Μας εστάλλει από τον Στρατηγό Κωνσταντίνο Κωνσταντινίδη
Η απόφαση για την εξόντωσή τους πάρθηκε από τους Νεότουρκους το 1911, εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια του Α’ παγκοσμίου πολέμου και ολοκληρώθηκε από το Μουσταφά Κεμάλ (1919-23).
Περισσότεροι από 350.000 Πόντιοι βρήκαν μαρτυρικό θάνατο από τους Νεότουρκους και τους Κεμαλικούς.
Οι Έλληνες πρόσφυγες που ήλθαν από τον Πόντο στην Ελλάδα, ανέρχονται, κατά τους υπολογισμούς της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, σε 325.000 έως 400.000 άτομα….
Στον Πόντο δεν έμεινε κανένας εκτός εκείνων που βίαια εξισλαμίσθηκαν.
Με την επανάσταση του 1908 οι Νεότουρκοι, με επικεφαλής τον Εμβέρ πασά, τον Ταλαάτ κ.ά και μετατρέπουν την πολυεθνική Οθωμανική αυτοκρατορία σε εθνικό Τουρκικό κράτος με την εξόντωση και τον εκτουρκισμό των άλλων λαών.
Στο συνέδριό τους, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1911, πάρθηκε η εξής απόφαση: «Η Τουρκία πρέπει να γίνει μωαμεθανική χώρα ….. Κάθε άλλη θρησκευτική προπαγάνδα πρέπει να καταπνίγεται…. συντριβή όλων των ανταγωνιστικών σ’ αυτό ιδεολογιών.
Οι Γερμανοί ως μοναδικό εμπόδιο στα σχέδια τους για οικονομική διείσδυση στο οθωμανικό κράτος έβλεπαν τους Έλληνες και τους Αρμένιους, που στα χέρια τους βρισκόταν ο έλεγχος της οικονομικής ζωής της χώρας, γι’ αυτό και παρακινούσαν τους Τούρκους με κάθε μέσο να στραφούν εναντίον τους.
Στις 26 Ιουλίου 1909 ο Γερμανός πρεσβευτής στην Κωνσταντινούπολη Μiguel στέλνει αναφορά στο Βερολίνο σχετικά με τη συνάντηση του πατριάρχη Ιωακείμ Γ’ με τον Τούρκο πρωθυπουργό Σεφκέτ πασά. Για πρώτη φορά ένας Τούρκος πρωθυπουργός απειλούσε αυτοπροσώπως τον θρησκευτικό ηγέτη της μεγαλύτερης μειονότητας λέγοντας μεταξύ άλλων
«Θα σας κόψουμε τα κεφάλια. θα σας εξαφανίσουμε. Ή εμείς θα επιζήσουμε ή εσείς».
Και οι Γερμανοί τα επικροτούσαν
Οι Νεότουρκοι κηρύττουν οικονομικό πόλεμο σε καθετί ελληνικό.
Απαγορεύουν τα ελληνικά προϊόντα και δεν επιτρέπουν στα ελληνικά πλοία να αγκυροβολούν σε τουρκικά λιμάνια. Αυτό το εμπορικό μποϊκοτάζ πραγματοποιείται σ’ ολόκληρη την Τουρκία και φυσικά και στον Πόντο.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου οι διωγμοί αυξήθηκαν. Στην Τραπεζούντα, οι Τουρκικές εφημερίδες παρακινούσαν τους αναγνώστες ν’ αρχίσουν τους διωγμούς και τις σφαγές.
Οι δολοφονίες αυξάνονται. Χωρικοί στα χωράφια τους βρίσκονταν καθημερινά δολοφονημένοι. Οργανωμένες τουρκικές συμμορίες, λεηλατούσαν πόλεις και χωριά.
Στην αρχή με σποραδικά κρούσματα βίας, καταστροφών, απελάσεων και εκτοπισμών. Φαίνονταν σαν να προέρχονταν από ανεύθυνα κυρίως στοιχεία. Πολύ γρήγορα, όμως, έγιναν πιο συστηματικοί, πιο οργανωμένοι και εκτεταμένοι και στρέφονταν τόσο κατά των Ελλήνων όσο και κατά των Αρμενίων.
Εμπνευστής εγκέφαλος και εντολέας αυτής της επιχείρησης και γενοκτονίας ήταν ο Μεχμέτ Ταλαάτ, υπουργός των Εσωτερικών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Οι εντολές αυτές δόθηκαν με τη μορφή απορρήτων τηλεγραφημάτων προς όλους τους πολιτικούς και στρατιωτικούς διοικητές των διαφόρων νομών, έπειτα από μια σύσκεψη που είχε ο Ταλαάτ στις 8 Μαΐου του 1914 με τους συνεργάτες του, Εμβέρ, Τζεμάλ, Νουρεντίν και άλλους ηγέτες των Νεότουρκων.
Ένα απ’ αυτά τα τηλεγραφήματα κατόρθωσε να το αποκτήσει έπειτα από δυο χρόνια η γαλλική εφημερίδα «Le Temps» και το δημοσίευσε στις 29 Ιουλίου 1916. Έλεγε τα εξής:
«Προς τον διοικητή της Σμύρνης Ραχμή μπέη. Οι Έλληνες Οθωμανοί υπήκοοι της περιφέρειας σας αποτελούν πλειονότητα, η οποία δυνατόν να αποβεί επικίνδυνη. Γενικότερα, όλοι όσοι ζουν στα παράλια της Μικρασίας συμπεριλαμβανομένων και αυτών της Νομαρχίας σας πρέπει να εξαναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να μεταφερθούν στους νομούς Ερζερούμ, Ερζιγκιάν και αλλού.
Τούτο επιβάλλουν πολιτικοί και στρατιωτικοί λόγοι. Αν αρνηθούν να εκκενώσουν τις περιοχές τους, δώστε οδηγίες στους Μουσουλμάνους αδελφούς μας να τους εξαναγκάσουν μεταχειριζόμενοι προς τούτο κάθε μέσον και κάθε είδους έκτροπα. Οι Έλληνες πρέπει ακόμα να υποχρεωθούν να υπογράψουν βεβαίωση, στην οποία να δηλώνουν ότι φεύγουν και εγκαταλείπουν τις εστίες τους με δική τους θέληση και πρωτοβουλία.
Η βεβαίωση αυτή είναι αναγκαία για να μη δημιουργηθούν αργότερα πολιτικά ζητήματα. Υπογραφές: Υπουργός Εσωτερικών Ταλαάτ, Διευθυντής υπουργείου Εσωτερικών Χιλμή». .»
Τούτο ισοδυναμούσε με θανατική καταδίκη.
Όχλοι ατάκτων καθοδηγούμενοι από τις αρχές και αφιονιζόμενοι από μια συστηματική προπαγάνδα μίσους, ανάγκασαν χιλιάδες Έλληνες των παραλίων της Μικρασίας να εγκαταλείψουν τις προαιώνιες εστίες τους και να μετοικήσουν με πολυήμερες εξοντωτικές πορείες. Αλλά οι Τούρκοι δεν περιορίζονταν στους ομαδικούς εκτοπισμούς και τις απελάσεις.
Στις ελληνικές περιοχές έφερναν τον όλεθρο και τη συμφορά έκαιγαν και κατέστρεφαν χωριά και κωμοπόλεις, έσφαζαν τους κατοίκους τους, λεηλατούσαν τις περιουσίες τους, βίαζαν τις γυναίκες.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αναγκάστηκε σε ένδειξη πένθους να κλείσει στις 15 Μαΐου 1914 όλες τις εκκλησίες και τα σχολεία και να καταγγείλει στις Μεγάλες Δυνάμεις τους νέους διωγμούς. Όμως ο Α’ Π.Π άφησε πρόσφορο έδαφος στην Τουρκία για την προώθηση των σχεδίων γενοκτονίας.
Οι Νεότουρκοι είχαν πεισθεί πως μόνο με τη φυσική εξόντωση των γηγενών λαών, των Ελλήνων και των Αρμενίων, θα κάνανε πατρίδα τους τη Μικρασία.
Στις 20 Ιουλίου 1914 κηρύχτηκε γενική επιστράτευση όλων των εθνών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ας σημειωθεί ότι για πρώτη φορά επιστρατεύτηκαν οι χριστιανοί στους βαλκανικούς πολέμους του 1912-13. Μάλιστα, πολλοί Πόντιοι, μη θέλοντας να καταταγούν στο στρατό, απέφευγαν τη στράτευση και κρύβονταν όπου έβρισκαν: στα υπόγεια των σπιτιών, στα δώματα, στις σπηλιές, στα δάση.
Εξάλλου πολλοί από εκείνους που στρατεύτηκαν, λιποτακτούσαν και έπαιρναν το δρόμο του γυρισμού στα χωριά τους, περπατώντας εκατοντάδες χιλιόμετρα για να κρυφτούν στα κρησφύγετα της ιδιαίτερης πατρίδας τους. Στη γενική επιστράτευση του 1914 κλήθηκαν ηλικίες από 20 μέχρι 50 ετών. Όσοι δεν παρουσιάζονταν μέσα σε 11 ημέρες θεωρούνταν λιποτάκτες και καταδικάζονταν σε θάνατο.
Tα φοβερά ‘αμελέ ταμπουρού’
Τους χριστιανούς στρατιώτες τους έστειλαν στα τάγματα εργασίας δηλαδή τάγματα εξόντωσης τα γνωστά «αμελέ ταπουρού», για να σπάζουν πέτρες, να ανοίγουν δρόμους στα βουνά, κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες, βροχές, χιόνια κλπ.
Τόσο άθλιες ήταν οι συνθήκες της ζωής τους, τόσο λίγη η τροφή και τόση η κακομεταχείρισή τους ώστε ελάχιστοι απ’ αυτούς επέζησαν. .
Γράμμα από το Ερζερούμ:
«Σε Ερζερούμ εδέβασαμε τη κόλασης τα βάσανα. Κάθαν ημέραν βάσανα, κάθαν ημέραν πόνεα και πολλά λείμψανα. Τ’ ιφτεάρεα εδούλευαν κι ένοιγαν ταφία…. Όσοι επόρεσαν και έφυγαν κρυφά, εγομώθαν σα ρασία κιάν’ και εγλύτωσαν το θάνατον, αμα οι Τούρκ’ εγένταν ανήμερα θερία.
Ερούζ’ναν σα Ρωμαίικα τα χωρία κιάν’, εταλάνευαν τ’ οσπίτεα και εράευαν να ευρήκ’νε κρυμμέντς κατσάκηδες. Εσκότωναν αγούρτς, ατίμαζαν γυναίκ΄ς και κορίτσεα. Επαίρναν ήνταν καλόν εύρηκαν, εδούναν φωτίαν και έκαιγαν τ΄οσπίτεα.
Ήντσαν ‘κι επήεν σο Τουρκικόν στρατόν και σα εξορίας σο Ερζερούμ και αλλού, ‘κι επορεί να εγροικά ντο έτον τ΄”Αμελέ Ταπουρού”»
Ο πρόξενος της Ελλάδας στο Ικόνιο, σε έκθεσή του με ημερομηνία 7 Μαρτίου 1917, γράψει:
«Ο νόμος για την ίδρυση εργατικών ταγμάτων αποκλειστικά από χριστιανούς καταστρέψει και εξοντώνει βαθμιαία αλλ’ ασφαλώς τους Έλληνες της Τουρκίας.
Οι δυστυχείς αυτοί στρατολογούμενοι και κατατασσόμενοι στα εργατικά τάγματα στέλλονται προς διάφορες κατευθύνσεις στο εσωτερικό της Αυτοκρατορίας από τα παράλια της Μικρασίας και του Ευξείνου Πόντου στα πέρατα της Βαγδάτης, του Καυκάσου, της Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου, άλλοι μεν για την κατασκευή στρατιωτικών δρόμων, άλλοι για τη διάνοιξη σηράγγων για το σιδηρόδρομο Βαγδάτης, άλλοι για την καλλιέργεια αγρών κλπ. Χωρίς κανένα μισθό, κακώς τρεφόμενοι και ενδυόμενοι, εκτιθέμενοι στις καιρικές συνθήκες, στον καυτό ήλιο της Βαγδάτης και στο αφόρητο ψύχος του Καυκάσου, προσβαλλόμενοι από ασθένειες, πυρετούς, εξανθηματικό τύφο, χολέρα, πεθαίνουν κατά χιλιάδες…».
Πολλοί, που δεν μπορούσαν να αντέξουν τις θανάσιμες κακουχίες, την εξοντωτική δουλειά και την κακή διατροφή, δραπέτευαν και γύριζαν στις εστίες τους. Οι στρατιωτικές αρχές πληροφορούσαν τις αρχές του τόπου προέλευσης των λιποταχτών για να τους συλλάβουν.
Έτσι, πριν φτάσουν οι Έλληνες στα σπίτια τους, τα αποσπάσματα των χωροφυλάκων έτρεχαν στα χωριά και πίεζαν τους γονείς των λιποταχτών να παραδώσουν τα παιδιά τους. Με την ευκαιρία, έκαναν έρευνες, άρπαζαν πράγματα, ατίμαζαν γυναίκες και έκαιγαν σπίτια.
Σε έκθεση από την Κερασούντα, με ημερομηνία 21 Απριλίου 1917, είναι γραμμένα τα εξής:
«Με αφορμή την ανυποταξία 300 φυγόστρατων εκκενώθηκαν και πυρπολήθηκαν 88 ελληνικά χωριά από το Δεκέμβριο του 1916 ως το Φεβρουάριο του 1917. Οι κάτοικοι των χωριών αυτών, ανερχόμενοι σε 30.000 περίπου, κατά το μεγαλύτερο μέρος τους γέροι, γυναίκες και παιδιά εκτοπίστηκαν βίαια στο νομό Αγκύρας, μέσα σε δριμύτατο χειμώνα, χωρίς να τους επιτραπεί να παραλάβουν ούτε τα ενδύματά τους.
Το ένα τέταρτο απ’ αυτούς πέθανε κατά τη διαδρομή από τις κακουχίες, την πείνα και το ψύχος». Σύμφωνα με άλλη έκθεση της Ελληνικής πρεσβείας, τον Ιούνιο του 1915: «Οι εκτοπιζόμενοι από τα χωριά τους δεν είχαν δικαίωμα να πάρουν μαζί τους ούτε τα απολύτως αναγκαία. Γυμνοί και ξυπόλητοι, χωρίς τροφή και νερό, δερόμενοι και υβριζόμενοι, όσοι δεν εφονεύοντο οδηγούντο στα όρη από τους δημίους τους.
Οι περισσότεροι απ’ αυτούς πέθαιναν κατά την πορεία από τα βασανιστήρια. Μισοπεθαμένοι εγκαταλείπονταν στο δρόμο. Και γυναίκες που γεννούσαν κατά τη διαδρομή εγκατέλειπαν τα βρέφη τους βαδίζοντας όπως μπορούσαν, γιατί όσοι βραδυπορούσαν δέρνονταν από τους συνοδούς χωροφύλακες.
Το τέρμα του ταξιδιού των δυστυχισμένων αυτών δεν σήμαινε και το τέρμα των δεινών τους, γιατί οι βάρβαροι κάτοικοι των τουρκικών χωριών τους παρελάμβαναν για να τους καταφέρουν το τελειωτικό πλήγμα…».
Ηθικά υπεύθυνη για την γενοκτονία η Γερμανία, στην προσπάθειά της να πετύχει τους γεωστρατηγικούς της στόχους θυσίασε τους χριστιανούς της Μικράς Ασίας. Υπεύθυνος ήταν ο Γερμανός αρχιστράτηγος LimanvonSanders, που πήρε συν τοις άλλοις τον τίτλο του πασά
Στον Πόντο, οι διωγμοί πήραν τραγικές προεκτάσεις. Πολλοί Γερμανοί βλέποντας τα εγκλήματα άρχισαν να διαφωνούν με την πολιτική της χώρας τους. Ο Γερμανός ιερωμένος J. Leprius έχει γράψει σχετικά:
«Ο ανθελληνικός και αντιαρμενικός διωγμός είναι δύο φάσεις ενός και του αυτού προγράμματος, της εξοντώσεως του χριστιανικού στοιχείου στην Τουρκία».
Γνώστες οι Γερμανοί των σχεδίων εξόντωσης Στις 16 Ιουλίου 1916, ο Γερμανός πρόξενος στην Αμισό Kuckhoff έγραφε στο Βερολίνο: «Από αξιόπιστες πηγές ολόκληρος ο ελληνικός πληθυσμός της Σινώπης και της παραλιακής περιοχής της επαρχίας Κασταμονής έχει εξοριστεί. Εξορία και εξολόθρευση είναι στα τουρκικά η ίδια έννοια, γιατί όποιος δε δολοφονείται, πεθαίνει ως επί το πλείστον από τις αρρώστιες και την πείνα».
Ο Αυστριακός υποπρόξενος Αμισού Kwiatkowski στις 30 Νοεμβρίου 1916 ενημέρωσε τον υπουργό Εξωτερικών της χώρας του, τον S. BaronBurian, για τις πρόσφατες αποφάσεις του μουτεσαρίφη Αμισού, Ραφέτ μπέη: «… Στις 26 Νοεμβρίου, μου είπε ο Ραφέτ μπέη: Τελικά με τους Έλληνες πρέπει να ξεκαθαρίσουμε όπως και με τους Αρμένιους… Στις 28-11-1916, μου είπε ο Ραφέτ μπέη πρέπει τώρα να τελειώνουμε με τους Έλληνες. Έστειλα σήμερα στα περίχωρα τάγματα για να σκοτώσουν στο δρόμο κάθε Έλληνα, που συναντούν».
Σκοπός των Τούρκων ήταν η εξόντωση
Με τους εκτοπισμούς, τις πυρπολήσεις χωριών, τις λεηλασίες, πέτυχαν την αλλοίωση του εθνολογικού χαρακτήρα των ελληνικών περιοχών και πραγματοποίησαν ευκολότερα τον εκτουρκισμό τους Έκθεση που στάλθηκε στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών (14-1-1915) ανέφερε:
«Μεταξύ των υπό του Νεοτουρκικού κομιτάτου ληφθεισών αποφάσεων είναι και ο εκτουρκισμός των ελληνικών πληθυσμών, ο οποίος δεν είναι δυνατός, εφόσον υπάρχουσι συμπαγείς ελληνικοί πληθυσμοί. Αι στρατιωτικαί ανάγκαι παρέχουσιν καταλληλοτάτην πρόφασιν ίνα διασκορπισθώσιν οι χριστιανοί και ούτω καταστεί δυνατός ο εκτουρκισμός αυτών».
Στις 19-12-1916 ο Αυστριακός πρεσβευτής στην Κωνσταντινούπολη Pallavicini, σε έκθεση του στη Βιέννη, περιέγραψε τα τουρκικά εγκλήματα στη μαρτυρική Αμισό:
«11 Δεκεμβρίου 1916. λεηλατήθηκαν 5 ελληνικά χωριά και κατόπιν κάηκαν. Οι κάτοικοι εκτοπίστηκαν. 12 Δεκεμβρίου 1916. Στα περίχωρα της πόλης καίγονται χωριά. 14 Δεκεμβρίου 1916. Ολόκληρα χωριά καίγονται μαζί με τα σχολεία και τις εκκλησίες. 17 Δεκεμβρίου 1916. Στην περιφέρεια Σαμψούντας έκαψαν 11 χωριά. Η λεηλασία συνεχίζεται. Οι χωρικοί κακοποιούνται. 31 Δεκεμβρίου 1916. 18 ελληνικά χωριά κάηκαν εξ ολοκλήρου, 15 εν μέρει, 60 γυναίκες περίπου βιάστηκαν. Ελεηλάτησαν ακόμη και εκκλησίες».
Οι Εκθέσεις της Ελληνικής πρεσβείας της Κωνσταντινούπολης, που στάλθηκαν στην Αθήνα τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο του 1917 είναι πολύ αποκαλυπτικές:
«… Είκοσιν οχτώ έτερα χωρία επυρπολήθησαν εντός μιας εβδομάδος από της Ι5ης Ιανουαρίου, μη συμπεριλαμβανομένων των πυρποληθέντων κατά Δεκέμβριον.Τα γυναικόπαιδα απεστάλησαν πεζή εν μέσω βροχής και χιόνων εις τα βιλαέτια Σεβάστειας και Άγκυρας. Νήπια, κοράσια, λεχώνες, έγκυοι, ασθενείς και γέροντες ωθούνται από τόπου εις τόπον, διανυκτερεύουσι κατά χιλιάδας εις χάνια, όπου διαμένουσιν άνευ άρτου ή άλλης τροφής… Πολλά παιδία απωλέσαντα τους γονείς των διασκορπίζονται εις τα όρη, ή εις τα τουρκικά χωρία.
Οι μεταποπιζομενοι στέλνονταν στον Αδη
Οι μετατοπιζόμενοι αποθνήσκουσι καθ’ οδόν εκ της πείνης, του ψύχους και των ταλαιπωριών και θάπτονται εις τα όρη, ή αφήνονται βορά των αγρίων θηρίων… Κατά πρόχειρον υπολογισμόν ο αριθμός τούτων υπερέβη ήδη τας 20.000 καθ’ εκάστην δε αυξάνεται… Εκ Πάφρας απεστάλη εις Βοϊβάτ ολόκληρος ο άρρην πληθυσμός… Οκτώ χωρία της Πάφρας παράγοντα τον εκλεκτότερον καπνόν της Τουρκίας επυρπολήθησαν και οι κάτοικοι μετεφέρθησαν εις το Βιλαέτιον της Αγκύρας, ετέρων δε οκτώ χωρίων της Αμισού οι κάτοικοι απεστάλησαν εις το εσωτερικόν.
Ταύτην την στιγμή φαίνονται εις τα όρη καπνοί και φλόγες… και ο υπαίθριος πληθυσμός της Κερασούντος μετεφέρθη ολόκληρος εις το εσωτερικόν’… Τα αυτά συνέβησαν εις τα επαρχίας Νεοκαισαρείας, Φάτζας και Τσαρσαμπά… Χείρονα τούτων συνέβησαν εις την Πάφραν όπου κατά τας τελευταίας εβδομάδας παρεδόθησαν εις το πυρ έτερα είκοσι χωρία μετά των εκκλησιών των και σχολείων, αφού δε ελεηλατήθη η κινητή αυτών περιουσία και η ακίνητος εγένετο παρανάλωμα του πυρός, ο πληθυσμός ολόκληρος απεστάλη εις το εσωτερικόν…Σκοπός όλων των φρικωδών τούτων γεγονότων είναι η εξόντωση των Ελλήνων όπως οι Αρμένιοι».
Ο Μητροπολίτης Χαλδίας Λαυρέντιος στέλνει (στις 7-2-1917) καταγγελία στον Έλληνα επιτετραμμένο στην Κωνσταντινούπολη:
«Μετά κατάληψιν Τραπεζούντος υπό Ρώσων μυριάδες Τούρκων μεταναστών ενέσκηψαν εις επαρχίαν Κερασούντος, ελεηλάτησαν τα ελληνικά χωρία και ανεχώρησαν καταλείποντες χολέραν και τύφον. Κατά διαταγήν βαλή της Τραπεζούντος ήρχισε νέα καταδίωξις των Ελλήνων συλληφθέντων και εξορισθέντων των πλουσιοτέρων εξ αυτών.
Όταν υπό του γενικού επιτελείου απεφασίσθη η απομάκρυνσις των Ελλήνων από την παραλίαν του Ευξείνου Πόντου αύτη εξετελέσθη υπό του Βαλή Τραπεζούντος και των οργάνων του κατά τον μάλλον απαίσιον τρόπον.
Παρά τας διαβεβαιώσεις του αρχηγού τον τρίτον στρατιωτικού σώματος, η εκκένωσις των χωρίων εξετελέσθη εντός 24 ωρών, μη επιτρέποντος εις τους εκτοπιζόμενους να παραλάβωσι μεθ’ εαυτών ούτε τροφάς, ούτε ενδύματα, ούτε οικοσκευάς. Διενυκτέρευσαν δε εν υπαίθρω υπό ραγδαίαν βροχήν και ισχυράν συνοδείαν χωροφυλάκων.
Εις ουδέν χωρίον επετράπη αυτοίς να επικοινωνήσωσι μετά της Μητροπόλεως, μετά δε την αναχώρησίν των Τούρκοι υπάλληλοι και ιδιώται διήρπασαν τας περιουσίας των. Τα εκκενωθέντα χωρία ανέρχονται εις 38, ο δε πληθυσμός εις 23.000».
Η ήττα της Τουρκίας από τις δυνάμεις της Αντάντ και το τέλος του Α’ παγκόσμιου πολέμου έφερε μια προσωρινή ανάπαυλα στο απάνθρωπο σχέδιο των Νεότουρκων. Η νέα τουρκική κυβέρνηση υποχρεώνεται από τις νικήτριες δυνάμεις να δώσει άδειες επιστροφής στους λίγους εξόριστους που είχαν απομείνει. Υπήρξαν κάποιοι ελάχιστοι, έστω, Τούρκοι, που αποδοκίμασαν τα εγκλήματα της γενοκτονίας κατά των χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Στην παρωδία δίκης των Νεοτούρκων ομολόγησαν
Στο έκτακτο στρατοδικείο, που συγκλήθηκε με σουλτανική διαταγή στις 8 Μαρτίου, για να δικάσει τους ηγέτες της κυβέρνησης των Νεότουρκων για τα εγκλήματα κατά του χριστιανικού πληθυσμού, ο Μουσταφά Κεμάλ μεταξύ άλλων κατάθεσε τα εξής:
«Οι πασάδες που διέπραξαν απερίγραπτα εγκλήματα, τέτοια που δεν μπορεί να συλλάβει η φαντασία του ανθρώπου και έφεραν τη χώρα σ’ αυτή την κατάντια, τώρα υποδαυλίζουν ταραχές για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους και μόνο συμφέροντα.
Εγκαθίδρυσαν τυραννικό καθεστώς, οργάνωσαν εκτοπίσεις και σφαγές, έκαψαν βρέφη, που ακόμη θήλαζαν, με πετρέλαιο, βίασαν γυναίκες και μικρά κορίτσια μπροστά στα μάτια των γονιών τους, κατάσχεσαν παράνομα κινητή και ακίνητη περιουσία τους, εξόρισαν γυναικόπαιδα σε άθλια κατάσταση μέχρι τη Μοσούλη, προβαίνοντας σε κάθε είδους ωμότητες.
Τους πετούσαν από τα πλοία στη θάλασσα
Επιβίβασαν σε πλοία χιλιάδες αθώους και τους πέταξαν στη θάλασσα. Ανακοίνωναν με τελάληδες ότι οι πιστοί στην οθωμανική κυβέρνηση χριστιανοί οφείλουν να παραιτηθούν από τη θρησκεία τους και να αποδεχθούν το Ισλάμ. Επέβαλαν σε γέροντες να βαδίζουν μήνες ολόκληρους νηστικοί και τους εξανάγκαζαν σε διαρκή καταναγκαστική εργασία. Οδήγησαν γυναίκες σε οίκους ανοχής, που λειτουργούσαν κάτω από ανυπόφορες συνθήκες. Γεγονότα που δεν έχουν προηγούμενο στην ιστορία οποιουδήποτε λαού».
Το 1919 η γενοκτονία φθάνει στο ζενίθ
Αρχίζει νέος άγριος διωγμός κατά των Ελλήνων από το κεμαλικό καθεστώς, πολύ πιο άγριος κι απάνθρωπος από τους προηγούμενους. Εκείνος ο διωγμός υπήρξε η χαριστική βολή για τον ποντιακό ελληνισμό.
Στις 20 Μαΐου 1919, ο αρχιμανδρίτης Πανάρετος, σε έκθεσή του προς τον συνταγματάρχη Κατεχάκη αποκαλύπτει στατιστικά στοιχεία της τραγωδίας των Ποντίων:
«… Η επαρχία Αμασείας είχε προ του πολέμου 136.768 ελληνικό πληθυσμό. Εκ του ολικού αριθμού, 73.375 του πληθυσμού μετετοπίστησαν ή εξορίσθησαν, εκ των οποίων το 70% απέθανον εν τη εξορία, μόλις δε οι 30% επανήλθον… Εκ των 25.000 εξορισθέντων της επαρχίας Νεοκαισαρείας, εκ μεν των χωρικών εσώθησαν μόλις 6% και ούτοι συντετριμμένοι ως ναυαγοί της σατανικής τουρκικής θηριωδίας, εκ δε των κατοίκων των πόλεων 35% ρακένδυτοι και κατεσυληκότες, ζωντανά μαρτύρια της τουρκικής βαρβαρότητος…
Η επαρχία Κολωνίας εξ ολοκλήρου κατεστράφη. Ολα τα χωριά αυτής ηρημώθησαν, ελάχιστοι ομογενείς σώζονται εν Νικοπόλει… Η επαρχία Χαλδείας-Κερασούντος… είχε… ολικόν πληθυσμόν 167.450. Εκ τούτων 45.000 περίπου εξηνηγκάσθησαν κατά τον χρόνον της ανακατοχής να καταφύγωσιν εις Ρωσίαν, άνω δε των 90.000 μετετοπίσθησαν και εξορίσθησαν εις τα βάθη της Μ. Ασίας… Εκ των εξορισθέντων 80% απέθανον εκ πείνης, εκ των διωγμών, των δεινοπαθημάτων και των δαρμών… Εκ των 72 ελληνικών χωρίων του τμήματος Κερασούντος ουδέν σώζεται…».
Παρόμοιες στατιστικές υπάρχουν και για άλλες περιοχές του Πόντου.
Στις 19 Μαΐου 1919, αρχίζει η τελική φάση της Ποντιακής γενοκτονίας. Ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα ως απεσταλμένος της οθωμανικής κυβερνήσεως, με την ιδιότητα του επιθεωρητή της «Παραινετικής Επιτροπής». Ο Κεμάλ ανέλαβε να αποκαταστήσει την τάξη στην περιοχή του Πόντου όπου, κατά την αναφορά του Άγγλου φρούραρχου στη Σαμψούντα, τα ελληνικά χωριά δέχονταν συνεχώς επιθέσεις από τις τουρκικές συμμορίες.
Ο Κεμάλ Ατατούρκ σκληρότερος σφαγέας Άρχισε, όμως, από τη Σαμψούντα ένα εγκληματικό έργο, αντίθετο με την αποστολή του. Με τη βοήθεια μελών του νεοτουρκικού κομιτάτου συγκροτεί μυστική οργάνωση, τη Mutafai Milliye, κηρύσσει το μίσος εναντίον των Ελλήνων και σχεδιάζει την ολοκλήρωση της εξόντωσης του ποντιακού ελληνισμού, που ξεκίνησαν οι προκάτοχοί του Νεότουρκοι, το 1916. Αυτό που δεν πέτυχε το σουλτανικό καθεστώς στους πέντε αιώνες της τυραννικής διοίκησής του, να εξοντώσει δηλαδή τον ελληνισμό του Πόντου και της Ιωνίας, το πέτυχε μέσα σε λίγα χρόνια με τους τσέτες του ο Κεμάλ.
Ο διαβόητος δήμιος Τοπάλ Οσμάν Μέλος της κεμαλικής οργάνωσης Mutafai Milliye ήταν ο Τοπάλ Οσμάν, γνωστός στην ιστορία ως ο μεγαλύτερος δήμιος των Ελλήνων του Πόντου. Ο Μουσταφά Κεμάλ, αναδεικνύοντας τον Τοπάλ Οσμάν έναν μεγάλο «κλεπταποδόχο γενικό αντιπρόσωπό του στην παραλιακή ζώνη του Πόντου, με απεριόριστο δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στους Πόντιους, υπήρξε ο ηθικός αυτουργός των απερίγραπτων εγκλημάτων του συνεργάτη του.
Εκθέσεις, τηλεγραφήματα και επιστολές των ποντιακών οργανώσεων ζητούσαν επέμβαση της Ελλάδας και των Ευρωπαϊκών δυνάμεων για τη σωτηρία του εναπομείναντος ποντιακού ελληνισμού. Η τρομοκρατία, τα εργατικά τάγματα, οι εξορίες, οι κρεμάλες, οι πυρπολήσεις των χωριών, οι βιασμοί, οι δολοφονίες ανάγκασαν τους Έλληνες του Πόντου να ανεβούν στα βουνά οργανώνοντας αντάρτικο για την προστασία του αμάχου πληθυσμού…..
Το Ποντιακό Αντάρτικο χωρίς το λαό καταρρέει, που είχε το χαρακτήρα της εθνικής αντίστασης, έδρασε κυρίως στο Δυτικό Πόντο, ενώ στον Ανατολικό είναι γνωστό το περήφανο αντάρτικο της Σάντας. Τα θύματα της γενοκτονίας θα ήταν πολύ περισσότερα, αν δεν υπήρχε το επικό και ακατάβλητο ποντιακό αντάρτικο. Στις περιοχές όμως που οι αντάρτες δεν μπορούσαν να δράσουν, ο Τούρκοι ανενόχλητοι συνέχιζαν το καταστροφικό τους έργο.
Βιασμοί γυναικών-εκτελέσεις ανδρών
Στις 31 Αυγούστου 1920, σε έκθεση του Πατριαρχείου αναφέρονται τα εξής:
«… Ο δήμαρχος της πόλης Οσμάν αγάς… διέταξε αμέσως τους Τούρκους της Κερασούντας να απομακρυνθούν όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Κατόπιν έκλεισε όλους τους χριστιανούς άνδρες στο ελληνικό σχολείο, το ξενοδοχείο Belle Vue και σ’ ένα μεγάλο κτίριο με τη δολοφονική πρόθεση να τους σκοτώσει. Οι γυναίκες βιάστηκαν και όλα τα χριστιανικά σπίτια λεηλατήθηκαν από ορδές του τυράννου. Κάθε βράδυ έβγαζαν πέντε-έξι χριστιανούς από το σχολείο και τους σκότωναν».
Με την επικράτηση του Κεμάλ, οι διωγμοί εντείνονται και το πογκρόμ συνεχίζεται με μεγαλύτερη ένταση. Στήνονται στις πόλεις του Πόντου τα διαβόητα έκτακτα δικαστήρια ανεξαρτησίας, που καταδικάζουν και εκτελούν την ηγεσία του ποντιακού ελληνισμού. Οι διαμαρτυρίες των ποντιακών οργανώσεων του εξωτερικού μένουν χωρίς αποτέλεσμα. Το τέλος του Πόντου πλησιάζει.
Στις 25 Μαΐου 1922, αντιπροσωπεία της Ελληνικής ναυτικής βάσης, που είχε την έδρα της στην Κωνσταντινούπολη σύνταξε έκθεση που στάλθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών:
«Η κατάστασις των Χριστιανών των άνω περιοχών είναι οικτροτάτη. Εις την ύπαιθρον χώραν κάτοικοι παντάπασιν δεν υπάρχουσιν. Πάντα τα χριστιανικά χωρία έχουσι πυρποληθή, εκ δε των κατοίκων άλλοι μεν απελαθέντες εσφάγησαν καθ’ οδόν, άλλοι δε συλληφθέντες εφονεύθησαν επιτοπίως ή εκάησαν ζώντες».
Άπειρες είναι οι εκθέσεις στα αρχεία των υπουργείων Εξωτερικών για το μαρτύριο του ποντιακού λαού.
Περισσότεροι από 350.000 Πόντιοι βρήκαν μαρτυρικό θάνατο από τους Νεότουρκους και τους Κεμαλικούς.
Τα βουνά και οι χαράδρες του Πόντου γέμισαν από τα πτώματα των αθώων θυμάτων της τουρκικής θηριωδίας. Τον επίλογο της τραγικής ποντιακής γενοκτονίας αποτελεί ο βίαιος ξεριζωμός των επιζώντων.
Με τη συνθήκη της ανταλλαγής των πληθυσμών (Συνθήκη της Λοζάνης 1923) έρχονται στην Ελλάδα και τα τελευταία ζωντανά υπολείμματα. Οι πρόσφυγες μεταφέρονταν με τουρκικά πλοία και με την επίβλεψη των συμμαχικών δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη περιθάλπονταν από τον εκεί Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό στους στρατώνες Σελιμιέ και από εκεί, επιβιβάζονταν σε ελληνικά πλοία με προορισμό την Ελλάδα.
Κανείς Πόντιος δεν απομένει στην ιστορική του πατρίδα εκτός από αυτούς που βίαια εκτουρκίστηκαν και εξισλαμίστηκαν.
Οι Έλληνες πρόσφυγες που ήλθαν από τον Πόντο στην Ελλάδα, ανέρχονται, κατά τους υπολογισμούς της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, σε 325.000 έως 400.000 άτομα…. έριξαν στη λήθη μετά τον ξεριζωμό την υπόθεση της μεγάλης γενοκτονίας των Ποντίων. Οποιαδήποτε αναφορά στο ποντιακό ζήτημα συνειδητά αποφεύχθηκε από το εξαρτημένο ελλαδικό κράτος που δεν ήθελε να διαταράξει το Νατοϊκό δόγμα της ακεραιότητας της Τουρκίας.
Στις 24 Φεβ. 1994 ψηφίστηκε από τη Βουλή«Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων . Η ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο», ημέρα που στην Τουρκία αποτελεί εθνική γιορτή της τουρκικής νεολαίας. Η 19η Μαΐου αποτελεί την ημέρα που ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στην Σαμψούντα και ξεκίνησε η δεύτερη φάση της ποντιακής γενοκτονίας.
Ο συνολικός αριθμός των θυμάτων Ελλήνων στη Μ. Ασία 700.000- 800.000
«Οι ¨Έλληνες σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία, πριν την έναρξη των διωγμών, σε απόγραφή ήταν περίπου 2 με 2.2 εκατομμύρια.. Στην επίσημη απογραφή του 1928 καταμετρήθηκαν, ως πρόσφυγες στην Ελλάδα, επισήμως, 1.2 εκατομμύρια. Υπολογίζεται ότι ο αριθμός των Ελλήνων που χάθηκαν στην περίοδο 1914-22, αυτών που αγνοείται η τύχη τους, είναι της τάξης των 700.000- 800.000, σε όλη την έκταση της οθωμανικής αυτοκρατορίας».
Ο Αγώνας για αναγνώριση συνεχίζεται Θα συνεχιστεί και θα ενταθεί, ώστε να υπάρξει τουλάχιστον η ηθική δικαίωση των Ποντίων, με την διεθνή αποκάλυψη των τραγικών και εγκληματικών γεγονότων που συνέβησαν σε βάρος του ποντιακού ελληνισμού.
ΕΤΣΙ ΕΣΒΗΣΕ Ο ΑΠΌ ΠΕΝΤΕ ΧΙΛΙΑΔΩΝ ΕΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ΤΗΣ Μ. ΑΣΙΑΣ. ΟΜΩΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΧΕΙ ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΑΠΟΤΕ Ο ΤΡΟΧΟΣ ΓΥΡΙΖΕΙ- ΚΑΝΕΝΑΣ ΩΣ ΤΟΤΕ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΗΣΜΟΝΗΣΕΙ
Σοβιετικοί Διωγμοί κατά των Ελλήνων της Σοβιετικής Ενωσης
Κρίνω σκόπιμον να αναφερθώ εν συντομία και στον άγριο διωγμό που υπέστησαν οι Ελληνες Πόντιοι του Ευξείνου Πόντου από το «σοσιαλιστικό καθεστώς» της Σοβιετικής Ρωσίας
Ο Δρ. Ιωάννης Παπαφλωράτος Συγγραφεύς γράφει: Τα στοιχεία παίρνουμε από το σπουδαίο βιβλίο του Δρα Ιωάννη Παπαφλωράτου με τίτλο «Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΛΕΙΜΩΝ, 2021.
Στις 27 Δεκεμβρίου 1932, καθιερώθηκε για όλους τους Σοβιετικούς πολίτες, και για τους ελληνικής καταγωγής φυσικά, το “εσωτερικό διαβατήριο”. Ο κάτοχος του πήγαινε στο Αστυνομικό τμήμα της περιοχής του και έκανε αίτηση στην οποία θα ανέφερε τον σκοπό της απομάκρυνσης του, την ακριβή διεύθυνση παραμονής του και τον τόπο κατοικίας του. Αν η αίτησή του γινόταν δεκτή, θα πήγαινε όπου αναγραφόταν στο “εσωτερικό διαβατήριο”. Να ρωτήσουμε εδώ τους οπαδούς και ψηφοφόρους του Κ.Κ.Ε, τα γνωρίζουν αυτά; Και αν ναι τα εγκρίνουν να εφαρμοστούν και στην Ελλάδα;
Ο “όρος” Έλληνας έγκλημα Το Δεκέμβριο 1937 , μετατράπηκε σε κατηγορία. Σύμφωνα μ΄ αυτή την αντίληψη η εθνοτική καταγωγή ταυτιζόταν με πολιτικό αδίκημα και καθιερωνόταν η συλλογική ευθύνη λόγω της ένταξης σε μια εθνοτική ομάδα. Οι διώξεις αφορούσαν όλους άρρενες Ελληνες.
Τότε συνελήφθη ολόκληρη η ελληνική ηγετική ομάδα ακόμη και αυτοί που ήταν πιστά μέλη του Κ.Κ.Ε, όλοι οι ντόπιοι Έλληνες, αλλά και κομμουνιστές από την Ελλάδα που είχαν καταφύγει στην ΕΣΣΔ για να αποφύγουν τις διώξεις που ξεκίνησαν με το Ιδιώνυμο (1929) και εντάθηκαν στην περίοδο της δικτατορίας Μεταξά (1936-1941). Τότε συνελήφθησαν περισσότεροι από 15.000 πολίτες ελληνικής καταγωγής. Επίσης, το φθινόπωρο του 1937 και τα εθνικά σχολεία θεωρούνταν “επιβλαβή” για τους Σοβιετικούς.
Περίπου 250 ελληνικά σχολεία έκλεισαν τότε: στον Καύκασο, στην Κριμαία, στο Κρασνοντάρ (νότια Ρωσία) και στην Αζοφική (Μαριάπολη - Ντονιέσκ), . Επίσης στο Ντονιέτσκ 3.140 Έλληνες δολοφονήθηκαν χωρίς δίκη!
Συνέτασσαν καταλόγους υποψηφίων για εκτέλεση σε...άλμπουμ. Και οι αποφάσεις εκτέλεσης ονομάστηκαν “αλμπόμικες. Περίπου 10.000 Πόντιοι, ηλικιωμένοι κυρίως, απελάθηκαν στην Ελλάδα το 1938-1939. Οι διωγμοί συνεχίστηκαν και το 1944, με την εκδίωξη των Ποντίων της Κριμαίας. Οι περισσότεροι από αυτούς μεταφέρθηκαν στο Ουζμπεκιστάν. Πολλοί πέθαναν στη διάρκεια της διαδρομής. Με το νέο διάταγμα του Στάλιν ( 17/5/1949) όλοι οι Έλληνες που έμεναν στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, στη Γεωργία και στο Αζερμπαϊτζαν, έπρεπε να εκτοπιστούν αιώνια (!) (αυτή είναι η διατύπωση στα ρωσικά) στο Νότιο Καζακστάν και στην Ντζαμπούλ του Καζακστάν με επίβλεψη των οργάνων του Υπουργείου Εσωτερικών. Ένας από αυτούς που ανέλαβαν την αποστολή, ήταν και ο διαβόητος Μπέρια...
Η αχαριστία του καθεστώτος-ακόμη και τον σχεδιαστή άρματος Τ-34
Ανάμεσα στους Έλληνες που εκτελέστηκαν χωρίς λόγο ήταν και ο Κονσταντίν Τσελπάν (Konstantin Fyodorovich Chelpan), ο άνθρωπος που σχεδίασε τον κινητήρα του περίφημου άρματος Τ-34 και ο οποίος λίγο πριν είχε τιμηθεί με το βραβείο “Λένιν".
Την νύχτα της 13ης προς 14ης Ιουνίου 1949 στα Γκούλγκ: Χιλιάδες Πόντιοι μετακινήθηκαν από τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας προς τις αφιλόξενες περιοχές του Καζακστάν. Πολλοί δεν άντεξαν τις κακουχίες και πέθαναν. Σκοπός του σταλινικού καθεστώτος ήταν η απομάκρυνση και αποξένωση των Ελλήνων του Πόντου από τις πατρογονικές τους εστίες .
Ουδεμία ελληνική αντίδραση - Η κατάσταση μετά τον θάνατο του Στάλιν (1953) βελτιώθηκε. Η αιώνια κατάρα που δέρνει ανελέητα μέχρι σήμερα την Ελλάδα, ο διχασμός, ήταν από τους βασικούς λόγους που η χώρα μας δεν αντέδρασε στις διώξεις των Ελλήνων του Πόντου ως το 1949. Αυτό έγινε για πρώτη φορά το 1949.
Μόνο ο ΥΠΕΞ Παναγιώτης Πιπινέλης τα είπε στον Βισίνσκι Ο επικεφαλής της σοβιετικής αντιπροσωπείας στον Ο.Η.Ε. Andrew Yanaryevich Vyshinsky έκανε λόγο για “ιδεολογική τρομοκρατία” στην Ελλάδα και συνεχείς εκτελέσεις κομμουνιστών. Όμως ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στον Ο.Η.Ε Παναγιώτης Πιπινέλης ήταν αποστομωτικός:
Θα πρέπει να μας πείτε, δια τους διωγμούς των 100.000 Ελληνοποντίων οι οποίοι ζουν σήμερα υπό συνθήκες ισοδυναμούσες με την προς θάνατου καταδίκην, αλλά και δια τους 17.000 Έλληνες του Καυκάσου, της ιδιαιτέρας σας πατρίδας κύριε Βισίνσκι, που στείλατε από τας αρχάς του 1949 εξορία στη Σιβηρία, υπό άθλιες συνθήκες. Τι έχουν γίνει; Πολλαί οικογένειαι Ελληνοποντίων διαμελίσθησαν με την εκτόπισίν των εις διάφορα μέρη, άλλοι αποδεκατίσθησαν κατά την διαδρομήν προς τους τόπους εξορίας πεζοπορούντες επί ημέρας, εβδομάδας και μήνας, ως επί τον πλείστον και υπό αντίξοες συνθήκες, χιλιάδες πέθαναν από τας κακουχίας”.
Είστε άδικος στρατηγέ, γράφοντας για "ρωσικούς διωγμούς", λυπάμαι!
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν μάθατε τάχα, ότι ο Στάλιν δεν ήταν Ρώσος; Κρίμα...
Διορθώστε παρακαλώ, γράφοντας "Σοβιετικοί διωγμοί", αν βέβαια θέλετε να είστε δίκαιος.
Αγαπητε Νικόλαε, να τονίσω ότι το κείμενο δεν ειναι του Στρατηγου αλλα είναι μια συλλογή αποσπασμάτων από διάφορες πηγές του διαδικτύου, το οποιο μας απέστειλε ο Στρατηγός.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠρος αποφυγη παρεξηγήσεων....
Συμφωνώ πάντως ότι θα έπρεπε να αναφέρεται σε Σοβιετικούς...
Ωστόσο να πω ότι μέσα στο κείμενο συνεχώς αναφέρεται το σοβιετικό ή σοσιαλιστικό καθεστώς της εποχής...
Ενδεικτικά:....«σοσιαλιστικό καθεστώς» της Σοβιετικής Ρωσίας...
Οσο για τον Στάλιν ξερουμε όλοι όσοι ασχολουμαστε με την ιστορία, τι ακριβως ήταν....
Αγαπητέ Θάνο,
ΑπάντησηΔιαγραφήσε κάθε περίπτωση στο κείμενο υπάρχει ένας υπότιτλος Ρωσικοί διωγμοί κατά Ελλήνων που είναι και λάθος και άδικος. Ας τον διορθώσει όποιος έχει την ευθύνη που βρίσκεται εκεί, γιατί οι αναρτήσεις κοινοποιούνται και δεν γνωρίζουν όλοι όσα γράφουμε και ξέρουμε.
Νικόλαος
Επειδη δεν εχω την ακριβη πηγη θα το αλλαξω με δικη μου ευθυνη μιας και συμφωνω απολυτα με την επισημανσή σου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλή συνέχεια.
Σε παραδέχομαι!
ΔιαγραφήΝ.