνει, κατά την εικόνα Του και κατά την ιδέα Του, τον Αδάμ. Και όταν θα γεννηθεί το πρώτο παιδί του Αδάμ, θα είναι κατά την εικόνα και κατά την ιδέα του πατέρα του, του Αδάμ. Ώστε λοιπόν το ανθρώπινο σώμα είναι κατά την εικόνα του Χριστού. Αυτό το σώμα η αμαρτία το κατήντησε εις τον θάνατον, εις τον τάφον. Και γίνεται εξ ων συντίθεται. Δηλαδή χώμα. Διαλύεται. Συνεπώς αυτό το σώμα δεν δύναται να μείνει ανορθωμένο και συντεθειμένον. Αλλά μία των ημερών θα γίνει διάλυσις από εκείνα που συνετέθη. Ποιος θα επανοικοδομήσει αυτό το σώμα; Όχι με την έννοια ότι έρχεται η καινούρια γενεά και επανοικοδομείται το ανθρώπινον γένος. Εγώ, επί παραδείγματι, δίνω την ύπαρξή μου, δίνω την ουσία μου να γίνει ένα καινούριο παιδί, ένας καινούριος άνθρωπος. Αυτός είναι εγώ; Αυτός δεν είμαι εγώ. Αλλά αυτός είναι μία καινούρια ύπαρξις. Έδωσα τα υλικά εκείνα που χρειάζεται για να δομηθεί αυτός ο άνθρωπος. Εγώ όμως, πηγαίνω εις την φθοράν. 

 

Για μένα η σωτηρία πώς νοείται; Όχι ότι αναστήνομαι εγώ εν τω προσώπω του παιδιού μου. Κι εκείνο το… βέβαια συναισθηματικό είναι, δεν βαριέστε, άντε, ας το πάρομε κι έτσι, αλλά ανόητο, αν φθάνομε να μαλώνομε, να δώσω το όνομά μου στο εγγόνι μου για να… μείνω. Πού να μείνεις, φτωχέ άνθρωπε! Θα ονομάσεις τον εγγονό σου Αθανάσιον; Ε, πόσοι άλλοι Αθανάσιοι υπάρχουν και τι βγήκε απ’ αυτό; Ύστερα, δεν είσαι εσύ ο εγγονός σου. Εσύ είσαι ανεπανάληπτος ύπαρξις, ανεπανάληπτος προσωπικότης. Για σένα ο Χριστός πώς μπορεί να είναι Σωτήρας; Με το να σου αναστήσει αυτό το σώμα το δικό σου. Γι΄αυτό ο Χριστός είναι Σωτήρ, οντολογικά Σωτήρ. Έρχεται να αναστήσει αυτή την ίδια την ύπαρξή μου. Εγώ είμαι άλλος, το παιδί μου είναι άλλο και ο εγγονός μου είναι άλλο. Είμεθα τρία πρόσωπα. Τέσσερα, εκατό, ένα εκατομμύριο. Αλλά εν τοιαύτη περιπτώσει έχομε την ατομικήν, την προσωπικήν σωτηρία και όχι την γενικήν, την ονομαστικήν, θα λέγαμε, σωτηρίαν. Όχι. Ο κάθε άνθρωπος έχει τον προσωπικό του σωτήρα,τον Ιησούν Χριστόν. Όλοι εν Χριστώ Ιησού, ευσεβείς και ασεβείς, θα αναστηθούμε.

 

Ώστε, λοιπόν, αγαπητοί μου, ο Χριστός είναι ο οντολογικός Σωτήρ. Δυνάμει τίνος; Δυνάμει της Αναστάσεώς Του. Δεν είναι λόγια. Είναι πραγματικότητα. Όπως ο Χριστός έγινε άνθρωπος και ανεστήθη, αφού απέθανε, παίρνοντας τη δική μου φύσιν την θνητήν, και τώρα της δίδει ζωήν, δυνάμει αυτού του γεγονότος, εγώ θα αναστηθώ. 

 

Εάν λοιπόν, αγαπητοί μου, η ανθρωπότητα δεχθεί έτσι τον Χριστόν, τότε και όλα τα άλλα αγαθά, στα οποία δίνομε διαστάσεις σωτηρίας, μπορούμε να τα έχομε. Λέμε «το ψωμί μου, σωτηρία, το επάγγελμά μου, σωτηρία…». Όλα αυτά τα αγαθά, τα δίδει ο Θεός, εφόσον όμως έχομε τοποθετηθεί σωστά, το τι είναι σωτηρία. Αυτές τις μέρες θα γιορτάσομε τον Ιησούν Χριστόν, Σωτήρα του κόσμου. Πώς θα γιορταστεί; Με ένα χριστουγεννιάτικο δένδρον; Με ένα πλούσιο τραπέζι; Με διακοπές; Με χρήματα; Με διασκεδάσεις; Με χορούς; Αν θέλετε ακόμη, και με πορνείες και αμαρτίες ποικίλες; Θα πάει να βρει ο άλλος τη φιλενάδα του να κάνει Χριστούγεννα. Τι οξύμωρα πράγματα! Τι αντιφατικά πράγματα! Θα πάει να βρει τη φιλενάδα του, για να κάνει Χριστούγεννα... Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, αγαπητοί μου, πώς ο κόσμος γιορτάζει; Απλώς παίρνει την αφορμή μιας διακοπής, τίποτε άλλο. Κατά τα άλλα; Δεν έχει ουδεμίαν γνώσιν περί της εορτής των Χριστουγέννων. Δηλαδή περί του γεγονότος της Ενανθρωπήσεως του Σωτήρος Χριστού. Ας αφήσομε λοιπόν αυτές τις αντιλήψεις. Όσο για τα νόμιμα εκείνα, «τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δός ἡμῖν σήμερον» που λέμε εις την Κυριακήν προσευχήν, αυτά θα μας δοθούν. Αρκεί να βάλομε κορυφαίο γεγονός τον Σωτήρα Χριστόν. Λέγει ο ίδιος ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη: «Εάν με ακούσετε, θα φάτε τα αγαθά της γης». Θα το μετατρέπαμε λιγάκι και θα λέγαμε: «Εάν κατά κάποιον τρόπον, εννοήσετε το νόημα των γεγονότων, των εορτών που είναι πίσω από αυτές κάποια γεγονότα, τότε τα αγαθά της γης θα φάτε». Αλλά εάν εννοήσετε. Μη λοιπόν ειδωλολοποιούμε τα πράγματα του κόσμου τούτου. Μη ειδωλοποιούμε το σώμα μας, την υγεία μας, τα αγαθά μας και να νομίζομε ότι αυτά είναι οι σωτήρες μας. Σωτήρας μας είναι μόνος ο Χριστός και μόνος Αυτός.

 

Λέει ένα τροπάριο των ημερών: «Δεῦτε ἴδωμεν, πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός». Είναι τόσο χαριτωμένο! Μάλιστα όλη η υμνολογία των ημερών, όπως και όλου του έτους η υμνολογία, είναι χαριτωμένη. Είναι τόσο χαριτωμένη! Είναι τόσο ανθρώπινη! Είναι τόσο συναισθηματική! Είναι τόσο ποιητική! Που, αν κανείς ξαναγυρίσει και γίνει ένα παιδί στην καρδιά, αλλά με σώας τας φρένας και πλήρεις, δηλαδή με σοφό μυαλό, τότε χαίρεται αυτές τις εκφράσεις. «Δεῦτε ἴδωμεν,πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός». «Ελάτε, πιστοί, να δούμε πού εγεννήθη ο Χριστός». Σκεφτείτε μία ομάδα μικρών παιδιών, που λέει το ένα στο άλλο: «Ελάτε, παιδιά, να δούμε πού είναι ο κρυμμένος θησαυρός». Με εκείνο το γνωστό παιχνίδι. «Ελάτε παιδιά…». Μόνο άμα είναι κανείς παιδί μπορεί να νιώσει αυτή τη φράση: «Ελάτε παιδιά». Και με όλη εκείνη την ευχαρίστηση που νιώθει το κάθε παιδί, άμα του πει το άλλο: «Πάμε να δούμε…». Τι να δούμε; Έτσι, γι΄αυτό σας είπα, έχει τόσο αίσθημα η υμνολογία μας. Ε, «δεῦτε», λοιπόν, «ἴδωμεν,πιστοί», ελάτε πιστοί να δούμε, πού εγεννήθη ο Χριστός». 

 

Αλήθεια,να μάθομε δηλαδή με άλλα λόγια, ποιο είναι το νόημα της Ενανθρωπήσεως. Πού εγεννήθη ο Χριστός; Στην Βηθλεέμ; Αυτό έγινε εφάπαξ. Αν πάω στη Βηθλεέμ και προσκυνήσω τούτες τις μέρες, θα εκπληρώσω αυτό το «Δεῦτε ἴδωμεν,πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός»; Κι εκείνοι οι οποίοι δεν θα πάνε, θα λέγαμε, στον τόπον εκείνον, δεν θα το μάθουν αυτό; Δεν θα γνωρίσουν ποτέ τίποτε; Όχι, αγαπητοί. Πολλοί είναι εκείνοι οι προσκυνηταί, χωρίς βέβαια να προσβάλω την έννοια της προσκυνήσεως, οι οποίοι πηγαίνουν, αλλά μένουν πάντως ανύποπτοι, στο πού γεννήθηκε ο Χριστός. Έτσι, είτε πάω είτε δεν πάω, το θέμα είναι… πρέπει να μάθω πού εγεννήθη ο Χριστός. 

 

Και ο Χριστός εγεννήθη, αγαπητοί μου…, πού εγεννήθη; Εφάπαξ στη Βηθλεέμ. Αλλά πάντοτε μέσα στην κάθε ανθρώπινη καρδιά. Δεν είναι σχήμα λόγου. Δεν είναι ποιητικό σχήμα, να πούμε ότι γεννιέται ο Χριστός μέσα στην καρδιά. Είναι μία πραγματικότητα. Όταν λέμε ότι ο Χριστός γεννήθηκε σε μία φάτνη, σε ένα παχνί, δηλαδή ζώων, και ότι η καρδιά γίνεται ένα παχνί, δεν είναι ένα σχήμα λόγου. Είναι μία μεταφορά. Αν το θέλετε, το πρώτο, δεν έχει και πολλή αξία και σημασία, το ότι εγεννήθη σε ένα παχνί. Εδώ έχει σημασία. Αν ο Χριστός γεννηθεί μέσα στη δική μου την καρδιά. Και την κάνει παχνί Του. Με άλλα λόγια, πραγματικά να γεννηθεί ο Χριστός μέσα στην καρδιά μου. Και γεννιέται με τη γνώση, με την κατανόηση τη θεολογική. Γεννιέται ακόμη με το να έρθει να μείνει μέσα μου με την Ενανθρώπησή Του την πλήρη· το σώμα Του και το αίμα Του. Γιατί, τι σημαίνει ότι ανεκλήθη σε μία φάτνη; Σημαίνει ότι εκεί τοποθετήθηκε. Όταν λοιπόν κοινωνώ, τι σημαίνει; Σημαίνει ότι τοποθετώ τον Σωτήρα μου Χριστό μέσα μου. Για να με κάνει αιώνιον, να με κάνει αθάνατον, να μου διαλύσει την ενοχή. Να μου απαντήσει σε όλα τα αγωνιώδη προβλήματα της υπάρξεως και του προορισμού μου. 

 

Αυτός είναι ο Σωτήρας του κόσμου. Αυτού την Γέννησιν, την Ενανθρώπηση γιορτάζομε, αγαπητοί μου, τούτες τις μέρες. Γι΄αυτό ας συλλάβομε το νόημα του μεγάλου αυτού γεγονότος. Και συλλαμβάνοντες το νόημα αυτό, τότε μπορούμε να γιορτάζομε το γεγονός σαν το πιο μεγάλο και κεντρικότερο της Ιστορίας.

 

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ

και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο, μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια:

Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

 

ΠΗΓΕΣ:

• Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
• http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_379.mp3